Onverwachte
kabinetswijziging in Engeland
ZATERDAG 6 JANUARI 1940
No. 24473
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hore Belisha afgetreden als minister van oorlog
Van het Finsche
strijdtooneel
Een Duitscher over
Duitschland.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Nieuw Belgisch kabinet
Pierlot gevormd
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarlel. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ftfat:
per 3 maanden C. 2.13
per week virfr:.* fcOJf
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndJ
Officieel werd gisteravond in Dow-
ningistreet bekend gemaakt, dat Hore
Belisha, de Britsche minister van oor
log en lord MacMiÜan, minister van
voorlichting den koning om ontslag
hebben verzocht.
Dit ontslag werd verleend. De koning
heeft zijn goedkeuring gehecht aan de
benoeming van Oliver Stanley tot mi
nister van oorlog.
Tot president van de Board of Trade
is sir Andrew Duncan benoemd en tot
minister van voorlichting sir John
Reith.
De nieuwe minister van oorlog, Oliver
Stanley, moet thans het bed houden daar
hij griep heeft.
Hore Belisha. die sinds 1937 minister van
oorlog is geweest, was te voren minister van
verkeer.
Stanley was sedert 1937 minister van
handel. Zijn vader, lord Derby, heeft in de
oorlogsjaren de portefeuille van oorlog be
heerd.
Duncan is de bekende industrieel en di
recteur van de bank van Engeland. On
langs is hij voorzitter geworden van de
commissie tot controle op de munitieleve
ringen.
Reith is bekend als gewezen directeur-
generaal van de B.B.C. Laatstelijk was hij
voorzitter van de nationale groep vr>or
burgerluchtvaart.
Noch Duncan, noch Reith is lid van het
Sarlement, doch men verwacht dat spoedig
i het Lagerhuis voor hen beiden zetels
gevonden zullen kunnen worden.
Het verluidt, dat aan Belisha de porte
feuille van handel was aangeboden, doch
dat hij deze niet heeft kunnen aanvaarden.
Deze wjjzlgingen voltooien de voorge
nomen herbezetting van voorname posten
in de regeering. Uitgesloten is evenwel niet,
dat later nog enkele kleine wijzigingen zul
len worden aangebracht.
Stanley zal de plaats van Hore Belisha
in het oorlogskabinet innemen. De andere
functionnarissen behooren niet tot het oor
logskabinet.
In een schrijven aan den minister-presi
dent zegt Hore Belisha. dat hij ook verder
al wat in zijn vermogen ligt zal bijdragen
tot een zeer krachtige oorlogsvoering, tot
dat deze succesrijk ten einde zal zijn ge
bracht. Het verheugt hem, dat er geen ver
schil van opvatting over de politiek bestaat
tusschen hem en Chamberlain
In een schrijven aan Hore Belisha be
treurt de minister-president het, dat Hore
Belisha geen post kon aanvaarden bij de
reconstructie der regeering. De premier
brengt hulde voor de belangrijke hervor
mingen. door Hore Belisha op het minis
terie van oorlog aangebracht en voegt
hieraan toe:
„Het is voor mij een groote voldoening,
dat er nimmer moeilijkheden zijn geweest
tusschen ons over de politiek en over de
noodzakelijkheid, den oorlog met de uiter
ste vastberadenheid voort te zetten tot een
succesrijk einde".
In een schrijven aan Chamberlain zet
MacMillan uiteen, dat hij werd uitgenoo-
digd, af te treden wegens de „moeilijkheid,
veroorzaakt door het feit, dat ik een zetel
ln het Lagerhuis heb". Tevens is hij afge
treden, ten einde aldus wijzigingen ln het
kabinet te vergemakkelijken.
Baren de overige wijzigingen weinig of
geen verrassing, het aftreden van Hore
Belisha is als een donderslag bij helderen
Hore Belisha
hemel en men begrijpt de situatie nog niet
geheel.
De Londensche correspondent van het
„Vad." meldt nog:
Hore Belisha is in de laatste jaren met
geregelde tusschenpoozen het slachtoffer
van vijandige camarillas geweest. Men her
innert zich wellicht het befaamde geval
Duncan Sandys, waarbij zijn positie een
oogenblik ernstig in gevaar scheen te ko
men. Hem werd toen o.m. verweten, dat hij
in het Lagerhuis en ln zijn openbare rede
voeringen een veel te rooskleurig beeld van
de Engelsche defensie had gegeven.
Oliver Stanley
Ondanks de bij dit geval gebleken vij
andschap van een zoo gevaarlijk mar: als
Churchill, zijn schoonvader, wist hij zijn
positie echter te handhaven. Niet lang
daarna werd hij opnieuw aangevallen dit
maal door een groep van drie onder 'ei-
ding van Hudson. Ook toen werd hij er
van beschuldigd zich niet voldoende van
zijn verantwoordelijke taak te kwijten en
de Engelsche defensie verwaarloosd te
hebben De twist liep zeer hoog. Hudson,
zoo luidden de naar allen schijn betrouw
bare berichten, dreigde de premier met
zijn ontslag als in de wantoestanden in
het ministerie van oorlog, waarvoor hij
Hore Belisha verantwoordelijk stelde, geen
verbetering kwam.
Wederom echter liep het geval met een
sisser af en kon Hore Belisha blijven ge
handhaafd. In merkwaardig contrast met
de periodieke agitaties tegen den minister
van oorlog in het parlement, stond de
gunstige houding, die pers en publiek al
tijd tegenover hebben aangenomen. Mis
schien mede dank zij zijn flair voor publi
citeit. genoot hij bij den engen kring van
Westminster over het algemeen een zeer
gunstige reputatie. Hij werd geacht ener
giek te zijn en de bezitter van een fris-
schen geest, die niet schroomde met oude
tradities te breken en veel heilige huisjes
omver te werven wanneer hem dat in het
landsbelang wenschelijk scheen.
Zoo waagde hij het. kort na zijn aan
stelling als minister van oorlog, een aantal
hooggeplaatste legerautorlteiten door jon
geren te vervangen. Het was een handel
wijze. die hem veel pubiieken bijval deed
oogsten, maar natuurlijk tegelijkertijd in
zekere kringen van het leger kwaad bloed
moest zetten. Maar dat de wrijving die op
deze wijze is ontstaan, een rol heeft ge
speeld in zijn val, evenals dergelijke ver
onderstellingen over de gronden van zijn
ontslag, blijven echter vooralsnog pure
gissingen.
Slechts één ding mag met nadruk wor
den gezegd en dat is dat men het aftreden
van dezen Joodschen minister niet aan
anti-semietische stroomingen moet toe
schrijven. Dat zou sommigen de meest
voor de hand liggende verklaring kunnen
toeschijnen; zij Ls. zooals met voor de hand
liggende en simplistische verklaringen het
geval is. tegelijkertijd een van de onwaar
schijnlijkste.
Bijna nog verrassender dan Hore Belisha's
ontslag is de benoeming van zijn opvolger.
Chamberlain zal daarover ongetwijfeld
harde woorden te hooren krijgen. Stanley
heeft zich immers ln de verschillende mi-
nisterieele posten, die hij als lid van de
nationale regeering heeft bekleed, weinig
roem verworven. Noch als minister van
verkeer, noch als minister van arbeid of als
minister van handel heeft hij uitgeblon
ken, integendeel hij wordt in de populaire
pers vaak als een axtikel uit Chamberlain's
z.g. antiekwinkeltje beschreven, dat hoog-
noodig eens opgeruimd moest worden.
Of deze ongunstige reputatie verdiend is
of niet, zou ik niet durven zeggen, wel ech
ter dat Stanley's benoeming tot den vitaal
belangrijken post van minister van oorlog
een storm van critiek zal ontketenen.
Chamberlain's vijanden zijn nog steeds
talrijk en zullen ongetwijfeld van deze ge
legenheid een dankbaar gebruik maken om
den premier, die zich reeds door de be
noemingen van Inskip en Gilmour zeer
veel verwijten op den hals haalde, het vuur
wederom nauw aan de schenen te leggen.
Aan United Press wordt gemeld:
„Socialdemokraten" (Stockholm) bericht
uit Helsinki, dat de Russen hun voorberei
dingen voor een nieuw offensief op de
Karelische landengte vrijwel hebben vol
tooid Voor de Finsche campagne heeft Mos
kou thans twee millioen man gemobiliseerd.
Daarvan zijn op het oogenblik 800.000 man
ln actieven dienst op de verschillende fron
ten. De rest ontvangt in kampementen op
leiding.
De Finsche legatie te Londen bevestigt,
dat de Finsche troepen 15 tot 25 K.M. op
Russische gebied zijn doorgedrongen in de
richting van Rapola. De woorvoerder van
het gezantschap voegde hier nog aan toe,
dat de Finnen reeds verscheiden dagen op
Russisch gebied vechten.
Opnieuw wordt gemeld, dat de Finsche
troepen Salla, een der belangrijkste defen-
siepunten van midden-Finland, hebben
bezet.
De Finsche patrouilles blijven den vijand
in den rug bestoken in het hooge Noorden.
In het gebied van Petsamo vallen de
Finsche patrouilles voortdurend de Russi
sche troepen aan.
In het hooge Noorden leveren de Finsche
vrouwen opmerkelijke staaltjes van moed,
tot in de vuurlinie werken zij in de ambu
lances.
Op de landengte van Karelië schijnt men
ieder oogenblik de nieuwe aanvallen van de
Russen te kunnen verwachten. Men heeft
nog geen bevestiging van de benoeming van
generaal Stern tot bevelhebber van de sov
jet-Russische troepen aan dit front.
Deze Stern moet in werkelijkheid George
Matsson heeten. Hij is afkomstig uit Ma-
rienhann, de hoofdstad van de Aaland-
eilanden. Zijn vader, die zeer rijk ls, woonde
met zijn gezin, toen de oorlog uitbrak, nog
te Helsinki.
Uit hetgeen sovjet-Russische krijgsgevan
genen hebben medegedeeld, blijkt, dat de
Russen veel te lijden hebben door het gebrek
aan verbandmiddelen en medicijnen. Dik
wijls worden alleen de gewonde officieren
geholpen en laat men de soldaten aan hun
lot over.
Bij Suomussalmi zijn de sovjet-Russen zoo
overhaast teruggetrokken, dat zij in een
school al hun gewonden en materiaal achter
hebben gelaten. De correspondent van het
Finsche blad „Ussi Suomi" bericht, dat bui
ten de school een aantal ontkleede lijken lag
opgestapeld. De smerigheid van het nood
hospitaal was onbeschrijfelijk, de gewonden
lagen temidden van het vuil.
De communiqués bevatten na bovenstaan
de nog slechts weinig meldenswaardigs. De
Finnen berichten nog over eenige afgeslagen
aanvallen, waarbij een 400 Russen werden
gedood.
Op Voikka nabij Kovola, halfweg Helsinki
en Viborg zijn door negen vliegtuigen een
entwintig bommen geworpen, waardoor tien
huizen in brand geraakten waardoor twee
personen gedood werden, waaronder een
meisje van achttien jaar en vijftien Vrou
wen en een ouden man gewond werden.
Van bevoegde Estlandsche zijde wordt
categorisch het bericht tegengesproken, dat
Finsche bommenwerpers het eiland Oesel
zouden hebben aangevallen en daarbij
branden en andere schade zouden hebben
veroorzaakt.
Men verklaart, dat geenerlei Finsche bom
aanvallen op het eiland Oesel ondernomen
zijn en dat het desbetreffende bericht geheel
uit de lucht is gegrepen.
NIEUW R.A.F.-COMMANDO.
De speciale correspondent van Reuter bij
de Engelsche luchtmacht aan het front
meldt, dat de groei van de R.A.F. thans een
zoodanig stadium bereikt heeft, dat de in
stelling van een nieuw R.A.F.-commando
spoedig verwacht kan worden.
De Britsche luchtmacht aan het front
bestaat uit twee afdeelingen: het deel. dat
met het leger samenwerkt en een deel, be
staande uit vooruitgeschoven eenheden voor
direct, onafhankelijk optreden tegen den
vijand, dat uit Engeland wordt gecontro
leerd.
Het eerste deel zal ongetwijfeld onder
generaal Gort blijven optreden, maar het is
waarschijnlijk, dat er een wijziging zal ko
men ten aanzien van de vooruitgeschoven
eenheden.
De nieuwe opperbevelhebber van het Brit
sche luchtleger in Frankrijk, die in dat ge
val zou worden aangesteld, zou van zijn
hoofdkwartier uit de vooruitgeschoven
luchtmacht geheel controleeren en het oog
houden op de behoeften van het deel der
luchtmacht, dat nauw samenwerkt met
Gort.
Er gaan geruchten, dat het aftreden van
Hore Belisha ook hiermede in verband moet
worden gebracht, daar de nu afgetreden
minister de luchtmacht ln één hand zou
hebben willen houden (los dan van de
marine-luchtmacht, die bij de vloot thuis
hoort)
ZWEEDSCH KUSTVAARTUIG
VERNIETIGD.
Het Zweedsche kustvaartuig „Fenris",
groot 484 ton, in aangevallen door een on
bekende duikboot in de Kvarken, het nauw
ste gedeelte van de Botnische golf
Het vaartuig vloog door geschutvuur ln
brand. De bemanning ls gered.
De Zweedsche legatie te Moskou heeft
opdracht gekregen, een onmiddellijk onder
zoek te vragen aan de sovjet-regeering.
omdat tevoren de aanwezigheid van Rus
sische duikbooten in de Botnische Golf is
gerapporteerd.
FRANZ VON RINTELEN.
Kapitein Franz von Rintelen, uit den
wereldoorlog bekend als een van de gevaar
lijkste en meest capabele Duitsche agenten,
heeft als zijn meening uitgesproken tegen
over een correspondent van de United
Press dat het standpunt der Vereenigde
Staten op vlootgebied den oorlog zeer zal
verlengen. Hij is in Engeland niet geïnter
neerd en gaat vertrouwelijk om met auto
riteiten uit leger-, vloot- en regeerings-
kringen, welke van meening zijn dat hij het
Duitsche volk een grooten dienst bewijst
door te trachten het te verlossen van het
nazi-regime.
Von Rintelen verklaarde' dat de jeugdige
overmoed van de Duitsche onderzeeboot
commandanten, die geen verschil kennen
tusschen een oorlogsschip en een kanaal
boot. het geduld van de Vereenigde Staten
op de spits zal drijven en de Amerikaan-
sche vloot, die zich steeds verder ontwik
kelt. tot een oorlog zal brengen, die zich
steeds verder zal uitbreiden. Voornamelijk
aldus von Rintelen in de Scandinavische
landen en de Balkan. De roekelooze daden
der Duitsche onderzeebooten, wier beman
ning beheerscht wordt door het fanatieke
verlangen naar onderscheidingen en om
ontvangen te worden door den Fuehrer, zul
len de. vloot der Vereenigde Staten tot in
terventie nopen.
Hij was van meening dat deze oorlog on
herroepelijk door de nazis zal worden ver
loren, ook al zou het wellicht verschillende
jaren duren, omdat het nationaal-socialis-
tische Duitschland uitstekend ls georgani
seerd en het volk in zijn macht heeft. Maar
aldus onze zegsman de instorting zal
eensklaps en onverwacht geschieden. Dat hij
op het oogenblik zijn werkzaamheid in
dienst van Engeland heeft gesteld, moet niet
beschouwd worden als een in den steek
laten van zijn eigen volk, integendeel: „ik
bewijs het daarmeè een grooten dienst".
Von Rintelen verwachtte verder dat Rus
land waarschijnlijk binnenkort in Bessara-
bië zou opereeren en hij merkte verder op:
„het spijt me voor Finland, maar Rusland
kan zich niet de luxe veroorloven in Finland
te verliezen Ook sprak hij als zijn meening
uit dat de Ira weinig hulp van Duitschland
zou kunnen ontvangen, omdat de Duitsche
onderzeeërs dank zij de waakzaamheid van
de Britsche vloot Ierland niet zouden kun
nen bereiken.
Hij dacht dat de Duitschers ondanks alles
een dapperen strijd zouden voeren, hoewel
Duitschland beter af zou zijn geweest wan
neer Hitier niet verschillende malen zijn
generaals had gedesavoureerd. die tegen de
verschillende invasies hadden geadviseerd.
Intuïtief aldus von Rintelen voelde
iedere Duitscher, die nog denken kon, dat
het spel verloren is.
HANDELSBESPREKINGEN.
BINNENLAND.
Belangrijke grondaankoopen door het Rijk
(Binnenland, 3e Blad).
Vergadering Nationale Woningraad (Bin
nenland, 3e Blad).
Twee fraters bij Medemblik door het ijs
gezakt en verdronken (Gemengd, 3e
Blad).
Eenige ijsroute's voor a.s. Zondag (4e Blad).
Het ijs in de omgeving (4e Blad en Laatste
Berichten le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt Lustelooze handel
Iets lagere koersen Amerikanen ge
deprimeerd Nederlandse he beleggin
gen prijshoudend.
BUITENLAND.
Wijziging in het Britsche kabinet. Hore
Belisha aan oorlog vervangen door
Stanley (le Blad).
De Finsche weerstand (le Blad).
Rond de hulpverleening aan Finland, (le
Blad).
Ciano de oude en de jonge (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
In het Zuidwesten: meest zwak
ke Zuidoostelijke tot Zuidelijke
wind. Afwisselend bewolkt. Tem
peratuur om het vriespunt. Geen
neerslag van beteekenis. Kans op
mist. Voor het overige deel van
het land: nevelig tot helder of
lichtbewolkt. Droog weer. Des
nachts strenge tot matige, over
dag matige tot lichte vorst. Meest
zwakke Zuidoostelijke tot Ooste
lijke of Noordoostelijke wind.
Verdrag tusschen Bulgarije en de sovjets.
Gisteren is te Moskou een verdrag van
handel en scheepvaart voor den tijd van
drie jaar gesloten tusschen de sovjet-unie
en Bulgarije, alsmede een overeenkomst In
zake het betalingsverkeer Voor 1940.
Het handelsverdrag bepaalt, dat weder
zijds de beginselen van meest-begunstigipg
in acht zullen worden genomen. De handel
voor 1940 zal een bedrag van 920 millioen
leva omvatten. De sovjet-unie zal uit Bul
garije varkens, rijst, huiden en tabak invoe
ren en aan Bulgarije landbouwmachines,
metalen, petroleum-producten, chemicaliën,
cellulose en katoen uitvoeren.
HANDELSBESPREKINGEN TUSSCHEN
AMERIKA EN ARGENTINIË MISLUKT.
Officieel is bevestigd, dat de onderhande
lingen inzake een handelsovereenkomst tus
schen de Vereenigde Staten en Argentinië
mislukt zijn als gevolg van beperkingen
door de Vereenigde Staten opgelegd aan
Argentijnsche producten.
Minister Cantillo heeft verklaard tot de
slotsom te zijn gekomen, dat de onderhan
delingen moeten worden opgeschort tot gun
stiger omstandigheden. Men bevestigt even-
I wel, dat de besprekingen in een sfeer van
hartelijkheid zijn gevoerd.
De nieuwe Belgische regeering is als volgt
samengesteld
Minister-president: Pierlot (katholiek).
Binnenlandsche zaken: Vanderpoorten
(liberaal).
Justitie: Janson (liberaal).
Buitenlandsche Zaken: Spaak (socialist).
Financiën: Gutt (extra-parlementair).
Defensie: generaal Denis (extra-parlem.l.
Economische Zaken en Voedselvoorzie
ning: Sap (katholiek!.
Verkeer: Delfosse (Chr Dem.).
Landbouw: Graaf van Aspremont Lynden
(katholiek).
Onderwijs: Soudan (socialist).
Koloniën: De Vleeschauwer (katholiek).
Arbeid en Sociale Zaken: Balthazar
(socialist)
Gezondheid: Marcel Henry Jaspar (lib.).
Openbare Werken: Senator Matagne
(socialist).
De volgende ministers van de vorige re
geering maken geen deel meer uit van het
nieuwe kabinet: Wauters (socialist). Hen
drik de Man (socialist), Duesberg (niet-par-
lementair), Marck (katholiek) en Devèze
(liberaal).
Er is dus in een nieuwe regeering maar
één nieuw element, namelijk de socialisti
sche senator Matagne.
Onder de veertien ministers bevinden zich
slechts drie Vlamingen.