HET SPROOKJE VAN BLAUWBAARD
Het tot zinken brengen van de
„Burgerdijk"
IUYLENSPIEGHEL
(Ijie Jaargang
|e biiitenl. weekoverzicht
Pe neutralen in het
gedrang
Eï* iD«V0osevelt naar Europa. Zooals
sevtit n kolonel House zond, zendt
val Piaatsvervangenden mlnls-
rllfts u buitenlandsche zaken Sumner
lith v wel nIet uitblijven, dat aan
van dezen Amerikaanschen waar-
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 17 Februari 1940
Derde Blad
No. 24509
Finland Zuster Lotta, ziet gij nog niets komen
Duitsche redeneering in strijd met de feiten
In den
jog altijd bepakt de oorlog zich tot Fln-
1(l en tot de zee, doch daar ls het dan
meenens! In Finland worden de dap-
t verdedigers van de Mannerhelm-linie
pamerhand toch ln groote moeliykhe-
gebracht. Het aantal begint thans het
[lasende woord te spreken, zooals te
leen viel. De Ruseen schijnen er mo-
nteel alles op alles te zetten om een
lltóing te forceeren en sparen daartoe
n menschenlevena. Golf na golf komt
nollen en de Finnen beschikken
ners niet over voldoende menachen-
terlaal om op den duur daartegen stand
tunnen houden. Wanneer niet onver-
elite hulp komt opdagen, schijnt het lot
Finnen, hun meer dan menachelljke
static ten spijt, spoedig te zullen wor-
i beslecht: de overmacht ls te groot
loch van dlo hulp la nog weinig merk-
lal schijnt er ln de lucht eenlge ver
ering tc zijn Ingetreden door den aan-
Ivan vliegtuigen uit het buitenland
en ambulances komen er eveneens
doch de hoofdzaak, mannen om te
titen, verschijnt slechts mondjesmaat,
de moeilijkheden ernstlgen vorm gaan
[nemen, heeft Finland zich blijkbaar
«t tot Zweden gewend om gewapende
1 doch Zweden, dat een strikte neutra-
it wil blijven handhaven, al vreest het
a Finland direct aan de beurt te ko-
heeft reeds geweigerd. Of ook aan
egen of elders om daadwerkelijken
ur Ls gevraagd, ls op dit oogenbük nog
i bekend. Noorwegen neemt echter het-
c<> standpunt in als Zweden en dlcnten-
oige ls hulp der geallieerden vrijwel uit
loten De Flnsche Noordkust Ls ln han
der Russen en troepen en materiaal
nen derhalve Finland slechts bereiken
Scandinavië Dat evenwel weigert om
jpen door te laten, daar dat zou betee-
i een breuk der neutraliteit
land schijnt het droeve lot van Abes-
T.sjecho-Slowaklje. Albanië en Polen
-eer t te moeten deelen, de algemeene
jpathle dor wereld ten .spijt. Een wereld,
ln kortzichtigheid nog altijd het stand-
it huldigt van: het hemd ls nader dan
ok! En dientengevolge hardnekkig wel-
om ln het geweer te komen, zoolang
[direct gevaar voor eigen land daar ls.
peviaül den kleineren landen dreigt dat
KÜottlK te worden. Zie ook hetgeen ter
plaats vindt Steeds benarder wordt
ir de positie der kleine zeevarende mo
eheden. Feitelijk mag men constatee-
dat haar bestaan op het spel komt te
Tusschen aambeeld en hamer drel-
iU te worden verpletterd. Aan de eene
ls daar de Engel.sche controle, maar.
lastig en tljdroovcnd, kan men
niet zeggen, dat het bestaan der be-
n landjes daardoor ln gevaar komt.
Ls evenwel het optreden van Dultschc
Wordt dat doorgevoerd, zooals ls ln-
da» beteekent dat weinig minder dan
volledige blokkade der kleli>e neu-
pen
Duitsche duikboot-commandanten
fcjnen Immers thans opdracht te hebben
1 alle neutrale schepen te torpedeeren,
Ira er maar kans ls, dat zij door de
sche controle zullen worden gedwongen
j Britsche controle-plaats aan te doen.
I*aar, in doorsnee genomen, leder schip,
1de Engel.sche wateren passeert, daartoe
Kdt verplicht, loopt dus prac4isch leder
lip dit gevaar van vernietiging. Dit geldt
fcr alle schepen der neutrale landen ln
fct-Europa
ihet wonder, dat de stemming ln Scan-
favic b.v. de torpedeering van de Bur-
Tdijk zullen wij als „Binnenland" maar
Iten beschouwing laten steeds feller
l-Dultsch wordt? Wanneer den neutra-
I belet wordt op normale wijze ln hun
fcvijeren te voorzien, dan rijst terstond de
pK, of zij nog wel kunnen en mogen utt-
pen Doch dan zal het ook uit zijn
t lederen handel op Dultschland!
ioo zou het Duitsche optreden wel eens
Dultschland kunnen terugslaan, dat,
Jder overdrijving, aanvoer hard noodlg
|ft- Zelfs al neemt men aan, dat len
ige van de zware koude thans de toe-
i bij onze Oosterburen slechter is, dan
al het geval zou zijn. De Jongste rede
I Goerlng ls daar om dat te bewijzen
tonder opvallend ln die rede was onge
leid wel, dat Goerlng ieder Idee van
f bliksem-oorlog trachtte uit te bannen
I ^tegendeel wees op het feit, dat de
^winning pas na langen strijd zou kun-
1 worden verkregen (Natuurlijk heette
^overwinning op zich zelf zeker!)
trouwt Dultschland daarbij op den
mischen steun van de sovjets, waar-
p Juist een handelsverdrag ls afgeslo-
I? Op papier klinkt dat allemaal heel
pi doch gelet op het verloop van zaken
dusver ls er allerminst reden voor
rilland, groote verwachtingen te koes-
i ln dit opzicht.
'yzonder typeerend ls daarnaast, dat
ltschland er danig voor oppast, om groo-
t neutralen lastig te vallen, gelijk Ame-
en Italië.
iet zijn de kleinen, die men durft te be
ffen en te dreigen. Blijkbaar wil men
T ol106 drUven om positie te kiezen te-
Rwigeland, maar de toegepaste methode
II ons weinig geëigend voor succes. Ver
ging van bezit en bovendien van vele
schenlevens ls ontegenzeggelijk nu niet
aid het middel om sympathie te wek-
u Doch wat den klelnen neu"
anders over, waar zij geen hecht
^gesloten front vormen, dan te vol-
:*n ®*t papleren protesten en 't elschen
n schadevergoeding, die Berlijn rustig
jf 5ch neer zal leggen?
I an Engelse he zijde tracht men opnieuw
LIS» en bewegen om ln Engelsch
Bi l 8aan VJ"*en, al ls dat ook lljn-
f1 »n strijd met de neutraliteltsidee.
firln zal dus niet worden getrapt!
tijden breken aan voor de Wes-
neutralcn, bedreigd als zij worden
I*aanvoeren van voor hun bevolkln-
SS?bare 6°fderen.
Bit van deBen toenemenden chaos
spersoonlijke waarnemer van
nemer vi edesgedachten werden gekoppeld,
doch wij zijn, helaas, niet optimistisch ge
noeg om daaraan ook maar voor een oogen-
bllk nog te durven denken; althans in
ernst! De reis van House wekt ook geen
gunstige gedachten: Amerika ls er niet
door bulten den oorlog gebleven. Sumner
Welles zal zijn rondgang beginnen ln Rome
om daarna Berlijn, Parijs en Londen aan
te doen. ln welke volgorde ls nog onzeker.
Ongetwijfeld zal hij overal met uiterlijke
sympathie worden begroet, maar de gestel
de doelen zal hy nauwelijks meer kunnen
beïnvloeden.
Dat de Paus Roosevelt bij vredespogingen
volledig zal steunen, blijkt meer en meer,
doch. nogmaals, de tijden lijken daarvoor
niet rijp.
Gelet op de wijze, waarop troepenbewe
gingen geheim plegen te worden gehouden,
treft het wel bijzonder, dat zoo ronduit
bericht ls gegeven over de aankomst van
Australische en Nieuw-Zeelandsche troepen
ln Egypte en Palestina. Blijkbaar als ver
sterking van het leger van generaal Wey-
gand ln het naburige Oosten, dat voor
Iedere eventualiteit gereed ls en een voort
durende bedreiging vormt voor de sovjets,
wanneer deze zich naar den Balkan zou
den wenden.
Tot slot willen wij nog even den blik
richten naar het Verre Oosten. Japan's
positie wordt geregeld minder aangenaam
tengevolge van het Chlneesche avontuur,
waarvan het weinig plelzler ondervindt. De
vorming van een centrale Chlneesche re-
gterlng onder Wang tsjing wel wordt uit
gesteld. blijkbaar omdat Tokio van het sla
gen van een dergelijk bewind nog aller
minst zeker ls en vreest voor den terug
slag van een volkomen fiasco. Bovendien
komt ln Japan zelf meer verzet tot uiting
tegen een krachtproef, die het land tot
den bedelstaf dreigt te voeren. De militaire
partij moge nog de teugels In handen heb
ben, haar Invloed en prestige hebben nlet-
Q
Een heer in Amsterdam weigerde verder
zijn huur te voldoen, omdat behalve zijn
gezin ook nog ratten hulsvesting vonden
ln zijn woning.
Nu ontslaat de aanwezigheid van onge
dierte iemand nóóit van de verplichting
zijn schulden te voldoen. Daar is de heer.
die zich bekloeg, omdat er een vlieg ln zijn
soep dreef. De ober dankte hem voor de
betoonde oplettendheid en berekende deze
.soep vijf centen duurder, omdat zy van
vleesch getrokken was
Geen wonder dus. dat de huiseigenaar
zinde op middelen, zyn onwilllgen huurder
tot dokken te bewegen. En hij zond den
timmerman naar het on voordeel 1 ge huls.
die den bewoners vroeg, of hy even de
ramen mee mocht nemen van de hoogste
verdieping; daar moest Iets aan gerepa
reerd worden
Nu begrijp Ik niet, dat de bewoners d£4r
in liepen. Dat een huiseigenaar Iets laat
repareeren, ls al merkwaardig myn on
dervinding leert, dat gemiddeld veertien
brieven met ópkllmmenden boozen inslag
noodlg zOn om dit effect te bereiken
maar dat hy spontaan aan het repareeren
slaat, is kortweg gezeld: verdacht
Soit. De timmerman kréég de ramen mee
de.s middags zou hy ze terug brengen,
vóór en achter
Wie er echter verscheen, géén timmer
man ..Eerst m'n huur", zei de hulsbaas.
.Eerst m'n ramen", zei de huurder. Nood
lottige vicieuze cirkel, die elders al eerder
werd opgevoerd. ..Eerst koloniën, dan word
ik fatsoeniyk", zei de een. JBerst fatsoen-
ïyk worden, dan krijg Je koloniën," zei de
ander. En u en ik zitten met de koffie- en
suiker-belasting.
En waaróm paste de huiseigenaar deze
zonderlinge methode toe. om aan zyn trék
tc komen?
„De deurwaarder is zoo ingewikkeld, dit
gaat eenvoudiger", verklaarde hy. Mijne
goede vrienden de deurwaarders worden
verzocht wél te bedenken, dat niet ik. doch
de huisbaas zulks te kennen gaf
Ik ben geen jurist, maar ik gelóóf, dat
de hier gevolgde methode door de wet niet
op erg hoogen prlj.s wordt gesteld. Ik her
inner mij een tandarts, die een heer onder
en boven nieuwe tanden en kiezen had
verschaft Nu mag een tandarts nóg zoo*n
idealist zijn, tenslotte ziet hy zich gaarne
voor zijn moeite beloond. Hy zond dus een
rekening, maar zyn patiënt lachte met al
zyn onbetaalde tanden bloot en hield zyn
evenmin betaalde kiezen op elkaar.
Toen schreef de tandarts ach. wat al
narigheid Ls door dat geschrijf ontstaan
een briefje aan den wanbetaler: of-le
nog even wilde aankomen, er moest nog
een kleinigheid aan het gebit gepolyst wor
den
Meneer liep er blindelings ln. Hy kwam
zag en verloor zyn gebit. Nauwclyks
had hy het uit zyn mond genomen met
permissie of de tandarts greep het, wierp
het in de lade van zyn schrijftafel en
draalde den sleutel om.
„Eerst me geld!", sprak hy
„EersJ me geby Jerugmummelde
de gedupeerde heer
Als Ik my niet vergist, heeft later de
kadi ln kort geding beslist, dat de tand
arts het gebit moest uitleveren.
Het is maar een idéé: als de heer in het
rattenhuis in plaats van te klappertanden
teruggave vordert van de ramen
Doch laat ik het niet wagen vooruit te
loopen op de voor leekenvoet zoo moeliyk
begaanbare paden des rechts.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt
Het tot zinken brengen van het Neder-
landsche schip „Burgerdyk" door een Dult-
schen onderzeeer, wordt in een deel van
de buitenlandsche pers onjuist voorgesteld.
De gang van zaken ls als volgt
Het schip kwam van een Amerikaansche
haven en werd aan den ingang van Het
Kanaal door een Dultschen onderzeeer
aangehouden. Tot dit doel kwam de duik
boot in de nabyheid van de Scilly-ellanden
boven water, waar zij met het hieraan ver
bonden risico het schip overeenkomstig het
prijsrecht heeft doorzocht. Zooals algemeen
bekend is. zyn voor een dergeiyk onder
zoek de scheepspapieren alleen niet door
slaggevend, doch moeten ook andere facto
ren worden overwogen, welke in de Duitsche
prijs-verordeningen uiteen worden gezet.
Nadat het onderzoek overeenkomstig het
prijsrecht was geschied, werd het schip tot
zinken gebracht, nadat zorg was gedragen
voor het redden van de bemanning. Het
schip is derhalve niet zonder waarschuwing
noch in tegenspraak met de internationale
temin Ingeboet. In China gaat het ook
niet voor den wind, waar van Japansche
zijde moet worden erkend, dat op verschei
dene plaatsen de Japansche troepen moes
ten worden teruggenomen na het doel van
den opmarsch te hebben bereikt, een term.
die langzamerhand bekend en berucht is
geworden bij tegenslag. En dan dreigt het
Amerikaansche embargo....
regelen, doen overeenkomstig het prysrecht
tot zinken gebracht.
Indien de neutrale pers in dit verband
het begrip contrabande ter sprake brengt,
dan is de Duitsche verordening inzake het
prysrecht op dit punt volkomen duideiyk
en in overeenstemming met de internatio
nale beginselen. Tot het begrip contrabande
behoort de vyandeiyke bestemming en deze
biykt uit verscheidene punten De in de
scheepspapieren aangegeven bestemming ls
hiervoor niet doorslaggevend Een lading,
welke op zich zelf beschouwd voor neu
traal gebruik is bestemd, kan bUvoorbeeld
reeds hierdoor gediskwalificeerd worden ln
haar eigenschap van neutrale lading, wan
neer zij onder het voorwendsel van de
controle in een vyandeiyke haven het risi
co loopt door den vyand ln beslag te wor
den genomen Onder deze omstandigheden
kan bij de beslissing op volle zee geen re
kening er mede worden gehouden Of het
neutrale schip een Britsche controlehaven
vrywillig opzoekt, dan wel op grond van
een door Engeland uitgeoefenden dwang.
Het geheele vraagstuk heeft niets te
maken met een zoogenaamd tot zinken
brengen zonder waarschuwing. Er is slechts
sprake van verschillende factoren, welke
beslissen ol een lading contrabande is of
niet Van deze beslissing hangt het af of
een schip na het onderzoek tot zinken wordt
gebracht Het gevaar voor de neutrale
scheepvaart komt ook in dit geval enkel en
alleen voort uit de bepalingen van de Brit
sche admiraliteit en dat deze bepalingen
worden nageleefd. De rechtmatigheid van
het opbrengen en tot zinken brengen biykt
uit het prijsrecht. Men moet aan de neu
tralen overlaten om by het besluit of een
Britsche controlehaven moet worden aan
gedaan of niet, een leer uit deze gebeur
tenis te trekken Het kan niet als een tce-
ken voor een neutrale houding worden be
schouwd. wanneer een volkomen duideiyk
juridische zaak voor de neutrale pers een
aanleiding ls. om een der beide oorlogvoe
rende partijen verwyten te maken en zon
der critlek de argumenten van de tegen-
party tot haar eigen te maken.
(Noot van de redactie:
Van gezaghebbende zijde wordt er op ge
wezen. dat bovenstaand betoog, voor zoover
de los aaneengeregen opmerkingen daarop
aanspraak kunnen maken, elke overtui
gingskracht mist. De „Burgerdyk" was
niet op weg naar een Britsche controle-
haven en had geen contrabande aan
boord, zoodat de handelwyze van den duik
bootcommandant noch in het internatio
nale recht, noch in de Duitsche P risen-
ordnung zelve steun vond. De redeneering
welke het D.N.B tegenover de nuchtere
feiten en de daaruit door de Nederlandsche
pers getrokken logische conclusies volgt, is
hiermede voldoende gekenschetst).
Wat de Duitsche pers zegt.
De „Deutsche Allgemelne Zeitung" w-yst
er op. dat de Britsche propaganda heeft
gewerkt met het onjuiste bericht, dat de
Burgerdyk' zonder voldoende reden en
zonder meer tot zinken ls gebracht, waarby
de scheepspapieren den Duitschcn comman
dant onverschillig waren. Het blad beweert
dat de eerste stuurman zou hebben ver
klaard dat de houding van de Dultschers
volkomen correct Ls geweest en dat de
commandant van den onderzeeer de
scheepspapieren heeft gehouden, waaruit
blijkt, dat hy hieraan wel degeiyk waarde
hechtte.
(Wie het verhaal in ons blad heeft ge
lezen. weet dat de Duitsche voorstelling van
zaken geheel in strijd is met de feiten
Red L D.»
Het Dlad bespreekt verder de vraag of
het schip zlg zag heeft gevaren, hetgeen
door den kapitein in zooverre werd bestre
den. dat hy over een koerswijziging heeft
gesproken, welke hy noodiq oordeelde,
doordat hi' den onderzeeër heeft aangezien
voor een rots. De „D.A.Z." merkt ten aan
zien hiervan op. dat het schip zich zoover
uit de kust bevond, dat men hier onrao-
geiyk kon veronderstellen, dat er onder-
zeesche rotsen lagen.
Het Berlijnsche blad besluit met de op
merking. dat het geval van de „Burgerdijk"
waarbij een schip tot zinken is gebracht,
overeenkomstig het prysrecht en de ge
heele bemanning en alle passagiers werden
gered, aanleiding is geweest tot een kwaad
willende campagne ln een aantal buiten
landsche bladen.
