Waar de Vrouw belang in stelt
Sober speelgoed
de Groet
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 4 Januari 1940
Een beschouwing over het jonge kind en zijn spel
'door Dr. W. H. PosthumusVan der Goot.
Vele dames uit Amsterdam
Goedkoop en toch
smakelijk
Hoe we van oud nieuw
maken
Bezoek uit Amerika
Rammelaar, door Prinses Juliana uitgekozen voor Prinses Irene.
(Hoe lang zou het geleden zijn, dat de
eerste moeder voor haar kind een ®>pje
maakte uit een taik en dat de eerste vader
een hond, of misschien was het wel een
wild zwijn, fatsoeneerde uit een stukje
Ihioiit? Een wonderlijk idee, dat al die een
voudige dingen zich verliezen in den nacht
der tijden! En wat een weelde van speel
goed is er nu voor kinderen beschikbaar,
die daarmee geheel onafhankelijk worden
van de handigheid of de fantasie van hun
ouders. Of nee, heelemaal goed is dat niet
gezegd. Zelfs bij het uitzoeken van speel
goed heeft een moeder of vader fantasie
noodig en als zij die niet hebben, dan
kaai hun liefde die ontwikkelen en weelde
is ook niet precies het woord, dat hoort bij
het moderne speelgoed.
(Het dure, luxueuze speelgoed is er natuur
lijk nog wel, maar „psychologisch verant
woord". zooals dat op de speelgoedtentoon-
steiling van de Vereeniging voor vrouwen-
belangen en gelijk staatsburgerschap te
Amsterdam werd genoemd, is het niet
steeds. Het hoort bij een voorbij tijdperk,
toen men meende, dat hoe mooier, hoe kost
baarder, hoe ingenieuzer een stuk speelgoed
was, des te meer vreugde het aan het kind
bou verschaffen. Spelen, vindt men nu, is
niet: de beschikking hebben over een of
ander prachtig voorwerp of vernuftige in
stallatie, het is ervaring opdoen en erva
ringen verwelken.
Ervaring opdoen, al spelende leeren, is
een oud begrip, dat door Fröbel het eerst
principieel werd gesteld, en waaraan door
Maria Montessori de volle beteekenis is ge
geven, misschien vooral daardoor, omdat
zij besefte, dat het kind hierbij zijn eigen
tempo aan moest geven. Het kind zélf moet
beslissen hoeveel keer aether elkaar het
de groote knoopen in en uit de knoopsgaten
zal peuteren van de 'bekende knoop-, rijg
en strikrekken. hoeveel keer hij de triomf
var, de volledig opgebouwde roze toren zal
herhalen, totdat hij het genoeg vindt.
voor dien dag of voor altijd. En dan zelf
iets anders kiest.
(Nog een ander rhythme ligt in het kind
zelf besloten, n.l. de leeftijd, waarop het
bepaalde zintuigen het gemakkelijkst
oefent, waarop bepaalde eigenschappen het
meest voor ontwikkeling toegankelijk zijn.
Het lijkt mij soms wel eens of de eerbied
voor het leven een van zijn schoonste be
looningen heeft gevonden in het ontdekken
van deze „gevoelige perioden", zooals de
algemeen gangbaar geworden Montesso-
liaan'sche term luidt.
Een eenvoudig voorbeeld uit den baby-
tijd is, dat de zuigeling eerst grijpt, dan
met een voorwerp tegen b.v. den wand van
zijn bedje gaat slaan en tenslotte twee voor
werpjes behoeft, die hij tegen elkaar kan
slaan. Op grond van de kennis omtrent deze
gevoelige perioden zorgt tegenwoordig wel
haast elke moeder, dat baby dan ook met 3.
4 of 5 maanden eerst één en een paar
maanden later ook twee niet te kleine, han
teerbare liefst houten speelgoedjes heeft.'
Belangrijk Is ook een der beginsels, die
de Belgische opvoeder Decroly ons, redenee-
renden, ontledenden ouderen telkens voor
houdt en die men met een geleerd woord
de globalisatle-methode noemt. Het kind
bouwt zijn ontdekking van de wereld niet
stuk voor stuk op, maar langzaam kristalli-
seeien zich uit de groote, vage omgeving
kleinere geheelen. die het tenslotte veel en
veel later weer in onderdeelen kan verdee-
len Geen moeder denkt eraan, haar kind
te leeren spreken door het a of b of c voor
te zeggen. Zij neemt een woord, „pappa",
of zelfs een klein zinnetje: „daar is pappa"
en verbindt het besef van dat groote geheel
„pappa" met die eenvoudige blanken en
zelfs tegelijk met het begrip van pappa, die
weg was en er nu weer is. Ais men dat een
maal goed weet, zegt Decroly, dan is het
ook dwaasheid om een kind met letters te
leeren lezen. Oefen zijn oogjes met woord
en zinsbeelden. verbonden aan een getee-
kende voorstelling en aan de klanken van
het voorgezegde zinnetje.
Wie hier belang ln stelt moet vooral niet
verzuimen de alleraardigste Decroly-kaar-
ten te bemachtigen, waarop deze gedach-
tengang in allerlei schakeering met buiten
gewoon aardige plaatjes is uitgebeeld. De
croly, wiens systeem ln België algemeen ge
waardeerd en toegepast wordt, maakte zijn
.jopvoed'kundige spelletjes" ook heel goed
koop, hetgeen een niet te onderschatten
voordeel is.
Dat alles ls ervaringen opdoen voor den
Jeugdigen mensch. Maar terecht ziet men
nu ln, dat het speelgoed nog een heel an
dere bestemming heeft. Het moet het kind
helpen in alle6 wat het te dioomen en te
zeggen heeft. De geheele wereld, met al zijn
gebeurtenissen, waarmee het kind in san-
raking komt, moet het verwerken, een
voortdurend en inspannend proces, waar
van de volwassene zich slechts met groote
moeite een voorstelling kam maken. Ais wij
iets niet begrijpen, begrenzen wij onze on
wetendheid door een aaratal aanverwante
begrippen, overwegen, vragen of lezen er
naslagwerken op na. Wij kunnen uitdruk
ken waf wij niet weten t meestal tenminste)
en wij weten hoe wij dan ongeveer moeten
handelen. Een kind weet ook dat niet. Maar
voor hem staaf daarentegen een uitdruk-
kingsmogelij'toheid open. die behalve voor
den kunstenaar, voor bijna eiken volwassene
is verloren gegaan: het spel. Een kunste
naar kan inderdaad met zijn muziek, met
zijn penseel onzegbare dingen zeggen en ze
zoo aan een ander openbaren, en zich zelf
ervan verlossen.
Ook het kind bevrijdt zich van zijn ang
sten, zijn verbazing en zijn vreugden door
er ln zijn spel uiting aan te geven. Vandaar
ook dat het speelgoed sober moet zijn, niet
te veel een vastgejegden vorm moet hebben;
het moet immers ook voor allerlei voor
stellingen dienen. Net als de musicus voor
zijn muzikale uitingen geen speeldoos kan
gebruiken, maar een instrument noodig
heeft, waar alleen de basisklanken op zijn
vastgelegd, zoo heeft een kind noodig
Mevr. dr. W. H. Posthumusv. d. Goot.
basis-speelgoed, blokken, een pop, een beest,
een wagentje, waarvam hij de schaal van
beteekenissen zelf kan componeeren.
„Wie zijn kind ln een prinselijk gewaad
steekt", zegt Tagore, „onthoudt het het heil
zame stuifmeel van de aarde". Wie zijn kind
voorziet van zulk rijk en zooveel speelgoed,
dat de prikkel tot fanteseeren verkommert,
brengt meer schade aan, dan wij vroeger
plachten te beseffen.
berichten ons, dat zij reeds lang, uit hygië
nisch oogpunt, hetzij Jozo hetzij Nezo voor
alle spij'zen gebruiken, omdat-er inderdaad
geen zuiverder zout bestaat.
5601 nngez «led.)
Dat sober speelgoed in het geheel geen
synoniem behoeft te zijin met leelijk speel
goed ls op bovengenoemde tentoonstelling
van de Vereeniging voor vrouwen,belangen
en gelijk staatsburgerschap wel bewezen.
Het stuk speelgoed, dat de rij opende, was
een eenvoudige houten rammelaar van
Erna Lauweriks. Van vorm en materiaal
heerlijk voor jonge handjes en tandjes en
voor ons heel mooi om te zien. Geen won
der, dat hij door Prinses Juliana waardig
gekeurd werd om de kleine prinses Irene
bij te staan ln haar allereerste grijp- en
bijtprestaties
Hoe we onze restjes geschikt kunnen
verwerken.
Eenige restverwerkin ge n
van groente.
I. Benoodigdheden1 pond koude aard
appelen pl.m. 2'/i ons overgebleven koude
groente, b.v. lof, andijvie, spruitjes, groene
■kool, twee flinke lepels geraspte kaas,
l'/« d l. melk, noot, peper, zout, twee lepels
plantenboter, paneermeel.
Bereiding: De aardappelen en de groente
met de melk en de helft van de boter ver
warmen gedurende vijftien minuten. Op
smaak afmaken met peper, zout en noot
en de geraspte kaas er doorroeren. De
massa overdoen ln een vuurvast schoteltje,
bedekken met een dun laagje paneermeel
en wat stukjes boter en in den oven zetten
tot er een bruin korstje gevormd is.
II. Benoodigdheden: 3 d.l. water, een
bouillonblokje, 20 gram bloem, twee lepels
gehakte peterselie, zes a acht koude aard
appelen, wat overgebleven groente, b.v.
spruitjes, schorseneeren e.d., peper, zout,
noot. twee lepels kaas of twee lepels toma
tenpuree, paneermeel, 20 gram boter.
Bereiding: Van boter, bloem en water
waarin het bouillonblokje opgelost is een
niet te dun sausje maken. Dit afmaken met
peper, zout en noot en de kaas of de to
matenpuree er doorroeren. De aardappelen
en de groente ln kleine stukjes snijden en
door de saus roeren. De massa overdoen in
een vuurvasten schotel of er schelpen mee
vullen. Wat paneermeel er over strooien en
ln den oven bruin laten worden.
Eenige restverwerkingen
van brood.
I. Benoodigdheden: acht sneetjes oud
brood, 1 ons koude visch of koud vleesch,
wat overgebleven Jus of vlschsaus, een paar
koude aardappelen, peper, zout, noot. 20
gram boter.
Bereiding: Het vleesch klein snijden, of
de visch van de graat nemen en ln kleine
kleine stukjes deelen. De aardappelen fijn
maken en met de Jus of vischsaus vermen
gen. Alles goed warm laten worden, het
vleesch of de visch er doorroeren en op
smaak afmaken met peper, zout, noot en
aroma.
De sneetjes brood roosteren of in boter
bruin bakken en beleggen met het goed
warme vleesch- of vlschmengsel. Wat
gehakte peterselie er over strooien.
Abrikozenbroodjes
n. Benoodigdheden: acht sneetjes oud
brood, 1 ons abrikozen, 40 gram suiker (of
vervangingsmiddel b.v. sukreta), maïzena.
20 gram boter.
Bereiding:
De abrikozen wasschen en 24 uur weeken.
Ze goed fijn wrijven en binden met wat
maïzena, zoodat men een vrij dik mengsel
heeft. Op smaak met suiker of andere
zoet makende stof, afmaken. De sneetjes
brood in de koekepan in wat boter bruin
bakken en beleggen met het warme abri-
kozenmengseL
Broodgehakt.
III. Benoodigdheden: 200 gr. bruin brood
zonder korst, een ui, zout, soya, een ei,
peper, melk, twee lepels tomatenpuree, ge
hakte peterselie, 60 gram boter.
Bereiding: De ui fijnsnipperen en in het
kleinste stuk van de boter licht bruin bak
ken, Het brood overgieten met de kokende
melk en fijn maken. Daarna vermengen
met de tomatenpuree, de soya, de ul, de
peterselie en het geklopte el en alles met
twee lepels doorwerken tot men een goed
samenhangende massa heeft. Hiervan drie
of vier ballen maken. Deze paneeren en in
de rest van de boter aan alle kanten mooi
bruin bakken. Ze uit de jus nemen en
hieraan wat water toevoegen.
Broodsoep.
IV. Benoodigdheden: vier sneden oud
brood, 1 L. bouillon van vleesch of van
vier bouillonblokjes, peterselie, zout, peper,
Practische verandering: van een
mantelpakje. -
Vf
Hebt u misschien nog een donker zomer
mantelpakje, dat warm genoeg is om het
op zoele winterdagen te blijven dragen met
een warme blouse er onder?
Dan kunt u het een aardig wintersch
cachet geven door het voorstuk met bont
te gameeren. De sluiting is heel eenvoudig
een paar knoopen en knoopsgaten, mis
schien een ritssluiting en een smal leeren
ceintuurtje zijn er voor noodig.
Voor de heel handigen ls het een leuk
idee om de bovenkanten van de hand
schoenen met bont te bedekken!
tKxA pekfecte
ffahjdeho6e truzAe-u/jf
Donkersteeg 1 Telef. 20706
5624
Oni» Med.)
naar verkiezing wat geraspte kaas of
stukjes rookworst.
Bereiding: Het brood in blokjes snijden
en ln een lauwen oven laten drogen. De
bouillon er op gieten en alles al roerende
aan de kook brengen. Zout en peper toe
voegen en de soep vijftien minuten zacht
jes laten koken. Het brood, dat nog niet
fijn gekookt ls, met een lepel fijnwrijven.
In de soepterrien een eidooier kloppen en
■hierbij voorzichtig de soep schenken. Deze
afmaken met geraspte kaas of kleine stuk
jes rookworst en peterselie.
Catastrophe op den Iaatsten dag van de
maand.
Ze zijn nog maar een paar maanden ge
trouwd. Als Frits op een avond thuiskomt,
roept Elly ongeduldig:
„Zoo, ben jedaar e 1 n d elij k
Hij staart haar verbaasd aan. Ze ls in
avondtoilet. „Ik ben niet later dan anders.
Is er Iets bijzonders? Waarom heb Je Je zoo
mooi gemaakt?"
„Jij moet je ook onmiddellijk gaan ver-
kleeden. We krijgen bezoek", vertelt ze op
gewonden. „Lucie Smit uit Amerika! Vijf
jaar geleden ls ze getrouwd met iemand
uit Boston: een schitterende partij. Van
middag wordt er op eens opgebeld en wie
dénk Je.Lucie Smit! Ze maakt met haar
man een trip door Europa en is nu een
paar dagen hier ln de stad en ls toevallig
m'n adres te weten gekomen".
„Zoo, zoo. bezoek uit Amerika!"
Hij komt binnen en blijft verbluft staan
kijken naar een reuzenboeket gladiolen ln
Elly's grootste vaas.
„Tjonge! heeft mr. Smit die gestuurd?"
Z'n vrouw ploft in een stoel en zucht:
„Ik heb ze zelf gehaald, want JIJ brengt
nooit meer bloemen mee den Iaatsten tijd.
En we moeten toch iets hebben als de
Millers komen!"
„Millers?" vraagt hij dom, „ik dacht
Smits?"
.Smits is haar meis-jes-naam!" snauwt
Elly nerveus.
„Nou ja, ik verkleed me al". Hij trekt zich
hoofdschuddend terug, terwijl Elly nog een
krltischen blik werpt op de keurig gedekte
tafel ln de woonkamer en zich dan by het
raam posteert om naar buiten te kijken.
De Millers komen natuurlijk per auto. Kijk
daar komt een enorme, chique wagen den
hoek om O, o, wat een rijkdom! Wat
een verschil met ons bescheiden flatje!
Neede wagen rijdt doorgelukkig!
Frits, ln smoking, komt fluitend binnen.
„Nou, waar zijn je Amerikanen?"
„Nog niet", zucht Elly en dan blijven ze
samen voor de gedekte tafel staan.
„Wel kijk, wel kjjk.ls dat geen kreef-
tenmayonnalse? Kind, JU bent nog eens
een huisvrouwtje; hoe heb Je het klaar
gespeeld, den Iaatsten van de maand zulke
heerlijkheden te kunnen koopen? Kom
hier, je krijgt een kus".
Ze ls langzaam nadergekomen en zegt:
„O, pas op m'n jurk". Verder niets.
„En.... champagneglazen?" staart hij
verbluft. „Krijgen we heuschZe
bloost even en knikt hem half trots, half
verlegen toe.
„Reuze-hulsvrouw" prijst hij. „Je huis
houdgeld ls zeker niet royaal en toch heb
heb Je aan het eind van de maand nog
zulke reserves. Ik zal nooit meer een aan
merking maken over Je huishoudkunst,
nooit meer!"
Nu bloost Elly nog dieper en ze prutst
een beetje aan de couverts, hoewel die keu
rig liggen.
„Ziezoo, nu mogen je Amerikanen ko
men!" roept Frlts ondernemend. „Als lk
naar al dat lekkers kijk, krijg ik een hon
ger als een paard". Hij steekt voorzichtig
een lepeltje in de kreeftensla.
„Maar Frlts!"
„Heerlijk! Uitstekend. Je zult zien, dat je
Amerikanen genieten! Kent de kerel eigen
lijk Hollandsch? Hindert niet, ik red me
wel. How do you do? mr. Miller?"
„Dat is zeker alles wat Je van je school-
Engelsch hebt onthouden", lacht het jonge
vrouwtje. Dan gaat er een schok door haar
heen: „De bel! O, nee het ls de telefoon!"
Ze snelt naar het zijkamertje.
Frits heeft niet eens op het gesprek van
zijn vrouw gelet. HU ijsbeert om de tafel
heen .wrijft zich in de handen en mompelt
vergenoegd: „How do you do?"
Daar staat op eens Elly weer naast hem.
Ze ziet bleek en verschrikt. „Watwat
is er?"
Als PUISTJES OF VETWOBMPJIR Uw taint drel-
gen te bederven, bet dan Uw gelaat 'a avonds regel
matig met Radox opgelost ln warm water. Dat
doet wonderenRadox houdt Uw huid jeugdig en gaaf*
Bö Apoth. en Drog. 40 ct. p. pak en 16 ct. per klein pakje.
5592 (Inge*. Med.)
Zondag: Ossetong, bruine saus, aardappe
len, Brusselsch lof, broodstruif.
Maandag: Groentesoep van bouillon van
de tong. gehakt, spruitjes, aardappelen.
Dinsdag: Zuurkoolschotel met aardappel
puree en gebraden saucijsjes, vanlllevla met
vruchten.
Woensdag: Varkenskarbonaden, koolraap,
aardappelen, abrikozengruel.
DonderdagStamppot van boerenkool met
rookworst, griesmeelpudding met bessensap.
Vijdag: Garnalenragoüt ln rand van
aardappelpuree, stoofperen, rijstebrij.
Zaterdag: Rijst met uien en kaas en to
matensaus, wentelteefjes.
RECEPT.
Broodstrnlf.
Benoodigdheden voor 3 4 4 persnen: 6 niet
te kleine boterhammen zonder korst, 3
eieren,L melk, 70 gr. suiker. 50 gr. aman
delen. schil van citroen.
Bereiding: Het brood ln reepen snijden
van 1 c.M. breedte Op den bodem van een
beboterden vuurvasten schotel een aantal
reepen leggen. De melk met een citroenschil
koken. De eierdooiers met de suiker uit
roeren en de warme melk er bij gieten. Het
stijf geklopte eiwit luchtig met de saus ver
mengen. Een gedeelte van het vocht over de
broodreepen gieten, een tweede laag reepen
ruitsgewljze er op leggen en zoo doorgaan
tot alles verwerkt is. De gepelde amandelen
rechtop in de bovenste laag van het brood
steken en het schoteltje ln den oven zetten
tot het gaar en lichtbruin ls plm. 3/4 uur.
Lucie.Lucie Smit" begint ze te stot
teren.
Lucie Miller", verbetert hij.
„Ze kunnen niet komen!" stoot ze uit en
zinkt vertwijfeld op een stoel.
„Niet komen? Eerst noodigen ze zich
zelf en danniet komen?" roept Frits.
„Hij heeft een telegram gekregen. Ze
moeten vandaag nog verder reizen. Lucie
belde op van het station".
Elly huilt werkelijk. Frits kijkt peinzend
rond en zegt dan met de stem van een
grafredenaar, die de goede eigenschappen
van den overledene nog eens opsomt: „Die
schitterend gedekte tafel, die enorme bos
gladiolen, die fijne kreeftenmayonnaise,
die heerlijke champagne.... allemaal voor
ons beidjes!"
Elly begint nu nog heftiger te zuchten.
„Dat ls het juist! Ik heb me een ongeluk
gehold, ben heen en weer gerend, heb me
suf gepiekerd wat ik zou opdienen, heb
alles ln den winkel laten opschrijven
„Elly!" schrikt hjj. „Is dat dan alle
maalnog niet eens betaald?" Ze kijkt
hem aan als een slaapwandelaarster en
schudt droevig het hoofd. „Eén dag vóór
den eersten" steunt ze. „En nu ls alles
voor niets!"
Frits blijft weer bij de tafel staan en
krabt zich achter het oor, als om de op
lossing van een zwaar probleem te vinden.
Dan verheldert zijn gezicht.
„Opeten en betalen!" commandeert hij
op eens.
„Maar ik heb heelemaal geen eetlust".
„Die komt wel onder het eten. Kom kind,
de champagne zal nu wel koud genoeg zijn"
Ze kijkt hem ontzet aan. „Maar Frits,
kunnen we die flesch niet beter bewaren?"
„Nu word Je op eens zuinig", hoont hij,
„neen, we vieren vandaag feest". Hij ver
dwijnt ln de keuken en haalt de cham
pagne dan zet hij de radio aan en laat alle
lichten opvlammen. „Schattig zie Je er uit
ln dat japonnetje!" stelt hij vast, „nu nog
een vroolijk gezicht. We vieren toch feest!"
„Feest?" lacht ze aarzelend.
„Ja, we vieren's kijken.we vieren
ons besluit om een fonds te stichten voor
onvoorziene uitgaven". De kurk vliegt knal
lend tegen den zolder. „Prosit, Elly! Leve
de Millers!"
„Prosit, Frlts!"
Het wordt werkelijk héél gezellig. Vijf
minuten later schrikken ze van een bel.
„Telefoon", zegt Frlts fronsend.
„Nee, de voordeur", zegt Elly.
Hij gaat opendoen. Het ls tante Mathilde.
„Goelenavond. kinderen. Ik stoor toch
niet? Ik was hier in de buurt en lk dacht
zoolk kon wel eens even aanwippen".
„Uu stoort heelemaal niet", stottert
Frlts.
Tante Mathilde komt binnen. Ze is in de
heele familie gevreesd om haar gespioneer
en gepraat.
„O, jullie zit te eten. zie lk. Laat lk niet
storen", zegt ze, met een schuinen blik
naar de tafel.
„Ons soupertje ls zeer bescheiden, zoo
kort vóór den eersten", zegt Frits en trekt
vlak daarop een pijnlijk gezicht als Elly
hem onzacht op den voet heeft getrapt
„Ja. ja. verontschuldig je maar niet",
lacht tante en gaat zitten. Haar oogen gaan
wijd open van verbazing.
„We hadden bezoek verwacht, maar die
hebben op het laatste moment afgebeld",
verklaart Elly.
„Bezoek uit Amerika", zegt Frits.
„Nu. dan hebben jullie tóch bezoek".
En tante eet en drinkt en praat en
praatNog vier weken later doet het
verhaal ln de familie de ronde....
3—3
