Huisduinen
oor mijnontploffing geteisterd
fe ondergang van de
Arendskerk
||fe Jaargang
DONDERDAG 18 JANUARI 1940
No. 24483
Leiden opnieuw onder de sneeuw
Hevige koude belet grootendeels
het krijgsbedrijf in Finland
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Vele huizen onbewoonbaar geworden.
mmige bewoners naar
lin Helder vertrokken.
Schip getorpedeerd omdat de lading
,8C' voor Zuid-Afrika bestemd was
V
Nog strijd bij Salla
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
tscbj
.EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
nt PRIJS DER ADVERTENTIES:
lanil ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
k„lvertentles 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
,ger tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
1 'oensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
>n 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd tljn:
per 3 maanden t. 3.33
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
>lai
nfor
:k n
aai
bev
Bet*'
nuf'
Idli
mil
or de tweede mael is de badplaats
Hrduinen door een mijnontploffing ern-
rj7|beschadlgd. Nog versch lag in de her-
■ing van de bewoners de dubbele ramp
itet30 December j.l., toen, zoowel in den
iet?en ochtend als des avonds, een mijn
ihit voor het dorp tegen den dijk tot ex-
larig kwam en geweldige schade aan-
ledtte.
n vsteravond om half twaalf is wederom
!en'Nederlandsche mijn, welke door den
se verstorm naar de kust was gedreven,
iw voor de Badhuisstraat, die van het
biet uit toegang tot den boulevard geeft,
wf.'ikaar gesprongen.
£srti gat van acht meter werd bij hoog
1 d?r in den dijk geslagen. De schade door
r n ontploffing veroorzaakt, is grooter dan
LeVan de ontploffing van 30 December,
de schade op ruim 7000 gulden werd
IfTat.
eds was men in Huisduinen voor de
gereed met het herstellen van de
de van de vorige ontploffing en was
ITE duizenden guldens aan nieuw mate-
DtJ verwerkt, toen deze mijn alles weer
Ti verwoesten.
mcDaar deze mijn iets Zuidelijker uit
?n*aar sprong, werden ditmaal villa's
Bi huizen welke op 30 Dècember vrij
wel gespaard bleven, tot een ruïne ge
haakt. Van het hotel, annex paviljoen
s >n de N.V. Zeebad Huisduinen, waar-
o^ji men thans bijna alle ruiten, die op
1 December gesneuveld waren, weer
'eLd aangebracht, was nu letterlijk
erEen ruit meer heel. De groote zaal lag
zaaid met glasscherven. Het meubi-
iot
lair van het restaurant lag in groote
wanorde door elkaar en het ziet er naar
uit, dat het hotel voorloopig niet in be
drijf kan worden gesteld. Ruiten en
vensters van deuren waren met spon
ning en al verbrijzeld. Tallooze pannen
waren van het dak gerukt en verschei
dene daken van huizen in de omgeving
ingedrukt. De villa's van de N.V. Zee
bad Huisduinen, die eveneens gedeel
telijk hersteld waren, zien er weer even
troosteloos en geruïneerd uit, als na de
ontploffing op 30 December. De wind
en de sneeuwstorm hadden weer vrij
spel. Doch ook het roode kruis-gebouw,
dat op den uitersten duinrand staat en
een aantal villa's van particulieren uit
Den Helder, gelegen aan de Kijkduin
laan, bewoond door officieren en hun
gezinnen, welke villa's de vorige maal
bespaard bleven, werden ditmaal ern
stig beschadigd.
Niet alleen aan ramen en daken
alle ramen waren namelijk verbrijzeld
ook aan het inwendige van deze wo
ningen werd groote schade toegebracht.
De bewoners zijn nog vannacht naar
Den Helder vertrokken, omdat hun hui
zen onbewoonbaar waren geworden.
Verderop in het dorp hebben winkels
en particuliere woningen eveneens weer
schade opgeloopen. Voor sommige hui
zen zaten nog de houten betimmerin
gen, welke daar op 31 December zijn
aangebracht. Van andere waren de pas-
aangebrachte ruiten weer weggeslagen.
Het lijkt er op, dat Huisduinen bin
nenkort waarschijnlijk ontruimd zal
moeten worden.
Wij spraken nog met verschillende be
woners van Huisduinen, die ons verzeker
den, dat de schade ditmaal die van 30 De
cember overtreft. Bij een kruidenier in de
Badhuisstraat vond men een mijnscherf in
de suikerpot. Een flesch met lisol was kapot
geslagen en had een groote hoeveelheid
kruidenierswaren onverkoopbaar gemaakt.
Merkwaardig is, dat tal van ruiten, die met
kruisbandjes beplakt waren, gespaard zijn
gebleven, ofschoon wij ook konden consta-
teeren, dat dit hulpmiddel in vele gevallen
niet gebaat had.
4c
Wij hadden vanochtend nog een onder
houd met den burgemeester van Den Hel
der, den heer G. Ritmeester, die gister
avond onmiddellijk na de ontploffing een
bezoek aan het geteisterde dorp bracht.
Hij achtte den toestand van Huis
duinen thans vrijwel hopeloos en hij
vond het heel begrijpelijk, dat sommige
bewoners naar Den Helder waren ge
trokken. Er is, zoo zeide de burgemees
ter ons, veel meer vernield, dan den
vorigen keer. De toestand van het ho
tel is vrijwel onhoudbaar geworden en
wij dienen ons ernstig te beraden, al
dus de heer Ritmeester, wat gedaan
moet worden voor de naaste toekomst:
de schade herstellen of niet.
Wij herinneren er namelijk aan, dat de ge
meente de vorige week aan de N.V, Zeebad
Huisduinen een renteloos voorschot heeft
verstrekt van 7000 gulden om de schade
van de ramp van 30 December te herstel
len, zulks in de hoop. dat het rijk deze
schade zal vergoeden, aangezien deze werd
veroorzaakt door een Nederlandsche mijn,
zooals ook ditmaal het geval is. Deze ont
ploffing heeft echter de vraag doen rijzen,
of het wel raadzaam is, dadelijk aan te
vangen met het herstel van de schade, ge
zien de mogelijkheid, dat zich binnen en
kele dagen weer een ontploffing kan voor
doen. Het niet in bedrijf brengen van het
hotel brengt echter ook schade met zich
mee, waarbij de gemeente, welke bij de
N.V. Zeebad Huisduinen geïnteresseerd is,
betrokken wordt. Ook het Fonds voor Bij
zondere Nooden had tegenover de bewoners
van Huisduinen, die zelf niet ln staat wa
ren, de schade te herstellen, een tegemoet
komende houding aangenomen en reeds
was voor enkele honderden guldens her
steld, toen ook deze woningen wederom
werden getroffen. Bij deze ramp hebben
zich geen persoonlijke ongelukken voorge
daan.
Naar wij verder vernamen heeft de ma
rine gisteravond bij het fort Harssens voor
den haveningang een drijvende mijn on
schadelijk gemaakt.
Foto van Vliet.
De winter 19391940 geeft wel een groote
wisseling van wintersche aspecten! In den
afgeloopen nacht heeft een smetteloos-wit
sneeuwkleed stad en dorp gedekt en nauwe
lijks waren vanmorgen in de steden de op
ruimingswerkzaamheden begonnen en de
eerste straten van sneeuw ontdaan, of op
nieuw zweefden dikke vlokken omlaag en
dekten alles weer toe. Deze reine sneeuw
beteekent overigens pik-zwart roet in den
schaatsenrijderspot, want overal is het ijs
bedolven onder een zóó dikke sneeuwlaag,
dat er van schaatsensport voorloopig al
thans niet op het buitenwater, waar men
momenteel geen wakken kan onderscheiden
wel niet veel zal kunnen komen.
Op de baan van de Leidsche IJsclub is
men hedenmorgen met man en macht aan
het werk getogen om de baan sneeuwvrij te
maken met het voor velen ongetwijfeld
verrassende resultaat, dat de baan vermoe
delijk hedenavond zal worden opengesteld!
Onze foto is hedenmorgen genomen van
het hoogste puntje van den historischen
Burcht, vanwaar men een prachtig uitzicht
heeft over de besneeuwde daken en straten
der binnenstad. Tegen den loodgrijzen ach
tergrond teekent zich vaag de fraaie koepel
van de Marekerk af.
?r.i
i«e kapitein van de „Arendskerk" de
Wijker, heeft gisteravond uit Lis-
;idm met de Vereenigde Nederland-
lal): Scheepvaart-maatschappij getele-
IS/erd en medegedeeld, dat de ge
stie bemanning daar ter plaatse is aange-
igis;n. Allen bevinden zich in goeden wel-
i£t d- Het Europeesche deel van de be
ls :ning zal zoo spoedig mogelijk per trein
ppe Nederland vertrekken
bou' üa
een interview met Reuter heeft de
„ein gezegd:
■y'ij waren op weg naar Kaapstad en
ean met een lading stukgoederen. Wij
'".n om 1 uur 's middags Ouessant ge-
•erd, toen wij ver voor ons iets aan den
htseinder zagen, dat naar onze mee-
i een niijnveger was. Plotseling daalde
l/l'kogelregen in de buurt van ons schip
Toen v/ij dichterbij kwamen, zagen
en duikboot, die voortdurend dichter-
N. wam, bleef vuren en mij bevel gaf te
3en. Hoewel mijn schip volkomen stil
n te liggen, bleef de duikboot vuren.
E ioor gevende aan het bevel der Duit-
.rs heb ik mijn eersten officier met de
lastSPspapieren naar de duikboot gezon-
:e 8
Na de papieren te hebben onderzocht
pfl.ide de commandant van de onder-
KDieboot dat het hem speet, doch dat hij
veft schip tot zinken moest brengen,
ar de lading uit contrabande be
mind: omdat zij bestemd was voor
rVid-Afrika, beschouwde hij de lading
contrabande, niet wegens haar
rd.
Mijn schip, aldus de heer Wijker, ver
arde slechts stukgoederen en daar
'„s geen contrabande bij.
eerste officier was zeer onder den
Hik van de vriendelijkheid van den
schen commandant, die zeide, dat het
hem zeer speet zoo'n goed schip tot zinken
te moeten brengen, doch dat hij zijn plicht
moest doen.
Ik moet hier aan toevoegen, dat mijn
schip pas een jaar oud was en beschouwd
werd als een der beste vrachtschepen ter
wereld.
De duikboot zelf sleepte de boot
terug en gaf de bemanning een half
uur haar te verlaten. De opvarenden
van de Arendskerk gingen in drie boo
ten, doch wij moesten al onze bezittin
gen in den steek laten. Toen wij ver
genoeg waren, zagen wij dat het ge-
heele dek. de mast en de lading van
ons schip waren opgeblazen.
Het schip brak in stukken uiteen en
zonk. Wij zagen duidelijk de uitwer
king der ontploffing.
Wij zijn twee uur in de reddingsbooten
geweest en werden toen opgepikt door het
Italiaansche stoomschip Fedora. De Ita-
liaansche bemanning was buitengewoon
aardig voor ons.
Gisteravond passeerde de Poelau Bras
(van de stoomvaartmaatschappij Neder
land) en daar dit schip op weg was naar
Lissabon en het Italiaansche schip niet,
gingen wij over.
Wij waren met ons zestigen, met twee
passagiers, den heer en mevrouw Brouwer.
Ik moet zeggen, dat mevrouw Brouwer
wonderlijk kalm en beheerscht is geweest.
De eerste officier van de Arendskerk, de
heer Oosterhuis, die zich aan boord van de
duikboot heeft begeven, zeide, dat de D'uit-
sche commandant zeer vriendelijk was ge
weest, doch niet kon worden overtuigd het
schip door te laten gaan. Ook wilde hij er
niet van hooren dat de lading van alge-
mcenen aard was en geen contrabande,
noch wilde hij er over praten dat het een
neutraal schip betrof.
De Russen hebben hun stellingen nabij
Kitela, ten Noorden van het Ladogameer,
prijsgegeven.
Zij hebben een vrij groote hoeveelheid
oorlogsmateriaal achter moeten laten, «va.
verscheidene kanonnen en 29 gevechts
wagens. Deze terugtocht is niet geschied
omdat de Finnen een te krachtigcn druk
uitoefenden op de Russische posities maar
omdat de Russische verbind1 ngswegen on
voldoende waren/en de raviti'lleering van
de troepen buitengewoon slecht geschiedde.
De Russische verbindingen waren afhanke
lijk van een weg langs den oe/er van tiet
meer. tusschen Salmi en Impilahti. Deze
weg is ongeveer over zijn geheele lengte
blootgesteld aan het viur* van de Finsche
batterijen op de Mantisaari-eilai'den. Deze
eilanden liggen ter hoogte vin Salmi, op
de flank van de Russen ongeveer dertig
kilometer achter de meest vooruitgeschoven
Russische positie.
Een correspondent van het Fransche
Havas-bureau. die zijn kwartier heeft iau
de Zweedsch-Finsche grens meldt, lat de
gevechten in de buurt van Salla voort
duren. De Russen hebben geprobeerd hier
door de Finsche linies heen te bre<en en
met dit doel in drie richtingen aanval
len ondernomen. Deze operaties hebben
zich voltrokken in weerwil van de hevige
koude, die op sommige punten cot 'eertig
graden onder het vriespunt daalde
Deze drie aanvallen richten zich naar
het Westen, naar het Zuid-Westen in de
richting van Kursu aan den weg naar
Kemijaervi, naar het Zuiden in de richting
van Viitavara. De eerste twee aanvallen
hebben de Finnen met succes afgeslagen cn
op deze punten zijn zij tot tegenaanvallen
overgegaan. Hierbij hebben zij Kursu her
overd. Zuidelijk van Salla moeten zij zich
echter terugtrekken naar Viitavara.
De woordvoerder van Finland te Londen
heeft verklaard, dat de laatste dagen dage
lijks van driehonderd tot vierhonderd Rus
sische bommenwerpers over Finland heb
ben gevlogen, doch dat de Finsche lucht
macht, om hun aanvallen af te weren,
slechts beschikt over ongeveer honderd
vijftig vliegtuigen, waaronder lestoestellen
en de sedert het begin van den oorlog uit
het buitenland ontvangen machines.
United Press meldt nog: De troepen aan
het front hebben zeer veel van de snijdende
koude te lijden. Ook voor de personen, die
wegens de luchtbombardementen de laat
ste dagen geëvacueerd moesten worden,
was de buitengewoon lage temperatuur een
zware beproeving.
Nu en dan moest het luchtdoelgeschut in
actie komen ten einde te voorkomen, dat
de kanonnen door de lage temperatuur on
bruikbaar zouden worden. Hetzelfde was
het geval met de machinegeweren. De mo
toren van de automobielen loopen voort
durend; die van de vliegtuigen moesten op
gang gemaakt worden door middel van
warme olie.
Meer en meer blijkt, dat de leiders van
het roode leger besloten hebben, het Fin
sche leger te treffen door de civiele bevol
king te demoraliseeren. Immers militaire
objecten zoeken de Russische vliegers niet
op. Het doel is veeleer in de steden en
dorpen groote branden te veroorzaken Dui
zenden kleine brandbommen hebben de
roode vliegers de laatste dagen op de hou
ten huizen van de voorsteden van Helsinki
en andere volkscentra laten vallen.
Tot nu toe is de Finsche brandweer er
steeds in geslaagd, de branden te beperken.
Ofschoon vijf zesde deel van de bevolking
van Helsinki geëvacueerd is wordt toch al
lengs het normale leven in de Finsche
hoofdstad hervat. De restaurants laten hun
orkest 's avonds weer spelen, de bloemen
winkels zijn weer geopend en vrouwen en
mannen zijn weer aan het sneeuwruimen.
De optimistische Finnen hebben zelfs het
werk van twee groote panden, die in aan
bouw waren, wederom opgenomen.
De commandant van de luchtverdediging
van Goreborg, Ernst Fonteil. die zioh te Abo
bevond tijdens het bombardement door de
sovjet-ruTsisohe luchtmacht, heeft in een
interview met vertegenwoordigers van de
Scandinavische pers te Helsinki medege
deeld. dat de Finsche autoriteiten in sovjet-
RÜ-ssische bombardementsvliegtuigen, welke
Vervolg pag. 2 van dit Blad.
BINNENLAND.
Nieuwjaarsrede van den voorzitter der
Kamer van Koophandel voor Rijnland
(2e Blad).
Interacademiaal congres van theologische
studenten te Leiden (2e Blad).
De werking der benzine-distributie (3e Blad)
De „Friesland" is gezonken (3e Blad).
Verkeersstagnatie door zwaren sneeuwval
(3e Blad).
Spoorwegambtenaren leeren spreken voor de
microfoon (Binnenland, 3e Blad).
Men zie voor verder Stadsnieuws pag. 2
en 3 van het Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe belangstelling - Prijshoudende
markt - Nauwelijks veranderd koers-
peil - Amerikanen stil - Nederlandsche
beleggingen weifelend.
BUITENLAND.
De Britsche minister voor de economische
oorlogsvoering zeer tevreden over de
blokkade (3e Blad).
Met de Finnen over de Russische grens (3e
Blad).
Hevige koude in Finland (le Blad).
De houding van Zweden (le Blad).
Hevige ontploffing te Londen. Dooden en
gewonden (Laatste Berichten, le Blad)
Autobus in Saksen door trein gegrepen;
12 dooden, 20 gewonden (Laatste Be
richten le Blad).
Voor Zuid-Holland, Zeeland en
Westelijk Noord-Brabant: Betrok
ken tot zwaar bewolkt en aan
vankelijk nog sneeuw. Om het
vriespunt tot lichte vorst. Meest
zwakke veranderlijke wind.
Voor het overige gedeelte van het
land: Strenge tot matige vorst.
Betrokken tot ha'f bewolkt. Plaat
selijk nog eenige sneeuw. Zwakke
lot matige Zuidelijke tot Zuid-
Oostelijke wind.
