Finsche overwinning in de „Wespentaille" 80ste Jaargang DINSDAG 2 JANUARI 1940 No. 24469 De strijd in het Westen HEI VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De strijd ter zee De Bilt De grootste slag tot dusver geleverd La Source de Nouveauté De actie in de lucht Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD De Tacoma geïnterneerd amsterdamsche beurs. verwacht LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn.' per 3 maanden -f.233 per week 7.1f. 038 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj Op de Karelische landengte hebben de Russen versche troepen van het garnizoen van Moskou in den strijd geworpen. Deze troepen bestaan uit groote man nen, die dikwijls aan de parades op het Roode Plein hebben deelgenomen en ge acht kunnen worden tot de beste troepen van het Russische leger te behooren. De Russische taktiek. op verschillende punten gelijktijdig een voortdurenden druk uit te oefenen, wordt voortgezet, terwijl op verschillende punten nieuwe groote troepenmachten geconcentreerd werden. Toch zijn volgens de Finsche legerbe- richten alle aanvallen afgeslagen. Het laatste Finsche legerbericht zegt: Op de Karelische landengte werd het vij andelijk artillerievuur zeer intens. Zes tanks werden hier op één dag vernietigd. In de gevechten te Volossula en Kelja heb ben wij tot dusver buitgemaakt: 450 gewe ren, 81 mitrailleurs, 57 snelvurende gewe ren, 50 automatische geweren, 16 geweren met telescopen, negen anti-tankkanonnen en munitie, benevens radio- en telefoon toestellen. Te Viborg hoorde men, aldus United Press een aanhoudend kanongebulder. Een vele uren aanhoudend artillerievuur ging den Russischen aanvallen op de Finsche verdedigingslinie vooraf. Ir den sector ten Oosten van Viborg zijn duizend stuks ge schut door de Russen opgesteld. In Finland's „wespentaille" hebben de Finnen een groote overwinning behaald. Daarover wordt officieel gemeld: De strijd bij en op het meer van Kiantajarvi is in een groote overwin ning voor onze troepen op 29 en 30 December geëindigd. De vijandelijke divisie 163 werd definitief verslagen en voor het grootste deel vernietigd. De overblijvendcn zijn ten decle verspreid in de bosschen en ten deele op de vlucht geslagen, waarbij zij door onze troepen in de richting van Juntusranta (ongeveer 8 K.M. van de Russische grens, ten N.O. van het einde van het meer) worden achtervolgd. Rondom Kiantajarvi worden de zuive ringsoperaties voortgezet. Tot dusver hebben wij aan oorlogsmaterieel bij deze gevechten buitgemaakt: 27 ka nonnen van verschillend kaliber, 11 tanks, twee pantserwagens, vier lucht doelmitrailleurs, 150 vrachtauto's, een transportcolonne van vier a vijfhonderd wagens, 250 levende paarden, 12 veld keukens en een overvloed aan andere wapens en munitie. Het aantal gesneuvelden bij den vij and loopt in de duizenden. United Press meldt nog nader: Zaterdagmorgen waren de Russen hier een groot offensief begonnen. Kort nadat, bij het invallen van de duisternis, duizen den Russische soldaten met tanks en licht geschut het toegevroren meer betraden, ontvingen zij een regen van vuur uit hon derden Finsche mitrailleurs. De Russen be antwoordden dit vuur, dat evenwel uren lang zeer intensief aanhield. Op het witte plateau, gevormd door het bevroren meer. woedde te middernacht een strijd, die aan hevigheid tijdens den duur der vijandelijkheden in dit land, zijns ge lijke niet he,.ft gehad Den doorslag gaf de komst van een groot aantal Finsche vliegtuigen. Deze lieten bommen vallen op het ijs, waarin gaten over honderden meters lengte ontstonden. Soldaten, tanks en andere wagens verdwe nen in het water van het meer. Hevig be stookt door de Finsche artillerie, uit de lucht aangevallen door enkele eskaders bommenwerpers, begonnen de overgebleven compagnieën van de Russische divisie een overhaaste vlucht. Groote voldoening maakte zich meester van de Finsche strijd krachten, die haar succesvolsten dag voor den duur van dezen oorlog hebben gehad De hoop, om de Russen te beletten op te dringen door dit slechts 150 mijlen breede deel van Finland, is door deze overwinning krachtig herleefd. Ook in het uiterste Noorden, waar de temperatuur nog drie graden kouder is geworden en nu veertig graden onder nul bedraagt, hebben de Finsche troepen met succes geopereerd. Zij konden in het ge bied van Salmijarvi verrassend snel opruk ken en bevonden zich gisteren op 32 K.M afstand van Petsamo. Het weer blijft een krachtige bondge noot van de Finnen. De Finsche Golf is de laatste nachten bijna geheel dichtgevro ren en Maandag zijn de laatste Russische duikbooten uit deze wateren verdwenen. Voorloopig kunnen de oorlogsbodems niet meer voor de Finsche Zuidkust opereeren. De Finsche ski-patrouilles, die op Rus sisch grondgebied zijn doorgedrongen en de vijandelijke verbindingslijnen hebben bestookt, opereeren thans in de buurt van de stad Kandalaksja, welke op 85 K.M, van de grens in Rusland is gelegen. De patrouilles bestaan ieder uit 100 tot 200 mannen in witte overjassen. Zij zijn er volgens te Helsinki uit Rovaniemi, het hoofdkwartier van het Finsche Noordelijke leger, ontvangen berichten, in geslaagd, de spoorlijn van Moermansk naar Lenin grad op verscheidene punten af te snijden. In deze eenzame woestenijen, met een temperatuur van ongeveer 30 graden be neden het vriespunt, zal een herstel der spoorlijn een moeilijke taak zijn. Aan het front van Salla en elders wordt thans een soort loopgravenoorlog gevoerd. Finsche „zelfmoordpatroullles" hebben den spoorweg tusschen Leningrad en Moer mansk op drie punten afgesneden. Zij heb ben ernstige schade aan de lijn aange richt. Gemeld wordt, dat te Moermansk een ernstig tekort aan levensmiddelen merk baar is als gevolg van de Finsche operaties. Generaal Stern, de opvolger van maar schalk BluecLer. als commandant van de Russische strijdkrachten in het Verre Oosten, heeft het commando van de Rus sische troepen tusschen Moermansk en den noordelijken oever van het Ladoga-meer op zich genomen. Hij heeft 40.000 man geharde Siberische troepen met zich mee gebracht. Volgens deze te Helsinki ontvangen in lichtingen komen deze troepen uit het district Blagovestshensk in Siberië. Stern heeft, naar gemeld wordt, zijn hoofdkwartier opgeslagen in de streek, waar Finland het smaist is. De sovjet-Russische troepen op de Kare lische landengte blijven onder bevel van generaal Meretskov. Beide feestdagen hebben de Russische vliegtuigen zich geweerd boven de Fin sche steden. Minstens elf steden zijn aangevallen. Tot de aangevallen steden behooren Tampere, Abo, Riihimaiki, Luvisa, Porvo, Lahti. Tam- nisaari, Viborg en Hyvnka (op 60 K.M. ten Noorden van Helsinki), waar honderden bommen werden uitgeworpen, van welkeer 17 op een sanatorium terechtkwamen, dat geheel afbrandde. Twee personen werden gedood. Een dag eerder waren honderden gewonde soldaten, die hier verpleegd wer den. naar een andere plaats vervoerd.. Zeventien vliegtuigen vlogen over Hel sinki op 2000 meter hoogte, maar zij wier pen geen bommen uit. Toen het radiostation Lahti als gevolg van het luchtalarm zweeg, begon Radio Moskou onmiddellijk op dezelfde golflengte uit te zenden en propaganda te maken voor de volksregeering van Kussinen. Dit duurde een uur. De meest moorddadige aanvallen werden gedaan op Jyvaeskylaw, waar zeventien diooden en tal van gewonden zijn geteld, en te Varsa. waar drie burgers werden ge dood en verscheiden gewond. Ook in de rest van Finland werden vele menschen gedood. De materieele schade was van geringe beteekenis. behalve te Varsa en Jyvaeskylow De Finsche luchtmacht heeft tal van ver kenningsvluchten uitgevoerd en de achter hoede van den vijand gebombardeerd Vol gens inlichtingen zijn vier vijandelijke vliegtuigen door het vuur der luchtdoel artillerie omlaag geschoten. Twee andere toestellen zijn waarschijnlijk vernield. Ook Hangö is gebomabrdeerd. Volgens ontvangen berichten is één burger gedood en zijn verscheiden burgers gewond. Een paar gebouwen werden beschadigd In de oorlogszone heeft een vltandelljk toestel een hospltaaltrein, die duldeliik de Roode Kruis-kenteekenen droeg, beschoten. Het eerste kamp voor krijgsgevangenen is in het Zuiden van Finland geopend. De krijgsgevangenen worden voorzien van warme kleeren en, naar verklaard wordt, zijn zij verrukt over de menschelijke be handeling, die hun ten deel valt. Zij worden tewerkgesteld in het houtbedrijf. EEN INTERVIEW MET RYTI. Ln een interview met een vertegenwoor diger van Reuter heeft de Finsche premier, Ryti, verklaard: Het is mijn overtuiging, dat de bolsjewistische aanval op Finland van wereldhistorische beteekenis is. Die beteekenis ligt in de omstandigheid, dat wij het eerste stadium vormen in het streven van het bolsjewisme om zijn leer met ge weld aan de geheele wereld op te leggen. Wanneer de oorlog tusschen de Europee- sche groote mogendheden voortgaat, zullen de slachtoffers en het leed in elk dezer lan den de sociale structuur ondermijnen en den bodem voorbereiden voor de verbrei ding van het bolsjewisme. Herstel van den vrede, van veiligheid en goeden wil tus schen hen is de gemeenschappelijke en ZOETERW. SINGEL 10 5516 TELEF. no. 24573 (lngez Ued.j vurige Nieuwjaarswensch der geheele menschheid". Sprekende over den oorlog, zeide Ryti: „Tegenover de steeds nieuwe massa's ma teriaal, die tegen ons ln het veld geworpen worden uit eindelooze voorraden, zullen aan onzen kant dezelfde Finsche bataillons staan met dezelfde, beperkte, onvoldoende munitie. Wij weten echter, dat de harten der beschaafde naties bij ons zijn en dat haar handen ons binnenkort zullen helpen. Wat tot dusverre geschied is, heeft ons de volledige verzekering ge geven, dat hulp komen zal, dat zij op voldoende schaal zal komen en dat zij op tijd zal komen". HTJLPVERLEENING. Officieel wordt te Londen medegedeeld, dat Engeland een nota heeft gezonden aan den secretaris-generaal van den Volken bond waarin wordt gezegd, dat het Ver- eenigd Koninkrijk alle mogelijke hulp aan de Finsche regeering zal verleenen en dat de noodzakelijke' stappen hiertoe reeds zijn genomen. Deze nota is een antwoord op de mede- deeling van den secretaris-generaal na de laatste vergadering. De beteekenis hiervan is, dat Engeland zal voldoen aan de ver plichtingen, welke het overeenkomstig het handvest van den Volkenbond op zich heeft genomen. Het is nog niet mogelijk te zeggen, welke deze hulp zal zijn, doch men veronderstelt, dat het uit materieele hulp zaj bestaan Het grootste contingent Zweedsche vrij willigers, dat tot dusverre naar Finland is vertrokken, heeft per trein onder luid ge juich en geroep van „Finland" en „Vrij heid voor het Noorden" uit Stockholm de reis aanvaard. Onder de officieren, die hun ontslag genomen hebben uit het Zweedsche leger om voor Finland te kunnen strijden, bevinden zich vele leden van Zweedsche adellijke families. Onder de vrijwilligers bevinden zich vele bekende athleten. Men verwacht dat spoedig in snel tempo het aantal vrijwilligers zal worden ver voerd. De Zweedsche radio-omroep heeft een beroep gedaan op dokters en verpleegsters, zich te laten inschrijven als vrijwilligers voor Finland. Er is vooral een tekort aan geneesheeren in de burgerziekenhuizen en in de geëvacueerde centra van Finland. Er zouden direct 50 geneesheeren, 50 studen ten ter assistentie der dokters en 100 ver pleegsters noodig zijn. ENGELAND ROEPT TWEE MILLIOEN MAN OP. Aan het front is weinig van belang ge- schied Gisteravond heeft de Britsche koning in een privy council een proclamatie onder teekend op grond waarvan bijna twee mil- lioen man dienstplichtig worden voor de gewapende strijdkrachten. Het betreft alle mannen, die 19 jaar oud waren, doch nog geen 28 jaar. De inschrijving en oproeping van de ver schillende groepen zullen in den loop van het jaar worden bekend gemaakt. De eerste groep zal die der 23-jarigen zijn. Het is evenwel niet waarschijnlijk, dat deze mannen vóór 1 Maart zullen worden opgeroepen, daar zij, die in November en December werden ingeschreven, nog niet zijn opgeroepen. Sir Thomas Phillips van het ministerie van arbeid heeft verklaard het als vrij ze ker te beschouwen, dat alle nieuwe lichtin gen einde 1940 onder de wapenen zullen zijn. AANKOMST VAN CANADEESCHE TROEPEN. Nieuwe Canadeesche troepen zijn aange komen. Zij omvatten artillerie-afdeelingen uit Winnipeg en Montreal, genie uit To ronto en Halifax en een aantal Sehotsche infanterie-regimenten, vergezeld van hun eigen corpsen pijpers. De overtocht werd beschermd door de Britsche en Fransche marine. Omtrent-de aankomst werd de grootste geheimhouding in acht genomen. De troepen zijn in een haven aan de Westkust aan land gezet. Minister Eden heeft de mannen verwel komd met een toespraak, waarin hij zeide. dat zij gekomen waren om te zamen met de Canadeesche troepen, welke hen zijn voorgegaan, zij aan zij te strijden met de groepen uit de overige Britsche dominions. Engeland zelf en Frankrijk. De nieuwe wereld helpt een einde te maken aan de tyrannie in de oude wereld. Het voorbeeld van de aanwezigen is een garantie voor de uiteindelijke overwinning, doch ook is het een aansporing voor alle vrijheidlievende volken. Vervolgens wees de minister er op. dat de transportschepen werden geconvoyeerd door Britsche en Fransche oorlogsschepen in volmaakte samenwerking en uit naam van de Canadeezen dankte hij de Fransche marine voor dezen dienst. In den ochtend van Nieuwjaar zijn twee Duitsche bommenwerpers boven de Shet- land-eilanden verschenen en hebben daar bommen afgeworpen. Zij werden, volgens het Britsche ministerie van luchtvaart, door zwaar luchtafweervuur en door jagers verdreven Volgens een ooggetuige zou een der toestellen brandend in zee gestort zijn, volgens de Duitschers zou het te voren treffers toegebracht hebben aan een En- gelsch oorlogsschip. De Engelschen melden, dat aan het oorlogsschip geen schade is toegebracht. Op de Shetland-eilanden wer den drie schapen gedood. Een torpedobootj ager zocht het gebied ten Oosten van de Shetland-eilanden af, waar de beschadigde Duitsche bommen werper zou zijn neergekomen, doch er werd geen spoor van het toestel gevonden. Voorts meldt het Britsche ministerie van luchtvaart, dat een kustpatrouille-vliegtuig boven de Noordzee twee Heinkeibommen- werpers ontmoet heeft. Het viel de toestel len op een hoogte van 600 M. aan. Na een gevecht, dat een half uur duurde, viel een der Heinkels brandend in zee. Een der in- zttenden trachtte zich door een parachute sprong te redden, deze poging is echter vermoedelijk mislukt. Het tweede Heinkel- toestel verdween in de wolken. BINNENLAND. Defensie bestelde zes onderzeebootjagers (Binnenland, 3e Blad). Afscheid F. van de Walle als bestuurslid van het N.V.V. (Binnenland, 3e Blad). Vergadering der Nederlandsch Christelijke Reisvereeniging (Binnenland, 3e Blad). Drama te Hoeven; twee dooden. (3e Blad). Voorloopig nog geen distributie van bruine boonen en capucijners (le Blad). Weinig zaken - Onzekere markt - Ach- Het 8268 ton metende Duitsche vrachtschip „Tacoma" van de H.A.P. A.G. te Hamburg, dat bij den onder gang van het Duitsche vestzakslagschip „Admiral Graf Von Spec" van zich liet spreken, is met zijn bemanning voor den duur van den oorlog in de haven van Montevideo geïnterneerd. Van Duitsche zijde zou reeds geprotes-1 teerd zijn. De minister van buitenlandsche zaken van Uruguay, Guani. heeft in een verkla ring tegenover Reuter gezegd, dat het Duitsche schip tot oorlogsschip is verklaard en als zoodanig is behandeld Guani her innerde er aan. dat de Haagsche conventie van 1907 bepaalt, dat ieder schip, dat een oorlogsschip van een oorlogvoerende partij in een neutrale haven helpt, onderhevig is aan een behandeling als oorlogsschip door een neutraal land en dat alleen de neu trale te beoordeelen heeft of de gegeven hulp zuiver humanitair was of bestond uit het op actieve wijze verleenen van bijstand aan den oorlogvoerende. Guani zeide dat de „Tacoma", nadat de „Graf Spee" door de eigen bemanning was tot zinken gebracht, voorloopig onder ver denking was vastgehouden. Voorts werd gezegd: 1. De „Tacoma" had achthonderd man van de „Graf Spee" aan boord genomen en het slagschip buiten de haven vergezeld; 2. Het had de bemanning van de „Graf Spee" overgebracht naar de schepen, waar mede zij zich naar Argentinië heeft be geven: 3. Het had minstens tien personen aan boord genomen, die de „Graf Spee" hadden verlaten voor het schip zichzelf tot zin ken had gebracht; daarbij behoorden de mannen die dit werk hadden gedaan. Guani verklaarde, dat dit de eenige feiten I waren, waarmee rekening moet worden gehouden. De minister zeide, dat de regeering van Uruguay tot het oordeel was gekomen, dat het doel der manoeuvres van de „Tacoma" was geweest den indruk te vestigen, dat de bemanning van de „Graf Spee" Buenos Aires had bereikt als schipbreukelingen, zoodat hun zou kunnen worden toegestaan naar Duitschland terug te keeren en weer deel te nemen aan den strijd. Daarom werd de T.Tacoma" tot oorlogsschip verklaard en als zoodanig behandeld Daarom kreeg het schip 24 uur tijd om de haven te verlaten. Waar echter Engel- sche kruisers op den loer lagen, gaf het schip aan interneering de voorkeur. teruitloopende koersen - Koninklijken gedrukt - Amerikanen lager - Beleg gingen kalm. BUITENLAND. Tal van Nieuwjaarsboodschappen (3e Blad). Turkije behalve door aardbevingen geteis terd door overstroomingen en storm. (3e Blad). Groote Finsche overwinning in de „Wespen- taille" (le Blad). Weer eenige schepen verloren gegaan (le Blad). Franco voor de radio (le Blad). Rusland zeer toegevend in het Verre Oosten -(le Blad). De „Tacoma" in Montevideo geïnterneerd (le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR KORT VERHAAL PAG. t VAN HET DERDE BLAD. Het Britsche tankschip „San Delfino" is door een ontploffing men meent door een mijn getroffen. De bemanning, be staande uit 41 koppen, is ongedeerd ge bleven. Het schip is door sleepbooten er gens aan de Oostkust van Engeland op het strand gezet. Verwacht wordt, dat nog een groot deel van de lading geborgen zal kunnen worden. Het Britsche stoomschip „Boxhill". groot Voor het Noorden: aanvankelijk nog strenge tot ma tige vorst, later stijging van tem peratuur. Nevelig met toenemende bewolking. Geen neerslag van be teekenis. Zwakke tot matige Zuide lijke tot Westelijke wind. Voor het Zuiden: strenge tot matige, later afnemen de vorst. Nevelig tot licht of half- bewolkt. Droog weer. Zwakke tot matige wind uit Zuidelijke rich tingen. De overlevende leden van de bemanning van den Britschen treiler „Barbara Robert son" (325 ton), welke door een onderzeeër ten Noorden van Schotland tot zinken is gebracht, is te Fleetwood aangekomen. Een der opvarenden is omgekomen, de anderen zijn gered, nadat zij twaalf uur in een red dingboot hadden rondgedreven. Zij werden 5677 ton is Zondag na een ontploffing in gezien door een vliegtuig van de marine, de Noordzee gezonken. Twaalf leden van de bemanning en het lijk van een opva rende zijn in een haven aan de Noord- Oostkust van Engeland aan land gebracht. Daar de bemanning twee en dertig koppen telde, wordt gevreesd, dat negentien zee lieden van het schip verongelukt zijn. Tien van de overlevenden zijn in een ziekenhuis opgenomen. De kok, Fred Muir. stond juist voor het fornuis, toen de ontploffing gebeurde. „Ik had pannen op staan en de heele boel met het fornuis ging de lucht in en kwam weer rond mij neer zonder mij te bezeeren. Ik werd, toen ik de deur naar het dek opendeed, door het water meegesleurd. Ik kon een drijvende kist grijpen. Driemaal probeerde ik er op te klimmen, doch drie maal kantelde zij De vierde maal kon ik er op kruipen en haar in evenwicht hou den". Volgens een bericht uit Haugesund is het Noorsche vrachtschip „Luna" (959 ton) Maandag in de Noordzee op een mijn ge- loopen en gezonken. Naar United Press ech ter uit Kopervik verneemt, zou het schip op nog geen twee uur varen van Bergen, zijn eindhaven, zonder voorafgaande waar schuwing door een torpedo tot zinken zijn gebracht. De geheele bemanning, bestaande uit zeventien koppen, is door het Noorsche vrachtschip „Columbia" opgepikt en een half uur later te Kopervik aan land ge zet. De Amerikaansche kustwacht heeft noodseinen opgevangen van het Grieksche stoomschip ..Texiarchis" (4221 ton) Er is om directe hulp gevraagd. Reeds zijn eenige schepen ter assistentie oo weg. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Ber lijn dat een Duitsch marinevaartuig tijdens een hevigen storm in den nacht op 30 De-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1