Dr.Dushkind
Noorwegen gekneld tusschen
Engelsche en Duitsche protesten
ngelsch optreden in Noorsche
territoriale wateren
Nederland gemobiliseerd
UYLENSPIEGHEL
e Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 19 Februari 1940
Derde Blad No. 24511
e de gevangenen der „Altmark" werden bevrijd
tsch protest te Oslo
Noorsch protest te
Londen
Engelsche verdediging
en tegen-beschuldiging
..Achter elke deur en achter elk venster
vindt men iets1"
—Nederland in
militaire hand 1
Noorsche lezing
In den 4c
Lusteloos
'"'AKKERTJE
Relaas van den kapitein
der „Altmark"
,Ls Zaterdag nog door ons ls vermeld,
n de Engelschen het Duitsche schip
j-k" binnen de territoriale wateren
Noorwegen geënterd en een drlehon-
op het Duitsche schip aanwezige Brit-
teelleden bevrijd.
oodlg te zeggen dat dit aanleiding ls
rden tot groote actie In de politiek,
bij Noorwegen zoo eenlgszlns fungeert
butter.
-wel Dultschland als Engeland be-
Idlgen dezen onzUdlgen staat de neu
rit te hebben geschonden, hoewel
oorlogvoerende partijen zich schul-
hebben gemaakt aan schending der
e rechten.
Duitsche gewint in Oslo heeft. bU af-
Leid van den Noorschen minister van
Tnlandschc zaken, aan den staats-
Urls Buil het volgende schriftelijk
rit overhandigd:
protesteer ten scherpste tegen de
cesterlng van het Duitsche stoom-
„Aitmark" door den Engelschen tor-
jaeor Cossack" binnen het Jocslng-
dus binnen de Noorsche territoriale
jen, waarbij Duitsche dooden en ge-
|B tc betreuren zijn.
protesteer ten scherpste tegen de on-
rdc schending van het volkenrecht In
he kustwateren en tegen het feit,
de Noorsche regeering aan ons schip,
.Altmark", geen voldoende bescherming
verleend.
Deze schending van het volkenrecht
kan slechts vergeleken worden met dr
beschieting van Kopenhagen in het
jaar 1807. Het Is een ongekend feit in
de wereldgeschiedenis en ik moet, onder
voorbehoud van verdere eischen mijner
regeering, er op staan, dat de vroegere
toestand op het stoomschip „Altmark",
voor zoover dit na de geleden verliezen
mogelijk ls, terstond weer hersteld
wordt, dat de ontstane schade wordt
hersteld en dat tegen de daders met
alle beschikbare middelen wordt opge
treden.
Ik moet er op attent maken, dat het|
hier om een allerernstigste situatie
gaat. welke de scherpste gevolgen kan
meebrengen.
Direct heeft de Noorsche regeering
haar legatie in Londen opgedragen, de
Britsche regeering van de feiten ln
kennis te stellen en een ernstig pro
test te laten hooren tegen deze grove
schending van de Noorsche territoriale
wateren, welke hevige verontwaardi
ging heeft uitgelokt, daar zij plaats
greep in een Noorsche fjord en dien
tengevolge niet geweten kan worden
aan een vergissing of aan verschil van
opvatting over de limiet der territoriale
wateren.
Aan de legatie is opgedragen te eischen,
dat de Britsche vloot order zal ontvangen,
voortaan de Noorsche souverelnlteit te eer
biedigen
De regeering van Noorwegen verwacht
bovendien, dat de Britsche regeering de ge
vangenen zal overgeven aan de Noorsche
regeering. schadevergoeding zal betalen en
voldoening zal geven.
De minister-president, die op dat oogen-
bllk optrad als minister van buitenlandsche
zaken, daar Koht niet ln Oslo aanwezig was,
heeft gesproken met den Brltschen gezant
te Oslo en in krachtige bewoordingen uiting
gegeven aan den afschuw en de verontwaar
diging. welke de Noorsche regeering voelt
over deze grove schending van de Noorsche
neutraliteit.
Van Engelsche zijde wordt opgemerkt,
dat reeds ecnlgen tijd bekend was, dat zich
drie tot vierhonderd Britsche krijgsgevan
genen ln ondraaglijke omstandigheden aan
boord van het schip bevonden Ook de
Noorsche regeering moet dit hebben gewe
ten en de Britsche heeft derhalve met ver
bazing vernomen, dat de Noorsche regee
ring de .Altmark" heeft toegestaan Ber
gen te verlaten met de gevangenen aan
boord, om binnen de Noorsche territoriale
wateren naar een Duitsche haven te stoo-
men.
De Noorsche regeering had het schip
schip vast moeten houden en het
grondig moeten doorzoeken. Dat zij dit
niet heeft gedaan, maakte het voor de
7677
[AMERICAN CIGARETTE
(Xngez. Med.)
Een stelling met tankval in een bosch.
tatekend is partij getrokken
van de
terreinomstandigheden.
'V*n onzen specialen verslaggever).
«ns ln Nederland" staan twee kil-
militaire bussen. De ruiten gaan
u onder een dikke laag Ijsbloemen,
'tegen het kacheltje voorin tevergeefs
In een bittere koude wachten de
enwoordigers van de pers, op het tee-
1 om ln te .stappen voor een excursie
dc versterkingen aan onze grenzen.
*ust en ln het inundatlegebled
,l ons. alvorens Iets naders te zeggen
de verdediging der „voorhoede" (i.e.
grenzen) beginnen met een viertal al-
me conclusies, welke zich aan het slot
'den derden dag opgedrongen hebben
zyn:
te. Nederland was, is en blijft paraat!
Er is veel, zeer veel werk verzet
de verdediging van vitale toegangs
ei zoo krachtig mogelijk te maken.
Wering en voeding zijn uitste-
d.
lt- Dc Nederlandsche soldaat is warm
°ende warm gekleed, om de lage
sturen, welke de huidige win-
medebrengt, te weerstaan.
verdediging van onze grenzen kan
den naam Siegfried-, Maglnot- of
"lelmlinie" betiteld worden. Dit
neemt niet weg. dat zij met de laatste veel
overeenstemming vertoont. De „stekelvar-
kens" en „splnnekoppen" betonnen ka
zematten met zware of lichte mitrailleurs,
al dan niet vergezeld van loopgraven voor
karabljnschutters zien er allerminst uit,
dat zij bij den eersten stoot het loodje zul
len leggen. En de camouflage ls van dien
aard, dat men er ln 9 van de 10 gevallen
aan voorbij loopt zonder te beseffen, dat
een iets boven het omringende terrein uit
stekend. met sneeuw bedekt heuveltje, ln
werkelijkheid een kwaadaardig onderdeel
van dc grensverdedlglng vormt en dat on
der de graszoden en onder het witte
.sneeuwkleed de loopen van diverse mitrail
leurs of stukken geschut opgesteld zijn.
„We" zitten en rijden. Dik gehandschoen-
dc vingers vegen tevergeefs over de met
ijsbloemen bezaaide busmlten. Het uitzicht
op den weg is nihil. Voorlooplg tenminste.
Het doet 01 eigenlijk weinig toe. want deze
..burgerlijke" inspectie van de grensverde-
dlglng geschiedt toch wanneer het ruim 60
man sterke gezelschap uit dc bussen is ge
stapt
Zoo wordt een dorp bereikt, gelegen aan
een breed water, dat bedekt ls met een
dikke laag Us. De Ier plaatse gestatlonneer-
de kapitein vertelt lets over de verdedi
ging hlei. waarbij voorop gesteld ls, dat
een Invaller het pnssceren van het water
onmogelijk gemnakl moet worden. Wel:
ri.it zal hem stellig niet gemakkelijk vallen
De weg over het water ligt onder vuur, uit
diverse mitrailleurs en zoo. die in stelling
gebracht zijn op de plaatsen, waar zij het
meeste effect hebben. Een zware mitrail
leur bevindt zich ln een onschuldig uitziend
Juist in de dagen, dat er In ons
land record-temperaturen onder
nul te constateeren waren, xljn de
vertegenwoordigers van de buiten
landsche pers ln Nederland, voor
zoover z(j niet tot de oorlogvoe
rende landen behoorden, en die
der Nederlandsche pers drie dagen
op excursie geweest langs de ver
sterkte land- en zeegrenzen en...
door het Inundatlegebled. De lei
ding berustte bij den kapitein van
den Generalen Staf, J. Gips, die
door enkele andere autoriteiten
daarbU op voortreffelijke wijze
werd bijgestaan.
Wij publiceeren hiorbjj het eer
ste artikel, aan deze excursie ge
wijd: indrukken over de „voor
hoede", !.c. de versterkingen langs
„onze" grenzen!
bijgebouwtje van een hoekhuis. Als een
paar planken, die beschilderd zijn met
roode baksteenen. omgeklapt worden, komt
het schietgat vrij. Het ..bijgebouwtje" blijkt
door ijzer en beton zoodanig versterkt te
zijn, dat het een dlrecten of een indirec-
ten treffer gemakkelijk kan verdragen.
„Hier bevindt zich achter elke deur en
achter elk venster ietszegt de kapi
tein. Men zou het hem, wandelend langs
de Imposante prikkeldraadversperring, wel
ke aan belde zijden van het water ls aan
gebracht, niet nazeggen. De argelooze wan
delaar ziet niet, dat een uitbouwtje van
een gewoon huls aan de omgeving ls aan
gepast: als het ernst mocht worden zal
een nadering hier den aanvaller op bedui
dende verliezen komen te staan!
De bussen worden weer bemand Volgend
doel: een natuurlijk fort, dat gevormd ls
bij de samenkomst van een tweetal water
wegen. Op den weg er heen. binden wij
opnieuw den strijd tegen de Ijsbloemen aan.
Een fleschje glycerine geeft daarbij uit
komst, En dan kunnen de Inzittenden de
werkelijk indrukwekkende verdedigingslijn
langs het water volgen. Telkens weer duikt
er in het wlt-besneeuwde land een ver
hooging op: een kazemat of een ln stelling
gebracht kanon dat uit de lucht niet
zichtbaar ls De kippenhokken en hooiber
gen, staande bij de oude boerenhoeven,
worden tijdens den rit met geheel andere
oogen bekeken dan eerst. Geen wonder: we
hebben gezien, dat de militairen het ver
gebracht hebben in de kunst van camou-
fleeren. En dus
Het natuurlijk fort: ook hier weer kaze
matten met de zware en lichte mitrailleurs.
„Ergens" staat hier ook de artillerie opge
steld. Maar de plaats daarvan blijft een
geheim! Er ls niemand, die kans ziet dit
geheim te doorgronden. Trouwens, het ver
dere verloop van den tocht wijst uit. dat
bet een onmogelijke opgave is cm werke
lijk verdekt opgestelde batterijen en der-
gelijke tc onderkennen.
(Nadruk verboden.)
(Auteursrecht voorbehouden).
Britsche regeering onmogelijk, niet on
middellijk handelend op te treden, om
de gevangenen te bevrijden.
Indien nog een verdere rechtvaardiging
noodlg was, dan zou deze gevonden kunnen
worden ln het algemeen optreden van de
Dultschers ln den oorlog ter zee. waarbij
zij geen acht slaan op de rechten van de
neutralen.
De Britsche oorlogsschepen hebben ge
handeld met volle goedkeuring van de Brit
sche regeering.
Dit bet feit dat de Noorsche autori
teiten bij een onderzoek, dat zij aan
boord van de „Altmark" hebben inge
steld, niets hebben gemerkt van de
gevangenen, blijkt, dat dit onderzoek
zoek zeer oppervlakkig is geweest.
De Britsche regeering zou reden
hebben gehad, om zich ernstig te be
klagen, indien de gevangenen, na dit
onderzoek, terecht zouden zijn geko
men in de interneeringskampen in
Dultschland.
Deze overwegingen zijn reeds ter kennis
van den Noorschen gezant gebracht en
thans worden vriendschappelijke bespre
kingen met de Noorsche regeering gevoerd.
Een gezaghebbende woordvoerder in Lon
den heeft nog verklaard, dat indien de
Britsche vloot niet was opgetreden, de
Noorsche territoriale wateren het tooneel
zouden zijn geworden van een onneutrale
handeling. nJ. het vervoer van Britsche
krijgsgevangenen naar Dultschland.
Het Britsche optreden is een gevolg
van de nalatigheid der regeering van
Noorwegen, om haar neutraliteit in
eigen wateren te verzekeren.
Dultschland heeft onafgebroken van de
Noorsche wateren gebruik gemaakt, om
aan een Britsche achtervolging te ontko
men.
Dultschland heeft ook van de Noorsche
wateren gebruik gemaakt, om oorlogsda
den te verrichten tegen Engeland en an
dere landen. Om slechts drie voorbeelden
te noemen: Op 7 December werd het Brit
sche stoomschip „Thomas Walton' ter
hoogte van Narvik, in Noorwegen, getor
pedeerd met verlies van zestien menschen-
levens. Op 11 December werd het Grieksche
.stoomschip „Garoufalia" getorpedeerd, ter
hoogte van Folden. Noorwegen, waarbij vier
opvarenden gedood werden. Op 13 Decem
ber werd het Britsche schip „Deptford" ge
torpedeerd, slechts een mijl buiten de kust,
nabij Honningsvaastad en 25 leden der be
manning worden nog steeds vermist. Deze
drie schepen werden alle zonder waarschu
wing binnen dc territoriale wateren van
Noorwegen getorpedeerd.
„Minister Halifax heeft zelfs bij den
Noorschen gezant geklaagd over het feit.
dat de Noorsche autoriteiten in gebreke
zijn gebleven, de aanwezigheid van 300 tot
400 Britsche gevangenen vast te stellen aan
boord van de ..Altmark", toen dit schip te
Bergen doorzocht werd.
Aan den ge zant is medegedeeld, dat,
naar het de Britsche regeering toe
schijnt, de Noorsche regeering in deze
aangelegenheid is tekort geschoten in
haar plicht als neutrale mogendheid en
dat de Britsche regeering van oordeel
is, dat de grief tegen dit bijzondere
schip van dien aard is. dat zij met
recht er op kan aandringen, de „Alt
mark" te interneeren.
Den Noorschen gezant werd verzocht,
met spoed uitleg te verkrijgen omtrent de
omstandigheden, die aanleiding tot deze
klacht hebben gegeven."
Naar United Press nader verneemt, heeft
lord Hallfax niet alleen interneering van
het Duitsche schip geëischt, doch tevens
den Noorschen gezant een aantal vragen
voorgelegd, die de Britsche regeering be
antwoord wenscht te zien
le. Ls de „Altmark" met het oog op het
bijzondere karakter van dit schip te Ber
gen door de Noorsche autoriteiten door
zocht en zoo Ja, wat heeft men toen bij de
doorzoeking gevonden?
2e. Indien de Noorsche autoriteiten 300 a
400 Britsche gevangenen aan boord gevon
den hadden, tot welke actie zouden zij dan
zijn overgegaan? Zouden zu dan de gevon-
genen aan boord van de „Altmark" gelaten
hebben?
3e. Waarom heeft Noorwegen blijkbaar
de ..Altmark" als een „onschuldig koop
vaardijschip" beschouwd, daar dit schip
toch als een hulpvaartuig van de „Graf
Spee" was opgetreden en zeer langen tijd
als een gevangenenschip gebruikt is?
4e. Indien de Noorsche autoriteiten het
schip als een onschuldig koopvaardij vaar
tuig beschouwd hebben, waarom zonden zij
dan Noorsche oorlogsschepen om dit schip
te vergezellen, of waarom waren dan in
elk geval en ongetwijfeld Noorsche oor
logsschepen ln de nabijheid van de „Alt
mark"? Wat voor reden hadden deze oor
logsschepen. om überhaupt in deze omge
ving te vertoeven?
De Noorsche admiraliteit heeft een ver
klaring over de „Altmark" gepubliceerd,
waarin het volgende gezegd wordt:
De Noorsche torpedoboot. welke de „Alt
mark" escorteerde, plaatste zich tusschen
de Altmark" en de ..Intrepid' toen deze
te zamen met een anderen Britschen tor
pedojager de „Altmark" aanhield De „Alt
mark" voer naar de kust, gevolgd door de
twee Noorsche torpedobooten, waarvan de
beide commandanten protesteerden tegen
de Britsche schending van de Noorsche
neutraliteit.
De Britsche commandant verklaarde, dat
zich vierhonderd Britsche gevangenen aan
boord van de „Altmark" bevonden. De ka
pitein van dc „Altmark" zeide, dat hij
slechts 133 man aan boord had.
Nadat hij een bespreking had gehad met
den Duitschen kapitein gl"S dc Noorsche
bevelvoerende officier met zijn torpedoboot
naast de „Cossack" liggen en verzocht hij
den Engelschen het Noorsche gebied te ver
laten.
De Britten zelden, dit te zullen doen en
Naast het lampje aan den muur boven
mijn bed zat een mug.
ZIJ zat daar drie dagen en gij zult u af
vragen, waarom ik deze mug in de kostbare
plaatsruimte van dit serieuze dagblad ten
tooneele voer.
Welaan dan. lieve lezeres, waarde lezer,
niet deze mug ls belangrijk, doch, om zoo
ongeveer met Plato te spreken, de idee-
mug. die haar achtergrond vormde.
Het. 1 s wonderlijk, dat ln de barre koude
van dit Jaargetijde nog een mug te voor
schijn komt en zich zet naast het lampje
boven een bed en daar op diezelfde en
eendere plaats drie dagen lang blijft
zitten, zonder dat een schier pathologische
muskietenhater als lk ben haar tot moes
slaat.
Laat ik u bekennen, dat ik eiken avond
ln diep gepeins verzonken voor die mug
heb gestaan, een handdoek in de hand.
Er was iets, dat mij weerhield deze mug
te slachten. Zij maakte om te beginnen
een versuften indruk. Welke eerlijke en
sportieve Jager schiet een verdoofden haas?
Anderzijds zoo redeneerde ik, plukkend
aan de revers mijner pyama ls het wèl
zinloos ln een tijd, die zonder tranen dui
zenden ziet verdrinken, ln de lucht vliegen
en dood vriezen op het slagrveld, nog te
malen over het leven eener mug
Hoevele malen strekte lk mijn hand niet
uit om deze mug wèg te vagen van den
aardbodem!
Éénmaal sloeg ik zelfs er niast. De
mug bleef zitten. Ben vingerwijzing van het
noodlot?
Om kort te gaan. ik doodde niet.
„Straks legt ze eitjes, waar een mi 111 oen
muggen uit geboren zullen worden, die je
den zomer tot een hel zullen maken!", zoo
sprak mijn grootvader ln mijn droom.
Ik liet de mug de mug. Ik werd zelfs
nieuwsgierig, hoe lang zij het naast het
lampje zou volhouden. Ik begon fier te
worden op mijn zelfbeheersching, op mijn
dierenliefde, op mijn sportiviteit
Tóch vond lk ten slotte, dat mijn zelf
beheersching door die mug op dat effen,
hel-verlichte muurvlak te zwaar werd be
proefd. Nietwaar, mijn hand mocht es uit
schieten. De mug zou een vlek op het
smetteloos behangsel worden. Waarom zou
deze mug niet achter de linnenkast over
winteren, waar ik alle pientere muggen
vermoed, die mij van het voorjaar het leven
zuur zullen maken?
Ach, hoe werd ik heen en weer geslingerd
in den geest! Ik haat muggen goed
maar in de stille nabijheid van dit Insect
schuilde langzamerhand iets gemoedelijks,
een schier Parad ij s-achtige vertrouwelijk
heid tusschen mensch en dier. Een mug in
den winter heeft ook het voordeel visioe
nen van zomer op te roepen. Kortom, wij
wenden aan elkander de mug en ik
Weshalve ik in den verleden tijd spreek?
Neen, lk ben stérk gebleven. Ik héb de
mug niet gedood. Doch zóó sterk was ik
niet, of ik wilde haar verjagen. Uit mijn
gezichtskring verdrijven.
Voorzichtig, neen. teeder bracht ik gis
teravond mijn wijsvinger in haar richting.
De mug bleef zitten. Zachtjes raakte lk
haar aan en mijn glazen illusie-wereld
stortte in scherven
De mug liet lós en dwarrelde achter het
bed
Zij was reeds gestorven. Wie weet reeds
een seconde nadat zij naast het lampje
haar noodlanding had gemaakt.
Géén vertrouwelijkheid alzoo maar
toch, hoe goed. dat lk haar niet heb plat
geslagen. Want zonder sectie op het lijk
en wie doet dat met een mug? had ik
nóóit te weten gekomen, dat ik wèl gees
telijk. doch niet materieel een moorde
naar zou zijn geweest omdat ik doodde
wat reeds dood was.
Een ideeen-mug ls deze zeldzaamheid
geen weemoedige beschouwing waard?
Heusch. lk mis haar bepaald. Hoe ver
is de lente nog.
7680
(laces. Med.)
voegden er aan toe bulten de territoriale
wateren op de .Altmark" te zullen wach
ten. Later keerde de „Cossack" echter terug
en deelde aan den Noorschen bevelvoerder
mede. dat hij opdracht had gekregen, van
de Britsche regeering de 400 Britsche ge
vangenen te bevrijden met of zonder ver
lof van de Noorsche regeering.
De Noorsche officier ging aan boord van
de „Cossack" maar weigerde te zamen met
de Engelschen aan boord te gaan van de
„Altmark", toen dit schip geënterd werd.
Toen er aan boord van de „Altmark" een
gevecht ontstond verklaarde de Noorsche
officier, niet aan boord van de „Cossack"
te zijn gekomen, om naar vechten te kij
ken. HIJ keerde toen naar zijn eigen schip
terug.
Nadat de „Cossack" met de gevangenen
vertrokken was. ging de Noorsche officier
aan boord van de „Altmark".
Later werd medegedeeld, dat de Duit
sche kapitein alles in gereedheid had ge
bracht om het schip op te blazen, maar
dat dit door de Duitsche legatie te Oslo
was tegengehouden. De Duitschers ten ge
tale van ongeveer honderd man bevinden
zich nog aan boord.
De kapitein van de „Altmark" heeft een
rapport uitgebracht, waarin hij o.a. zegt:
De „Altmark" voer op 16 Februari tusschen
Stavanger en Chrlstlansund op een afstand
van anderhalve zeemijl langs de Noorsche
kust.
In den loop van den dag vlogen reeds
herhaaldelijk drie Engelsche vliegtuigen
boven ons schip. Deze vliegtuigen stonden
klaarblijkelijk in radioverbinding met En
gelsche zeestrijd krach ten.
Na korten tijd verscheen een Engelsche
kruiser van de Aurora-klasse met vijf tor
pedojagers, die de „Altmark" steeds dich
ter naderden.
