JOZO GEJODEERO KEUKENZOUTWA/WBOR6
«I
uws
1 uit de Filmwereld iÊL
UYLENSPIEGHEL J
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 2 Februari 1940
Derde Blad No. 24496
(it is de verontwaardiging
Zweden over Rusland's
aanval op Finland!
Ongewenscht buitenlandsch
toezicht
Een nieuwe Heinz Rühmann film
1inland
Nederlandsche ondernemingen aanvaarden
deze noode
Regeering treft
maatregelen
In den
VRAGENRUBRIEK
Sb'
am.
n dragen de „Finland-speld":
elkaar grijpende handen, die
en zilveren kwadraat op een
Jld vormen.
LIJKE ACTIVITEIT DER
TEN IN NOORD-ZWEDEN
rOORD-NOORWEGEN.
in specialen verslaggever).
Stoofcholm, 29 Januari.
in zijn kwaadaardigheid over
ten overval op de Finnen veel
x>rwegen. De twee Scandinavi-
iten mogen dan allebei „neu-
en onderling nauw vriend
contact onderhouden, in den
ij aanslaan valt het verschil
et Noorsche departement van
ft het heele land volgeplakt
ffelijk geteekende affiches, die
waarschuwen om „in deze ern-
voorzichtig te zijn met wat je
inister Koht is in zijn nota's
heel wat procenten gematig-
Zweedsche ambtgenoot Gün-
loorgaans geen blad voor zijn
Het verschil in toon tusschen
eer in gen is ook in de houding
evolkingen van Noorwegen en
ug te vinden. Zoo adverteert
ie vrijwilligerscomité voor Fin-
staat onder de krachtige lei-
.eneraal b.d. Aavandtsmark
e besloten hebben als soldaat
Onland te gaan" zich daar en
nessen aanmelden; elk spoor van
0l-ej is, zooals ge ziet. zorgvuldig
I De Zweden doen anders. „Fln-
vrijwilligers noodig!", zegt een
advertentie in alle bladen,
tog vandaag aan! Voor Zweden
ez1rjïd!Men neemt dan ook aan
weedsche vrijwilligerscontingent
ic&ttr® tienvoud van het Noorsche
.1 wat de geldinzamelingen be-
den staat, ook als men met de
,n* ;en rekening houdt, ver boven
alle
zijn hier groote firma's, die
Cronen sturen! Dominee Béen in
die een week of zes geleden op
met een champagnekoeler rond-
oo zijn eerste 150 Kronen voor
ïzaimelde,. is nu record-inzame
lden. Hij heeft al zes complete
s bij elkaar gekregen en gaat
n verder. In den trein van Oslo
kholm vertelde een Rijksdaglid
0'* de Finnen voorloopig al meer
ru ;g ambulances hebben. Daaren-
ïkeert het hun aan jachtvlieg-
e Finsche bevolking staat bloot
lijksche vliegtuigaan vallen, en
is geen beter kruid gewassen
taf weer en jagers. Ik las zoo
een Zweedsche courant, dat de
en Noorsche vakcentrales beslo-
negen jachtvliegtuigen aan de
deau te doen. Die zullen even
Jn als de vrijwilligers! De slaap
soldaat is in Finland een pro-
worden. Aflossingen en verloven
.Ite schaarsoh maar het kan
Oji S, want het ontbreekt aan vol
doende geoefende manschappen. Een van de
factoren, die den strijd van de Finnen naar
leekenoordeel op den langen duur hopeloos
moet maken, ligt in Stalin's onbereken
bare meerderheid aan menschenmateriaal.
Voor eiken Rus, die valt, kan hij tien
andere sturen, en hij doet dat blijkbaar
ook.
De Zweden zien dit alles met overkrop-
te gemoederen aan. Al begrijpen zij de
noodzaak van de neutraliteit hun harten
zijn zoo vol van meeleven met de Fin
nen, dat hun monden ervan overloopen.
Op duizenden revers zit de „Finland-speld"
vier in elkaar grijpende handen, die sa
men een zilveren kwadraat op een' blauw
veld vormen. Tot eiken vorm van bijstand
zijn de Zweden volop bereid. Zij stellen
tallooze benzine-tankwagens in het Noor
den ter beschikking om er benzine mee
te vervoeren van het Noorsche Narvik naar
de Zweedsch-Finsche grens. Zij organisee-
ren van allerlei concerten, tentoonstellin
gen en verkoopingen, waarvan de op
brengsten naar het Roode Kruis gaan. Zij
hebben alle stekeligheid jegens de Finnen,
voortgekomen uit den jarenlangen taal
strijd in Finland, aan kant gedaan en
zijn zoo pro-Finsch als de Finnen zelf. De
stemming hier wordt misschien het best
gekenmerkt met de woorden van een vak-
vereenigingsman, die Zondag het „woord
van den dag" in een aantal Zweedsche
bladen schreef en zei: „Arbeiders lijden
het meest onder een oorlog en zijn daar
om het hartstochtelijkst vóór vrede. Maar
zij weten, dat één ding erger is dan oor
log: het verlies van de vrijheid. Zij be
grijpen Zwedens neutraliteit en waardeeren
die. Maar zij zijn bereid om alles te doen,
dat ertoe kan bijdragen, de Finnen hun
vrijheid te laten behouden. Wie achter
zulk een uitspraak een bodemloos altruïs
me vermoedt is ernaast. Hier in Zweden is
men niet minder dan in Noorwegen be
zorgd over Rusland's plannen na een even-
tueele overwinning op de Finnen. Persoon
lijk geloof ik voorloopig niet veel van de
in „Aftonbladet" aan Stalin toegeschreven
voornemens, om heel het Finsche volk over
Siberië te verspreiden (toe maar!) en dan
een „betrouwbaar" Sovjet-Finland over
eind te zetten. Er wordt in deze dagen
veel gefantaseerd, en „Aftonbladet" zal
wel geen bijzondere betrekkingen met den
hedendaagschen Russischen czaar onder
houden. Daarentegen is het heelemaal
geen fantasie, dat de Stalinisten in Noord
Zweden en Noord-Noorwegen een opmer
kelijke activiteit probeeren te ontwikke
len. In Noord-Noorwegen zijn de laatste
weken twee nieuwe Stalinistische tijd
schriften op de markt gekomen; een er
van staat onder leiding van den idealist
communist-auteur Nordahl Grieg (geen
familie van den componist, zoover ik weet,
maar wel van de leiding van een groote
uitgeverij in Oslo). Wat beteekent die ac
tiviteit? Men kan er veel of weinig ach
ter zoeken; en de Zweden doen het eerste.
Zij houden het ervoor, dat Stalin plannen
van veel verdere strekking heeft dan tot
nu toe is gebleken: dat hij méér wil dan
Finland onderwerpen; dat hij havens
aan den Oceaan, en macht over heel
Scandinavië begeert. Daarom zijn de Zwe
den in beroering; daarom zien zij in Fin
land's strijd hun eigenen; da&ram geeft
6IJ UWEN WIMKEtlER Of IN ONZE VERKOOPFILIALEN EN OEPÖTS
0920 (Ingez. Med.)
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend houdende aanvulling van de wet
m ede werking verdedigings voorbereiding
1939. Hierbij wordt voorgesteld maatregelen
te treffen tegen ongewenscht buitenlandsch
toezicht op Nederlandsche ondernemingen.
De toelichting van de ministers van Eco
nomische Zaken, van Defensie en van Fi
nanciën luidt als volgt:
Het is der regeering gebleken, dat door
vreemde mogendheden in verband met de
economische oorlogvoering in verschillende
gevallen verklaringen worden geëischt,
hier elke courant een pagina of drie per
dag over Finland.
De Finsche legatie in Stockholm, die op
een van de mooiste punten van deze
prachtige stad ligt, staat nu onder leiding
van Erkko, die Minister van Buitenland-
sche Zaken was tijdens de Finsch-Russi-
sche onderhandelingen, en naar wiens
hoofd de heer Molotof naderhand in zoo
overvloedige kwantiteiten modder heeft ge
gooid. Vanmiddag hoop ik Erkko te ont
moeten. Hij heeft het bijster druk. Van
Stockholm uit gaat vrijwel alle verkeer
met het strijdende Finland. De Zweden
hebben zelfs de vliegverbinding met Fin
land (dagelijks! onderhouden, al moesten
zij veiligheidshalve de landingsplaats van
Aabo naar het Noorden verleggen (in de
buurt van Vasa) en al keert het toestel
af en toe zonder landing terug, wijl er
Russische vliegtuigen op komst zijn Ik
hoop nu Woensdag over te steken, maar
of mijn reisplan overigens niet wat fan
tastisch zal blijken, is nog een open vraag.
Als het kan ga ik via Aabo-Helsinki-Bor-
gaa-Viborg naar het Noorden, richting Ro-
vaniemi, en vandaar wil ik een poging
doen om Lapland door te trekken: vermoe
delijk tot Köngas per auto, en vandaar
per rendierslee op de Finsch-Noorsche
grens aan met als doel de „Lappenstad"
Kantokeino. Dat ik vandaar per slee en
bus Hammerfest bereiken kan staat al
vast. Maar overigens zijn er nog heel wat
vraagteekens en ik maak mij weinig illu
sies over de mogelijkheden en de condities
van de reis. Enfin, ik zal wel merken of
het lukt. En de lezer óók wel!
(Nadruk verboden).
(Auteursrecht voorbehouden).
waarbij zij, die deze verklaringen afleggen,
zich verbinden zich te onderwerpen aan een
zeker toezicht op hun bedrijf vanwege ver
tegenwoordigers van die vreemde mogend
heden.
De regeering is van meening, dat een
dergelijk toezicht veelal door Neder
landsche ondernemingen, zij het noode.
wordt aanvaard ten einde de totstand
koming van transacties te bevorderen.
Heeft, individueel gezien, het afleggen
van zoodanige verklaringen wellicht
een dergelijk gevolg, het komt den mi
nisters voor, dat de verdediging van de
algemeene economische belangen van
Nederland door verklaringen van bo
venbedoelde strekking zou kunnen wor
den geschaad en dat het daarom ge-
wenscht kan zijn, maatregelen te tref
fen, als gevolg waarvan tot het afleggen
van dergelijke verklaringen niet verder
wordt overgegaan.
De regeering meent met het oog hierop,
dat zij over de wettelijke bevoegdheid tot
het treffen van zoodanige maatregelen de
beschikKing dient te hebben. Aangezien de
noodzaak van die bevoegdheid gebruik te
maken zich met name zal voordoen wanneer
naar het oordeel der regeering dit aanvaar
den door het Nederlandsch bedrijfsleven van
buitenlandsch toezicht de voorziening in de
behoeften van de Nederlandsche volkshuis
houding in haar geheel zou schaden, zijn de
genoemde ministers van oordeel, dat deze
bevoegdheid bij voorkeur zou moeten wor
den neergelegd in een van de vigeerende
wetten, welke speciaal met het oog op de
voorziening in de behoeften der volkshuis
houding in het leven zijn geroepen. De wet
medewerking verdedigingsvoorbereiding
1939 scheen daartoe het meest geëigend.
Het ontwerp van wet. dat thans aan de
Staten-Generaal is aangeboden, heeft de
strekking een wijziging in dien zin van de
genoemde wet tot stand te brengen.
In artikel 1 van het ontwerp wordt voor
gesteld aan de opgave, genoemd in art. 5
van de wet medewerking verdedigingsvoor
bereiding. waarin de bedoelde medewerking
uitsluitend kan bestaan, toe te voegen:
Het niet afleggen van verklaringen, waar
bij personen of lichamen zich verbinden of
op eenigerlei wijze beredd verklaren zich
te onderwerpen aan toezicht door of van
wege personen, optredende ten behoeve van
een vreemde mogendheid.
STRUMA)
6912
(Ingez. Med
Er gebeuren vreemde dingen op dit
onaermaansehe en het is ons vak die din
gen in de krant te zetten, opdat de abon-
né, na de pudding-met-bessensap en zui
gend aan zijn sigaar, er het hoofd over
kan schudden, „Tjé-tjé" en .Moe-je es
hóóretegen z'n vrouw kan zeggen
en het afruimen van den dïsoh kan doen
verstillen door voorlezing van wat hem
zooëven den adem dreigde te benemen.
Niet altijd zijn die vreemde dingen van
droeven aard. gelukkig. Dikwijls vermag
het nieuws verteederde glimlachjes te
wekken of zelfs een schaterlach en
als het érg dwaas is, zegt de lezer:
..Huh, het zal wel niewóar weze
Als ik dat hoor. word ik gemeenlijk, met
permissie, vuil. U kunt zich moeilijk voor
stellen, hóe voorzichtig wij plegen te zijn
met de rarigheden, die de Telex in
stagen stroom op onze schrijftafels uit
spuwt. Als een telegram wat, eh, overdre
ven klinkt, ruiken wij er eerst aan, ver
volgens likken wij en proeven, dan steken
wij de hoofden bijeen en laten het ding
es bevoelen door het opperhoofd der pen-
neknechten, die er met duim en wijsvin
ger over strijkt, als een huisvrouw bij een
verdacht-goedkoop couponnetje. En dan
pas besluiten wij, of het kolom, dan wel
prullemand zal worden, in het eerste ge
val nog wel eens met de toevoeging: Van
zelfsprekend laten wij dit bericht geheel
voor rekening van.Opdat men wete,
dat .wij. als wij jokken, zulks doen in
commissie.
In het bijzonder met vijflingèn zijn wij
op onze hoede. U kunt zich niet voor
stellen. hoe epidemisch de vijflingitis is.
Als er in Japan een vijfling ter wereld
komt, volgt onmiddellijk een vijfling in
Cuba, waarna Britsdh-Indlë en Ohili aan
de*beurt zijn. En ik ken zelfs een collega
elders, natuurlijk, élders die de eenige
échte vijfling de Canadeesehe in
dertijd verpropte op papier dan om-
dat-ie dacht, dat het wel weer humbug
zou wezen
Daar is dan het bericht, dat dezer da
gen u is gepresenteerd: „Vijfling geboren
in Egypte" stond er boven. Wij roken,
likten en voelden en waarom wél pyra-
miden en geen vijfling? Alzoo:
CAIRO, 30 Jan. (Reuter). In Cairo
heeft een Egyptische vrouw het leven ge
schonken aan een vijfling. Het zijn allen
meisjes en zij maken het goed."
Dat was dat.
En wélk bericht is thans gevolgd op
dezen trotschen triomfkreet der vrucht
baarheid?
Dit:
DE VIJFLING IS EEN TWEELING.
„CAIRO, 31 Jan. (Reuter). De vijfling,
waarvan de geboorte is gemeld, blijkt
slechts een tweeling te zijn. De vader, die
aangifte kwam doen van de geboorte, was
bijgèloovig. Hij wilde „het kwade oog"
afweren en daartoe herhaalde hij steeds
het getal vijf, niet begrijpende,, dat hij
zoodoende een vijfling liet inschrijven,
terwijl er in werkelijkheid een tweeling
geboren was."
O. sancta slmplicitas
Wélk een geluk, dat deze vader als ma
gisch getal vijf heeft uitverkoren en
géén dertien
Want een dértienling zoudt gij Reu
ter en óns zulks óóit hebben kunnen ver
geven?
A, B. te L. Deze verloting heeft inderdaad
reeds plaats gehad. Informeert U maar eens b(J
den voorzitter van het Politiemuziekgezelschap,
den heer J. Dragt, Sieboldtstraat 63. alhier.
SHELD OF STRUIKROOVER
Én der spannendste scènes uit
Century-Foxfilm „JESSE JAMES"
led in technicolor is opgenomen.
iedenis is rijk aan heldenfiguren
ïlhelm Teil. een Andreas Hof er.
n Bolivar, of een Amadeo Calixto
lie mannep waren, eensklaps uöt-
I in een laaiend, mannelijk verzet,
zwaard grepen, of de fakkel cn
Tijheidskreet aanhieven, die de
bezielden en volgelingen kregen,
^ders, bondigenooten, partij gan-
mes was een geheel andere „held",
de uitvinder van „treinberoovin-
man, die door primitieve gevoels-
ngen gedrongen, zichzelf buiten de
le.
In zijn overspannen geest werd de
spoortrein, die in 1866 van de Amerikaan -
sche Oostkust naar de Westkust werd aan
gelegd, het zinnebeeld van zijn persoon
lijke vertrapte vrijheid en van de mannen
en vrouwen om hem heen. „Treinroover"
werd 'hij en zestien jaren lang zou hij het.
blijven, tot hij eindelijk op zijn 34ste jaar
werd neergeschoten om de premie te ver
dienen. die de Staat Missouri uitgeloofd
had. Want deze staat had inmiddels reeds
den alom bekenden naaam van „Robber
State" gekregen, rooverstaat. om Jesse
James en om zijn broer Frank James en
om de handvol desperado's, die met hem
meededen in dit wrekend rooversbedrijf
Nimmer werd Jesse James gevangen ge
nomen, éénmaal in die 16 jaar heeft hij
zich geheel vrijwillig, onder pressie van zijn
vrouw, de door hem verafgode Zeralda,
overgegeven. Zijn buit was niet geringer
dan tweehonderdduizend dollar en zijn pe
riode staat in de Amerikaansohe geschie
denis te boek als „het wettelooze tijdperk".
Het was de tijd van den grooten trek naar
het Westen, de laatste groote avontuurlijke
periode uit de geschiedenis der U.S.A.
En Jesse James is een der markantste
voorbeelden van die wonderlijke en bonte
reeks mislukte helden, groote mannen, die
door een gril van het toeval, een fout in
hun ziel, een dramatische speling van het
lot toch per saldo niet tot grootheid zijn
gekomen, maar die, verbitterd en opstan
dig. tegenstanders zijn geweest van een
wettig bewind.
Zijn levensgeschiedenis is vastgelegd in
de 'kleurenfilm „Jesse James".
TEGENSLAGEN VAN FLYNN, DE
AVONTURIER.
Hoogstwaarschijnlijk zal Errol Flynn
paal en perk dienen te stellen aan zijn
financieele manipulaties, wil hij ten min
ste na afloop van zijn film-carrière zijn
bankrekening nog intact zien!
Van den tijd af, dat hij vier jaar ge
leden uit Engeland naar Hollywood over
stak en daar spoedig tot één van de succes
volste en rijkste artisten behoorde, probeer
de Flynn op allerlei wijze er iets, buiten
zijn gage als filmartist om, bij te verdienen.
Tot voor kort leverden al deze financieele
waagstukken groote verliezen op.
Zoo financierde hij eens een goudzoeker,
stak 10.000 dollar in de onderneming, kocht
voor zijn partner een vliegmachine, huurde
een piloot voor zijn compagnon om deze
naar Alaska, naar de beweerde fabelachtige
rijke „claim", te vliegen. Alles wat deze
onderneming Flynn opleverde was een
ongelukkig klompje goud ter afmeting en
dikte van een kwartje. Nadat de goudzoeker
in Alaska de beenen had genomen noemde
de piloot, Bud Ernst, een vriend van Flynn,
de berg „Flynn's Folly" (Flynn's Waanzin)
Een ander geval deed zich tijdens een
kruistocht in de wateren rond Cuba voor.
Flynn ontdekte n.l. bij de Pines Eilanden
een gezonken kanon. Nu had hij wel eens
gelezen, dat piraten, wanneer ze door oor
logsschepen achtervolgd werden, schatten
in de loopen der kanonnen stopten en deze
vervolgens waterdicht afsloten en over
boord wierpen.
Flynn had geen tijd hij moest naar
Hollywood terug voor een film maar hij
huurde een aantal duikers om het kanon
boven water te brengen De kosten bedroe
gen 2200 dollar. Het heele geval leverde
ongeveer tweehonderd dollar op, de waarde
van eenige imitatie-juweelen. Verlies twee
duizend dollar.
Nu heeft Flynn echter iets aan de hand
dat hem waarschijnlijk eenige winst zal op
leveren.
Hij en Howard Hill, „wereld-kampioen-
boogschutter" zijn compagnon's geworden
en hebben zich op de productie van „shorts"
toegelegd. Zij hebben reeds de eerste twee
aan Warner Bros. verkocht en de stu-
Hierboven een aardige opname van Heinz Rühmann in de geestige film „Hoera,
ik ben Papa", die hier deze week vertoond wordt.
dio heeft een contract met hen voor tien
stuks in totaal afgesloten. Ongetwijfeld zul
len de belde compagnons er een aardige
som aan verdienen.
Slechts één keer daarvóór gelukte het
Flynn een flinke som gelds in de film
industrie extra te verdienen.
Hij en zijn litteraire medewerker, William
A. Uiman schreven een origineel verhaal
en scenario, „De Witte Radja". Flynn en Ui
man vroegen er een groot bedrag voor en
verkochten den roman.
Flynn is nu beslist overtuigd, dat zijn
heil bij de film ligt. Al zijn ondernemingen
buiten deze industrie om, brachten hem
slechts verlies, in tegenstelling met die van
de film waar hij het tegelijkertijd klaar
speelt een succesvol acteur, „producer" en
schrijver te zijn.
Binnenkort zal men dezen jeugdigen ac
teur opnieuw in de kleurenfilm „Het privé-
leven van Elisabeth en Essex" kunnen be
wonderen, waarin hij de tegenspeler van
Bette Davis is.
