STADSNIEUWS inuari e Jaargang WOENSDAG 24 JANUARI 1940 No. 24488 hel steeds onzekerheid in Oost-Galicië De strijd ter zee HEI VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt sbrel is iets gaande Polen's nieuwe parlement en leger Van het Finsche strijdtooneel De blokkade Parlementaire strijd in Zuid-Afrika Engelsche destroyer tot zinken gebracht Verspreide berichten Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD verwacht ".EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar lïntschappen van <ms Blad gevestigd zijn. Voor alle andere vertentles 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk er tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling inelhe 'tnsdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden ijsi a 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven inten cts- Porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noorderncbplem Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque* en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd tijnf per 3 maanden t. 3.15 per week f.0.1» Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f.0.80 per 3 mndj °P kon.. e"l. «ij «en -_ door O 11 tot tv,w T0 en' ginr n overt I tors it:| op. vor.j ortlerj Overbi rekkelM ijk. «e J k een11 itgedij- auto situatie in Galicië blijft zeer onzeker, gas ;,lulgaarsch blad spreekt reeds van een leken :h-Roemeenschc grens, maar dit is >t té 'iet bevestigd en lijkt nog voorbarig, n v -'l er wel iets gaande is. en y: ;ens uit absoluut betrouwbare bron ekarest ontvangen berichten arrestee- i het-e sovjet-autoriteiten dagelijks twintig inkeii veehonderd personen in Oost-Galicie. de j>iin enkele week zouden tweeduizend :he officieren in Lwow verdwenen zijn vier rr dat men weet, wat van hen gewor- er '..-is. „frj door de sovjets tegen de Poolsche jwbiTectueele elite gevoerde campagne is or; hevig als die van de Duitschers. n at iurende de eerste maanden van de ting door de sovjets werden zekere nen, die gearresteerd waren, na eeni- ;ijd vrijgelaten, doch sedert ongeveer ls - naand vinden talrijke transporten van ilk J naar Siberië plaats. (jf: ïr het algemeen komt de Poolsche bur rs volking meer en meer in ellendige indlgheden te verkeeren. Niets is ge- H ïiseerd. Niets functlonneert normaal, r djif onmogelijk, de wanorde de beschrij- 3r welke in het door de sovjets bezettei Woer.BB van Polen heerscht i'sbrèë bsvo'king der steden wordt thans op »r,'éige wijze met hongersnood bedreigd. zakelijke levensbehoeften ontbreken clegeheel. De prijzen van de nog ver- oare levensmiddelen zijn tot duizeling - ,sende hoogte gestegen en zijn zelfs Ui'hooger dan in Moskou. di agevolge van arrestaties, verdwijnin- in massa-transporten der valiede man- naar het hart van de sovjet-unie, is t. Jbrek aan mannen, zoodat de vrouwen penbare diensten moeten gaande hou- en bijvoorbeeld de tram bedienen. vjjius, de Duitsche economische onder- I :elaar, is nog steeds in Boekarest en it den export van verscheiden artike- aar Duitschland op te voeren. En aan- ri;:n de Donau nog steeds met êen dikke ,:rst bedekt is, kan het verkeer nog ts over de spoorlijn geschieden. 16 n krijgt steeds meer den indruk, dat ichland de Russen tot een of andere «nkomst zal dwingen inzake de route —genoemde spoorlijn over het sovjet- che gebied. ""Vge Poolsche autoriteiten zijn over- k dat er 3 of 4 Duitsche divisies gele- zijn in het vroegere Poolsche gebied Karpathen in de nabijheid van Hon- '3 en Roemenië. Zij zijn eveneens over- wl„ dat Duitschland "met toestemming ■"de sovjet-Russen de olievelden in Ga- zal overnemen. Evlscl;-Amerikanen en Duitsch-Ameri- (n, die Zondag van Awow te Boekarest •eerden, verklaarden echter, dat de ;e Duitsche soldaten, die zij langs de lijn zagen twee regimenten vormden, n oude Poolsche kazernes buiten Lwow ,,n ondergebracht. M!rder wordt vernomen, dat de Polen, __ens de olievelden in Galicië over te in de petroleumbronnen stoffen heb- geworpen, die voorkomen, dat de rfnen opnieuw worden aangeboord. kV Duitschers zouden thans van plan om nu naast de oude bronnen te gaan i, hetgeen volgens Roemeensche ex- zeer kostbaar zou zijn. stoffen, die de Polen in de bronnen rpen hebben, zouden gelijkvormig zijn die, welke de olievelden in Roemenlë.l in bezit zijn van buitenlanders, ge houden. Clodlus heeft, vergezeld van een atie van Duitsche deskundigen, op inisterle van landbouw, over een besproken, dat ten doel heeft een ;ch-Roemeensche maatschappij te en voor de uitbreiding der productie an den uitvoer van oliehoudende zaden, ver het algemeen welingelichte krin- meent men te weten, dat een derge- maatschappij binnenkort opgericht vorden. zijn in Londen nog geen definitieve hten ontvangen omtrent de volledige :king van den door de Roemeensche re- ng ingevoerden nieuwen maatregel ten ien van de controle op en de cobrdi- van de olieproductie en raffinaderij oemenië. Wanneer echter mocht blij- dat de Roemeensche autoriteiten deze rode aannemen om Duitschland een atig groot deel der Roemeensche olie- anties te geven, dan is het duidelijk s de diplomatieke correspondent van ■er dat. van Groot-Brittannië en rkrijk niet kan worden verwacht, dat i loorgaan met hun huidige politiek van I ring van grondstoffen en andere pro- en. die Roemenië op het oogenblik van jeallieerden betrekt. PADEREWSKI PRESIDENT. aderewski is gisteren gekozen tot pre nt van het Poolsche voorloopige parle- it, den nationalen raad van de Pool sche republiek, welke op de Poolsche am bassade te Parijs zijn eerste bijeenkomst heeft gehouden. Paderewsky sprak een rede uit, waarin hij zeide, dat Polen onsterfelijk is. Na de overwinning te hebben behaald aan de zijde onzer bondgenooten, zal ons leger ons land weer binnentrekken met vliegende vaandels en op de punten der bajonetten de vrijheid terug brengen aan onze ver drukte broeders. Paderewski verklaarde verder vorige re geeringen in hooge mate verantwoordelijk te achten voor Polen's lot. „Laat het een les mogen zijn, Polen zal niet ondergaan en eeuwig leven, machtig en roemrijk". Generaal Sikorski sprak in dezelfde zit ting een rede uit, waarin hij verklaarde: „de kaders, waarover wij beschikken, en de recruteering van voor den militairen dienst geschikte Polen stellen reeds in staat de elementen op te stellen voor een leger van 100.000 man. De luchtmacht zal geheel opnieuw gevormd worden". United Press meld/t uit Helsinki, dat ook op den tweeden dag van het Russische of fensief, hetwelk ten doei heeft langs den Noordelijken oever van het Ladogameer de Mannebheiimilinie om te trekken, alle aan vallen zijn afgestuit op de Finsohe tegen weer. Het aantal gedoode Russen bedraagt vele duizenden. Ook nu weer gesdhiedden de aanivalien op een half dozijn punten over een front van meer dan 110 km. van Ho- manitisi tot aan de N.O. punt van het Lado- gameer. De dhef van het Roode Leger had vooral tegen het centruim der Mannehheim- linie een kradhtigen aamvaj bevolen, doch' onder het Finsohe vuur weken de Russen in verwarring terug. Het Finsche legerberioht is daarmede ge heel in overeenstemming en spreekt nog van het neerhalen van 6, misschien 9 vlieg machines. Aan het front van Satla is geen wijziging in den toestand gekomen. De Russen blijven er in versterkte stellingen gekantonneerd. De Russische vliegtuïgne die Finsohe ste den hebben gebombardeerd, hebben te Hyaynsaimi een ziekenhuis getroffen: twee dokters en negen broeders zijn gedood. Te Nurmis is een vliegtuigbom van 100 kg. te recht gekomen in den schuilkelder van het garnizoenshospijtaal. Negentien personen werden gedood, o.m. een dirigeerend arts en versoheiden zieken. Tal van zieken wer den zeer ernstig gewond.. Er zijn in het ge heel wel 400 bomimen boven tien plaateen uitgegooid. Een tiental gebouwen werd ver woest. HELDENDAAD VAN FINSCH VLIEGER. De Finsche vlieger Jorma Sarvanto heeft in vier minuten tijd zes Russisohe vliegtui gen vernietigd. Hij was op een vliegveld, toen een luchtaanval gemeld werd. Hij staipte in zijn toestel en viel een formatie van zeven vijandelijke vliegtuigen aan. Al lereerst viel hij het op den linkervleugel vliegende Russische toestel aan, dat hij neerschoot, vervolgens haalde hij een toestel van den rechtervleugel neer en zoo vervol gens, tot zes van de zeven vliegtuigen bui ten gevecht wuien gesteld. Sarvanto bleef zeven minuten in de lucht. PAMFLETTEN TE LENINGRAD. Het Finsohe blad ,Usj Suomi" verneemt uit Tallin, dat in den nacht van 21 Januari, de herdenking van den verjaardag van Lendn, te Leningrad pamfletten zijn ver- spt-eid, waarin stond, dat een einde moest komen aam den oorlog. De pamfletten slo ten met de woorden: .Leve het pacifisme van Lenin" De Gpoe heeft een onderzoek ingesteld en talrijke verdachten gearresteerd. WEER DRIE SCHEPEN VERNIELD. Het Noorsche stoomschip Plu-to (1593 toni uit Haugesund en het Britsohe stoomschip Baltamglia (1523 toni uit Londen zijn giste ren aan de Noordwest-kust van Engeland gezonken, nadat deze schepen op mijnen waren geloopen. Er zijn geen mensohenlevens verloren ge gaan De 22 leden van de bemanning ran de Pluto en de 27 van de Baltamglia zijn in de booten gegaan en veilig aangekomen in een visschersdorp. De kapitein van de Baltanglia, Thomas, zeide. dat hij de Pluto volgde, toen er aan boord van de Pluto plotseling een ontplof fing geschiedde, waardoor dit schip begon over te hellen. Hij gaf orders de Pluto hulp te verteenen, maar toen hij zag. dat vis- söheraschepen de bemanning van de Pluto opnamen, besloot hij door te varen Kort daarop is zijn eigen schip op een mijn ge loopen. Ook het Noorsche stoomschip ..Sydfold" (2433 ton) is aan de Schotsche kust gezon ken. Het schip is op een mijn gelóopen of Hertzog ze had voorgesteld. Spr. zou de door een torpedo getroffen. Negentien leden der bemamndng zijn door een ander Noorsoh schip gered. Vijl personen worden vermist. BELGISCH SCHIP VERMIST. Het Belgische s-s. .Mouse", 726 bruto tons, dat 15 Januari, ji. van Newcastle naar Brugge was vertrokken, heeft de bestem ming nog niet bereikt. Men vreest, dat het met de 7 opvarenden is vergaan. HET AMERIKAANSCHE PROTEST AFGEWEZEN. De Engelsohe regeering heeft op hot Ame- rikaansche protest nopens het veel langer vasthouden van Amerikaansche dan van ItaiiaansChe schepen in de contrólehaven Gibraltar, geantwoord, dat de schuld hier van bijna geheel aan de Amerikaansche reeders lag, die niet de minste medewerking wilden verleenen aan den gerechtvaardig- den wensoh der contröleoommisie om vooraf den inhoud der lading mee te dcelen. De Italiaansche reeders verleenden die medewerking, waarvan zij het groote nut spoedig hadden ingezien, echter wel. Boven dien bestonden de Italiaansche ladingen in het algemeen uit gemakkelijk te onderzoe ken objecten en hadden de Amerikaansche schapen veel meer artikelen aan boord, waarvan het onderzoek tijd vereischite. DROEVIG OORLOGSBEELD. De eenige overlevende van vijf Zweedsche zeelieden, die op een vlot in de Noordzee twee dagen rondzwalkten, is in een haven aan de Noordoostkust van Engeland aange komen. Hij was gered door het Noorsche schip Leka. Op het vlot lagen nog de be vroren lijken van zijn vier soheepsikamera- den. onder welke zich ook dat van zijn jon geren broer bevond. De vijf man waren opvarenden van het Zweedsche schip Foxen, dat op de Noordzee, gelijk gemeld, door een mijn of een torpedo tot zinken was gebracht. Geheel doorweekt en zonder voedsel of water, waren zij aan de elementen overgeleverd. De een na den ander stierf door uitputting. De overle vende, Stig Bergstrom, oud 23 jaar. was vol komen uitgeput, toen de Leka hem ontdekte. Hij was zoo verzwakt door ontbering en honger, dat hij nauwelijks kon staan toen de Leka de haven was binnengeloopein. Hij is in een ziekenhuis opgenomen. De gezagvoerder van de Leka was kapitein Otto Pertersen uit Oslo, die eenigen tijd geleden den gezagvoerder en drie leden der bemanning van het Noorsche schip Manx op de Noordzee redde, welk schip eveneens tot zinken was gebracht. De Fransche minister van handel. Gen- tin bevindt zich op het oogenblik te Lon den. teneinde met den Britschen minister van handel te spreken over de vereenvoudi ging van de handelsbetrekkingen tusschen Engeland en Frankrijk. De Britsche minister voor de economische oorlogvoering, Cross, heeft in het Lager huis talrijke vragen beantwoord en o.m. verklaard, dat alle practische maatregelen waren genomen om te voorkomen, dat Duitschland zijn olievoorraad aanvult uit neutrale bronnen en dat hem niets ter oore was gekomen omtrent eenig lek van betee- kenis sedert de oorlog was begonnen. De statistieken bewezen, dat van het be gin van den oorlog tot eind November Ne derland eh Scandinavië geen buitensporig hooge aankoopen van soyaboonen hadden gedaan. Op het bevel tot inbeslagneming van Duitsche uitvoergoederen waren eenige uit zonderingen toegestaan met betrekking tot uitvoergoederen, bestemd voor de Vereenig- de Staten. SMUTS CONTRA HERTZOG. In het Zuid-Afrikaansche parlement heeft generaal Hertzog gisteren zijn motie ingediend met het doel den staat van oorlog met Duitschland te beëindigen. De oud-premier zeide. dat de geheele oorlogvoerende wereld zich in een staat van krankzinnigheid bevond, omdat niemand den oorlog gewild had, nergens eenige geestdrift te bespeuren viel. Zuid-Afrika in het bijzonder had geen enkele reden om met Duitschland oorlog te voeren, omdat het nergens door Duitschland werd be dreigd Het was onjuist Hitier. voor wien spr. verder geen sympathie gevoelde, te be schuldigen van het streven naar de wereld heerschappij. Hij wil niets anders dan de ongerechtigheden van het verdrag van Versailles uit den weg ruimen en dat zou ieder ander staatsman in zijn plaats ook hebben gewild. Het was huichelarij om Polen het herstel der vrijheid te beloven en daarbij geen woord te zeggen over Rus land, ofschoon ieder der geallieerde staats lieden wist, dat Rusland zich zonder oorlog niet meei uit het bezette deel van Polen zou laten verdrijven. De hoofdzaak was echter dat al deze geschillen Zuid-Afrika niet in het minst aangingen en daarom had de regeering tegen het belang van het Zuid-Afrikaansche volk gehandeld door Duitschland den oorlog te verklaren. Generaal Smuts, die zijn oud-collega da delijk zelf beantwoorddde, zeide dat het een schandaal was, dat een oud-premier van de Unip een dergelijke rede had gehou den De feiten waren geheel anders dan ALLE OPVARENDEN OMGEKOMEN? De Britsche torpedobootjager Exmouth is tot zinken gebracht. Men vreest, dat alle opvarenden 175 man om het leven gekomen zijn. De Exmouth is een flottieljeleider van 1475 ton, die in Portsmouth was gebouwd. Het schip had 330.000 pond sterling gekost en was ln 1935 in dienst genomen. Het was bewapend met vijf 4,5 duims kanonnen en zes kleinere stukken geschut benevens acht 21 duims torpedolanceerbuizen. De Exmouth is de vijfde Britsche torpe dobootjager. die sedert het begin is verloren gegaan. Het is echter de eerste, die met man en muis is gezonken. onjuistheden van het verdrag van Versail les niet trachten te verdoezelen, mits Hert zog dan ook wilde toegeven, dat alle ver keerde bepalingen in 1938 reeds door de feiten waren achterhaald. Juist toen Hit- Ier niets meer te wenschen had, behalve misschien een regeling van de kwestie van Danzig, die hij langs vreedzamen weg had kunnen verkrijgen, is Hitler met zijn groote agressie tegen Oostenrijk, Tsjecho-Slowa- kije en tenslotte Polen begonnen. Spr. be schouwde Hitier en het systeem, waarvan hij de belichaming vormde, als een veel grooter gevaar dan Versailles ooit geweest was en hoe Hertzog had kunnen zeggen dat Zuid-Afrika buiten de Europeesche geschil len had dienen te blijven, was hem een volkomen raadsel, Wist Hertzog niet, dat Hitier als hij dezen oorlog zou winnen, het allereerst de voormalige kolonie Zuid-West- Afrika zou terugeischen. vervolgens het aan Rhodesië grenzende Tanganjiika en ten slotte misschien het geheele gebied der Unie, dat hem met zijn goudschatten bij zonder welkom moest zijn? Wanneer het Huis deze motie zou aannemen, dan zou geen Afrikaander het hoofd meer zonder schaamte kunnen opheffen. Smuts diende een amendement op de motie van Hertzog in, waarin verklaard wordt, dat Zuid-Afrika den vrede wil en aan het herstel van den vrede wil mede werken zonder zijn eer te verliezen en zijn levensbelangen prijs te geven en overigens bij zijn besluit blijft om de betrekkingen met Duitschland te verbreken. Daarna werd het debat verdaagd. PRINS SAONJI ERNSTIG ONGESTELD. Prins Klnmochi Saonji, de laatste Japan- sche genro. die steeds geraadpleegd wordt over ernstige politieke besluiten, is ernstig ongesteld Zijn toestand baart zorg. TODT NAAR MOSKOU. Havas meldt uit Cernauti: Ingenieur Todt, de bouwer van de Siegfriedlinie is te Lwow aangekomen en gisterochtend ver gezeld door een aantal Duitsche deskundi gen en ingenieurs naar Moskou vertrokken. GEEN CANADEESCHE GRAAN- LEVERINGEN AAN RUSLAND. De Canadeesche regeering heeft verbo den graan naar Rusland uit te voeren. Sovjet-Rusland zal dus niets geleverd krij gen van zijn recente aankoopen van onge veer 1.250.000 bushels Canadeesch graan. Blijkbaar vreest men voor doorzending naar Duitschland. ROEMEENSCH FRONT VAN NATIONALE WEDERGEBOORTE. Vajda Voivod is benoemd tot voorzitter van het Roemeensche front van nationale wedergeboorte, Tatarescu tot vicepresident. Zooals men weet, is het front de eenige in Roemenië toegelaten partij - organisatie, welke zich in overeenstemming met de bestuursindeeling van het land zal indeelen in gouwen DUITSCHLAND EN TURKIJE. Turkije hervat de handelsrelaties BINNENLAND. Herwaardeering van den goudvoorraad op basis van 18 pet. depreciatie. (3e Blad). De groei van onze verdedigingslinie, blad). (3e Honderdduizend gulden uit 's lands kas voor Finland (Binnenland. 3e Blad). AMSTERDA1V1SCHE BEURS. Kalme markt Vaste stemming Oploopende koersen Amerikanen meerendeels beter Nederlandsche beleggingen goed prijshoudend. met BUITENLAND. Weer een Engelsche torpedobootjager ge torpedeerd; 175 man vermoedelijk om gekomen (le Blad). Finnen blijven Russische aanvallen afslaan (le Blad). Nog altijd onzekerheid over hetgeen in Galicië gebeurt (le Blad). Japan's houding tegenover Engeland en Amerika (le Blad). Toch nog 107 slachtoffers van de (Buitenl. Gemengd 3e Blad). .Orazio" ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Des nachts strenge tot matige, overdag matige tot lichte vorst. Nevelig tot helder of lichtbewolkt. In den ochtend plaatselijke mist. Zwakke tot matige Zuidelijke tot Zuidoostelijke wind. goederen ter waarde van 71/- millioen Turk- sche ponden, loopend over een onbepaalden tijd. De onderhandelingen voor deze over eenkomst werden van Duitsche zijde door von Papen, van Turksche zijde door Top- coglu gevoerd. DUITSCHE ARTS HOUDT VOL. De arts Walter Merkhoff die van zijn betrekking aan het instituut Pasteur te Montevideo is ontheven wegens zijn bewe ring. dat de bemanning van de Graf Spee leden onder gasvergiftiging, een bewering die hij herhaald heeft, nadat de commissie van onderzoek het tegendeel had vastgesteld heeft een brief gericht aan den minister van openbare gezondheid, waarin hij zegt TN,.i4««Vl,1UJJCllUOlt tCZ/DUUUCJU, WadlUl HIJ fpCk U rf ^zinking van bijna vijf dat hij zijn schorsing zal respecteeren doch wltmi T«e 1rKSlii'j lls onder protest en dat hij de zaak aanhangig Topcoglu tijdens een zal maken voor het hof, waar uitgemaakt .?4eUje overeenkomst voor- zai moeten worden of van gasvergiftiging 151. ,de ,na™Je toekomst on- sprake was Hij verklaart dat hij daarna zijn derteekend wordt, ln de uitwisseling van aantijgers zal vervolgen. „LÏMBURGIA" Hij gal een overzicht van al wat er in het afgeloopen eerste levensjaar van „Lim- burgia" reeds werd gepresteerd. Limburgia ka.i de toekomst met opti misme tegemoet zien! Na nog op eenige punten te hebben ge wezen. die verbetering behoeven, wierp de secretaris ook een blik in de toekomst en gaf eenige richtlijnen voor de verdere ont wikkeling van de vereeniging. Na dit verslag volgde de bestuursverkie zing. Met algemeene stemmen werd het aft-edende bestuur herkozen en om te voorzien in een tijdelijke vacature, ont staan door ziekte van een der bestuursleden werd de heer Le Haan als plaatsvervan gend bestuurslid gekozen Na de rondvraag waarvan nog vrij druk gebruik werd ge- moalrt itnln^n eli.ifin» J Jaarvergadering. Een groot aantal leden van „Limburgia" vergaderde gisteravond in hotel „De Doe len". Na de gebruikelijke openingswoorden, las de secretaris het verslag voor van de zeer geslaagde Driekoningenviering. Er volgde hierna een bespreking van de plannen voor Carnavalsviering. Het Car navalsfeest. dat het vorig jaar nog op zeer bescheiden wijze was gevierd omdat toen de Vereeniging nog in haar kinderschoe nen stond, zal dit jaar op eenicszins groot- schere wijze gevierd worden, zij het in be sloten kring en wel up Maandag Februari a.s. in „De Burcht". De secretaris kreeg vervolgen wederom gMuJI weru ge- het woord voor het voorlezen van het maakt, volgde sluiting van deze i aarver- jaarverslag. I gadering.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1