Churchill opnieuw over
de neutralen
(Oiie Jaargang
WOENSDAG 28 FEBRUARI 1940
No. 24518
De bedreiging van Viborg De Strijd ter zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Finnen wijken ook terug van Petsamo
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Het varen in convooi
De actie in de lucht
Het succes der Britsche vloot
Britsche ministers aan
het woord
De Bilt
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zUn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags cn Zaterdags 50 ets bU maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets
Bureau Noordemdtplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Pottcheque- en Girodiemt no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en cemeenten. waar agentschappen gerestlgd (tjn:
per 3 maanden C.2.3S
per week f.OJ»
Franco per post t. 2.-35 per 3 maanden -r portokosten.
(voor binnenland f.0 80 per 3 mndj
De Russische troepen oefenen hun druk
Viipurl (Viborg) uit op een zoo breed
jciijk front, teneinde do punten op te
jore: waar de weerstand der Finnen zou
unnen breken onder hun aanvatten,
lii golven vielen die Russen aan op de
■sterkte eilanden In de Golf van Vtlpurl,
langs de geheele frontlijn tot Sel-
ik.iiU in de nabijheid van Vuaksen. Het
vai Vllpurt ls van dezen slag afhanke-
De Finnen houden zich nog steeds
»d en dc Russische aarwallen worden met
irerstoorbare toeibtoedUgheWi opgevangen,
vijand heeft enorme verlieaen aan man-
tuppon on materieel geleden In den loop
Nf uindag; achttien tanks werden be-
hadlgd.
De Times meldt uit Helsinki:
Men wijst er hier op. dat het geen ramp
rijn Indien de Finnen Viipurl niet ge
ilde langen tijd zouden verdedigen.
Mezien de aan va Hers geen bres hebben
choten in de Mannertioimlinlc. waarvan
steunpunten ln dat gebied geheel geba-
rd zijn op de meren aan deze zijde van
bpuriHet front der Finnen op dc land-
is thans 20 mijl korter dan de eerste
on t lijn, hetgeen gezien de getalsmeer-
tield van den vijand van groot be-
w ls. Men verwacht voorts, dot de dool
do lente de bewegelijkheid op het ge-
iht.sterrein aanmerkelijk zal belemmeren,
seen voornamelijk als een nadeel voor
ljand wordt uitgelegd. Normaal ge
ileen maakt de modderige grond zwaar
;eer gedurende vier wéloen onmogelijk,
het dit Jaar moge zijn. de Finsche mfll-
experts wanhopen nog allerminst de
rdrwkkigc verdediging zal blijven voort-
set.
De correspondent van ,,Nya Dagligt Alle-
da" ln Finland bericht aan styn blad,
de d'ruk van de Russen op Viipurl Moede
leemt De Flnsohc autoriteiten hebben
omstreken van de stad doen ontruimen,
stad zelf ls geheel verlaten, doch de
Qfdhc vlag wappert nog op het kasteel.
De stad kan nog verdedigd worden, niet-
•n,staande den val van BJoerko. doch de
sohllnen versoheldene dlvisiee ten
eaten van de stad aan land te willen set-
ongeacht of zij de stad ln handen
Dben of niet. ten einde regelreöht op te
ukken naar Kotka en Frederiksham Reed»
zij met sleden naar Sakfkljaervl. dat
)r de Finnen ls verlaten, gekomen.
De Russen zetten de luöhtbombardemen-
I van het Finsohe binnenland voortdu-
tnd voort. Slechts enkele slachtoffers val-
daarblj. 17 Russische vliegtuigen aou-
omhaag zijn geschoten, waardoor het
totaal aantal neergehaalde vliegtuigen de
500 heeft bereikt
Volgens de Ruwen zijn 6 Finsöhe vlieg
tuigen neergeschoten.
Tevens Maan de Finnen thans tegenover
een nieuwe bedreiging aan het Poodtront
ten zuiden van Petsamo, meldt Reuter uit
Stockholm. Dc verwoede strijd, die Maan
dag tot ontwikkeling kwam bij Höjenjarvl,
80 k.m. ten zuiden van Petsamo, ls des
nachts voortgezet. De Finnen moeteen terug
trekken op nieuwe stelingen te Nautai, on
geveer 15 kjn. naar het Zuidwesten, langs
den grooten Poolrweg, die Zuidwaarts door
loopt tot het spoorwegstation te Rovanieml.
Volgens berichten uit Klrkenes hebben
zich verscheidene groote luchtgevechten
voorgedaan en zijn voor de eerste maal Fln-
sdhe gevechtetoestellen op dit front ver
schenen om den strijd aan te binden met
de sovjet-Riu&sische vliegtuigen.
De eerste Zwcedsche vrij willige rstroepen
zijn noair het Noordelijke front gezonden
ter vervanging van Finsohe troepen. Ben
klein Noorsdh detachement is bij de Zweed-
sche troepen gevoegd.. Andere min of meer
belangrijke groepen vrijwilligers zijn even
eens gezonden naar verscheidene .sectoren
om de aflossing ln sneller tempo te doen
geschieden en weldra zullen allen deelne
men aan de operaties.
Het conservatieve Britsche Lagertrulslld
Locker Lampson. heeft een motie Ingediend,
waarin hij voorstelt, dat. met het oog op
hot gebeurde met Polen en TsJecho-Slowa
kije en het dreigende gevaar voor Finland,
voorts gezien de omstandigheid, dat de ge
allieerde legers, oibchoan de oorlog zes
maanden duurt, nog intact zijn, de regee
ring een belangrijke troepenmacht zal vrij
maken om terstond ln Finland dienst te
gaan doen onder de auspiciën van den Vol
kenbond, en een commissie te benoemen
van Lagerhuialeden, welke deze commissie
zal organiseeren.
Van betrouwbare zijde wondt vernomen,
dat verleden week twee vertegenwoordig er.,
van het bureau voor hulp aan Finland uit
Londen naar Helsinki zijn vertrokken, ten
einde dc training van de Briteohe vrijwilli
gers voor Finland te regelen. Meer dan
tweehonderd van de naar schatting vier
duizend vijfduizend Britsche vrijwilligers
zijn reeds aangenomen. De vrijwilligers zul
len naar Finland reizen als burgers en na
aankomst de training en uniformen ontvan
gen. De uniformen MJn van khaki met twee
zilveren distinctieven op de kraag met „ln"
voor de internationale brigade. De eenheid
zal onder commando van Britsche officie
ren staan.
De civiele lord der Brltsche admiraliteit,
Austin Hudson, heeft verklaard, dat het
convooLsysteem bijzonder succesrijk is ge
weest Van de geconvoleerdt 10.097 koop
vaardijschepen zijn 10.078 veilig naar hun
bestemming gebracht. Gestage vorderingen
zUn gemaakt met de bewapening van sche
pen boven de 500 ton. Het aantal aldus ge
wapende schepen bedroeg 1920 van de 3125
en wekelijks wordt het bewapeningstempo
versneld. De grootste klasse schepen, die
thans gebouwd worden, zouden 5000-tons
schepen voor de wilde vaart zijn. Men heeft
zeven maanden noodlg om zoo n schip te
bouwen. Voor het bouwen van tankschepen
heeft men veertien maanden noodlg.
VERLIES VAN DU1TSCHE DUIKBOOTEN.
De Franeche torpedojager „Slmoun" heeft
voor Kaap Flnlaterre een Dultachen onder-
zeecer tot zinken gebracht".
Het Noorsche stoomschip „Arnflnn" is
Maandagnacht ln aanvaring gekomen met
een duikboot.
Het schip, dat VrUdag van Engeland naar
Noorwegen was vertrokken, ls by botsing
met de duikboot ernstig lek geslagen. Dc
periscoop van de duikboot werd afgerukt,
doch nadere bijzonderheden ontbreken.
De „Arnflnn" kon met de pompen drij
vende worden gehouden. In het gezicht van
de Noorsche kust ter hoogte van de Sogne-
fjord, nabij de Solund-eilanden. verliet de
bemanning echter het half gezonken schip,
waarna zij door een Deensoh schip werd
gered.
De „Arnflnn" dry ft thans naar het Noor
den af. Een bergingsvaartuig is uitgevaren,
ten einde te trachten het schip op sleep
touw te nemen.
ZWEEDSCII SCHIP GERAMD.
Een Brltsch oorlogsschip heeft gisteren
ln een Schotsche haven zeventien opvaren
den aan land gebracht van het Zweedsche
8.3. ..Nordia", dat, naar verklaard wordt, ln
de duisternis voor de Noorsche kust door
een noodlottigen samenloop van omstandig
heden geramd en gezonken is Twee op
varenden worden vermist.
De geheele, uit negentien leden bestaande,
bemanning van 't Brltsche. 1245 ton groote
schip „Efos" ls opgepikt door het Neder
landsche m. s .Antwerp". De .Antwerp"
heeft de schipbreukelingen overgegeven aan
een trellei die hen aan land heeft gebracht.
Het Brltsche schip ls vermoedelijk op een
wrak geloopen.
DEENSCH SCHIP VERMIST.
Sedert den nacht van 9 op 10 Februari
heeft men niets meer vernomen van het
s.s. „Maryland" uit Kopenhagen. Het schip
dat 4895 ton meet, was op weg van Zuid-
Amerlka naar Denemarken met een lading
veekoeken. Op 7 Februari was het van Ma
deira vertrokken. Er was een bemanning
van vijf en dertig koppen aan boord.
FINSCH SCHIP DOOR DUIKBOOT
AANGEVALLEN.
Het Flnsche stoomschip ..Brita" ls, naar
,JDe Scheepvaart" meldt, volgens opgevan
gen seinen, ten Zuiden van Cape Clear
HElre» door een duikboot aangevallen. Dc
bemanning zou het schip hebben verlaten.
ITALIAANSCH STOOMSCHIP GETROFFEN
Naar de „Tel." uit Londen weet te mel
den, ls tijdens den Dultschen luchtaanval
op de Noordzee, gistermiddag in de Flrth of
Forth ook een Italiaansch schip aangeval
len.
Nadat kort te voren van een aantal trei-
lers bericht was ontvangen, dat zij ln ge
vecht waren met Duitsche vliegtuigen en
van hun afweergeschut gebruik maakten,
bereikten de Brltsche admiraliteit noodsig
nalen van het 3815 ton metende Italiaan-
sche m s „Mlra". Het seinde „Wij worden
door vliegtuigen gebombardeerd".
Men tfeet nog niet of er schade is toe
gebracht.
DUITSCHE VLIEGERS OPGEPIKT.
De vier Duitsche vliegers, die ln den
Heinkel-bommenwerper zaten, welke bul
ten de Flrth of Forth ls neergeschoten, zijn
door een treller opgepikt en aan land ge
bracht in een haven aan de 8chotsche
Oostkust. Een hunner heeft k.ogelwonden
De Dultschers waren bulten zich zelf van
vreugde over hun redding en schudden den
opvarenden van den treller herhaaldelijk
de hand.
Van de bemanning van het andere neer-
O
Churchill heeft in het Britsche La-
Eerbuis bij de indiening van de begToo-
ting voor de marine gezegd, dat de
Duitschers einde 1939 door alle moge
lijke oorzaken minstens de helft van
hun du ik booten hadden verloren, n.l.
rijf en dertig. Hij betwijfelde, of zelfs
ook maar tien nieuwe duikbooten in die
Periode zijn in gebruik gesteld.
laatste twee dagen ls zeer zeker één
«itsche duikboot tot zinken gebracht, ter-
ijl het vrij zeker is, dat nog twee andere
^booten zijn tot zinken gebracht.
«WIJ zien de mogelijkheid, de magnetische
:^n en haar varianten baas te worden,
hun aanvallen op onze scheepvaart en
k neutrale scheepvaart", aldus Chur-
hebben de Duitschers lederen regel.
tot nu toe door de wereld was aan-
ird voor de regeling van den mljnoorlog.
'•chonden.
den zomer zal het aantal nieuwe
fhooten toenemen. WIJ verwachten daar-
n het hoofd te kunnen bieden met een
.Kroot aantal nieuwe bodems, welke bU-
r r geschikt zijn, om deze duikbooten te
ifnletlgcn".
•.De neutrale bladen", aldus Churchill,
®aken meer drukte, wanneer Ik hun
'n een toespraak op hun plicht wijs, dan
**nneer honderden van hun schepen
"orden tot zinken gebracht en meer
'tan duizend van hun zeelieden worden
^rmoord" (applaus).
Het schijnt, dat Duitschland doende
overeenkomstig de leerstellingen der
öeutrale staten, een partij voordeelen
binnen te halen door aJle rechtsregelen
te schendep en aanslagen op neutralen
te plegen, om daarna nog een tweede
partij te winnen door, wanneer het Ber
lijn past, van de neutralen de meest
strikte naleving te eischen van de in
ternationale code, welke het zelf in
stukken heeft gescheurd.
Het is dus geenszins vreemd, dat de
Britsche regeering er genoeg van
krijgt! (applaus).
Wat mij betreft, ik verklaar ronduit,
dat, bij de interpellatie van de rechts
regel^ en conventies, die de neutralen
raken, menschelljkheid meer dan juri
dische muggenzifterij ons zou moeten
leiden en te oordeelen naar de .Alt
mark-episode, welke verleden week zoo
veel genoegen heeft verschaft, schijnt
dit niet alleen de opvatting te zijn van
de Britsche natie, doch van de be
schaafde wereld".
Churchill deelde mede. dat het slagschip
.Barham", dat door een torpedo is getrof
fen, spoedig weer zeeklaar zou zijn. Het
slagschip „Nelson", dat ln December loor
een magnetische mijn ls beschadigd, zou
zich spoedig weer bij de vloot voegen.
Behalve de .Royal Oak" en de .Coura
geous" zijn sedert het uitbreken van den
oorlog geen groote schepen beschad'gd of
tot zinken gebracht.
Nieuwe slagschepen, welke thans in aan
bouw zijn. zullen in staat zijn, stand te
houden tegen luchtbommen en veel beter
bestand zijn tegen ontploffingen onder wa
ter.
Sprekende over de blokkade, zelde Chur
chill. dat de Noordelijke patrouille duizend
mijl moet dekken, van Schotland tot Groen
land Daarom wa- het niet verrassend, dat
een zeker aantal vijandelijke schepen ln het
verre Noorden naar de Noorsche kust kon
den komen en dan achthonderd mijl door
territoriale wateren naar het Zuiden varen.
Niettemin hadden de meeste Duitsche
schepen, welke geprobeerd hadden naar
huls terug te toeren, zich zelf tot zinton
gebracht of waren zij buitgemaakt.
De blokkade zou doeltreffender kunnen
worden gemaakt, doch er moet een middel
worden gevonden tusschen volledige doel
matigheid der zeecontrole en de hardheden
welke zU bevrlenden neutralen kan veroor
zaken".
„Hoe staan wij er ni na zes maanden
oorlog voor?" vroeg Churohhl. ..wy heb
ben oorlogsschepen verloren tot een inhoud
van 63.000 ton, of ongeveer de helft van de
verliezen ln de eerste zes maanden van den
vorlgen oorlog.
Ten slotte hebben wij minder dan 200.000
ton koopvaardijschepen verloren op een to
taal van 21 mlllioen ton schepen van ver
schillende soorten of 17.500 000 ton de
oceaan bevarende schepen, welke de Brit
sche vlag voeren.
Dit getal van nlnder .an 200 000 ten
schepen ln zes maanden, mag vergeleken
worden met de 450.000 ton, welke alleen
reeds in April 1917 zijn verleren WIJ heb
ben naar de tonnage ereicend meer sche
pen. welke voor den vijand bestemd waren
buit gemaakt, dan wij zelf hebben verloren"
Na verder nog over de begrooting van zijn
departement, de sterkte van het Duitsche
duikbootwapen, den bouw van koopvaardij
schepen en de magnetische mijnen gespro
ken te hebben, besloot Churchill met de
verklaring: „Wij bevinden ons thans in het
tweede stadium van den oorlog en ofschoon
wij misschien in de naaste toekomst feller
aanvallen zullen hebben te doorstaan. ge-
looven we, dat wij voldoende uitgerust zijn,
om allen aanvallen het hoofd te bieden.
Ik wil mij niet aan voorspellingen wagen
nopens de toekomst, maar ik zal niet rus
ten. voor wij de controle der zeeën hebben
bereikt en ze handhaven, zooals in de beste
dagen van den vorlgen oorlog en aldus onze
marine eens te meer ln staat zullen stellen,
een beslissende rol te spelen bij dc over
winning der geallieerden" (luide toejuichin
gen bij alle groepen van het parlement).
BINNENLAND.
Minister Welter over Indië (Pari. overzicht
3e Blad).
Het evacuatie-probleem (3e Blad).
Te Amsterdam is weer een granaat in een
huis ingeslagen (Gemengd, 2e Blad en
Laatste Berichten, le Blad).
De vermaarde illustrator Johan Braaken-
siek, 81 jaren oud, overleden (Laatste
Berichten le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer stille handel - Kleurlooce markt -
Geringe variaties - Amerikanen on
zeker - Nederlandsche Beleggingen
verdeeld.
BUITENLAND.
Behalve bij Viborg wijken de Finnen ook
ten Zuiden van Petsamo (le Blad).
Churchill over den oorlog ter zee (le Blad).
De verlieslost van den strijd ter zee
(le Blad).
De reis van Sumner Welles (le Blad).
Taylor's zending bij den Paus (2ê Blad).
geschoten vliegtuig is niets waargenomen,
trots langdurig zoeken.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCHLAND.
Bij een vlucht van Britsche vliegtuigen
boven de Duitsche bocht is er een verloren
gegaan.
De Reuter-correspondent bij de Britsche
luchtmacht ln Frankrijk meldt, dat bom
menwerpers, die verkenningsvluchten boven
Duitschland hebben gemaakt, o.a bo
ven Keulen en Dusseldorp, aan een hevig
vuur van het luchtafweergeschut hebben
blootgestaan Enkele brandverwekkende
granaten, die op de bommenwerpers wer
den afgeschoten, waren verbonden door
kettingen, die zich om de vliegtuigen
moesten wikkelen om ze aldus brandend te
doen neerstorten, doch zij misten alle doel.
Boven Berlijn lieten de Britsche machi
nes vlugschriften vallen, alsmede parachu-
e-fakkels, om zich te orlënteeren. Boven
enkele straten, zooals Unter den Linden en
de Wilhelmstrasse, daalden zij tot een
paar duizend voet. doch er werden geen
zoeklichten ontstoken
Andere machines wierpen vlugschriften
uit boven Keulen en vlogen over Emden.
Duisburg en Dortmund.
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Meest matige, aanvankelijk aan de
kust krachtige Zuid-Westelijke tot
Westelijke wind. Betrokken tot
zwaar of half bewolkt. Enkele
regenbuien. Iets kouder.
LORD HALIFAX: EEN CONFLICT
TUSSCHEN TWEEËRLEI JEUGD.
Lord Halifax, de EngeLsche minister van
bultenlandsche zaken, heeft als kanselier
van de universiteit van Oxford gisteren
een rede gehouden. Hij zeide, dat het wer
kelijke conflict van thans was een conflict
tusschen tweeërlei Jeugd. Dit ls het kern
punt van de toekomstige vraagstukken. De
Duitsche Jeugd ls de drijvende kracht ge
weest achter de natlonaai-soclalistische
beweging. Deze Jeugd heeft men welover
wogen de elementen van een juist oordeel
ontnomen en zij heeft de beweging ge-1 doen verminderen.
importen van levensmiddelen en grond
stoffen uitsluitend voor blnnenlandsche
behoeften gebruikt worden en niet naar
Duitschland uitgevoerd worden. In de bln
nenlandsche behoeften van neutrale lan
den zijn in sommige gevallen redelijke
hoeveelheden voor voorraadsvorming inbe
grepen. Bij het bereiken van dat eerste doel
hebben wQ geen groote moeilijkheden on
dervonden
Wat dc goederen betreft, welke de neu
trale landen zelf produceeren. bepalen deze
landen gewoonlijk, dat goederen van zui
ver binnenlandschen oorsprong naar beide
oorlogvoerenden uitgevoerd mogen worden
op basis van vredestijd. Aangezien dat goe
deren zijn, die niet langs onze controle ge
komen zijn. hebben wij daarop niet het
zelfde toezicht als op hun invoer van over
zee. Er moet bovendien aan herinnerd wor
den. dat de handhaving van dergelijke ex
porten van vitaal belang is voor het econo
mische leven van de betrokken neutrale
landen en ln vele gevallen hebben wij even
veel of meer voordeel van dien uitvoer dan
Duitschland wy streven er echter naar
zelfs voor deze categorie goederen den uit
voer naar Duitschland zooveel mogelijk te
maakt en steunt deze nog. Deze jeugd
heeft haar eigen idealen, welke volgens de
Brltsche meening misvormd zijn, doch
waarvoor honderdduizenden bereid zijn
zonder aarzeling hun leven op te offeren.
Er is een schijnbaar onoverkomelijke
hinderpaal tusschen U en hen. en deze
moet op een of andere wijze uit den weg
worden geruimd, aldus Lord Halifax.
Spr. spoorde zijn hoorders aan zoo
trotsch te zijn op hun ras, dat zij even be
zorgd zijn voor zijn eer. als voor zijn vei
ligheid.
CROSS OVER DEN HANDEL MET
NEUTRALEN.
Er blijft een groep tusschengevallen.
waarin het neutrale land een industrie
heeft, welke afhankelijk is van den invoer
van grondstoffen. Die gevallen zijn het
moeilijkst te behandelen. Bij belangrijke
artikelen streven wy er naar. te bereiken,
dat de export van afgewerkte producten
hetzij geheel belet wordt, of beperkt tot ge
ringe hoeveelheden De mate van beper
king hangt natuurlijk af van de omstan
digheden en speciaal van de belangrijk
heid van het betrokken artikel.
Over het algemeen hebben handelsac-
coorden in oorlogstijd ten doel, waarborgen
te verkrijgen tegen herexport van contra
bande-goederen naar Duitschland en voor
naleving daarvan te zorgen. Daardoor
De Britsche minister van Economische wordt de contrabande-contróle vergemak-
Oorlogvoering, Cross, heeft in het Lager- kelijkt en worden de neutrale landen te
huis een verklaring afgelegd omtrent de vens in staat gesteld hun eigen peono-
handelsovereenkomsten met de neutrale misch leven te handhaven. D zc accoor-
landen.
.Ons eerste doel is", aldus de minister,
voldoende waarborgen te verkrijgen, dat
de overzee sche Invoeren en speciaal de
den beletten ons echter niet. onz3 volle
rechten van oorlogvoerende toe te passen
ten aanzien van elke zending, welke voor
den vijand bestemd is.