Nieuwjaarsrede
van jhr. De Geer
De koude belet groote operaties
in Finland
WOENSDAG 3 JANUARI 1940
No. 24470
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
De strijd ter zee
80ste Jaargang
de
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Noodig zijn waakzaamheid
en vertrouwen
Toch een slag bij Salla
verwacht
Dil nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
De actie in de lucht
LEIDSCH
DAGBLAD
vai
ring
rech
appi
nge:
slant
erso
iaat
roj
ezc!
'e di
lanc
seke-
N.V
hap-
aan-
i er
iam
•PPtt
PRIJS DER ADVERTENTIES:
50 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
•gentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque, en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Zijn:
per 3 maanden t. 2.35
per week f.018
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 peT 3 mndj
Tie.
L.
De minister-president, jhr. mr. D. J. de
Geer. heeft hedenmiddag ter gelegenheid
van de jaarswisseling een korte rede voor
de radio gehouden.
Laat mij beginnen zoo zelde hij met
u namens de regeering veel goeds toe te
wenschen in het nieuwe jaar, zoowel voor
uw persoon als voor uw gezin en werk. En
zoowel in stoffelijk als in geestelijk opzicht,
bovenal ln het laatste want zonder geeste
lijken horizon brengt stoffelijk welvaren
geen blijvende bevrediging.
De jaarswisseling bestormt ons ditmaal
meer dan ooit met vragen, waarop wij
gaarne een antwoord zouden hebben, doch
het niet ontvangen. Zal de duisternis, die
over de wereld gevallen ls, zich verdichten
en straks ondraaglijk worden? Wij rekenen
met de mogelijkheid daarvan. Maar tege
lijk klemmen wij ons vast aan ieder symp
toom dat van betere dingen spreekt en
houden brandende de hoop op een nabij -
zijnde redding. Wij weten, dat vele mil-
lioenen in alle landen hunkeren naar het
oogenblik. waarop de naties, die God in
deze wereld te zamen gebracht heeft en
die nu in bitteren strijd gewikkeld zijn,
elkaar weer zullen begrijpen en vertrou
wen.
Zij allen strijden voor een betere toe
komst en verwachten die van een voor
spoedige oorlogvoering. Gezien de lessen
der ervaring, moet gevreesd worden, dat die
verwachting niet ln vervuling zal gaan. De
oorlog is een zichzelf voorttelend kwaad.
Hij laat ruïnes achter, ook in de gezindheid
der menschen, die geen vruchtbaren bodem
vormen voor het opbloeien van een waar-
achtigen vrede. Een vrede, als alle oorlog
voerenden oprechtelijk en vurig nastreven,
kan niet een kind zijn van den oorlog, maar
slechts de vrucht van goeden wil en be
grijpend overleg
Laat ons hopen, dat, voordat het te laat
ls, dit zal worden ingezien.
Wanneer de volken, die thans in oorlog
zijn, morgen zouden aankondigen: wij
hebben elkander nu eenigen tijd goed in
de oogen gezien, vol haat en vijandschap,
maar toch ook met het sluimerend besef
van één te zijn ln het verlangen naar een
welvarend en vreedzaam Europa, een
Europa, dat de groote mogelij Wieden, die
Gods ons in dezen tijd biedt, wil benutten
tot verbetering der levensvoorwaarden van
allen. Laat ons nu, vóórdat iets onherstel
baars gebeurd is, ons aan de conferentie
tafel zetten, met het vaste besluit dat wij
elkaar moeten vinden, dan zou een zucht
van verlichting over de geheele wereld
opgaan, dan zouden de dooden. die reeds
te betreuren zijn, niet te vergeefs zijn ge
vallen, en dan ziou er een veel grootere
kans bestaan op een duurzamen vrede dan
wanneer straks een zieltogende overwin
naar, bloedend uit duizend wonden, zijn
zoogenaamden „vrede" aan den overwon
nene oplegt.
Als het intredende jaar ons binnenkort
dat oogenblik van bevrijding brengt, dan
zal 1940 het begin kunnen worden van een
vernieuwd Europa.
Wat ln het tegenovergestelde geval zou
gebeuren, kan ons niet anders dan met
zeer sombere gedachten vervullen.
Stel u voor twee sterke worstelaars, die
op een smal pad aan den rand van een
afgrond elkaar omklemd houden, in de
volstrekte verzekerdheid bij elk van bei
den, dat het gelukken zal den ander naar
beneden te werpen. Voor den objectleven
toeschouwer staat het vast, niet alleen, dat
elk van beiden 50 pCt. kans loopt zich te
vergissen, maar ook dat de grootste van
alle kansen ls, dat belden zich vergisser en
gemeenschappelijk het lot zullen onder
gaan. hetwelk de één aan den ander had
to'^daoht.
Aldus zie ik het beeld van wat dreigt,
Indien de huidige oorlog met de thans be-
sckikbare vernielincsmiddelen tot het bit-
te'- «inde wordt, doorgezet.
Het is daarom verheugend, dat ver
schillende stemmen, zoowel uit Europa
als uit Amerika, opgaan die tot bezin
ning roepen. Wij mogen onderstellen,
dat die stemmen ook in de oorlogvoe
rende landen niet zonder weerklank
blijven, al moet men (liar, om een in
druk van zwakte te vermijden, zich
er voor hoeden hiervan ontijdig te
doen blijken. Ook in die landen moet
wel het besef levendig zijn, dat het
beter is, onder erkenning van de we
derzijds sinds 1918 begane fouten, de
handen ineen te slaan, dan een alge-
meene uitputting en verarming te ris-
keeren, die ons werelddeel tot een
speelhal zouden maken van duistere
machten, welke de beschaving van
geen enkel land onaangetast zouden
laten.
Wat ons land aangaat, wij mogen met
dankbaarheid gedenken, dat het tot dus
ver voor de oorlogsramp bewaard ls ge
bleven en dat het van de omringende oor
logvoerende mogendheden de verzekering
heeft ontvangen dat ook verder onze neu
traliteit zal worden ontzien, indien wij
haar zelf zullen handhaven. Dat omtrent
dit laatste alle twijfel uitgesloten is, daar
voor staat de onwrikbare wil van regee
ring en volk borg.
Zwaar drukken niettemin ook op ons de
gevolgen van den oorlog. Er wordt stoffelijk
geleden en geestelijk door velen een harde
strijd doorgemaakt. Een vriendelijken groet
moge ik hier brengen aan onze gemobiliseer-
den en hun gezinnen. Het offer, dat zij bren
gen, kan ons helpen, de zooveel lichtere
lasten, die ons vaak zoo moeilijk te dragen
schijnen, met blijmoedigheid te aanvaarden.
De aigemeene houding, die aan ons
neutrale volk te midden van de heer-
schende onzekerheden past, is in twee
woorden samen te vatten: waakzaam
heid en vertrouwen. Wij moeten, zoowel
economisch als politiek, van dag tot dag
op alle eventualiteiten voorbereid zijn.
maar tegelijk een kalmen en opgewek-
ten geest bewaren. Een tegenstelling
bestaat hiertusschen niet.
De zelfde Schrift, die ons maant: „Weest
in geen ding bezorgd" en de vraag stelt:
„Wie uwer kan met bezorgd te zijn een el
tot zijn lengte toedoen?" leert ons ook,
„voorzichtelijk te wandelen, niet als onwij-
zen maar als wijzen, den tijd uitkoopende,
dewijl de dagen boos zijn". Wij willen zijn
paraat en rustig. Zorgend en niet bezorgd.
Als in Jozefs dagen het koren opleggend
voor den kwaden dag, maar tegelijk gehoor
zamend. het woord: „Zijt niet bezorgd voor
den dag van morgen". Onze weermacht
stevigend, maar in het diepe besef, dat niet
aan „de paarden en wagenen" ook niet
in hun modernen vorm het laatste woord
is. De bedrijvigheid van een Martha willen
wij paren aan de stille overgave van een
Maria.
Deze paraatheid en gemoedsrust zijn zóó
weinig antipoden, dat zij integendeel elkan
der stutten. De ervaring immers leert, dat
wie in bange uren tot de zwaarste taak ge
roepen is, het gemakkelijkst zijn evenwicht
pleegt te bewaren. Indien een schip in nood
is, zijn het niet de kapitein en het scheeps
volk gespannen op het reddingswerk
die het meest vatbaar zijn voor een paniek
stemming.
In den nood van deze dagen hebben wij
allen een taak van redding. In kleinen of
in grooten kring. Tegenover eigen omge
ving of tegenover het volksgeheel. Wie zich
het ijverigst daaraan wijdt, zal het minst
gevaar loopen zijn kalmte te verliezen.
Ik wensch u allen toe, den zegen hier
van te ervaren. De beste weg daartoe is,
u te stellen onder de hoede van onzen
hemelschen Vader, die op wondere wijze
Het Finsche legerbericht zegt:
De eerste dag van het Jaar was betrek
kelijk rustig op de landengte. Het afmat-
tingsvuur der artillerie was echter van
tijd tot tijd vrij hevig.
Aan het Oostelijk front werden gevech
ten geleverd op verschillende punten langs
het front ten Noorden van het Ladogameer
Onze troepen verbeterden wederom hun
stellingen. In de richting van het meer
Lavajaevi heeft de vijand den geheelen
dag aangevallen, gesteund door tanks. Hij
werd echter afgeslagen en een tank werd
vernield.
Te Altoojokki werd een der vijandelijke
bases beurtelings door elk der beide par
tijen in den loop van den dag bezet. Toen
onze troepen de basis innamen, maakten
zij drie machinegeweren, een veldkeuken,
400 overjassen eh ander materiaal buit.
Te Kuhmo deed de vijand een aanval
in de richting van Rasti, doch hij werd
afgeslagen.
Te Suomussalmi werden de zuiverings
operaties voortgezet op het door onze troe
pen genomen terrein. De achtervolging
van den vijand in de richting van Jun-
tusranta werd voortgezet. Elders bedrij
vigheid van patrouilles en artillerie.
Van Russische zijde blijft ieder bericht
uit.
United Press meldt nog:
In de scherpe koude, nog verergerd door
een snijdenden wind, zijn weer tal van
Russische gewonden in niemandsland
doodgevroren, voordat, zij in veiligheid kon
den worden gebracht.
De gesneuvelden en gevangenen zijn
beter uitgerust, warmer gekleed dan tot
dusver aan Russische zijde het geval was.
Men maakt daaruit op, dat reeds een aan
zienlijk deel der Russische versterkingen
is gearriveerd. Intusschen hebben alle
nieuwe Russische pogingen, om door den
linkervleugel der Mannerheimlinie heen te
breken, door de rivier de Taipale over te
steken, of over het ijs van het Suvanto-
meer te trekken, schipbreuk geleden.
Alles wijst er echter op. dat de Russen
verwachten, te eeniger tijd, door hun over
groot® meerderheid van menschenmate-
rieel. de Finnen tenslotte op de knieën
te dwingen en de Mannerheimlinie te for-
ceeren. Tot dusver is er echter nog geen
enkel teeken, dat zij eenig succes hebben
behaald met hun systeem van massa-
aanvallen.
Een Finsche officier, die juist terugge
keerd is van het strijdtooneel ten Noor
den van het Ladogameer, vertelde, dat het
huiveringwekkendste schouwspel, dat hij
ooit gezien had, het gróote aantal Russi
sche dooden was in de wouden van die
streek. Uit de houding der lichamen maak-
beproevingen tot zegeningen maakt en die
hetzij het dan oorlog is of vrede ook
in dit jaar bereid is ons te schenken Zijn
vrede, die, naar het Paulinische woord, alle
verstand te boven gaat.
te hij op, dat de mannen eenvoudig ge
wond waren en vervolgens doodgevroren.
In het hooge Noorden schijnt de strijd
tengevolge van de felle kou van meer dan
40 gr. stop te staan. De herovering van
Petsamo is niet bevestigd en is als on
juist te oordeelen.
GROOTE SLAG BIJ SALLA
OP KOMST?
Telegrammen uit Stockholm en Kopen
hagen stemmen daarin overeen, dat te
SaÜa, aan de Oostgrens van Finland, een
groote slag op komst ls. Volgens een be
richt uit Kopenhagen zou de strijd reeds
begonnen zijn. Het roode leger zou wan
hopige pogingen ondernemen door de Fin
sche linies te breken, doch tot dusver
zonder resültaat. Het Finsche leger ope
reert aan dit front in kleine groepen,
waarvan elk de Russische eenheden ten
getale van duizenden bestrijdt.
Officieele personen te Helsinki zouden
verklaard hebben: „Hier zullen de Rus
sen een nieuw Suomussalmi vinden."
De omroeper van radio Roma heeft van
morgen een telegram uit Stockholm weer
gegeven, volgens hetwelk het Kremlin be
vel zou gegeven hebben, manschappen
noch materiaal te sparen bij de poging
om de Finnen te vernietigen.
Reuter's bijzondere correspondent ver
neemt uit gezaghebbende bron, dat sedert
het begin der vijandelijkheden minstens
400 Russische tanks door de Finnen zijn
buitgemaakt en minstens 150 vliegtuigen
neergehaald.
Het zware Russische geschut, dat Viipurl
heeft beschoten, zwijgt sinds 31 December
en is wellicht door de Finsche artillerie
getroffen.
DE STEUNVERLEENING.
United Press meldt:
De arbeiders van de Zweedsche hoofd
stad uit verschillende industrieën hebben
besloten op Driekoningen, welke een va-
eantiedag is, aan te bieden te werken en
hun verdiensten van dien dag aan Finland
af te dragen. De directies hebben dit aan
bod goedgunstig ontvangen en zijn over
eengekomen extra-bedragen uit te beta
len. ln sommige gevallen zelfs de verdien
sten te verdubbelen, teneinde de werklie
den niet den geheelen last te laten dra
gen. De Zweedsche bijdragen beloopen
thans 6.3 millioen kronen. Tienduizend
Zweedsche huisgezinnen hebben aangebo
den Finsche vluchtelingen tot zich te ne
men. Totdusverre zijn in Stockholm 400
Finsche kinderen aangekomen.
Volgens betrouwbare gegevens, hierdoor
buitenlandsche diplomaten verstrekt, zou
de Finsche regeering belangrijke onder
handelingen met Duitschland voeren over
het verkrijgen van wapenen en andere be-
noodigdheden.
De diplomatieke redacteur van de ..Man
chester Guardian" schrijft: De geallieer
den zijn er van overtuigd, dat een neder
laag van Finland ernstig nadeel zou berok
kenen aan hun eigen zaak, niet alleen op
moreel gebied, doch ook uit strategisch
oogpunt. De aanwezigheid van de Duitsch-
BINNENLAND.
Dc wijziging der vestigingswet in werking
getreden. (Binnenland, 3e Blad).
Het incident te Venlo. (Binnenland, 3e BI.).
Drijvende bok te Amsterdam gekapseisd;
één doode. (Gemengd, 3e Blad).
Het ijs in Leiden en omgeving; reeds
enkele tochten mogelijk. (2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire Prijshoudende markt
Onregelmatige koersbeweging
Amerikanen iets vaster Beleggingen
kalm.
BUITENLAND.
Koude belet groote operaties in Finland.
(Ie Blad).
Het geteisterde Turkije. (3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In het Zuidoosten aanvankelijk
nog matige vorst, overigens lichte
vorst tot om het vriespunt. Betrok
ken tot zwaarbewolkt. Plaatselijk
eenige neerslag doch niet van be-
teekenis. Zwakke tot matige ver
anderlijke wind.
Foto van Vliet.
Russische bondgenooten aan de Noord-
Atlantische kust, te Petsamo aan de Va-
ranger-fjord en te Narvik, zou een gevaar
beteekenen voor de Noordelijke verbin
dingswegen van Engeland.
Afgezien nog van alle andere beweeg
redenen noodzaken deze gevaren reeds de
geallieerden, de Finnen te steunen.
Twee leden der Leidsche Burgerwacht, de
verdienste. Overste v. Mens speldt den
heeren J. II. van Staven n en J. Brouwer werden onderscheiden met het kruis
heer Brouwer de onderscheiding op de borst; daarnaast de heer van Staveren.
ENGELSCH-DUITSCH TREFFEN.
Berlijn meldt: Drie Britsche gevechts
vliegtuigen van het modernste type, Vi-
ckers Wellington toestellen, hebben ge
poogd, de Duitsche bocht te naderen. Zij
werden door een groep Duitsche Messer-
schmidtvliegtuigen aangevallen en na een
kort luchtgevecht neergeschoten.
Aan Duitsche zijde kwamen geen ver
liezen voor.
Een mededeeling van het Britsche mi
nisterie van luchtvaart stelt d aart eg en -
1 over: ..Er is intensieve bedrijvigheid in
de lucht geweest boven de Noordzee en in
de nabijheid van de Duitsche kust. Gis
termiddag ontmoetten drie bombarde
mentstoestellen der Royal Air Force es
kaders van twaalf Messerschmidt lange-
af stands-ge vechtstoes tellen ver boven zee.
Ofschoon onze formatie verre in de min
derheid was, leverde zij slag met den
vijand. Een Messerschmidt werd brandend
neergeschoten en twee andere werden om
laag gedreven. Zij zijn waarschijnlijk ver
loren.
Een der drie bombardementstoestellen
keerde veilig terug, de tweede werd neer
geschoten tijdens den strijd en de derde
wordt vermist."
DE AJAX TE MONTEVIDEO.
De Engelsche kruiser Ajax, die deelnam
aan den strijd tegen de „Graf Spee" is te
Montevideo binnengeloopen.
Het schip heeft 48 uur gekregen, om
brandstof en mondvoorraad in te slaan.
Naar de „United Press" nog uit Monte
video verneemt, verluidt aldaar, dat aan de
„Ajax" herstellingen zullen worden verricht,
welke tengevolge van het lange verblijf van
het schip op zee, noodzakelijk zijn geworden.
