De Provinciale begrooting
aangenomen
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Zaterdag 16 December 1939
PARLEMENTAIR OVERZICHT
Begrooting van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen
Na uitvoerige algemeene beschouwingen
RECHTZAKEN
Een handdruk per advertentie
STOFZUIGERS
GEMENGD NIEUWS
B UITENLANDSCH GEMENGD.
Memorie van antwoard aan de Tweede Kamer
In de vergadering der Provinciale Staten
van Zuid Holland werden gisteren de alge
meene beschouwingen over de provinciale
begrooting voor 1940 voortgezet.
De heer Schllthuis (v.d.) dringt aan op
spoed bij de plannen tot afsluiting van de
Brielsche Maas.
De heer De Visser (comm.) heeft zeer
ernstige bezwaren tegen de wijze waarop het
college van gedeputeerden den laatsten tijd
wordt samengesteld.
Uitbreiding van de provinciale bestuurs
taak acht spr. gewenscht, vooral met het oog
op de bestrijding van de werkloosheid.
Wat de subsidie-regeling betreft, spr. ziet
de bestrijding van de tuberculose als een
vltaa! belang. Hij neemt het op voor den
schoolartsendlenst, de schooltandverzorging
en de schoolkindervoeding. Verder pleit spr.
voor het Residentie-orkest en het Phllhar-
monlsch orkest te Rotterdam. Verhooging
van de wedden van het provinciaal perso
neel acht spr. noodzakelijk, mede in verband
met de prijsstijging van de levensmiddelen.
De heer Beekenkamp (a.r.) meent dat er
ongelijkheid bestaat in de subsidieerlng van
de inrichtingen van bijzonder buitengewoon
lager onderwijs en verzoekt modificatie van
de regeling in dit opzicht.
De heer Drost (lib.) sluit zich aan bij de
beschouwingen van de heeren Jansen, Ma-
nenschljn en Oud over de begrooting. De
liberale fractie schaart zich volkomen achter
Gedeputeerden. Uitbreiding van de taak der
provincie acht spr. niet aan de orde.
De heer Van Langen (s.d.) is het niet eens
met de opvatting, dat het zoo moeilijk ls
om geschikte objecten voor werkverschaf
fing te vinden. De moeilijkheid ls geldgebrek
De heer Vonkenberg (a.r.) bespreekt den
staat van het waterschap de Linge. Al
eenigen tijd is het stoomgemaal niet ln orde.
Spr. vraagt hierover inlichtingen.
De heer Heerkens (r.k.) ls voorstander van
een gedeeltelijke demping van de plassen in
het belang van de streek.
De heer Meertens (s.d.) wenscht subsidies
voor den schoolartsendienst, het provinciaal
drankweer-comité, voor uitzending van kin
deren en voor de belde orkesten.
Men wachtte niet te lang met een herzie
ning van de salarissen en loonen van het
provinciaal personeel.
De voorzitter zegt dat gedeputeerden zich
zullen beraden over vluggere toezending van
de stukken.
Wat de huisvesting betreft weet spr. niet
of Zorgvlled het ideaal ls. Gedeputeerden
zullen voortdurend hun aandacht aan deze
ZcIéiK geven
De heer Heukels (Ged. Staten) zegt. dat
het geheele college achter de Ingediende be
grooting staat. Het college wenscht niet in
te gaan op de critlek op zijn samenstelling.
Wat de provincie ook maar redelijkerwijze
voor de werkverschaffing en werkverruiming
kan doen moet zij doen. In een jaar ls het
aantal tewerkgestelden gestegen van 4193
tot 7898. Men moet ln deze provincie zoeken
naar werkobjecten.
Allerlei technische bezwaren waren er
tegen de droogmaking van de Reeuwijksche
plassen. Afgezien van de schade, die het
natuurschoon van een droogmaking zou
ondervinden, was dit werk economisch niet
verantwoord.
De taak van het Economisch Technolo
gisch Instituut is eigenlijk Rijkstaak. Im
mers er bestaat een centraal instituut voor
industrialisatie aan het Departement van
Economische Zaken, dat de provinciale in
stituten overkoepeld.
Wat het buitengewoon lager onderwijs
betreft, vervoerskosten spelen hierbij geen
rol. Spr. kan niet ingaan op de suggestie van
dr. Beekenkamp.
Spr. maakt enkele opmerkingen over de
taak van de provincie. De practijk stemt ln
dit opzicht overeen met den juridlschen
opzet, zooals de heeren Oud en Noteboom
dien hebben geschetst.
Het financieel beleid besprekende, zegt
spr. dat voorzichtigheid geboden blijft. Spr.
wijst op de stijging van materialen en op de
meerdere verpleegkosten in verschillende
gestichten (alleen in Oud-Rozenburg
neerkomende voor de provincie op f. 10.500).
Alleen in den uitersten nood ls overgegaan
tot verlaging van subsidies. Aan subsidies
wordt thans nog uitgegeven f. 1.847.000, dat
ls 84 pet. van de inkomstenbelasting der
provincie.
De heer de Bruin (Ged. Staten) zegt een
onderzoek toe naar de mogelijkheden over
openstelling van de sluis bij Leidschendam.
Spr vestigt er de aandacht op, dat wanneer
nu uitgaven worden afgewezen, dit geschiedt
omdat Ged. Staten zich willen concentreeren
op de uitvoering van het wegenplan. Daar
om zal hij tegen elke subsidieverhoogmg
stemmen, die niet in de begrooting staat
De heer Schmal (Ged. Staten) behandelt
o.a. de kwestie van uitzending van kinderen
naar koloniekampen. Hij acht het standpunt
van Gedeputeerden Juist. Nader beraad ls
voorzien, het verzoek wordt dus niet defini
tief afgewezen.
Spr kan ln het kader van deze begrooting
geen subsidies toekennen aan het Provin
ciaal Drankweer Comité.
De voorzitter deelt mede, dat mej. Pomper
(s.d.) c.s. een motie hebben ingediend, waar-
In het subsidie aan het Provinciaal Drank-
weer Comité, gelijk aan dat ln 1938 toege
kend, hersteld wordt.
De heer Roos (Ged. Staten) behandelt het
instituut van den schoolartsendienst. Aan
de gemeentebesturen moet het initiatief ver
der worden overgelaten. De schoolvoeding
is een geheel ander Instituut. Spr. ziet den
toestand minder ernstig dan mevr. De Vries-
Bmlns. De schooltandverzorging ls ook niet
onder den schoolartsendienst te brengen.
Contact met de schoolartsen ligt niet op.1
den weg van dit college maar wel van de
Gemeentebesturen.
Op het gebied van de voorziening van
veevoeder ligt geen taak voor de provincie.
Alleen de Rtjksregeerlng mag zich op dit ge
bied begeven
De heer Verschuur (Ged. Staten) be
spreekt de salarleering van het provinciaal
personeel. Hier ligt geen primaire taak voor
de provincie. Zij heeft te letten op het voor
beeld van hoogerhand en zal zeker zich ver
staan met de commissie voor georganiseerd
overleg.
De voorzitter deelt mede, dat mevr. Van
Gelder-Droste c.s. een motie hebben inge
diend met betrekking tot de kinderuitzen
ding. dat verder gaat dan het voorstel van
Ged. Staten.
Deze motie werd aangenomen met 4621
stemmen.
Daarna brengt de voorzitter de motie van
mej, Pomper ln stemming, waarin f. 900
subsidie voor het Provinciaal Drankweer
Comité wordt voorgesteld.
Deze motie werd verworpen met 4321
stemmen.
Z.h.s. wordt de begrooting aangenomen
met aanteekenlng. dat de heer Menist (r.s.
a.p.) geacht wenscht te hebben tegenge
stemd.
HAAGSCHE RECHTBANK.
Zijn opvoeding beschaamd.
„Dit is een jongeman met goede hersens.
Zijn ouders hebben zich groote moeite ge
geven om hem de H.B.S. te laten afloopen.
Maar hun groote inspanning voor hun zoon
ls slecht beloond, ze hebben niets dan ver
driet van hem ondervonden". Aldus het
troostelooze rapport dat de officier over J.
W„ die thans gedetineerd is in het Huls
van Bewaring. Na het verkeerde pad te
hebben betreden toen hij de H.B.S. verliet
en de ouderlijke woning te hebben ver
laten, had een familie te Wassenaar ge
tracht W. in het goede spoor te brengen.
Maar die pogingen waren mislukt, want W.
nam van een zoon des huizes vijf biljetten
elk van honderd dollar weg, waarvoor hij
nu terecht stond. Verdachte bekende.
De officier wees er op dat een voorwaar
delijke straf, die was opgelegd niet heeft
geholpen, waarom hij negen maanden ge
vangenisstraf elschte. Na pleidooi van den
verdediger, las verdachte een lang schrij
ven voor, waarin hij omtrent zijn verleden
het een en ander vertelde en bezwaren
tegen het reelasseeringsrapport aanvoerde.
De auto voor de sloop.
Een autoslooper reed ln Wassenaar met
een auto rond, waarvan het met de rem
men slecht gesteld was. Daarvoor heeft hij
terecht gestaan en verdachte had betoogd
dat de auto voor de sloop bestemd was en
hij heel voorzichtig reed. Maar de officier
vond het toch onverantwoordelijk met een
dergelijk voertuig op den weg te komen en
elschte f. 20 boete, subs, twintig dagen
hechtenis. De rechtbank heeft verdachte
conform dien eisch veroordeeld.
Een aardig gestelde Nieuwjaarsannonce
weten al Uw kennissen, klanten en zaken
relaties naar waarde te schatten. Het
heeft zin, zakenman en winkelier, van
Uw genegenheid blijk te geven met een
„handdruk per advertentie". Zoo geeft U
dat „ietsje meer", waardoor Uw klanten
Uw vrienden b 1 ij v e n. Geef nog heden
een tekst op voor Uw Nieuwjaarsannonce
in ons blad van Zaterdag 30 Dec. a.s.
De pril» bedraagt voor advertenties van
1 tot en met S regels slechts 75 cent
Elke regel meer 15 cent.
DE WATERSTAATBEGROOTING
AANGENOMEN.
Gistermiddag heeft de Tweede Kamer de
begrootingen van Waterstaat en het ver-
keersfonds voor 1940 zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Bij de onderscheidene afdeellngen van
het verkeersfonds werd o.a. het woord ge
voerd door de heeren Baas en van Kem
pen, die de belangen van de Nederland-
sche vliegtuigindustrie bepleitten.
In antwoord hierop deed minister Albarda
eenige mededeelingen, die elders in dit
blad staan vermeld.
Bij de behandeling van de spoorwe
gen zeide minister Albarda. dat te Lei
den een der slechtste toestanden van
ons land heerscht.
Er zijn (gelijk wij reeds vermeldden Red.
LD.) momenteel onderhandelingen gaande
tusschen B. en W. van Lelden en de spoor
wegdirectie over het bouwen van een ver
hoogd station met onderdoorgangen. Aan
vankelijk zijn de kosten op 4 millloen gul
den geraamd, doch de mogelijkheid van
versobering wordt bestudeerd.
De minister ls het niet eens met de hee
ren Duymaer van Twist en Zandt, die be
zwaren hadde tegen reizen op Zondag.
Het Nederlandsche volk laat zich het trein
verkeer op Zondag zeker niet ontnemen en
ook het spoorwegpersoneel heeft geen be
zwaar tegen werken op Zondag.
Bij de behandeling der scheepvaart ge
komen, neemt de heer Posthuma het woord
die de saneering van de binnenvaart be
sprak. De minister had verklaard, de ver
dere ontwikkeling te zullen volgen, maar
de heer Posthuma kan dit niet geheel be
vredigend vinden. Het opleggen van sche
pen van oude schippers is goed, mits deze
menschen van rijkswege uitkeeringen ont
vangen. Vele sprekers vragen nadere ge
gevens en maken opmerkingen aangaande
het kanaal GroningenIJselmcer. Over
liet algemeen wenschte men dat de han
gende geschillen hierover spoedig een op-
85 verschillende bekende merken.
Ook ln huurkoop.
DE STOFZUIGER-CENTRALE HAGEMAN
HOOIGRACHT 51 TELEFOON 25955
7195 (Ingez. Med.)
lossing zouden vinden. Minister Albarda
was het niet eens met de noodzakelijkheid
van saneering van de binnenvaart. Van
acuut belang ls dit probleem genszins.
Uniforme scheepvaartrechten, door ver
schillende leden bepleit, lachten den minis
ter niet toe. Bovendien zou men ln strijd
komen met internationale overeenkomsten.
BIJ de behandeling van de landwegen
spreekt de heer Ter Laan over den tunnel
bouw te Rotterdam. Spreker is door de me
morie van antwoord teleurgesteld. Interna
tionaal en interlocaal verkeer zal van de
tunnel gebruik maken, het is dus een rijks
zaak. De kosten hooren dan ook door het
rijk gedragen te worden.
De tunnel, met wegen, kost ongeveer 20
millloen gulden en de exploitatie zal zeker
3 ton per jaar kosten. Dezen last mag men
redelijkerwijs niet op Rotterdam leggen.
De heer Ebels bepleit verbetering van de
tertiaire wegen in het Noorden des lands.
Er bestaat hier een groote achterstand, mi
nister Albarda is het niet eens met den
heer Ter Laan wat betreft de tunnel te
Rotterdam. We staan hier tegenover een
voldongen feit en tegenover aangegane af
spraken, die geen herziening behoeven.
Met den heer Ebels ls de minister het vol-
komen eens. De genoemde achterstand is
zeer urgent en er zgl groote aandacht aan
besteed worden.
Bij het hoofdstuk luchtvaart gekomen in
formeert de heer Baas. of de kwestie van
het centraal vliegveld ln de huidige omstan
digheden nog wel van urgent belang is.
De heer van Kampen bepleit, evenals de
heer Baas, een grootere aandacht te beste
den aan de nationale vliegtuigindustrie,
zoowel voor defensie als voor burgclijke
doeleinden. Elders ln dit blad vindt men
de mededeelingen, die minister Albarda
ln antwoord op deze sprekers gaf.
KANTONGERECHT VAN ALPHEN.
Voor het kantongerecht te Alphen werd
o.a. behandeld de aanrijdingszaak tegen
een inwoner van Koudekerk a. d. Rijn, die
een ernstige aanrijding had veroorzaakt op
den hoek van de Bruggestraat en den
Honsdijk, waardoor groote materieele scha
de was ontstaan, van ong. f. 1000 Verd.,
die was verschenen, gaf alles toe wat hem
ten laste werd gelegd, hoorde tegen zich
eischen een geldboete van f. 20. subs, tien
dagen, en een week hechtenis, plus intrek
king van het rijbewijs voor zes maanden,
belde laatste voorwaardelijk met een proef
tijd van een jaar.
Een boekhandelaar uit Alphen stond te
recht voor het feit dat hij met zijn bestel
auto, waarmede hij meer dan 12 uren per
week reed, had gereden, zonder in het be
zit te zijn van het z.g. werkboekje als be
doeld in het rijtijdenbesluit. Verdachte had
deze vervolging zelf uitgelokt, daar hij
zich tot verschillende instanties had ge
wend. doch van niemand, noch van de
arbeidsinspectie, noch van de politie, den
indruk gekregen had. dat hij verplicht was
een werkboekje te hebben. De kanton
rechter zag ln dit geval geen principieele
-kwestie, daar het werkboekje voor verd.
verplichtend ls volgens art. 46 van het Rij
tijdenbesluit, waaronder verd. valt. De per
sonenauto van verd., welke mede gebezigd
wordt voor het bestellen van goederen,
wordt n.l. als vrachtauto aangemerkt. Hij
rijdt daarmede meer dan twaalf uren per
week, zoodat het Rijtijdenbesluit op hem
van toepassing ls. Daar deze zaak voor
verd. als proefgeval diende, luidde het von
nis f. 0.50, subs. 1 dag.
Voorts diende een niet alledaagsch geval
van dierenmishandeling. Een inwoner van
Bodegraven was ten laste gelegd, dat hij
een geit had vervoerd op een voor het dier
pijnlijke wijze. Hij droeg het beest, terwijl
hij op zijn rijwiel zat en het was met een
touw vastgebonden. Het beest zakte telkens
omlaag en werd dan weer aan het touw
omhoog gesjord. Aldus het proces-verbaal,
dat ook vermeldde, dat het beest met de
achterpooten sleepte. Verd. gaf echter een
geheel andere voorstelling, zoodat men wel
den Indruk moest krijgen, dat het beest het
wel een heerlijk ritje gevonden moest heb
ben. Deze zaak werd uitgesteld om alsnog
den verbalisant in deze kwestie te hooren.
HAARLEMSCHE POLITIERECHTER
Vernieling en beschadiging.
Een hulpbesteller der P.T.T. uit Hoofddorp
had in den tuin van zijn huisbaas, den 61-
jarigen A. de Hoog, aldaar eenige struiken
en een haag afgekapt zonder de toestem
ming van den eigenaar. Het strafblad van
verdachte was niet geheel blanco. Het ver
meld o.a. diefstal van een riek en bovendien
van hout.
De Officier van Justitie eischte een geld
boete van f. 20 subsidair 10 dagen hechtenis.
De Politierechter veroordeelde tot f. 15 of
9 dagen en bovendien tot een voorwaarde
lijke gevangenisstraf van 14 dagen.
OP VRIJE VOETEN GESTELD.
De heer M., directeur van de gemeente-
reiniging te Den Helder, die gisteren, na
In arrest te zijn gesteld wegens verduiste
ring ln dienstbetrekking van benzine en
een ollerelnlger, in vrijheid werd gesteld,
doch terstond daarop onder verdenking
van het aannemen van steekpenningen op
nieuw werd gearresteerd, is des middags
door den rechter-commissaris opnieuw in
vrijheid gesteld.
SLACHTOFFERS VAN KOLENDAMP
VERGIFTIGING.
Vrouw overleden te Kerkrade.
Gisterochtend werden ln hun woning aan
de Industriestraat te Kerkrade de echte
lieden J. Bischoff-Olieslager bewusteloos
gevonden.
Beiden waren door kolendamp vergiftigd.
Zij werden naar het ziekenhuis overge
bracht, waar de vrouw spoedig overleed.
De toestand van den man is zorgwekkend.
Het echtpaar was pas een (jaar getrouwd.
DE FRAUDE MET TRIPTIEKEN.
Nog een kantoorbediende gearresteerd.
Naar wij vernemen is te Amsterdam in
de zaak van de vervalschte triptieken nog
een tweede kantoorbediende van de assu
rantiefirma, Rokin 69, gearresteerd. Evenals
de reeds aangehouden bediende zou deze
man valsche handteekenlngen op triptieken
hebben geplaatst, enz.; vermoedelijk hebben
beide mannen bij hun fraudes samenge
werkt.
Hbld.
ZWEEDSCHE SCHIPBREUKELINGEN
TE ROTTERDAM.
Hedennacht is te Rotterdam binnenge
komen het Nederlandsche motorschip
„Brinda", komende van Londen, met 11
schipbreukelingen aan boord van het
Zweedsche stoomschip „Ursus", dat op
weg was van Uddevalla naar Rochester.
De „Ursus" had 20 man aan boord zoo
dat nog 9 vermist worden. Bij de geredden
waren 2 zwaargewonden. De schipbreuk
heeft plaatsgehad gistermorgen te 9 uur.
DE IERSCHE TERRORISTEN.
De rechter te Birmingham heeft gis
teren drie Iersche terroristen wegens aan
slagen ln brievenbussen op 15 Augustus tot
in totaal 35 jaar gevangenisstraf veroor
deeld. De hoofdaanlegger kreeg vijftien
jaar, de beide medeplichtigen ieder tien
jaar. De bommen zijn in alle drie gevallen
ontploft, maar hebben geen ernstige scha
de veroorzaakt. In de motiveering van zijn
vonnis zelde de rechter, dat deze lafste
van alle soort aanslagen de zwaarste straf
verdienden die de wet toeliet, ook uit een
preventief oogpunt.
VLIEGTUIGONGELUK IN BRAZILIË.
BIJ Pante Nuova di Minas (Brazilië) is
een vliegtuig bij de landing neergestort en
in brand gevlogen. De inzittenden kwamen
om het leven. Het waren de minister van
opvoeding van den staat San Paulo, Al-
varo Figuolredo Guiao, majoor Ferraz, de
heer Barros en de piloot.
Bij haar optreden meende de regee
ring zoo zegt zij in de memorie aan
de Tweede Kamer een voorstel tot
verbetering van de leerlingenschaal te
kunnen doen. De oorlogstoestand heeft
aan dit voornemen een ontijdig einde
gemaakt. Voor dee begrooting 1941 wil
de minister wel deze kwestie ter hand
nemen, nu is zulks onmogelijk.
De werkloosheid onder het onderwijzend
personeel is door de mobilisatie sterk ver
minderd. Exacte getallen zijn hier echter
onmogelijk te geven.
Zeer urgent is zeker een afdoende rege
ling van de schrijfwijze der Nederlandsche
taai. Om aan deze regeling een wettelijke
basis te geven, is reeds een wetsvoorstel
ontworpen, dat omdat de bedoeling is,
daarbij ook onze overzeesche gebieden te
betrekken om advies Is gezonden naar
de regeeringen van Nederlandsch-Indië,
Suriname en Curacao. Helaas ls hierop nog
geen antwoord ontvangen.
Gaarne zal de minister zijn medewer
king verleenen aan een vermindering van
den hulswerklast der leerlingen. Het eer
ste middel daartoe ls beperking der
examenstof.
De huidige financiën van het rijk laten
niet toe. voor het vervolgonderwijs weder
een bedrag op de begrooting uit te trek
ken.
De regeering neemt het rapport van het
rijkscollege voor de lichamelijke opvoeding
in ernstige overweging. De minister bepleit
vrijwillige lichamelijke opvoeding door
sport door de leerlingen, buiten de school
uren om. De minister is van oordeel, dat
de vereeniging tot bevordering der homoeo
pathic in Nederland het initiatief zou kun
nen nemen tot het instellen van een bij
zondere leerstoel voor homoeopathie. aan
gezien het rijk daartoe momenteel niet in
de gelegenheid is
De regeering acht het onderwijs in den
bouw van oorlogsschepen aan de techni
sche Hoogeschool van groot belang.
Met vele leden is de minister van
oordeel, dat herziening van de heffing
van collegegelden noodzakelijk is en
dienaangaande stelt de minister zich
voor, binnenkort voorstellen te doen.
De minister acht het mogelijk noch wen-
schelijk, een terugkeer naar den drie-jari
gen cursus aan de gewone dagambachts
scholen, te bevorderen. De minister ge
voelt geen behoefte om een commissie te
benoemen, met opdracht, een onderzoek in
te stellen naar alle vraagstukken, welke
voor de ontwikkeling van het nijverheids
onderwijs van overwegend belang zijn.
De vraag over de vereenlgbaarheid van
het raadslidmaatschap met de betrekking
van directeur, leeraar of beambte bij het
nijverheidsonderwijs ls niet nieuw. De mi
nister heeft ten dezen aanzien hetzelfde
standpunt ingenomen als zijn ambtsvoor
gangers.
In de meening van eenige leden, dat de
tijd rijp is om de verplichting tot aanstel
ling van wachtgelders geheel te doen ver
vallen, kan de minister niet deelen.
Invoering van een voor alle scholen voor
uitgebreid lager onderwijs geldend leerplan
zou in strijd zijn met de gedachte, welke
omtrent het leerplan in de lageronderwijs-
wet 1920 is neergelegd. Evenals zijn voor
gangers is de minister gaarne bereid, de
stichting van scholen of klassen voor schip
perskinderen te bevorderen.
KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN.
Een wetsontwerp inzake bescherming
van den titel „architect" heeft 's ministers
volle belangstelling.
De minister is voornemens, een supple-
toire begrootingsaanvrage tot een bedrag
van f. 1.000.000 ln te dienen voor bescher
ming van onze voornaamste kunstschatten.
Gaarne onderschrijft de minister de
meening. dat een wettelijke regeling van
het muziekonderwijs noodzakelijk is. Ver
hooging van het totaal der rijkssubsidies
voor de orkesten, waarop vele leden aan
dringen. is onder de tegenwoordige om
standigheden om budgetaire redenen he
laas niet mogelijk.
De minister is gaarne bereid de verdec-
ling van rijkssubsidies aan orkesten nader
ln studie te nemen, maar kan nog geen
beslissingen dienaangaande in het vooruit
zicht stellen.
3—2
