Zal de „Graf von Spee"
uitvaren
Werkloozensteun met 5 pCt.
verhoogd van 18 December
tot 2 Maart
ZATERDAG 16 DECEMBER 1939
No. 24458
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKËfï}
De „opwachting'
versterkt
is
Tanner doet nog een
beroep op Molotof
Van het Finsche
strijdtooneel
Rusland uit den
Volkenbond
Finland roept de laatste
reserves op
De hulp aan Finland
Finland wil betalen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
De Duitsch-Roemeensche
handelsbesprekingen
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. peï regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevesflgfl efln:
per 3 maanden ."tt... 1.2 35
per weet .~T.. f. 0.1*
Franco per postT 235 per 3 maanden T portokosten:
(toot binnenland £.0.80 per 3 mnd>
Naar thans verluidt zou de „Admiral
Graf Von Spee" opdracht gekregen
hebben de haven van Montevideo vóór
Zondagmiddag 17 uur uur plaatselijke
tijd (21.00 uur Greenwichtijd) te ver
laten.
De ministerraad van Uruguay heeft het
geval uitvoerig besproken. De minister van
bultenlandsche zaken, Guani, heeft ook
met den Britschen gezant, Drake, de kwes
tie besproken. De autoriteiten hebben een
onderzoek ingesteld naar de juiste plaats,
i waar het gevecht ls geleverd.
Volgens sommigen zou de „Admiral Graf
Von Spee" voornemens zijn onder dekking
van de duisternis de haven te verlaten en
te pogen de haven van Buenos Aires te be
reiken, teneinde op deze wijze den tijd om
zich gereed te maken voor den strijd, te
verlengen.
De „Daily Mail" verneemt dat de
Duitsche officieele personen te Mon
tevideo hebben verklaard, dat geen
volgeling van Hitier de schande van
een interneering kan aanvaarden.
Het schijnt evenwel nog niet zeker, of de
herstelwerkzaamheden aan de „Graf Von
Spee" vlot zullen verloopen. De scheeps
bouwkundige ingenieurs van de werven te
Montevideo zouden namelijk categorisch
een verzoek van de legatie van Duitschland
van de hand hebben gewezen, om bij de
herstelwerkzaamheden te helpen. Hun ver-
eenlging heeft bovendien stappen gedaan,
om te voorkomen, dat het materiaal en het
staal, waarover zij alleen de beschikking
hebben, door een of andere firma zou kun
nen worden gebruikt om te voldoen aan
het verzoek der Duitsche legatie.
De lijken van 38 man, die aan boord van
de „Admiral Graf Von Spee" den dood heb
ben gevonden, zijn gisteren aan land ge
bracht en met militaire eer ter aarde be
steld.
Driehonderd Duitsche matrozen namen
aan de plechtigheid deel, terwijl studenten
van de Uruguaysche marineschool een
eerewaoht vormden.
Er was ook een krans van de vrijgelaten
Brltsche zeelleden met het opschrift „Aan
de dappere Duitsche zeelieden" naar het
kerkhof gezonden, waar de gesneuvelde
Duitschers begraven zijn.
De Engelschen waren zeer tevreden over
de behandeling aan boord en hebben daar
over bij hun vertrek tegenover den kapitein
uitdrukking gegeven.
I De Brltsche marine-attaché te Buenos
I Aires heeft aan Reuter verklaard, dat de
kruiser „Exeter" van het gevechtstooneel
in Zuidelijke richting ls vertrokken. Het
schip heeft een geringe snelheid. Eenige
kanonnen zijn bulten actie en enkele rui
men staan onder water. De „Ajax" zou licht
beschadigd zijn, doch de „Achilles" kwam
ei zonder schade af.
De Engelsche radio meldt, dat de kapi
tein van den kruiser „Exeter", In afwach
ting van het antwoord van den Argentijn-
schen minister van binnenlandsche zaken,
reeds drie zwaargewonden in een van zijn
belde eigen vliegtuigen naar de Argentijn-
sche kust heeft laten brengen.
Aan boord van de „Achllles" zouden vol-
Sens de Britsche admiraliteit vier dooden
m drie gewonden zijn gevallen. De verlie
ten op de andere schepen zijn nog niet be
kend.
-
Geruchten blijven de ronde doen over
'ersterkingen van de Brltsche vloot, terwijl
inderzljds opnieuw over de „Admiral
fcheer" wordt gesproken.
De bijzondere correspondent van de
Times" te Montevideo bericht, dat het
maldeel. dat voor de haven van Monte-
'ideo ligt te wachten op het Duitsche
'«tzakslagschip versterking heeft gekre-
i?n van het Fransche slagschip „Dun-
■trque". Dit slagschip meet 26.500 ton en is
«wapend met kanonnen van 33 c.M.
De Finsche minister van buiten-
landsche zaken, Tanner, heeft voor de
radio in het Russisch een redevoering
uitgesproken, waarin hij zich tot
Molotof richtte en hem mededeelde,
dat Finland bereid was de onderhan
delingen over een vreedzame regeling
van het geschil voort te zetten.
Tanner vroeg: „Zfjt gij bereid de
onderhandelingen te hervatten? Ik
vraag u te antwoorden langs denzelf
den weg, dien ik thans gebruik. Enkele
weken geleden waren Paasikivi en ik
bezig met het voeren van onderhande
lingen met u en Stalin."
De verklaring van Tanner werd even
eens in het Flnsch en ln het Zweedsch uit
gezonden.
In zijn radiorede heeft Tanner nog ge
zegd: „Deze onderhandelingen hadden be
trekking op eischen die door de sovjet ge
steld waren betreffende afstand van ge
bied.
Wij waren bereid verstrekkende conces
sies te doen, ofschoon er geen wettige
rechtvaardiging bestond.
Bij deze onderhandelingen slaagden wij
er niet ln een gemeenschappelijke basis te
vinden. Desalniettemin gaven wij uit
drukking aan de hoop, dat zij voortgezet
zouden kunnen worden, tot een bevredi
gende regeling zou zijn bereikt.
De onderhandelingen werden niet voort
gezet. De blaam hiervoor valt op de Sov
jets. Gij hebt het aanbod der Vereenigde
Staten tot bemiddeling afgewezen, even
als de voorstellen van de Zweedsche re
geering.
Uw laatste daad ls geweest het voorstel
te verwerpen van den Volkenbond tot sta
king van de vijandelijkheden en opening
van onderhandelingen. Om te vermijden,
dat gij onze voorstellen zoudt hooren, hebt
gij alle deuren gesloten. De lucht echter is
nog open."
„De gebeurtenissen, die daarop lntus-
schen gevolgd zijn, waren er op berekend,
om de gedachte te doen ontstaan, dat
Rusland heel dien tijd doelstellingen ln
der geest had van verder strekkenden
aard.
Uw doelstellingen schijnen te zijn,
u in het bezit te stellen van geheel
Finland en de tsaristische grenzen te
herstellen.
Wanneer dat uw doel is, kunt gij er
zeker van zijn, dat Finland zich tot het
uiterste zal verdedigen. Het Finsche
volk is niet bereid zijn onafhankelijk
heid en vrijheid te verliezen, of zich te
onderwerpen aan een vreemd juk."
Het Finsche legerbericat meldt:
De vijand heeft op verschillende plaatsen
op de Karellsche landengte gesteund door
zwaar artillerievuur en tanks, aanvallen
ondernomen. Vooral te Punnusjoki volgde
aanval op aanval. De Russen werden over
al afgeslagen en verscheidene tanks wer
den vernield.
Op het Oostelijk front deed de vijand
aanvallen na zware artillerlevoorbereidln-
gen op een deel van het front tusschen
Loinmala en het Ladoga-meer. Hij werd
echter afgeslagen en wij maakten vijf
tanks en ander oorlogsmateriaal buit.
Bij Tolvajaervi gaan onze troepen voort
op te rukken. Het buitgemaakte oorlogs
materiaal nam toe en ln den avond van
veertien December waren in het geheel 15
middelzware tanks in dezen .sector in onze
handen gevallen.
Te Suomussalmi zijn onze troepen na
vier dagen hardnekkigen strijd er in ge
slaagd, den weg af te snijden, die van de
kerk van Suomussalmi naar de grens leidt.
Onze troepen hebben het dorp Suomus
salmi heroverd en zelfs een deel van de
vijandelijke troepen naar het Westen van
het meer Kiantajarvi gedreven. Elders geen
wijziging in den toestand.
Tijdens een gevecht bij de buitenste eilan
den van den Archipel van Abo heeft het
vuur van een kustbatterij schade toege
bracht aan een Russische torpedoboot jager
van het type Gordy. welke bodem volgens
latere berichten zou zijn gezonken.
Vijandelijke vliegtuigen hebben gevlogen
De secretaris-generaal van den Vol
kenbond heeft de U.R.S.S. telegrafisch
in kennis gesteld van de resolutie van
den Volkenbondsraad, waarddor zij uit
den Volkenbond gesloten wordt.
Naar verluidt zullen de leden van de
financieele, economische en hygiënische
Volkenbonds - afdeelingen binnenkort
naar Parijs vertrekken, teneinde bij
stand te verleenen bij de technische
coördinatie van de hulp voor Finland.
Zwitserland heeft doen weten dat dit
werk niet in Geneve verricht kan wor
den om redenen van neutraliteit.
De Russische ondersecretaris-generaal
van den Volkenbond, Wladimir Socho-
Un, is uit Genève vertrokken.
boven de streek van Petsamo en eenige
bommen neergeworpen die geen schade
veroorzaakten.
Finsche vliegtuigen hebben met succes
vijandelijke colonnes aangevallen. Finsche
toestellen zijn er ln geslaagd een sovjet-
Russisch convool dat benzine vervoerde, in
brand te doen vliegen!
Het Russische legerbericbt zegt:
De Russische troepen in het district
Moermansk, hebben de stad Salmijaervi,
op 60 K.M. ten zuiden van Petsamo bezet.
(Dus de vernielde zilvermijnen). In het
district Ukhta zijn de Russiche troepen op
gerukt tot 128 K.M. van de staatsgrens. In
het district Petrosavodsk hebben zij het
dorp Leppasilta en de daar passeerende
spoorlijn bezet. In het district Kexholm
hebben de Russen hun opmarsch met suc
ces ontwikkeld. Met het oog op de slechte
weersomstandigheden was er geen activi
teit in de lucht.
Alle nog niet opgeroepen Finsche reser
visten moeten zich onverwijld aanmelden.
Het verluidt dat deze maatregel reserve
officieren tot zestig Jaar en minderen tot
veertig jaar betreft. De landweer is nog
niet opgeroepen.
Alle weerbare mannen van 20 tot 40 Jaar
worden hiermede onder de wapenen geroe
pen.
In gezaghebbende kringen te Londen ver
neemt het Reuterbureau, dat Finland koopt
wat Engeland ook maar van zijn eigen oor-
logsvoorraden kan missen. Behalve zestig
duizend gasmaskers en ongeveer twintig
vliegtuigen, waaromtrent reeds regelingen
getroffen zijn, koopt de Finsche regeering
een aanzienlijke hoeveelheid oorlogsmate
riaal van Engelsche firma's, teneinde te vol
doen aan Finlands essentieele behoeften.
Sommige militaire zendingen zijn reeds
uit Engeland naar Finland verzonden via
Noorwegen en Zweden, welke weg gekozen
ls om de transporten zoo veilig mogelijk op
hun bestemming te doen aankomen.
Het internationale Roode Kruis voert op
het oogenblik een belangrijke actie tot steun
aan Finland. Het Belgische Roode Kruis
heeft besloten op groote schaal hieraan deel
te nemen en reeds heeft het den voorzitter
van het Finsche Roode Kruis, gener- „1
Mannerheim, in kennis gesteld van de on
middellijke zending van een belangrijke
gift.
Het Belgische Roode Kruis zal meer ln
het bijzonder deelnemen aan de hulp ten
behoeve van de gewonde soldaten en de
ontruimde bevolkingen. Om dit werk geheel
tot zijn recht te doen komen, zal het voort
durend contact onderhouden met het Inter
nationale en het Zweedsche Roode Kruis
De Finsche gezant, Procope, heeft aan
den Amerikaanschen minister van fi
nanciën, Morgenthau, een chèque ten
bedrage van 234.693 dollars overhan
digd, zijnde de regelmatige betaling van
de Finsche oorlogsschuld.
De regeeringspersdienst meldt:
De regeering heeft besloten, de steunuitkeering aan de werk-
ioozen en de honen in de werkverschaffing gedurende den
termijn van Maandag 18 December a.s. tot Zaterdag 2 Maart a.s.
met vijf procent te verhoogen. Door deze verhooging zullen in
het algemeen de thans, in verband met de in het vrije bedrijf
geldende loonen, gestelde maxima niet overschreden mogen
worden.
Morgenthau stelde Procope er onmid
dellijk van in kennis, dat het geld op
een aparte rekening gestort zou wor
den, volgens de instructies van Roose
velt, hangende een aanbeveling aan het
congres om het te gebruiken ten bate
van het Finsche volk.
Procope vroeg Morgenthau om den Ame
rikaanschen president en het Amerikaan-
sche volk de diepgevoelde dankbaarheid van
Finland over te brengen.
BEZOEK VAN CHAMBERLAIN.
Per vliegtuig is Chamberlain in Frank
rijk gearriveerd voor een bezoek aan het
Engelsche leger aan het front. Hij heeft
een uitgebreide inspectie-tocht gemaakt
langs alle afdeelingen.
NIEUWE VLUCHT BOVEN DUITSCHE
NOORDZEEKUST.
Het Engelsche ministerie van luchtvaart
deelde gistermiddag mede:
Vliegtuigen van de R. A. F. hebben gis
ternacht en in de vroege morgenuren op
nieuw patrouille-Vluchten uitgevoerd naar
de bases op Borkum. Norderney en Sylt
Vijandelijke vliegtuigen, welke voor anker
lagen, zijn met bommen aangevallen.
Deze vliegtuigen maken deel uit van de
veiliglheidspatrouble van de Royal Air Force.
In hoeverre succes bereikt is, is onbekend
in verband met de duisternis. De geheele
patrouille keerde veilig terug, zonder ver
liezen.
Van Engelsche zijde worden de gegeven
cijfers over de verliezen in het geleverde
luchtgevecht volledig gehandhaafd.
TWEE TANKSCHEPEN OP MIJNEN
GELOOPEN.
Twee tankschepen zijn in de Noordzee op
mijnen geloopen. Het zijn de Atheltemplar
(8939 ton) en de Inverlane (8900 ton).
38 leden der bemanning van de Athel
templar zijn gered en 2 worden vermist.
Het schip heeft later assistentie ontvan
gen van sleepbooten. Het is op het strand
gezet.
De Inverlane ls ln brand geraakt en men
vreest, dat slechts 7 opvarenden zullen
kunnen worden gered.
DUITSCHE SCHEPEN VERNIETIGD.
Het Duitsche s.s. „Düsseldorf", metende
4930 ton en toebehoorende aan den Nord-
deutschen Lloyd, is door een Britschen
kruiser tot zinken gebracht.
Dit geschiedde buiten de Chileensche ter
ritoriale wateren bij de Parajos-eilanden.
De geheele bemanning heetf zich in de
reddingbooten begeven aleer de „Dispatch"
met kanonschoten de Düsseldorf tot zin
ken bracht. De zee is kalm. De Duitsche
bemanning begeeft zich naar de Chileen
sche kust. Het Chileensche stoomschip
Arauco zou zich reeds ter plaatse bevinden.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat het
Duitsche koopvaardijschip „Adolf Leon-
hardt" zelf zijn luiken geopend heeft, toen
het aan de Afrlkaansche kust opgevangen
werd door een Engelsch oorlogsschip. De
„Adolf Leonhardt'' verdween ln de golven.
Het schip was groot 2989 ton en ingeschre
ven in Hamburg.
Veertig opvarenden zijn te Kaapstad aan
land gebracht en geïnterneerd.
VERDERE VERLIEZEN.
De Britsche admiraliteit deelt mede dat
de treiler „James Ludford" op een mijn
geloopen en gezonken is.
Men gelooft, dat twee officieren en vijf
tien manschappen verloren zijn.
Naar verluidt, is het Noorsche s.s. „Foina"
groot 1674 bruto registerton. en thuis be-
hoorende ln Haugesund. aan de Oostkust
van Schotland op een mijn geloopen en ge
zonken. Het schip was met een bemanning
van achttien koppen onderweg naar Gran
gemouth om steenkool te laden. Tot dus
verre is slechts een reddingboot in de
Moray Firth gevonden. In de boot zouden
twee doode zeelleden gelegen hebben.
Men neemt aan, dat zij door bevriezing
om het leven zijn gekomen.
DUITSCH PRIJZENHOF.
De Zweedsche bladen melden, dat het
prijzenhof in Hamburg een uitspraak heeft
gedaan, waarbij twee Zweedsche schepen,
n.l. de 1184 ton metende ..Marcia" en de
1544 ton metende „Britt" geconfiskeerd
verklaard worden.
De speciale correspondent van „Dagbla-
det" in Hamburg meldt, dat deze uit
spraak beteekent dat alle pulp, sulfiet en
sulfaat contrabande zijn en met het schip
in beslag genomen kiemen worden.
De „Marcia" had 1320 ton droog sulfiet
aan bon-rt bestemd voor een P-emhe ha
ven en de „Britt" 12 600 ton pulp voor
Aberdeen.
In beide gevallen ls schip en lading zon
der schadevergoeding geconfiskeerd.
De Zweden gaan in beroep.
Een verdere uitspraak van het prijzenhof
BINNENLAND.
Leidsche Academïedagen over „Nederland
in Oorlogstijd" (2e Blad).
Het volgend jaar eenige postvluchten naar
West-Indië (4e Blad).
vuegaienst op Noord-Amenka ln over
weging (4e Blad).
Belasting betalen met obligaties (Binnen
land, 3e Blad).
De begrooting van Zuid-Holland aange
nomen (2e Blad).
AMSTEBDAMSCHE BEURS.
Kalme handel Vaste markt Ko
ninklijken vrij levendig Amerikanen
oploopend Nederlandsche beleggin
gen verdeeld.
BUITENLAND.
Rede van Ciano (le Blad).
De Graf von Spee moet morgen Monte
video verlaten of zich laten inter
neeren (le Blad).
Felle strijd in Finland (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOB ONS KORT VERHAAL
FAG. 3 VAN HET 4DE BLAD.
Des nachts wellicht matige vorst,
overigens lichte vorst. Tijdelijk
brekende bewolking. Overwegend
droog. Meest matige Oostelijke
wind.
in Hamburg had betrekking op het Est-
landsche schip „Minna", dat 8250 balen
sulfiet voor de Vereenigde Staten ver
voerde. Dit schip wordt vrijgegeven met
betaling van schadevergoeding.
BESLAG OP EEN POOLSCH SCHIP.
Vernomen wordit, dat de werven van
Triëst gedaan hebben weten te krijgen, dat
beslag werd gelegd op den Poolschen
oceaanstoomer ..Batory", welk schip thans
in een Canadeesohe haven ligt.
De „Batory" is op de werven in Triëst
gebouwd, en deze eischen thans afbetaling
van een crediet ten bedrage van 400.000
dollar, dat gegarandeerd is door een hypo
theek op het sohlp.
Geëischt wordt onmiddellijke betaling
van het crediet of veiling van het schip.
Dr. Olodius. de leider der Duitsche eco
nomische delegatie, die naar Boedapest was
vertrokken, is gistermiddag te Boekarest
teruggekeerd ter beëindiging van de econo
mische onderhandelingen met Roemenië.
Zooals men weet, zijn deze onderhande
lingen sinds ongeveer vier weken gaande.
Men verwacht, dat heden een nieuwe aan
vullende overeenkomst zal worden onder
teekend. welke voor het volgende jaar de
basis der Roemeensche uitvoeren naar
Duitschland zal vaststellen.
De beide delegaties zijn in beginsel tot
overeenstemming gekomen over de beide
volgende punten:
1. Vaststelling van een nieuwe marken-
koers met betrekking tot de lei. op een basis
van 46 lei voor 1 mark voor aankoopen en
47 lei voor 1 mark voor verkoopen.
2 Roemenië zou zich vernlichten in het
jaar 1940 een hoeveelheid van 1 200 000 ton
petroleum te leveren. het'"n neerkomt op
ongeveer 300 wagons per dag.
De productie van Roemeensche petroleum
heeft dit jaar 6.200.000 ton bedragen, maar
men verwacht, dat de productie in den loop
van 1940 veel geringer zal zijn.
