'S
BUISMAN
Nieuws
uit de Filmwereld il^sL
Kersttijd nadert!
Vier meisjes in het wit
Nederland in oorlogstijd
hJrfL QdAcWtAdh,,
Al
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 15 December 1939
Vierde Blad
No. 24457
80ste Jaargang
Redevoeringen van prof. dr. F. Muller en
prof. mr. A. C. Josephus Jitta
Inleiding van den
rector-magnificus
„Het Nederlandsche
Volk"
LAND- EN TUINBOUW
Nationale pluimveetentoonstelling
te Utrecht
CUECP/
TJMNCIM
Gisteravond zijn de twee academiedagen
aan de Leldsche Universiteit, welke zooals
wij hebben gemeld, gewijd zijn aan Neder
land in oorlogstijd in de groote aula van
liet Academisch Ziekenhuis alhier be
gonnen.
OPENINGSWOORD
PRAESES COLLEGII.
De praeses collegii jhr. R. P, Beelaerts
van Blokland opende dezen avond met een
welkomstwoord tot. prof. Josephus Jitta,
den rector magnificus en aanwezige pro
fessoren, den directeur van het Acade
misch Ziekenhuis en de besturen der Stu
dentencorporaties.
Spreker wees 'Cr op, dat sinds het uit
breken van den oorlog de behoefte zich
steeds dringender deed gevoelen om de
problemen, waarvoor wij zijn komen te
staan nader te beschouwen en een ge
dragslijn te vinden, welke „Nederland in
oorlogstijd" heeft te volgen.
Vervolgens gaf hij uiting aan zijn dank
baarheid jegens den heer Josephus Jitta,
die bereid, was gevonden om dezen avond
een lezing te houden over „Het Nederland-
sche volk".
Hierna gaf hij het woord aan den rector
magnificus prof. dr. F. Muller.
dr. F. Muller.
Deze opende de bijeenkomst met een
korte oriënteerende beschouwing.
De onderwerpen der drie voordrachten:
„Het Nederlandsche Volk", „De Roeping
van Nederland in de Volkerengemeen
schap", „Gemeenschapszin", vormen een
trits, die een doelbewuste stijging te ver
staan geeft. De door den gemeenschapszin
verwerkelijkte levensvormen geven, in het
historisch perspectief van Oudheid, Middel
eeuwen en Nieuweren tijd bestudeerd,
steeds grooter eenheden te zien: zal dan
na de oudere vormen van stad en stad
staat, hoogstens stedenbond, later staat
en natie, tenslotte ook voor Europa, even
als voor Noord Amerika, een statenbond,
tal uiteindelijk voor de verschillende we-
relddeelen een werkelijke, daad-werkelijke
volkerengemeenschap mogelijk zijn?
En hoe dan? Zal een gemeenschap in
het platte vlak van louter aardsche be
moeiing hiertoe in staat blijken? Of zal de
menschheid de planmetrische oplossing
als on-toereikend moeten erkennen en los
laten, en de uitkomst van en uit het vraag
stuk moeten gaan zoeken, gemeenschappe-
lijker dan tot nog toe, en daartoe in meer
dere en hoogere dimensies?
In de forsche greep, waarin deze crisis
ons vat, ligt vermoedelijk Juist haar be-
teekenis en haar strekking en haar zegyn:
dat zij namelijk tot nadenken dwingt, dat
zij ons noodzaakt als ware het buiten ons
zelf te treden, oude vorm en omhulling af
leggend. Want „crisis" wil toch niets an
ders zeggen dan „onderzoek", critische, d.l.
scherpe beoordeeling en oordeel op ons
toegepast door onszelf of door machten
buiten ons; en het treffende woord ,„cri-
tiek'" als qualiteltsaanduiding sluit het ge
vaarvolle in, bergt de belofte of dreiging
van een keer. een ommekeerten goede
of ten kwade. Een van de meestaangrijpen-
de crisisverhalen der huidige menschheid,
het verhaal van Jacobs eenzame worsteling
met den God van leven en dood (Genesis
32, 221 bevat als de oervorm van een der
gelijk relaas de kern ook van de crisis
en van de critiekc situatie onzer dagen: dat
een, doch dan hoogere gemeenschapszin
noch aflaat, noch zich gewonnen geeft in
de krachtmeting en worsteling, voordat de
crisis zich een zegen heeft laten ont
worstelen.
Hierna sprak prof. mr. A. C. Josephus
Jitta. rijksbemiddelaar, over: „Het Neder
landsche Volk."
Spr. ging bij zijn betoog uit van de vol
gende stelling: Het is een eigenaardige ka
raktertrek van den menschelijken geest,
dat onze rede de neiging heeft te zoeken
naar tegenstellingen en zich zelfs te /er-
meien in de toespitsing daarvan tot anti
theses, maar dat ons gemoed slechts bevre
diging vindt in synthese. Deze stelling toe
lichtend, stelde spr. de aloude vraag, wat
de oorzaak was van onzen opstand tegen
Spanje. Ging het in de eerste plaats om de
godsdienstige dan wel om de politieke vrij
heid? Het meest bevredigt hem de formule
van een oud geuzenlied, dat het ging om
...Gods woord en 's lands rechten". Objec
tief gesproken moet men erkennen, dat het
ging om beide motieven en dat al naar de
gezindheid van den onderzoeker de nadruk
zal worden gelegd op het eene of op het
andere motief.
Wat karakteriseert nu een volk? Het be
wustzijn van een gemeenschappelijke tra
ditie, die o.a. in taal. godsdienst en historie
tot uiting komt en de stellige begeerte die
traditie te handhaven. Onze nationale tra
ditie vond haar oorsprong in het zelfbe
stuur der middeneeuwsche steden, toen het
roomsch-katholicisme niet alleen den gods
dienst en de moraal, maar ook het staat
kundige leven de verhouding van troon en
arbeider en de kunst beheerschte. Zij kreeg
haar bijzonder stempel tijdens den op
stand tegen Spanje onder invloed der re
formatie, zij vond haar staatkundige we
dergeboorte in het begin van de vorige
eeuw en haar economische wedergeboorte
toen het liberalisme hoogtij vierde. Gedu
rende meer dan drie en een halve eeuw is
Oranje, de belichaming van het beste deel
onze nationale traditie, het verzamelpunt
geweest waar Nederland, bedreigd door
buitenlandsche en binnenlandsche gevaren,
zijn eenheid heeft hervonden. Zoo was het
in 1568, in 1672, in 1813 en in 1918. Het Ne
derlandsche volk karakteriseerend zegt
spreker: Wij zijn nuchter, maar te weinig
enthousiast; godsdienstig maar geneigd de
godsdienstige tegenstellingen op de spits te
drijven; vrijheidslievend maar soms ontaar
dend in tuchteloosheid; vredelievend tot
een graad dat wij in den regel onze natio
nale verdediging hebben verwaarloosd;
internationaal voelend maar geneigd alles
in het buitenland beter te vinden. Voor ons
volk is noodig: nuchtere bezieling; vroom
heid die niet ontaardt in femelachtigheid;
het besef dat een krachtig gezag de voor
waarde is van vrijheid; vredelievendheid
met de bereidheid voor ons goed recht goed
en bloed te offeren; de overtuiging, dat
naar het woord van Struycken, een duur
zame internationale organisatie slechts ge
bouwd kan worden op een gezond natio
nalisme.
Komend tot liet sociale en politieke
vraagstuk constateerde prnf. Josephus Jitta,
dat een zekere tegenstelling tusschen pa
troon en arbeider een realiteit is. Men moet
die realiteit niet verdoezelen, niet door
dwang (verplichte arbitrage) oplossen,
maar men moet haar overbruggen door de
verantwoordelijkheid van beide partijen te
versterken. De patroon moet begrip toonen
voor de belangen van zijn arbeiders; de
arbeider voor den goeden gang van zaken
in de onderneming waarin hij werkzaam is.
Op staatkundig gebied miskent de lin
kerzijde de realiteit der welbekende poli
tieke antithese. Toch is deze reëel ten aan
zien van vele vraagstukken als dat van het
gezag, het onderwijs, de opvoeding en het
sociale vraagstuk. Spreker ontwikkelde zijn
standpunt in den vorm van paradoxen in
den stijl van Chesterton. Vrijzinnigheid op
zich zelf zegt niets. Vrijzinnigheid krijgt
slechts inhoud als de linkervleugel eener
bepaalde orthodoxie. Niemand is zoo vroom,
dat hij nooit twijfelt en niemand zoo cri-
tisch, dat hij niets gelooft. Er is een syn
these mogelijk aldus spreker die de
politieke antithese overbrugt. Maar men
kan die synthese slechts vinden, nadat men
de antithese heeft begrepen. Groen van
Prinstcrer heeft gezegd: onpartijdig kan
slechts hij zijn, die zelf partij heeft geko
zen. En de geschilpunten heeft begrepen
zou spreker er aan willen toevoegen.
Prof. mr. A. C. Josephus Jitta.
Prof. Josephus Jitta stelde concludeerend
in het licht, dat er uit den nood der tijden
wat goeds kan voortkomen. De volkseen
heid moet niet gevonden worden door de
verschillen met een sentimenteel praatje te
verdoezelen. Evenmin door ze met geweld
gelijk te schakelen. Maar door oprecht er
naar te streven de reëele tegenstellingen
te vinden, te begrijpen en zelfs eenigermate
te waardeeren. Waar die goede wil aanwezig
is zal men de eenheid in verscheidenheid
vinden en zal de synthese uit de antithese
voor den dag komen.
DE HOOFDPRIJZEN TOEGEKEND.
Voor de eerste maal sinds de ingebruik
neming van de Beatrixhal van de Jaar
beurs te Utrecht, bergt deze prachtige ex
positieruimte een bijzondere tentoonstel
ling. Het is een nationale tentoonstelling
van pluimvee, duiven, konijnen en ander
klein gedierte, welke in de geschiedenis van
dit tentoonstellingsweZën haar weerga niet
heeft.
In totaal doen 32 vereenigingen aan deze
tentoonstelling mede, waaronder de jubi-
leerende vereenigingen „Qrnithophilia", die
het initiatief nam tot deze nationale ten
toonstelling en de jubileerende Neder
landsche hoenderclub. In totaal kwamen
ruim 3300 inzendingen binnen, waaronder
1200 sierduiven en postduiven, 900 enkele
groote hoenders, 600 enkele dwerghoenders
100 toornen en trio's groote hoenders, 70
toornen en trio's dwerghoenders. 50 num
mers sier- en watervogels en 380 konijnen
en cavia's.
De hoofdprijzen werden als volgt toege
kend
1. Zilveren medaille van H M de Konin
gin, fraaiste prestatie, gewonnen door R,
Houwink te Leidschendam met zijn inzen
ding Drentsche hoenders (een oud uitster
vend Nederlandsch ras, door den prijswin
naar opnieuw opgefokt met steun van het
rijksinstituut voor pluimveeteelt te Beek
bergen).
2. Zilveren medaille van HM. de Konin
gin: bestemd voor de fraaiste collectie
Nederlandsche hoenders, gewonnen door
A. J. v. d. Akker te Vught
3. Zilveren medaille van H.K.H Prinses
Juliana, voor de fraaiste collectie sierdui
ven, gewonnen door den heer C. A. M.
Spruyt. te Gouda.
4. Zilveren medaille van Z.K.H Prins
Bernhard, bestemd voor collectie Neder
landsche krielen, gewonnen door S. G. A.
Doorenbos te 's Gravenhage.
Er was eens een slager in Petten,
Wiens vrouw niet goed koffie
kon zetten.
Hij gaf haar de les
„Neem toch Buisman's G.S.,
Anders maak ik mei /ou korte
metten!"
Receptenboekje* wordt op aanvraag gratis»
gezonden door de fabriek te Zwartsluis-
4348
(Ingez. Med.)
DE ROOKWORST MET DE FIJNE, ZACHTE ROOKSMAAK
4350
(Ingez. Med.)
5. Drie verguld zilveren medailles, be
schikbaar gesteld door den minister van
economische zaken, werden resp. gewon
nen door J. Huyskens te Hengelo met de
fraaiste leghorn; A Fransen te Groningen
met zijn Rohde island red kriel en Van
Heusden te Delft met de mooiste duif.
8. Zilveren medaille van den commissaris
der Koningin in de provincie Utrecht, ge
wonnen door O. Vermeulen, te Bunnik, met
zijn collectie konijnen.
9. Zilveren medaille van den burgemees
ter van Amsterdam; J. Wories te Den Haag
met een collectie meeuwen.
10. Medaille van het gemeentebestuur
Amsterdam: O. Vermeulen te Bunnik met
een collectie Vlaamsche reuzen (konijnen).
11 Medaille van het gemeentebestuur
van Utrecht. B. Lieder te Eindhoven, fraai
ste collectie wyandotten.
JavaNew-York Lijn KOTA TJANDI. 13
Dec. van Java te New-York KOTA GEDE,
Java naar New-York, 13 Dec. van Paramaribo
Holland—Amerika Lün DAMSTERDIJK. 13
Dec. nam. van Pacific Kust te Rotterdam.
Kon. Holl. Lloyd EEMLAND. 13 Dec., des
nachts van Zuid-Amerika te Amsterdam.
Rott. Lloyd BLITAR. thulsr., pass. 13 Dec.
Perim KOTA BAROE. uitr.. 13 Dec. te Be-
lawan SLAMAT, thuisr.. pass. 12 Dec. nam.
6 uur Perim.
MÜ. Nederland POELAU BRAS. 13 Dec. van
Java te Amsterdam.
Silver-Java-Pacific Ltfn KOTA NOPAN,
Dec. van Los Angeles naar Calcutta.
11
De Kersttijd nadert en reeds ontsteekt de bekende Duitselic filmactrice Heli Finken
zeiler haarKerstboom.
NEDERLANDERS IN AMERIKA.
Van de Nederlandsche acteurs, die ln
den loop der jaren naar Hollywood gegaan
zijn, heeft men over het algemeen weinig
meer gehoord. De eenige, die blijvend suc
ces had. was de bij Metro geëngageerde
acteur Charles Judels, dien men in tal van
films als verdienstelijke acteur tegen komt.
De Haagsche schooljongen Roland Vamo is
één keer in een kleine, knappe rol met
Garbo op den voorgrond getreden. Van
den met veel gerucht naar filmstad ver
trokken Amsterdamschen cabaret-artist
Willy Castello hoorde men slechts zelden.
Nu wil het toeval dat deze Nederlan
ders ook bij de Metro geëngageerd blijken
en voor het eerst in niet-onbelangrijke
rollen samen zullen optreden in de groote
musical Malalaika, met Nelson Eddy. Ilona
Massey en Frank Morgan. Zij spelen de
Russische officieren, luitenant Nikitin
(Roland Varno) en kapitein Testoff (Wil
ly Castello).
Men kan er zeker van zijn, dat in de
studio, waar Balalaika opgenomen wordt,
wel weer een hartig woordje Nederlandsch
zal vallen, en dat Charles Judels zich de
kans wel niet zal laten ontgaan om met
zijn jongere collega's herinneringen uit te
wisselen „tusschen Dam en Rembrandt-
plein".
JEUGDIGE FILMSPELERS WORDEN
OPGELEID.
De dood van Douglas Fairbanks heeft er
weer eens de aandacht op gevestigd, dat de
oudere filmgeneratie uitsterft... Maar
nieuwe gezichten zijn aan de orde van den
dag in Hollywood en de meeste filmstudio's
hebben groote plannen met twee of meer
jonge menschen.
Bij RKO Radio zijn niet minder dan 9
nieuwelingen in opleiding.
Dorothy Lovett, die reeds acht maanden
in de studio vertoeft, waar zij talrijke kleine
rollen speelde, is in een nieuwe phase van
haar filmontwikkeling sinds zij de vrouwe
lijke hoofdrol speelt in „Meet Dr. Christian"
met Jean Hersholt.
Linda Hayes heeft thans, na een half jaar
in bijrollen te zijn opgetreden, hoofdrollen
gespeeld ln twee pas voltooide films, „Con
spiracy" en ..Sued for Libel"
Kathryn Adams en Tim Holt, zoon van
den filmacteur Jack Holt, beiden ontdek-
I kingen van den bekenden regisseur Gregory
!La Cava, kregen belangrijke rollen in diens
Deze week spelen Kent Taylor en Florence Rice in de film .Meisjes in 't Wit". Men
ziet lien hierboven in een der scènes.
nieuwste productie, de Ginger Rogers film
..Fifth Avenue Girl". Holt heeft routine door
zijn optreden in Wild West- en actie-films
en Kathryn Adams heeft het voordeel van
een academischen achtergrond. Hun debuut
in deze groote film was zóó gunstig, dat
Kathryn Adams in „De Klokkeluider van
Parijs" en Tim Holt in „Swiss Family Ro
binson" vermoedelijk een groote toekomst
tegemoet gaan.
Barbara Read, een van de „Three Smart
Girls" treedt na tweedeplansrollen in
.Sorority House" en „The Spellbinder",
thans op in de hoofdrollen van „Curtain
Call" en „Distant Fields".
Helene Whitney, uit de New Yorksche
society, heeft, na eenigen tijd in de studio
I te zijn opgeleid, haar eerste kans gekregen
in een rol in „De Klokkeluider van Parijs".
Virginia Vale. Robert Stanton en John
Archer, allen winnaars van den „Gateway to
Hollywood" speurtocht naar filmtalent, die
allen op het tooneel en de radio kunnen
bogen, hebben hun eerste groote rollen
achter den rug; Archer in .Career en
Virgina Vale en Robert Stanton in ..Three
Sons" John Archer krijgt nu de hoofdrol in
„Distant Fields" Virginia Vale speelt naast
George O'Brien in de film ..The Marshal of
Mesa City".
Deze jonge spelers werden me' veel zo"g
opgeleid Er wordt groote aandacht geviid
aan de ontwikkeling van jonge talenten en
er is alle reden om aan te nemen, dat ver
schillende hunner de sterren van morgen
blijken te zijn!
