De strijd ter zee
Stilstand aan de oorlogsfronten
WOENSDAG 17 JANUARI 1940
No. 24482
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
QlOsfe Jaargang
Van het Finsche
oorlogstooneel
De strijd in het Westen
Fransche
communistische
Kamerleden uitgebannen
Waarschuwing aan de Britsche
spoorwegen inzake
verdachte personen
Volmachten voor de
Turksche regeering
Drie Britsche duikbooten
verloren
Brieven van Roosevelt
aan Garner en Bankhead
Verspreide berichten
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 Ct». per regel toot afire rtentles uit Lelden en plaatsen waar
■gentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangTlJk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 fijnen)
Redactie 21507
Postcheque* en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ftt&f
per 3 maanden f. 333
per week V.. f.0 Jt
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosteik
(voor binnenland f.0.80 per 3 mndj
I!'
W De Russische luchtmacht is gisteren veel
ginder actief geweest dan den vorigen dag.
■tyngeveer 80 sovjet-vliegtuigen legden bom
bardementen ln het binnenland ten uit
roer. De Finsche luchtmacht voerde ver
kenningsvluchten uit en defensietochten
k'ij bombardeerden verscheidene malen de
Vijandelijke troepen.
L Vier sovjet-Russische vliegtuigen zijn
„leergehaald
,t Uit den sector Salla-Kuolajaervi wordt
j de aankomst van aanzienlijke Russi
sche versterkingen gemeld. De Russen
ui zouden hun front vooruit hebben ge
schoven in de richting van Komijaervi.
De Dultsche handelsattaché ln Finland
lcs als zoodanig afgetreden en heeft als
ittijwilHger dienst genomen bij het Finsche
tseger, meldt Reuter uit Helsinki.
t "«iff,».
bt .Vf
IDc „Svenska Pressen" meldt, dat Zweden
n Noorwegen voornemens zijn geschoolde
'iirbeiders naar Finland te zenden, ter ver
hanging van de Finsche arbeiders, die in
^Militairen dienst zijn.
ik
NOG EENIGE BIJZONDERHEDEN
OVER DE FINSCHE SUCCESSEN.
Een Finsch correspondent meldt nog over
te vernietiging der 44ste sovjet-divisie:
fjrie de vernietiging niet heeft gezien op
t.en weg van Suomussalmi naar Raate, kan
,,;een raming maken van de geweldige ver-
Mezen, die de Finnen den sovjets hebben
oegebracht in dit afgelegen gebied. Langs
Jen weg liggen de door de koude versteen
de Russische lijken: sommigen zitten nog
gehurkt in inderhaast van takken opge
bouwde schuilplaatsen, anderen zijn dood
gevroren in vurende houding, een openge
scheurde tank toont de bedienende man
ehappen in zittende houding.
..Daar liggen duizenden mannen, wier
gezinnen ongetwijfeld nooit zullen weten
;.vat er gebeurd is. Dat is de afschuwelijke
«nisdaad van het Kremlin tegen het Rus
sische volk."
Door de Finnen krijgsgevangen gemaak
te Russen verklaarden, dat de troepen,
rvaartoe zij behoorden, hun commissarissen
■sadden gedood. De soldaten waren toen
bijeengekomen om een brief op te stellen
1 an Stalin, opdat hij den oorlog zou doen
Itaken. Die brief is nooit afgeschreven,
J oord at de Finnen den vijand met hand
granaten aanvielen en de mannen ver-
ïpreid werden in het woud. Een zeker aan-
a] soldaten bleef ergens in de sneeuw en
ij, die zich later overgaven, hadden zes
Hagen zonder voedsel doorgebracht.
Verder verhalen de reportages, dat de
■erplaatsbare Russische propagandabu-
'eaux vol papieren zaten en portretten van
leiders der U.R.S.S., vooral werden groote
oortretten van Stalin gevonden. Onder de
ievonden documenten bevonden zich boek-
es. waarin de ideale omstandigheden be-
ichreven werden, die in de U.R.S.S. heer-
■chen. Ook waren er verhalen bij. die te
'oren waren geschreven en gedrukt, over
ie successen van den sovjetveldtocht in
''inland. Tevens zijn formules gevonden
'oor het afleggen van den eed van trouw
•an het communisme en de U.R.SB. Ver-
Ier lag op den weg een veldbioscoop, waar-
chijnlijk bestemd voor de Finsche dorpen,
vaar de Russchen dachten met open ar
ren ontvangen te zullen worden. Een veld-
mbulance werd door de Russen op hun
ërugtocht achtergelaten. De verpakkingen
er medicamenten en verbandmiddelen
Jaren zelfs niet opengemaakt. Russische
iekenverplegers hadden holen gegraven
an den kant van den weg en die met tak
en afgedekt. Daarin werden gewonden
evonden, die door de koude al lang ge-
eel bevroren waren voor de Finsche sol-
aten arriveerden Volgens de gevonden
ocumenten schijnt het, dat de 44ste divisie
ersterking van een bataillon skiloopers
envachttè: dit is waarschijnlijk verdwaald
yant niemand weet wat er van kan zijn
e worden.
DAGORDER VAN BARRAT.
Bij zijn aanvaarding van de bevelvoering
iver de Engelsche luchtstrijdkrachten in
•'rankryk heeft luchtmaarschalk Barrat de
■olgende dagorder uitgevaardigd:
„De Engelsche luchtstrijdkrachten in
rrankryk zijn thans vereenigd onder één
inkel commando. Het eenige ideaal, dat
ms allen bezielt, is alles te doen wat mo-
;elyk is, om den oorlog te winnen. Ge-
landhaafd op vastberaden, bewuste wijze,
al dit ideaal alle moeilijkheden, groot of
:!ein, van welken aard ook, en waar zij
ich ook voordoen, overwinnen.
Laten wij, de komende maanden, ons dit
deaal voor oogen houden en laten wij met
inze vrienden, onze bondgenooten van het
^ransche luchtleger, die zoo veel voor ons
ïebben gedaan sedert onze aankomst al-
lier, vleugel aan vleugel vliegen en ons
deel op ons nemen met de te velde strij
dende geallieerde legers, om dezen oorlog
tot een spoedig en beslissend einde te bren
gen.
In aanwezigheid van een zeer groot
aantal afgevaardigden heeft de Fran
sche Kamer het ontwerp behandeld,
waarin sommige afgevaardigden, die
behoord hebben tot ontbonden organi
saties, van hun kamerlidmaatschap
vervallen worden verklaard.
Tixier Vignancour verklaarde, dat alle
verraders weggejaagd moesten worden. Het
zal niet voldoende zijn, de communistische
afgevaardigden van hun lidmaatschap ver
vallen te verklaren. Het geheime apparaat
der communistische party moet getroffen
worden. Om dit apparaat te breken moest
men het in den kop raken en het spion-
nage-centrum opheffen, dat de sovjet-Rus
sische ambassade te Parys vormt.
Het is paradoxaal, zoo zelde hy, goede
woorden aan het Finsche volk te zenden
en de aanwezigheid te Parys te dulden van
een vertegenwoordiger der moordenaars
van het Finsche volk.
Toch zou dat het beste middel zyn, om
de neutralen gerust te stellen.
Vervolgens een toespeling makende op
een dagblad, dat beweerde, dat talryke Hit-
lerlsten op de banken der Kamer zetelen,
voegde spr. er aan toe: Het is onduldbaar,
dat. terwyl men de communisten zal tref
fen, de Duitsche propaganda, steunende op
deze campagne, kan beweren, dat talrijke
Hitleristen zitting hebben in de Kamer en
dat de helft der leden der socialistische
party Hitler-aanhangers zyn.
Wanneer het dossier iets bevat, aldus
spr., had de samensteller het voor den
krijgsraad moeten brengen. Alle verraders
moeten getroffen worden, communisten en
Hitleristen. Stalin of Hitier, het is eenerlei.
Spr. besloot met de kamer te bezweren,
het moreel des lands in oorlogstijd intact
te houden.
De rapporteur van de commissie voor
algemeen kiesrecht verklaarde, dat de
commissie eenstemmig de regeering ver
zoekt, alle bolsjewisten uit te dryven, die
zitting hebben in openbare bestuurslicha
men.
De regeering moet een ontwerp indienen,
waardoor verraders, die aangesloten blij
ven by de communistische party, uitgeslo
ten worden van openbare functies. Men
moet snel toeslaan en hard, teneinde den
triomf van de rechtvaardigheid op de bar
barij te verzekeren.
Ook de Kerillis keerde zich tegen de
nationaal-socialistische propaganda, die
volgens hem letterkundigen en leden der
academie aangetast had. Hy zou een lyst
aan den premier overleggen.
Flandin drong er op aan. dat de Kerillis
de namen bekend zou maken van de
mannen, die voor Duitschland hebben ge
werkt.
Tenslotte is het ontwerp inzake het
vervallen verklaren van de mandaten
der communistische afgevaardigden
goedgekeurd met 521 tegen twee
stemmen.
De Engelsche bladen melden, dat de
600.000 man personeel van de spoorweg
maatschappijen in Groot-Brittannië de
waarschuwing hebben gekregen voortdu
rend uit te zien naar verdachte personen,
die vermomde nationaal-socialistische
agenten zouden kunnen zyn.
Gisteravond werd verklaard, dat ge
heime instructies waren gezonden
door de spoorwegmaatschappyen aan
de s tationschefs, besteldiensten en
leiders van opslagplaatsen. Daarin
wordt gezegd, dat inlichtingen zijn
verkregen, waarin wordt geopperd, dat
de Duitsche geheime dienst voorne
mens zou zyn in het vereenigd konink
rijk sabotage te plegen.
In een dergelyk geval zullen de verkeers
verbindingen het eerste doelwit zyn van
een vijandèiyke actie. Er wordt aangera
den direct voorzorgsmaatregelen te nemen.
In de Turksche Nationale Vergadering
is een voorstel ingediend om speciale vol
machten te verleenen aan de regeering,
teneinde de nationale verdediging te ver
sterken en de nationale economie te be
schermen in „buitengewone omstandighe
den". Als buitengewone omstandigheden
worden genoemd:
Ten eerste: algemeene of gedeeltelyke
mobilisatie.
Ten tweede: de mogelykheid. dat Turkye
in een oorlog wordt gewikkeld.
Behalve de twee door dg Duitschers
reeds opgegeven duikbooten (Starfish
en Undine) is volgens de Britsche
admiraliteit ook nog een derde duik
boot verloren gegaan, nJ. de „Seahorse"
vaardysdhip, de Janus, dat door een
Fransoh patrouille-vaartuig werd aangehou
den, door de bemanning tot zinken is ge
bracht. om te voorkomen, dat het schip in
v-yandeilyike handen zou vallen.
Omtrent den aanval op de vyandelyke
duikboot deelt de woordvoerder van de
marine mede. dat een Fransöh patrouille
vaartuig dieptebommen heeft geworpen
naar een ondergedoken duikboot. De aanval
verliep onder gunstige omstandigheden en
van de grootte van de Starfish (640 ton vermoedelijk is de duikboot vernietigd, of
en 40 man bemanning).
Maritieme desfleundigen wyzen er volgens
Reuter op. dat dit de eerste verliezen "aan
duikbooten zyn tengevolge van vyandelyke
actie in dezen oorlog. De duiikboot Oxley is
kort na het uitbreken van den oorlog ver
loren gegaan door een noodlottige ontplof
fing. waarby vier officieren en 49 minde
ren zym omgekomen.
Volgens United Press hebben de Briisdhe
marine-autoriteiten verklaard, dat deze on
derzeeërs opdracht hadden door de Bocht
van Helgoland de zwaar met mynen be
schermde toegangen naar de Duitsche Vloot-
bases binnen te dringen.
Volgens Britsdhe marine-deSkundlgen zou
het optreden der Britsche onderzeeërs de
Duitsche marine aanleiding hebben gegeven
tot zeer omvangryke voorzorgsmaatregelen.
De activiteit der onderzeeërs in de Bocht
van Helgoland d'oor de Duitsdhers de
„watervestingdriehoek" genoemt vormt
steeds een gevaarliike onderneming, maar
aangezien er voor deze ondernemingen al-
tyd een groot aantal vrijwilligers waren,
kon men er mee voortgaan.
Britsche onderzeeërs plegen alleen daar
op te treden, waar een redelijke kans be
staat op een ontmoeting met Duitsche oor
logsbodems. hoewel déze schepen, van welke
klasse zij ock moven zijn, nooit worden
aangetroffen zonder een celelde van torpe
dojagers, kleine patrouillevaartuigen en
vliegtuigen, die een duikbootaanval zeer
moeiiyk m'alken.
EEN DUITSCHE ONDERZEEËR
VERNIETIGD
Het Fransche Havas-bureau meldt-
Maandag heeft de Fransche marine een
Duitsche duikboot aangevallen en vermoe
delijk vernietigd, terwyl een Duitech koop
ten minste ernstig beschadigd. De Fransche
'admiraliteit bericht evenwel alleen dat een
vljandelyke duikboot is vernietigd, wanneer
zij absolute zekerheid heeft, doordat ofwel
wrakstukken zyn gevonden, ofwel overle
venden zyn opgepikt.
En dit laatste is niet geschied
MIJNEN OF TORPEDO
Voor de Zuidwestkust van Engeland is
gisteren aan boord van een petroleumtank-
sohip brand ontstaan. Het schip is in
tweeën gebroken.
De kustwacht heeft gezien, hoe het schip
plotseling in vlammen gehuld was. Drie
reddingsbooten kozen zee. Drie stoomsche
pen. een patrouilleboot en andere vaartui
gen. die zich in de nabyihedd bevonden,
haastten zich eveneens hulp te verleenen.
Toeschouwers aan de kust vertelden, dat
het schip, waarvan een dichte rook opsteeg,
ln tweeën brak: een der deelen leek naar
de kust te drijven. De bemanning van een
der reddingsbooten, die teruggekeerd was,
verklaarde geen overlevenden te hebben
kunnen vinden. Het schlo Was gezonken en
het water met brandende olie bedekt. De
mannen hadden den naam van het schip
niet kunnen lezen, doch zij geloofden, dat
het 8000 tot 10.000 ton groot was.
Een ooggetuige aam den wal vertelde, dat
hij by het schip iets had, gezien, dat hij
voor een duikboot hield. Even later stond
de tankboot in brand.
AANVARING.
Het Engelsche s.s. „Tynehome" is op reis
van Sunderland naar Rotterdam door aan
varing gezonken, waarbij vier opvarenden
het leven verloren. De „Tynehome" heeft
gedurende 18 Jaren gevaren in dein geregel-
den dienst RotterdamSunderland, werd
gebouwd in 1019 en mat bruto 628 ton.
Ten derde: oorlog tusschen derde mo
gendheden, doch zoo, dat ook Turkye hier-
by betrokken is.
Men veronderstelt, dat de vergadering
het voorstel heden nog zal aannemen.
OM EEN LEENING AAN FINLAND.
President Roosevelt heeft brieven ge
zonden aan den vice-president der Ver.
Staten Garner en Bankhead, den voorzit
ter van het Huis van Afgevaardigden.
Roosevelt schrijft: de vorige maand, toen
de republiek Finland haar jaarlyksche ge
regelde betaling deed van haar schuld aan
de Ver. Staten heb ik den minister van
financiën opdracht gegeven dit bedrag op
een speciale rekening te storten in af
wachting ervar., dat het congres nadere
beslissingen dienaangaande zou nemen.
Ongetwyfeld bestaat in de Ver. Staten de
innige wensch Finland in financieel op
zicht te helpen voor zyn aankoopen van
landbouw- en industrieproducten.
Tezelfder tijd zal er geen bezwaar tegen
zyn, dat precedenten worden geschapen,
die ertoe zouden leiden belangryke credie-
ten te verleenen aan oorlogvoerende of
neutrale landen in Europa. Dat alles is ook
aan de leden van het congres bekend. Er
bestaan geen geheim gehouden inlichtin
gen en de kwestie credieten toe te staan
aan deze republiek is reeds eerder aan het
oordeel van het congres voorgelegd. Onze
regeering zal er eerlang toe geroepen wor
den een zeker aantal verzoeken om lee
ningen ten behoeve van buitenlandsche
staatsburgers en kleine vreemde landen, in
het byzonder Scandinavië en Zuid-Ameri-
ka. te onderzoeken. Dit zal voor het con
gres de vraag opwerpen te weten, of de
aanbeveling, die ik reeds eenige maanden
geleden aan het congres heb gedaan om
de beschikbare middelen met een betrekke-
lyk kleine som te vermeerderen voor be-
trekkelyk kleine leeningen in overweging
moet worden genomen. Het is duidelyk,
dat, indien de verzoeken om leeningen door
het congres op gunstige wyz- zullen wor
den afgehandeld, dit onderwerp behandeld
zal worden binnen het kader van onze
neutraliteitswetten en onze neutraliteits
politiek. De onderhavige uitbreiding van
credieten vormt in geen opzicht een be-
bedreiging met een z.g. betrokken raken
in Europeesche oorlogen. Men kan dat als
een feit aannemen.
Het is aan de discretie van het congres
overgelaten, het maximumbedrag der lee
ningen vast te stellen.
Van Finsche zyde is aan de leiders van
het congres medegedeeld, dat een niet-
militaire leening van weinig waarde zou
zyr Zy verklaarden, dat Finland een lee
ning, liefst van 50 millioen dollar, noodig
zou hebben, die besteed zou mogen worden
voor het koopen van oorlogsmateriaal.
Mocht de leening door het congres wor
den toegestaan, dan verwacht men, dat het
congres er op zal staan, dat het geld in
de Vereenigde Staten besteed zal worden.
Intusschen heeft Roosevelt's voorstel om
hulp aan Finland te verleenen in het con
gres heftigen tegenstand ontmoet van de
zyde van senator Waltor George, die ver
zekerde, dat „dit een onneutrale handeling
zou zyn volgens de regelen van het inter
nationale recht. Het is hetzelfde, alsof wy
Amerikaansche slagschepen naar Finland
zouden sturen" meende deze spreker.
De heftige aanvallen noodzaakten dc lei
ders, het voorstel voor te leggen aan twee
commissies, de commissie voor het bank
wezen en die voor buitenlandsche zaken.
CANADEESCHE LEENING
ONDERTEEKEND.
Het totaal aantal inschrijvingen op de
Canadeesche oorlogsleening van tweehon
derd millioen dollar bedroeg aan het einde
van den tweeden dag 248.804.055. De ge
legenheid tot inschryving blyft nog een
dag geopend met het doel ook inschrijvin
gen van kleine beleggers te verkrijgen, die
de voorkeur boven de grootere beleggers
zullen hebben by de toewyzing van aan-
deelen.
OOK ITALIANEN HEBBEN VISUM
NOODIG.
Vernomen wordt, dat de Duitsche autori
teiten de sedert twee maanden voor bui
tenlanders, die zich naar Duitschland wil
len begeven, geldende regeling ook hebben
ingevoerd voor Italiaansche staatsburgers.
HET „CHRISTIAN FRONT".
Men verwacht, dat binnenkort in Amerika
nog meer leden van het „Christen front"
gearresteerd zullen worden. Het schynt tot
nu toe, dat twee personen de leiders waren
van deze organisatie, welke aan gelyke
regels gehoorzaamde als dergelyke orga
nisaties in andere landen.
De aandacht van de autoriteiten wordt
vooral getrokken door een geheimzinnig
persoon, die over verschillende namen oe-
schlkt en wiens nationaliteit onbekend is.
De politie veronderstelt dat deze man in
werkeiyklheid Arnook heet en uit Weenen
afkomstig is. Hy zou reeds in 1929 in de
BINNENLAND.
Ontwikkeling en Ontspanning onder mili
tairen (3de Blad).
Ameland door sneeuwstorm geïsoleerd.
(Binnenland, 3de Blad).
Vergadering bondsraad Kon. Ned. Midden
standsbond (Binnenland, 3de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Weinig affaire Goed prijshoudende
markt Iets beter koersen Ameri
kanen weinig veranderd Nederland-
sche beleggingen kalm. u.
BUITENLAND.
Geen opheldering over het aftreden van
Hore Belisha (3de Blad).
Niet twee, doch drie Engelsche duikbooten
vernietigd. (1ste Blad).
Van ale fronten geen nieuws (1ste Blad).
De Fransche Kamer bant alle communisti
sche leden uit (1ste Blad).
Japan's nieuwe regeering en de Chineesche
kwestie. Wang tsing wei richt zich tot
Tsang kai sjek (1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor de kuststrook: Lichte vorst
tot temperatuur om het vriespunt.
Zwaarbewolkt tot betrokken. Nn
en dan sneeuw. Zwakke tot ma
tige wind uit Westelijke richtin
gen.
Voor het binnenland: Matige tot
lichte Vorst. Des nachts in het
Zuidoosten strenge vorst. Halfbe-
wolkt tot betrokken. Plaatselyk
enkele sneeuwbuien. Meest zwakke
veranderlyke wind.
Ver. Staten veroordeeld zyn wegens het
dragen van een verboden wapen en hy zou
in Frankrijk, België en Engeland uitgewe
zen zyn wegens spionnage. Hy is in Juli
1939 naar de Vereenigde Staten terugge
keerd en nam actief deel aan de organi
satie van de anti-semietische en anti
communistische beweging het „Christian
front". In deze organisatfe werd een sport
club opgericht, waarvan de leden schiet
oefeningen hielden op particulier terrein
in een kamp by Narrowsburg. Ook werd
aan nieuwe leden geleerd bommen te ma
ken. Voor de sportclub werd vooral propa
ganda gemaakt onder de politie en de na
tionale garde.
Zooals steeds bij dergelyke organisaties,
kenden slechts weinigen het werkeiyke doel
of de namen van de leiders. De „Führer"
van het „Christian front" stelde zijn meest
fanatieke aanhangers ter beschikking van
de sportclub.
De organisatie heeft vertakkingen in
vele steden van de Ver. Staten en de po
litie wachtte op nadere inlichtingen om in
te grijpen. Het besluit van de terroristen
om aanslagen te gaan plegen, was voor
de politie aanleiding ln te grypen, niet om
dat zy de revolutionnaire beweging als ern
stig opvatte, doch omdat de actie ongeluk
ken had kunnen verwekken.
Definitief schynt te blyken, dat het doel
van deze organisatie was zich te verzetten
tegen het zenden van munitie naar de ge
allieerden en eventueel de Amerikaansche
wapenfabrieken en industriecentra aan te
vallen ingeval de Vereenigde Staten zich in
het Europeesche conflict zouden mengen.