Finsche overwinning in
de „Wespentaille"
80ste Jaargang
DINSDAG 2 JANUARI 1940
No. 24469
De strijd in het
Westen
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De strijd ter zee
De Bilt
De grootste slag tot dusver geleverd
La Source de Nouveauté
De actie in de lucht
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
De Tacoma geïnterneerd amsterdamsche beurs.
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn.'
per 3 maanden -f.233
per week 7.1f. 038
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Op de Karelische landengte hebben de
Russen versche troepen van het garnizoen
van Moskou in den strijd geworpen.
Deze troepen bestaan uit groote man
nen, die dikwijls aan de parades op het
Roode Plein hebben deelgenomen en ge
acht kunnen worden tot de beste troepen
van het Russische leger te behooren.
De Russische taktiek. op verschillende
punten gelijktijdig een voortdurenden druk
uit te oefenen, wordt voortgezet, terwijl
op verschillende punten nieuwe groote
troepenmachten geconcentreerd werden.
Toch zijn volgens de Finsche legerbe-
richten alle aanvallen afgeslagen.
Het laatste Finsche legerbericht zegt:
Op de Karelische landengte werd het vij
andelijk artillerievuur zeer intens. Zes
tanks werden hier op één dag vernietigd.
In de gevechten te Volossula en Kelja heb
ben wij tot dusver buitgemaakt: 450 gewe
ren, 81 mitrailleurs, 57 snelvurende gewe
ren, 50 automatische geweren, 16 geweren
met telescopen, negen anti-tankkanonnen
en munitie, benevens radio- en telefoon
toestellen.
Te Viborg hoorde men, aldus United
Press een aanhoudend kanongebulder. Een
vele uren aanhoudend artillerievuur ging
den Russischen aanvallen op de Finsche
verdedigingslinie vooraf. Ir den sector ten
Oosten van Viborg zijn duizend stuks ge
schut door de Russen opgesteld.
In Finland's „wespentaille" hebben de
Finnen een groote overwinning behaald.
Daarover wordt officieel gemeld:
De strijd bij en op het meer van
Kiantajarvi is in een groote overwin
ning voor onze troepen op 29 en 30
December geëindigd. De vijandelijke
divisie 163 werd definitief verslagen en
voor het grootste deel vernietigd. De
overblijvendcn zijn ten decle verspreid
in de bosschen en ten deele op de
vlucht geslagen, waarbij zij door onze
troepen in de richting van Juntusranta
(ongeveer 8 K.M. van de Russische
grens, ten N.O. van het einde van het
meer) worden achtervolgd.
Rondom Kiantajarvi worden de zuive
ringsoperaties voortgezet. Tot dusver
hebben wij aan oorlogsmaterieel bij
deze gevechten buitgemaakt: 27 ka
nonnen van verschillend kaliber, 11
tanks, twee pantserwagens, vier lucht
doelmitrailleurs, 150 vrachtauto's, een
transportcolonne van vier a vijfhonderd
wagens, 250 levende paarden, 12 veld
keukens en een overvloed aan andere
wapens en munitie.
Het aantal gesneuvelden bij den vij
and loopt in de duizenden.
United Press meldt nog nader:
Zaterdagmorgen waren de Russen hier
een groot offensief begonnen. Kort nadat,
bij het invallen van de duisternis, duizen
den Russische soldaten met tanks en licht
geschut het toegevroren meer betraden,
ontvingen zij een regen van vuur uit hon
derden Finsche mitrailleurs. De Russen be
antwoordden dit vuur, dat evenwel uren
lang zeer intensief aanhield.
Op het witte plateau, gevormd door het
bevroren meer. woedde te middernacht een
strijd, die aan hevigheid tijdens den duur
der vijandelijkheden in dit land, zijns ge
lijke niet he,.ft gehad
Den doorslag gaf de komst van een groot
aantal Finsche vliegtuigen. Deze lieten
bommen vallen op het ijs, waarin gaten
over honderden meters lengte ontstonden.
Soldaten, tanks en andere wagens verdwe
nen in het water van het meer. Hevig be
stookt door de Finsche artillerie, uit de
lucht aangevallen door enkele eskaders
bommenwerpers, begonnen de overgebleven
compagnieën van de Russische divisie een
overhaaste vlucht. Groote voldoening
maakte zich meester van de Finsche strijd
krachten, die haar succesvolsten dag voor
den duur van dezen oorlog hebben gehad
De hoop, om de Russen te beletten op te
dringen door dit slechts 150 mijlen breede
deel van Finland, is door deze overwinning
krachtig herleefd.
Ook in het uiterste Noorden, waar de
temperatuur nog drie graden kouder is
geworden en nu veertig graden onder nul
bedraagt, hebben de Finsche troepen met
succes geopereerd. Zij konden in het ge
bied van Salmijarvi verrassend snel opruk
ken en bevonden zich gisteren op 32 K.M
afstand van Petsamo.
Het weer blijft een krachtige bondge
noot van de Finnen. De Finsche Golf is de
laatste nachten bijna geheel dichtgevro
ren en Maandag zijn de laatste Russische
duikbooten uit deze wateren verdwenen.
Voorloopig kunnen de oorlogsbodems niet
meer voor de Finsche Zuidkust opereeren.
De Finsche ski-patrouilles, die op Rus
sisch grondgebied zijn doorgedrongen en
de vijandelijke verbindingslijnen hebben
bestookt, opereeren thans in de buurt van
de stad Kandalaksja, welke op 85 K.M, van
de grens in Rusland is gelegen.
De patrouilles bestaan ieder uit 100 tot
200 mannen in witte overjassen. Zij zijn er
volgens te Helsinki uit Rovaniemi, het
hoofdkwartier van het Finsche Noordelijke
leger, ontvangen berichten, in geslaagd,
de spoorlijn van Moermansk naar Lenin
grad op verscheidene punten af te snijden.
In deze eenzame woestenijen, met een
temperatuur van ongeveer 30 graden be
neden het vriespunt, zal een herstel der
spoorlijn een moeilijke taak zijn.
Aan het front van Salla en elders wordt
thans een soort loopgravenoorlog gevoerd.
Finsche „zelfmoordpatroullles" hebben
den spoorweg tusschen Leningrad en Moer
mansk op drie punten afgesneden. Zij heb
ben ernstige schade aan de lijn aange
richt.
Gemeld wordt, dat te Moermansk een
ernstig tekort aan levensmiddelen merk
baar is als gevolg van de Finsche operaties.
Generaal Stern, de opvolger van maar
schalk BluecLer. als commandant van de
Russische strijdkrachten in het Verre
Oosten, heeft het commando van de Rus
sische troepen tusschen Moermansk en den
noordelijken oever van het Ladoga-meer op
zich genomen. Hij heeft 40.000 man geharde
Siberische troepen met zich mee gebracht.
Volgens deze te Helsinki ontvangen in
lichtingen komen deze troepen uit het
district Blagovestshensk in Siberië.
Stern heeft, naar gemeld wordt, zijn
hoofdkwartier opgeslagen in de streek, waar
Finland het smaist is.
De sovjet-Russische troepen op de Kare
lische landengte blijven onder bevel van
generaal Meretskov.
Beide feestdagen hebben de Russische
vliegtuigen zich geweerd boven de Fin
sche steden.
Minstens elf steden zijn aangevallen. Tot
de aangevallen steden behooren Tampere,
Abo, Riihimaiki, Luvisa, Porvo, Lahti. Tam-
nisaari, Viborg en Hyvnka (op 60 K.M. ten
Noorden van Helsinki), waar honderden
bommen werden uitgeworpen, van welkeer
17 op een sanatorium terechtkwamen, dat
geheel afbrandde. Twee personen werden
gedood. Een dag eerder waren honderden
gewonde soldaten, die hier verpleegd wer
den. naar een andere plaats vervoerd..
Zeventien vliegtuigen vlogen over Hel
sinki op 2000 meter hoogte, maar zij wier
pen geen bommen uit.
Toen het radiostation Lahti als gevolg
van het luchtalarm zweeg, begon Radio
Moskou onmiddellijk op dezelfde golflengte
uit te zenden en propaganda te maken
voor de volksregeering van Kussinen. Dit
duurde een uur.
De meest moorddadige aanvallen werden
gedaan op Jyvaeskylaw, waar zeventien
diooden en tal van gewonden zijn geteld,
en te Varsa. waar drie burgers werden ge
dood en verscheiden gewond.
Ook in de rest van Finland werden vele
menschen gedood.
De materieele schade was van geringe
beteekenis. behalve te Varsa en Jyvaeskylow
De Finsche luchtmacht heeft tal van ver
kenningsvluchten uitgevoerd en de achter
hoede van den vijand gebombardeerd Vol
gens inlichtingen zijn vier vijandelijke
vliegtuigen door het vuur der luchtdoel
artillerie omlaag geschoten.
Twee andere toestellen zijn waarschijnlijk
vernield.
Ook Hangö is gebomabrdeerd. Volgens
ontvangen berichten is één burger gedood
en zijn verscheiden burgers gewond. Een
paar gebouwen werden beschadigd In de
oorlogszone heeft een vltandelljk toestel
een hospltaaltrein, die duldeliik de Roode
Kruis-kenteekenen droeg, beschoten.
Het eerste kamp voor krijgsgevangenen
is in het Zuiden van Finland geopend. De
krijgsgevangenen worden voorzien van
warme kleeren en, naar verklaard wordt,
zijn zij verrukt over de menschelijke be
handeling, die hun ten deel valt. Zij worden
tewerkgesteld in het houtbedrijf.
EEN INTERVIEW MET RYTI.
Ln een interview met een vertegenwoor
diger van Reuter heeft de Finsche premier,
Ryti, verklaard: Het is mijn overtuiging,
dat de bolsjewistische aanval op Finland
van wereldhistorische beteekenis is. Die
beteekenis ligt in de omstandigheid, dat wij
het eerste stadium vormen in het streven
van het bolsjewisme om zijn leer met ge
weld aan de geheele wereld op te leggen.
Wanneer de oorlog tusschen de Europee-
sche groote mogendheden voortgaat, zullen
de slachtoffers en het leed in elk dezer lan
den de sociale structuur ondermijnen en
den bodem voorbereiden voor de verbrei
ding van het bolsjewisme. Herstel van den
vrede, van veiligheid en goeden wil tus
schen hen is de gemeenschappelijke en
ZOETERW. SINGEL 10
5516
TELEF. no. 24573
(lngez Ued.j
vurige Nieuwjaarswensch der geheele
menschheid".
Sprekende over den oorlog, zeide Ryti:
„Tegenover de steeds nieuwe massa's ma
teriaal, die tegen ons ln het veld geworpen
worden uit eindelooze voorraden, zullen
aan onzen kant dezelfde Finsche bataillons
staan met dezelfde, beperkte, onvoldoende
munitie.
Wij weten echter, dat de harten der
beschaafde naties bij ons zijn en dat
haar handen ons binnenkort zullen
helpen. Wat tot dusverre geschied is,
heeft ons de volledige verzekering ge
geven, dat hulp komen zal, dat zij op
voldoende schaal zal komen en dat zij
op tijd zal komen".
HTJLPVERLEENING.
Officieel wordt te Londen medegedeeld,
dat Engeland een nota heeft gezonden aan
den secretaris-generaal van den Volken
bond waarin wordt gezegd, dat het Ver-
eenigd Koninkrijk alle mogelijke hulp aan
de Finsche regeering zal verleenen en dat
de noodzakelijke' stappen hiertoe reeds zijn
genomen.
Deze nota is een antwoord op de mede-
deeling van den secretaris-generaal na de
laatste vergadering. De beteekenis hiervan
is, dat Engeland zal voldoen aan de ver
plichtingen, welke het overeenkomstig het
handvest van den Volkenbond op zich
heeft genomen. Het is nog niet mogelijk te
zeggen, welke deze hulp zal zijn, doch men
veronderstelt, dat het uit materieele hulp
zaj bestaan
Het grootste contingent Zweedsche vrij
willigers, dat tot dusverre naar Finland is
vertrokken, heeft per trein onder luid ge
juich en geroep van „Finland" en „Vrij
heid voor het Noorden" uit Stockholm de
reis aanvaard. Onder de officieren, die hun
ontslag genomen hebben uit het Zweedsche
leger om voor Finland te kunnen strijden,
bevinden zich vele leden van Zweedsche
adellijke families. Onder de vrijwilligers
bevinden zich vele bekende athleten.
Men verwacht dat spoedig in snel tempo
het aantal vrijwilligers zal worden ver
voerd.
De Zweedsche radio-omroep heeft een
beroep gedaan op dokters en verpleegsters,
zich te laten inschrijven als vrijwilligers
voor Finland. Er is vooral een tekort aan
geneesheeren in de burgerziekenhuizen en
in de geëvacueerde centra van Finland. Er
zouden direct 50 geneesheeren, 50 studen
ten ter assistentie der dokters en 100 ver
pleegsters noodig zijn.
ENGELAND ROEPT TWEE MILLIOEN
MAN OP.
Aan het front is weinig van belang ge-
schied
Gisteravond heeft de Britsche koning in
een privy council een proclamatie onder
teekend op grond waarvan bijna twee mil-
lioen man dienstplichtig worden voor de
gewapende strijdkrachten.
Het betreft alle mannen, die 19 jaar oud
waren, doch nog geen 28 jaar.
De inschrijving en oproeping van de ver
schillende groepen zullen in den loop van
het jaar worden bekend gemaakt.
De eerste groep zal die der 23-jarigen
zijn. Het is evenwel niet waarschijnlijk, dat
deze mannen vóór 1 Maart zullen worden
opgeroepen, daar zij, die in November en
December werden ingeschreven, nog niet
zijn opgeroepen.
Sir Thomas Phillips van het ministerie
van arbeid heeft verklaard het als vrij ze
ker te beschouwen, dat alle nieuwe lichtin
gen einde 1940 onder de wapenen zullen
zijn.
AANKOMST VAN CANADEESCHE
TROEPEN.
Nieuwe Canadeesche troepen zijn aange
komen. Zij omvatten artillerie-afdeelingen
uit Winnipeg en Montreal, genie uit To
ronto en Halifax en een aantal Sehotsche
infanterie-regimenten, vergezeld van hun
eigen corpsen pijpers.
De overtocht werd beschermd door de
Britsche en Fransche marine. Omtrent-de
aankomst werd de grootste geheimhouding
in acht genomen. De troepen zijn in een
haven aan de Westkust aan land gezet.
Minister Eden heeft de mannen verwel
komd met een toespraak, waarin hij zeide.
dat zij gekomen waren om te zamen met
de Canadeesche troepen, welke hen zijn
voorgegaan, zij aan zij te strijden met de
groepen uit de overige Britsche dominions.
Engeland zelf en Frankrijk. De nieuwe
wereld helpt een einde te maken aan de
tyrannie in de oude wereld. Het voorbeeld
van de aanwezigen is een garantie voor de
uiteindelijke overwinning, doch ook is het
een aansporing voor alle vrijheidlievende
volken.
Vervolgens wees de minister er op. dat
de transportschepen werden geconvoyeerd
door Britsche en Fransche oorlogsschepen
in volmaakte samenwerking en uit naam
van de Canadeezen dankte hij de Fransche
marine voor dezen dienst.
In den ochtend van Nieuwjaar zijn twee
Duitsche bommenwerpers boven de Shet-
land-eilanden verschenen en hebben daar
bommen afgeworpen. Zij werden, volgens
het Britsche ministerie van luchtvaart,
door zwaar luchtafweervuur en door jagers
verdreven Volgens een ooggetuige zou een
der toestellen brandend in zee gestort zijn,
volgens de Duitschers zou het te voren
treffers toegebracht hebben aan een En-
gelsch oorlogsschip. De Engelschen melden,
dat aan het oorlogsschip geen schade is
toegebracht. Op de Shetland-eilanden wer
den drie schapen gedood.
Een torpedobootj ager zocht het gebied
ten Oosten van de Shetland-eilanden af,
waar de beschadigde Duitsche bommen
werper zou zijn neergekomen, doch er werd
geen spoor van het toestel gevonden.
Voorts meldt het Britsche ministerie van
luchtvaart, dat een kustpatrouille-vliegtuig
boven de Noordzee twee Heinkeibommen-
werpers ontmoet heeft. Het viel de toestel
len op een hoogte van 600 M. aan. Na een
gevecht, dat een half uur duurde, viel een
der Heinkels brandend in zee. Een der in-
zttenden trachtte zich door een parachute
sprong te redden, deze poging is echter
vermoedelijk mislukt. Het tweede Heinkel-
toestel verdween in de wolken.
BINNENLAND.
Defensie bestelde zes onderzeebootjagers
(Binnenland, 3e Blad).
Afscheid F. van de Walle als bestuurslid
van het N.V.V. (Binnenland, 3e Blad).
Vergadering der Nederlandsch Christelijke
Reisvereeniging (Binnenland, 3e Blad).
Drama te Hoeven; twee dooden. (3e Blad).
Voorloopig nog geen distributie van bruine
boonen en capucijners (le Blad).
Weinig zaken - Onzekere markt - Ach-
Het 8268 ton metende Duitsche
vrachtschip „Tacoma" van de H.A.P.
A.G. te Hamburg, dat bij den onder
gang van het Duitsche vestzakslagschip
„Admiral Graf Von Spec" van zich liet
spreken, is met zijn bemanning voor
den duur van den oorlog in de haven
van Montevideo geïnterneerd.
Van Duitsche zijde zou reeds geprotes-1
teerd zijn.
De minister van buitenlandsche zaken
van Uruguay, Guani. heeft in een verkla
ring tegenover Reuter gezegd, dat het
Duitsche schip tot oorlogsschip is verklaard
en als zoodanig is behandeld Guani her
innerde er aan. dat de Haagsche conventie
van 1907 bepaalt, dat ieder schip, dat een
oorlogsschip van een oorlogvoerende partij
in een neutrale haven helpt, onderhevig is
aan een behandeling als oorlogsschip door
een neutraal land en dat alleen de neu
trale te beoordeelen heeft of de gegeven
hulp zuiver humanitair was of bestond uit
het op actieve wijze verleenen van bijstand
aan den oorlogvoerende.
Guani zeide dat de „Tacoma", nadat de
„Graf Spee" door de eigen bemanning was
tot zinken gebracht, voorloopig onder ver
denking was vastgehouden.
Voorts werd gezegd: 1. De „Tacoma" had
achthonderd man van de „Graf Spee" aan
boord genomen en het slagschip buiten de
haven vergezeld;
2. Het had de bemanning van de „Graf
Spee" overgebracht naar de schepen, waar
mede zij zich naar Argentinië heeft be
geven:
3. Het had minstens tien personen aan
boord genomen, die de „Graf Spee" hadden
verlaten voor het schip zichzelf tot zin
ken had gebracht; daarbij behoorden de
mannen die dit werk hadden gedaan.
Guani verklaarde, dat dit de eenige feiten I
waren, waarmee rekening moet worden
gehouden.
De minister zeide, dat de regeering van
Uruguay tot het oordeel was gekomen, dat
het doel der manoeuvres van de „Tacoma"
was geweest den indruk te vestigen, dat de
bemanning van de „Graf Spee" Buenos
Aires had bereikt als schipbreukelingen,
zoodat hun zou kunnen worden toegestaan
naar Duitschland terug te keeren en weer
deel te nemen aan den strijd. Daarom werd
de T.Tacoma" tot oorlogsschip verklaard en
als zoodanig behandeld
Daarom kreeg het schip 24 uur tijd om
de haven te verlaten. Waar echter Engel-
sche kruisers op den loer lagen, gaf het
schip aan interneering de voorkeur.
teruitloopende koersen - Koninklijken
gedrukt - Amerikanen lager - Beleg
gingen kalm.
BUITENLAND.
Tal van Nieuwjaarsboodschappen (3e Blad).
Turkije behalve door aardbevingen geteis
terd door overstroomingen en storm.
(3e Blad).
Groote Finsche overwinning in de „Wespen-
taille" (le Blad).
Weer eenige schepen verloren gegaan (le
Blad).
Franco voor de radio (le Blad).
Rusland zeer toegevend in het Verre Oosten
-(le Blad).
De
„Tacoma" in Montevideo geïnterneerd
(le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR KORT VERHAAL PAG. t
VAN HET DERDE BLAD.
Het Britsche tankschip „San Delfino" is
door een ontploffing men meent door
een mijn getroffen. De bemanning, be
staande uit 41 koppen, is ongedeerd ge
bleven. Het schip is door sleepbooten er
gens aan de Oostkust van Engeland op
het strand gezet. Verwacht wordt, dat nog
een groot deel van de lading geborgen zal
kunnen worden.
Het Britsche stoomschip „Boxhill". groot
Voor het Noorden:
aanvankelijk nog strenge tot ma
tige vorst, later stijging van tem
peratuur. Nevelig met toenemende
bewolking. Geen neerslag van be
teekenis. Zwakke tot matige Zuide
lijke tot Westelijke wind.
Voor het Zuiden:
strenge tot matige, later afnemen
de vorst. Nevelig tot licht of half-
bewolkt. Droog weer. Zwakke tot
matige wind uit Zuidelijke rich
tingen.
De overlevende leden van de bemanning
van den Britschen treiler „Barbara Robert
son" (325 ton), welke door een onderzeeër
ten Noorden van Schotland tot zinken is
gebracht, is te Fleetwood aangekomen. Een
der opvarenden is omgekomen, de anderen
zijn gered, nadat zij twaalf uur in een red
dingboot hadden rondgedreven. Zij werden
5677 ton is Zondag na een ontploffing in gezien door een vliegtuig van de marine,
de Noordzee gezonken. Twaalf leden van
de bemanning en het lijk van een opva
rende zijn in een haven aan de Noord-
Oostkust van Engeland aan land gebracht.
Daar de bemanning twee en dertig koppen
telde, wordt gevreesd, dat negentien zee
lieden van het schip verongelukt zijn.
Tien van de overlevenden zijn in een
ziekenhuis opgenomen.
De kok, Fred Muir. stond juist voor het
fornuis, toen de ontploffing gebeurde. „Ik
had pannen op staan en de heele boel met
het fornuis ging de lucht in en kwam
weer rond mij neer zonder mij te bezeeren.
Ik werd, toen ik de deur naar het dek
opendeed, door het water meegesleurd. Ik
kon een drijvende kist grijpen. Driemaal
probeerde ik er op te klimmen, doch drie
maal kantelde zij De vierde maal kon ik
er op kruipen en haar in evenwicht hou
den".
Volgens een bericht uit Haugesund is het
Noorsche vrachtschip „Luna" (959 ton)
Maandag in de Noordzee op een mijn ge-
loopen en gezonken. Naar United Press ech
ter uit Kopervik verneemt, zou het schip
op nog geen twee uur varen van Bergen,
zijn eindhaven, zonder voorafgaande waar
schuwing door een torpedo tot zinken zijn
gebracht. De geheele bemanning, bestaande
uit zeventien koppen, is door het Noorsche
vrachtschip „Columbia" opgepikt en een
half uur later te Kopervik aan land ge
zet.
De Amerikaansche kustwacht heeft
noodseinen opgevangen van het Grieksche
stoomschip ..Texiarchis" (4221 ton) Er
is om directe hulp gevraagd. Reeds zijn
eenige schepen ter assistentie oo weg.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Ber
lijn dat een Duitsch marinevaartuig tijdens
een hevigen storm in den nacht op 30 De-