KERSTMIS 1939
IUYLENSPIEGHEl
De ontwikkeling van onzen
handel
PUROL
80sfe Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaferdag 23 December 1939
Derde Biad No. 24464
m BUITENL. WEEKOVERZICHT
Een Kerstmis onder
kanon-gedonder
In den
Ergens in Europa.
De goederenmarkten
Overzicht onzer belangrijkste
Veemarkten
Morgennacht zuilen de klokken het
Kerstfeest van 1939 inluiden. Het Kerst
feest, het feest van „Vrede op Aarde".
Vrede op aarde droef in strijd daar
mede is wel de werkelijkheid rondom ons.
Ben zwaar noodlot drukt op ons werelddeel,
nu het woord wederom is aan het kanon
en wat daarmede gepaard gaat. En toch zal
overal het Kerstfeest worden herdacht,
zelfs in die landen, die aan den oorlog
deelnemen. Sterker dan de ruwe realiteit
zal de vredesboodschap heerschen, over de
taal der wapenen heen. Zal het leiden tot
inkeer en tot zelfverloochening? Zal leder
mensch, hetzij leider of geleide, zich zelf
bekennen niet te hebben voldaan aan de
eisohen, die de hoogste beschaving en de
hoogste menschelijkheid eischen? Want die
verwerpen met den meesten nadruk het
grijpen naar de wapenen om aan aardsoh
machtabegeeren, aan wereldachen roem te
voldoen! Helaas, wij twijfelen. De Kerst
stemming zal een oogenblik de geesten be-
heerschen. mogelijk zelfs bij velen tegen wil
en dank, doch dan weer vervagen als mist
onder den adem van een kraohtigen wind
en.de harde werkelijkheid zal zich weer
volkomen meester maken van de machten,
die den oorlogsgruwel hebben ontketend
over wat heet „de beschaafde wereld".
Terwijl dan over den ganschen aardbol
de klokkèn het Kerstfeest zullen inluiden,
terwijl overal bij het flikkerend licht der
kaarsen of het zachte schijnsel der electri-
sche lampjes in de gekapte Kerstboomen
ontelbare families zich zullen warmen aan
het eens te Bethlehem ontstoken licht, ter
wijl de monden de heilige Kerstliederen
zullen aanheffen, zijn menschen bezig hun
mede-mensohen te dooden. Weten zij zelf
waarom?
De oorlogswoede Is opnieuw over de we
reld uitgestort en niemand durft zelfs het
einde voorspellen of maar verklaren, dat
niet nieuwe slachtoffers zullen worden mee
gesleept in den maalstroom des verderfs
Droef teeken van een verworden tijd van
zuivere materialisatie, voor wien wat heilig
moest zijn is verlaagd tot een huichel-ver-
nls van uiterlijke beschaving, tot een in
nerlijk niet meer beleefde, uiterlijk ge
handhaafde beschaving!
Zooals gezegd het einde is niet te voor
zien, al duiken telkens en telkens opnieuw
geruchten op over pogingen om den vrede
te herstellen. Voor de zooveelste maal heet
het thans wederom, dat een poging is te
verwachten van Italië, wellicht gesteund
door het Vaticaan. Men vindt aanleiding
tot die geruchten in het bezoek van den
Italiaansehen koning-keizer aan den Paus
en de aankondiging, dat Paus Pius XII nog
einde dezer maand als eerste Paus, die ooit
het Vaticaan verlaat voor een bezoek aan
het Quirinaal, dit bezoek zal beantwoorden
Zullen deze geruchten waarheid bevatten?
Hoewel Itallë's positie nog altijd niet zui
ver gedefinieerd is. heeft toch de jongste
rede van graaf Ciano voor de Kamer van
Fasoes en Corporaties verhelderend ge
werkt. Geen van beide oorlogspartijen is,
goed beschouwd, voldaan over die verkla
ring en dat is te begriloen en waarschijn
lijk ook wel de bedoeling. Ieder peurt er
uit wat hem het beste bevalt, in de stille
hoop. dat de omstandigheden zullen leiden
tot hetgeen gewenscht wordt. Ciano begon
met een uiteenzetting, hoe Italië en
Duitschland tot elkaar waren gekomen, tot
begin van dit Jaar het nauw „economisch
en militaire verdrag" tot stand kwam en
vertolkte Itallë's begrijpen over de Duitsche
houding tot den inval in Polen en het
vertxmd busschen Berlijn en Moskou. Sinds
dien is er, al werd het niet met zooveel
woorden gezegd, verschil van meening,
maar niettemin heet het, dat de as nog
altijd onverflauwd bestaat. Weliswaar is
van het militair verdrag in de practijk niets
terecht gekomen, maar Italië handelt zoo
doende toch niet tegen dit verdrag in
bewijs, dat er geheime clausules moeten
zijn, die Italië armslag geven om zich bui
ten het conflict te houden, gelijk In 1914,
toen het werd gegooid over den boeg van
geen verplichten steun, omdat Duitschland
en Oostenrijk tot den aanval waren over
gegaan.
Ligt die armslag thans misschien in de
periode van drie jaar voor Italië, van vier
of vijf jaar voor Duitschland, voor er van
„oorlog" sprake mocht zijn en houdt Rome
zich op grond van die tijdslimiet afzijdig?
Laat ons ons daarin niet te zeer verdie
pen, hoofdzaak is, dat Italië, al was het
tegen Duitschland naar buiten heel wat
vriendelijker dan tegen Frankrijk en Enge
land, niettemin toch op demonstratieve
wijze zijn onzijdigheid opnieuw heeft te
kennen gegeven, tot Italië's eigenbelang
een andere houding zal opleggen En het
is dit laatste, mede in verband met de
waarschuwing, dat de Balkan in de eerste
plaats Italië's invloedsfeer is, dat ruimte
overlaat voor iedere mogelijkheid, zelfs een
omzwaai, hoezeer deze voor het huidige
oogenblik als uitgesloten ter zijde mag
worden gesteld.
De vraag rijst daarom, of het van de
Duitsche propaganda momenteel wel zoo
goed gezien is om te dreigen met een
Duitsch-Russische actie naar Europa's Oos
ten en Azië Italië laat niet den minsten
twijfel bestaan aan zijn voortdurenden af
keer van het bolsjewisme en hoe nauwer
de band tusschen Berlijn en Moskou wordt,
des te bedenkelijker wordt het voor het
as-verband. Dit is een wisselwerking, die
door niets kan worden verstoord, alle
trouw-verzekeringen ten spijt, want Ita
lië's eigenbelang zal het en dat is vol
komen te billijken nimmer terzijde stel
len voor het belang van anderen.
Hoezeer Berlijn en Moskou nog samen
gaan, is opnieuw tot uiting gekomen op
Stalin's zestigsten verjaardag, toen zelfs
Hitier, feitelijk in strijd met het protocol,
hem een warm gesteld telegram zond, ge
zwegen van de artikelen in de pers etc.
Dit, terwijl totdusver van den Russlschen
steun op economisch gebied nog vrijwel
niets terecht is gekomen, mede door het
feit, dat de sovjets hun oorlogsfourage. om
het zoo eens uit te drukken, zelf noodig
hebben bij hun strijd in Finland. Het gaat
den rooden troepen daar allesbehalve voor
den wind en ieder zal met grooten eerbied
Groen en geurig is de Kerstboom binnen
gedragen, een vreemdeling in deze kamer,
zooals hij daar sterk en hoog óprankt on
der het drukkende flafond. Arme boom,
losgescheurd uit zijn omgeving van heide
en bosch onder peilloozen hemelkoepel
en tóch uitverkorene, want niet alleen
lichtdrager, maar ook lichtbrénger in onze
duistere harten en in het speelsche hartje
van het kleine menschje, dat van louter
voorpret gilt, dat ons de ooren er van tui
ten. Kerstboom, die stervende getuigt van
het Licht, dat door géén duisternis kan
worden overwonnen
En dan halen wij de doozen voor den dag,
die de flonkerende versierseltjes bevatten,
de slingers en de sterren, de zilveren en
gouden ballen, de dwaas op spiraaltjes wip
pende vogeltjes met roode en blauwe vler
ken, de toetertjes, die echt kunnen toeten
en de klokjes, die echt kunnen luiden, tel
kens weerkeerende hoogtepunten van kin-
derpleizier. Wij blazen het stof van één
jaar van die doozen en wikkelen al het
schoons uit de knisterende vloeipaplertjes,
onder geestdriftige kreten van bewonde
ring van het kleine menschje. Eén voor één
pakken wij de Illusies uit, die wij verleden
jaar zorgvuldig in vloeipapiertjes gewikkeld
hebben weggeborgen, diep in onze harten,
illusies voor Kerstmis-1939, dat een feest
zou worden van vrede op aarde, In de men
schen een welbehagen
Tja. als wij dat bedenken, dan laten wij
onze bezige handen even rusten, dan weegt
een zware last op onze harten, de last van
het overstelpende leed van zoovelen onzer
medemenschen. die slechts van elkaar ver
schillen door de taal, die zij spreken.
Vrede en welbehagen. Bittere woorden
zijn het geworden in een bitteren tijd.
Maar de Kerstboom staat er als alle an
dere jaren, roerloos en hoog, zijn top naar
den hemel gestrekt. En vóór ons hoopen
zich de slingers op en de blinkende snuis
terijen, die aanstonds aan de takken zullen
glinsteren. Zoo teer als leeggeblazen eieren
zijn zij, voorzichtig zoeken mijn handen,
tot ik gevonden heb, wat ik miste.
Een groote ster van gouddraad, die is be-
i stemd voor den top. Aandachtig ziet het
kleine menschje toe, hoe ik op een stoel
klim en den top van den boom voorzichtig
naar mij toe buig, tot ik de ster heb be-
I vestigd.
Ik laat los, de top veert terug, kaars
recht heft hij die ster, die al het licht in
de kamer schijnt op te vangen en te weer
kaatsen. En wij, beneden, het kleine
menschje tusschen ons in, staan daar en
zien zwijgend omhoog.
Het is zoo stil in de kamer, het geurt
naar het dennenbosch en de Kerstboom
staat daar als in ernstige afwachting van
iets, dat te gebeuren staat, iets héél schoons
en héél goeds.
En dan. terwijl wij staren naar die Ster
van Bethlehem, ieder een klein, warm
handje in onze groote hand, zóó staren,
dat de glinstering van die gouden ster uit-
éénvloeit tot één onbestemd, groot licht
schijnsel in onze oogen, daalt een gevoel
van grooten vrede en van groot vertrouwen
in onze harten.
Als drie kinderen staan wij daar, en we
ten, dat het Kerstmis is.
opzien naar hetgeen een klein volk in zelfbe-
wusten strijd voor zijn onafhankelijkheid
daar presteert tegen een ontzettende over
macht.
Onwillekeurig maakt men een vergelij
king met den strijd in Polen
Op de Karelische landengte houden de
Finnen stand, de bedreiging in de „wespen
taille" is afgewend en zelfs in het Noorden,
waar de Russen eerst successen konden
boeken, zijn de bordjes verhangen. Met
recht mag worden geconstateerd, dat daar
een gansch volk vecht met verbeten woede
voor zijn bestaan!
Dit beeld zal misschien zelfs den Finnen
werkelijk hulp bezorgen van buiten af, los
van de aanmelding van vrijwilligers uit
diverse landen, w.o. zelfs uit Italië, hetgeen
met het oog op het bovenstaande niet van
beteekenis is ontbloot!
De gang van zaken toont een niet ver
wachte onmacht van de Russische leger
leiding gerust was men daarop al niet
na de „zuivering", maar zoo erg was het
nergens verwacht steeds duidelijker tre
den allerlei feilen en fouten aan den dag
en dat doet in Engeland en Frankrijk de
stemming om niet terug te deinzen, ook al
mocht het leiden tot een oorlogsconflict
met Moskou, stijgen. Zelfs zijn er, die mee-
nen Italië en Spanje zoodoende los te kun
nen weeken van Berlijn, waartoe de oud
premier van Frankrijk Flandin behoort.
Overigens beperkt zich de „oorlog" nog
in hoofdzaak tot de actie ter zee en daar
heeft Duitschland twee zware slagen te in-
casseeren gehad. In de eerste plaats is het
vestzakslagschip „Graf von Spee" verloren
gegaan onder omstandigheden die moeilijk
nog langer als een .succes" voor de Naak
zijn aan te geven. Het zelf tot zinken bren
gen van dezen oorlogsbodem getuigde van
onmacht en de zelfmoord van den kapitein
na afloop overtuigt nietEn vlak daarop
ging het groote passagiersschip „Columbus"
verloren. Of uit woede over deze tegensla
gen het optreden tegen Engelsche treilers
moet worden verklaard?
Het ls een beeld der vernietiging, dat
schril afsteekt tegen de Kerst-idee, die
voor enkele dagen de wereld zal beheer-
schen, helaas zonder volledige overtuiging,
Mocht dit eens anders worden en het
„vrede op aarde" meer zijn dan een leus
van den dagHet valt moeilijk in den
menschen thans een welbehagen te schep
pen
En toch zullen morgennacht de klokken
luiden
(Van onzen financieelen medewerker).
De mislukking der staatsleening waarvoor
in het buitenland groote platonische be
langstelling heeft bestaan, heeft niet nage
laten, reeds terstond een druk op den gul
den uit te oefenen. De dollarkoers, welke
tevoren van zijn gewonen „peg" van 1.883/8
was gezakt tot 1.871/:, vertoonde op den dag
na de emissie een plotselinge sterke stijging
tot het oude peil en het zal geen verwon
dering baren, wanneer ons Egalisatiefonds
weer gedwongen wordt goud af te geven. Tot
dusver heeft de obligatiemarkt zich vrij
gunstig gehouden onder den door de misluk
king der leening toegebrachten slag, doch
men moet zich niet diets laten maken, dat
„derhalve ons crediet nog net zoo hoog
staat als voorheen". Dit is een misleiding en
het is nagenoeg zeker, dat het algemeen peil
van vaste-rente-dragende fondsen binnen
kort een verdere verlaging zal ondergaan.
Het is niet onmogelijk, dat de obligatie-
markt eenigszins wordt gesteund door de
vrij gunstige ontwikkeling van onzen bui-
tenlandschen handel. Onze invoer heeft in
November, wat althans de waarde betreft,
een hoigterecord bereikt, grootendeels na
tuurlijk als gevolg van regeeringsaanvoer
van voedingsmiddelen en grondstoffen, ge
tuige de sterke stijging van den invoer uit
de Vereenigde Staten. Daartegenover is ook
de uitvoer naar verschillende landen niet
onbelangrijk gestegen, tegen alle verdruk
king van blokkade en zee-oorlog in, een
bewijs te meer, dat onze kooplieden en onze
reeders den moed en den ondernemingsgeest
niet in de schoenen hebben laten zinken.
Van bijzonder belang is bijv. de sterke stij
ging van den export van radio-artikelen en
van kunstzijde, een ontwikkeling, die onge
twijfeld steun heeft verleend aan de koersen
van Philips Gloeilampen resp. A.K.U. Laatst
genoemd fonds heeft bovendien den gunsti-
gen invloed ondervonden van de dividend-
verklaring der dochtermaatschappij Ameri
can Enka, die met een totaal dividend van
5.50 dollar voor het jaar 1939 het hoogste
dividend sinds haar oprichting heeft gede
clareerd. Waar ook de andere dochteronder
neming de North American Rayon haar di
vidend van 0.50 dollar tot 2.50 dollar heeft
weten te verhoogen, staat het vast, dat uit
dien hoofde de inkomsten der A.K.U. aan
zienlijk zullen stijgen.
Een ander fonds, dat in een overigens
doorgaans lustelooze markt de aandacht
trekt, is Fokker, welk aandeel als gevolg vap
vele regeerlngsopdrachten en de handha
ving van het interimdividend op 7 °/o, zich
zeer behoorlijk van zijn October-inzinking
heeft kunnen herstellen.
De goederenmarkten zijn na de hausse der
vorige twee weken in wat rustiger vaarwater
gekomen, doch het heeft er allen schijn van,
dat dit een „reculer pour mieux sauter" is.
omdat alom de vraag aanhoudt. De Britsche
regeering heeft thans ingezien, dat het één
ding is maximum prijzen vast te stellen, een
ander ding, ze te handhaven. De groote
marge, die er ontstaan was tusschen de
werelmarktprijzen en de Engelsche maxi
mum prijzen van onedele metalen had een
volkomen stagnatie in den handel teweeg
gebracht en den toevoer naar Engeland
ernstige schade berokkend. Nadat tevoren de
maximum-prijs voor tin was opgeheven, is
ditzelfde nu geschied ten aanzien van koper
lood en zink. Zoo ziet men dat tegen de
machten der economie (al kennen wij deze
o zoo slecht) geen kruid, zelfs geen regee-
ringskruid is gewassen.
De Vereeniging voor den Effectenhandel
ls thans met uitgewerkte plannen tot ac
countantscontrole op de bedrijven der beurs
teden voor den dag gekomen. De affaire
Wiegerinck-Muscbtër had destijds den bal
aan het rollen gebracht. Het publiek eischte
althans eenige zekerheid ten aanzien van
het vertrouwen, dat men in leden der „Ver
eeniging" zou kunnen stellen. Het lidmaat
schap alleen is geen voldoend waarborg ge
bleven. omdat het bestuur elke bevoegdheid
tot accountants-onderzoek miste. Hierin nu
DE WEEK SLOOT UITERST KALM.
Zoo druk als het begin der week was ln den
veehandel, zoo stil was het einde.
De slagers schenen zich reeds van voldoenden
voorraad te hebben voorzien, want wij zagen er
heel weinig op de Vrijdagmarkten, doch er was
blijkens de korte aanvoeren, op niet veel vraag
gerekend en alzoo hadden de slachtvee-afdee-
lingen een zeer stil aanzien. De handel be
paalde zich bijna uitsluitend tot de regeerings-
aankoopen, want deze gingen nu nog gewoon
door.
Op de gebruiksvee-afdeelingen misten wij
eveneens den kooplust van den laatsten tijd en
ondanks de aanvoeren ook hier korter waren,
verliep de handel toch heel stil, ofschoon er
tegen lagere prijzen niets werd verkocht. Voor
vette en nucht. kalveren was ook de kooplust klein
en het was zelfs moeilijk om het aanbod ge
plaatst te krijgen. De prijzen waren dan ook
overtuigend lager dan begin der week.
Op de wolveemarkten konden de kleinere
aanvoeren behoorlijk en goed prijshoudend wor
den geplaatst, doch alles voor het binnenland.
De varkensmarkt deelde in de algemeene ge
drukte stemming, die we alleen kunnen toe
schrijven aan de komende feestdagen, aangezien
er voor Woensdag zoo goed als niets meer wordt
geslacht.
De afloop van de varkensprijzen was op de
Leeuwarder markt gisteren gemiddeld een
cent per pond minder, doch op levering volgen
de week werd, hier te Leiden goed prijshoudend
verkocht.
Wij hoorden prijzen voor zware soorten van
32H tot 33 cent per pond.
wijziging te brengen is de opzet der nieuwe
voorstellen en al zullen ook hiermede niet
alle zwarte schapen aan den dijk komen te
staan, het publiek zal toch het gevoel heb
ben, dat er meer dan tot dusver over zijn
belangen wordt gewaakt.
Dit overzicht wordt niet gesloten zonder
even de aandacht te vragen voor de komen
de Januarivlucht. van de „Reiger" naar
Zuid-Afrika Ditmaal zal het een zuivere
zakenvlucht worden en de hoop moet wor
den uitgesprokendat zij er toe zal bijdra
gen der grooten ar^er^and die er in
onze handelsbetrekkingen met Zuid-Afrika
te constateeren valt, in te halen De „Reiger"
zij een voorspoedige en vruchtbare reis toe-
gewenscht.
(Nadruk verboden).
4925
Ijsvermaak
geeft ruwe huid
verzacht - geneest
(Ingez. Med.)
