De strijd der Finnen onverzwakt Tajandoen" zonk binnen een kwartier VRIJDAG 8 DECEMBER 1939 No. 24451 iriMNiii HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang NIEUW/ Leidsche Schouwburg. Zes vermisten, waaronder een Leidenaar Moeilijke redding De vermisten Opnieuw in gevaar Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD Van het strijdtooneel verwacht LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. 'Bureau Noordemdiplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ztfa: per 3 maanden (.1.0 per week .T.f.OJt Franco per post f. 2-35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 moAi LEIDSCH STUDENTEN-TOONEEL. Het Avontuur van Ambrose Applejohn, in drie bedrijven, van Walter Hackett. Nu allerwege voor ontwikkeling en ont spanning der militairen zooveel wordt ge daan, heeft het Leldsch Studenten-Too- neel gemeend niet te moeten achterblijven en heeft het eenlge voorstellingen georga niseerd in den Leldschen Schouwburg. Te voren heeft het echter gemeend zijn eigen janhang kennis te moeten doen maken met het tooneel-product, dat straks den militairen zal worden voorgezet en wel het jan actie en gebeuren rijke spel „Het avontuur van Ambrose Applejohn." Laat ons direct vaststellen, dat daar mede een bijzonder gelukkige keuze is ge daan. Er zit, na een ietwat gerekt eerste bedrijf, dat niettemin toch het wel doet, actie en spanning te over fn en houdt de aandacht bij voortduring intens gespan nen. Het zal aan het beoogde doel o.i. vol ledig beantwoorden! Veel van den inhoud zullen wij niet ver raden, want dat zou voor de militairen een groot deel van het genoegen, dat hen onverdeeld wacht, wegnemen. Volstaan we slechts met te zeggen, dat het een zeer avonturulijk verhaal ls van een uit een seerooverskapitein voortgekomen familie, die door toeval bedreigd wordt om een ver borgen schat, waarvan zij het bestaan zelf niet kent, maar die er in werkelijkheid in derdaad blijkt te zijn, terwijl door middel van een handig gevonden truc het verle ien in het tweede bedrijf, waar geschetst wordt hoe de schat werd behouden door den zeeschuimers-aanvoerder bij muiterij aan boord, herleeft. Het derde bedrijf doet dan zien, hoe in den zoon opbruist het handige van den vader, trots zijn „achtens waardigheid" en letargie. Waardoor de schat ten tweede male wordt behouden! Zooals gezegd, er zit spanning, zelfs ge duchte spanning in dit werk en dank zij sen uitmuntende vertolking over vrijwel dc gansche linie, is het een genoegen het te volgen. Speciaal de hoofdfiguur, Ambrose Applejohn, vertolkt door den heer L. E. van Holk, wordt keurig gespeeld, vol fijne trekjes, waardoor prachtig relief wordt ge- jeven aan deze figuur, die uit zijn dommel wordt gewekt, Juist als hij zelf naar avon tuur begint te verlangen, zij het zoodanig, dat hij na afloop er meer dan genoeg van heeft en liever terugkeert tot de oude rust, tij het dan niet meer „alleen", doch met een lieve vrouw naast hem. En dan zijn doublure alsmaar dat verklappen wij tiet! Naast hem mogen vrijwel alle an deren met eere worden genoemd, de aan staande vrouw van mej. Labberton, de tante van mej. Snoeck Henkemans, het stelletje „roovers" en niet te vergeten de butler van den heer P. Cleveringa. Slechts bet kleine rolletje van den zaakwaarnemer viel iets terug en bracht het eenige „sto- mgetje" in het overigens zeer vlotte ver loop. Misschien zou in het eerste bedrijf bet tempo nog iets kunnen worden opge roerd. AI met al kunnen wij den militairen een teer mooien avond voorspellen, waarvan zij Intens zullen genieten, gelijk gisteravond ijle vrijwel geheel gevulde schouwburg het eteft gedaan, zich uitend in luid en dank baar applaus, zelfs eenige malen en vol komen verdiend! bij open doek. Wij hebben het Leldsch Studenten-Too- Kel weer eens op volle kracht gezien in fn stuk, dat volkomen paste bi) hun ca paciteiten! Een bijzonder woord van hulde voor de Me en de tooneelverzorging! Na afloop zijn de dames-executanten behoorlijk in de bloemetjes gezet en had gebruikelijke huldiging plaats. Een aardig strikje verzorgde de entre- •ctes en vroolijkte de pauze zelfs uit muntend op. Bij den aanvang werd natuurlijk bij net binnenkomen van het' Collegium Io Vivat daverend ingezet en meegezon- Ijt. Het was de sfeer, die past bij een studenten-voorstelling. De ramp van de „Tajandoen" blijkt gisteren, volgens een tele gram van kapitein Roeterink aan de maatschappij „Neder land", te zijn geschied op 30 mijl ten Noorden van Ouessant. Er had een hevige explosie plaats, waarna het schip binnen een kwartier zonk. Zooals wij nog in een deel van onze vorige oplage hebben kunnen melden, werden alle passagiers gered, terwijl van de bemanning zes personen worden vermist. Tot hen behoort de 27-jarige Leidenaar P. Vergunst, die sinds vijf jaar ter koopvaardij voer. In een onderhoud met een A.N.P.-ver- slaggever vertelde kapitein Roeterink later dat alle passagiers en een aantal leden van de bemanning in de kooien waren, toen de ontploffing plaats vond. Het was een verschrikkelijke ontploffing, welke zooveel schade heeft aangericht.dat het schip gelijk gezegd binnen een kwartier zonk. Gelukkig waren wij aldus de kapitein in staat alle passagiers en leden der bemanning, met uitzondering van twee machinisten en vier zeelieden, in de vier reddingbooten te krijgen, voor het schip verging. Toen begon een grimmige strijd om de veiligheid. De ontploffing had de stookolie aan de oppervlakte van de zee gebracht en rond net schip bevond zich spoedig een hoog brandend meer, dat zich in de buurt van het zinkende schip verspreidde. De bemanningen der reddingbooten deden wanhopige pogingen om hun booten buiten deze oliemassa te houden en het was ge lukkig, dat alle booten daarin zijn ge slaagd. Ik weet niet, aldus de heer Roe terink, of de „Tajandoen" door een mijn of door een torpedo is tot zin- De zes vermiste opvarenden van de „Tajandoen" zijn: K. P. Bakker. 2e machinist, uit Amsterdam. P. Vergunst, 4e machinist, uit Leiden. G. Bijlsma Szn., matroos, uit Ballum (Ameland). J. Stoker Wan., lichtmatroos, uit IJmuiden. G. H. Schots, liohtmatroos, uit Amersfoort. W. Visschers. tweede hand langer, uit Diepenveen (Ov.). ken gebracht. De ontploffing heeft zich voorgedaan om kwart over vijf 's morgens. Het was donker en bitter kond. De heer Roeterink voegde hieraan nog toe, dat de passagiers en die leden van de bemanning, die sliepen, direct hun jassen of andere kleedingstukker aan schoten voor zij naar het dek renden en zich in de reddingbooten begaven. Tot de passagiers behoorden vijf vrouwen en twee kinderen van 5 en 12 jaar. Wij waren zoo gelukkig te worden opgepikt, nadat we pas 2'/i uur in de booten hadden rondgezwalkt. De geredde opvarenden van de „Tajan doen" zijn aan boord genomen van het Belgische stoomschip „Louis Sheid," doch toen dit vaartuig op weg was naar een haven aan de Zuidkust van Engeland, gaf het gisteravond omstreeks halfnegen een noodsein, meldende dat het schip bij Start Point aan den grond was geloopen en as sistentie verlangde. Iemand, die van uit zijn huls had gezien, dat de „Louis Sheid" aan den grond raakte, belde de kustwacht op, doch deze had reeds hulp uitgezonden, Uit twee havens voeren reddingbooten uit, terwijl ook een sleepboot zich naar het Belgische vaartuig begaf. Met behulp van een touwladder kwa men de geredden van de „Tajandoen" aan boord van een der reddingbooten, die hen daarna in een nabije haven aan land heeft gezet, na eep tocht, die 2 uur duurde. Daar het water aan de kust ondiep en gevaarlijk is, nam een klein bootje de ge redden over en bracht hen aan land, waar na zij de steile klippen opklauterden, het geen voor velen der geredden, die schaars gekleed waren en geen schoenen aan had den, niet zonder moeite gepaard ging. Toen zij den top bereikt hadden, werden zij naar een hotel gebracht en verzorgd. Eenambulance-auto heeft hen later 50 K.M. vervoerd naar de dichtstbijzijnde stad. De andere reddingboot bleef, evenals een sleepboot van de marine, in de buurt van de „Louis Sheid". De zee. die aanvanke lijk nog al woelig was. werd inmiddels wat kalmer. Men hoopte het schip weg te kun nen sleepen. Het verluidt, dat de ..Louis Sheid" niet ernstig lek ls geslagen. De bemanning van de „Louis Sheid" is later veilig aan land gebracht. Zij werden met het wippertoestel van boord gehaald. Naar Aneta verneemt, had de „Tajan doen" te Antwerpen o.a. 2000 ton cement ingeladen om te voorzien in het tekort, dat in Nederlandsch Indië bestaat. (Men zie voor nadere bijzonderheden pagina 3 van dit Blad). In het communiqué van de sovjet-Rus sische legermacht in Finland wordt volge houden, dat het roode leger door de Finsche ..Mannerheim-linie" is gebroken en 8 tot 10 K.M. in dit gebied is-doorgedrongen. Maar van Finsche zijde wordt dit beslist ontkend. Finsche kringen in Londen wijzen erop. dat deze linie ministens 30 kilometer diep is en natuurlijke hinderpalen omvat als rivie ren en meren, welke door kunstmatig defensiewerken versterkt zijn. Men blijft te Helsinki voorts verzekeren, dat de Finsche troepen de aan de Noorde lijke IJszee gelegen haven Petsamo nog steeds bezet houden. Uit Haparanda werd gemeld, dat een veld slag die de bloedigste genoemd wordt, welke nog in dezen oorlog is voorgekomen, woedt in de nabijheid van Petsamo. Geraamd wordt, dat de Russen 7000 man Foto Jonker. van het zeerooversschip. in het veld hebben gebracht en reeds 2000 man hebben verloren. De Finnen vechten met verbeten en koele vastberadenheid. De vermaarde nikkelmijnen bevinden zich op 25 kilometer van de kust en zestig kilo meter van de Russische grens. Tot dusver zijn zij niet rechtstreeks bedreigd. De arbeiders, die werken aan den bouw eener electrische centrale te Patsjoki, welke de nikkelmijnen van stroom moet voorzien zijn nog steeds aan het werk. Het Finsche communiqué zegt voorts nog De Russische troepen zijn op 6 December in Karelië tot het offensief overgegaan. Fin sche troepen hebben een tegenoffensief in gezet, In het Oosten van Karelië werden 4 Russische tanks buitgemaakt. Bij Salmis heeft het Russische leger gas gebruikt. Elf Finnen zijn door het gas aangetast. De operaties ter zee beperken zich, voor zoover het de Russische eenheden betreft, tot een tamelijk onzuiver schieten op de Finsche kust. De kustartillerie heeft zekere succesen behaald. De Russische luchtmacht ontplooit eenige activiteit ten Noorden van het Lado- gameer, doch haar bombardementen hebben geen schade veroorzaakt. Het wordt volkomen onjuist genoemd, dat Russische troepen den spoorweg van Noer- mis zouden hebben gepasseerd. Integendeel, aldus besluit de mededeeling. zij bevinden zich op grooten afstand van deze spoorlijn. Het Russische communiqué zegt: De troepen, welke uit de richting Moer- mansk oprukken, zijn tot 45 K.M. ten Zuiden van Petsamo opgerukt, waarbij zij op hun weg hindernissen en mijnenvelden zijn ge passeerd. Uit de richting Ukhta. Repola, Porosozero en Petrozavodsk oprukkende hebben de sovjet-Russische troepen den tegenstand van de Finsche witgardisten gebroken en zijn zij tot 75 K.M. van de grens opgerukt. Zij hebben zes kanonnen van 75 m.m. en 9 van 37 m.m buitgemaakt, alsmede 20 zware en 37 lichte mitrailleurs, bovendien een aantal opslagplaatsen van oorlogsma- terieel en levensmiddelen. De Finsche wit gardisten lieten talrijke gewonden en meer dan 300 voor de vorst verkleumde soldaten achter. De luchtdoelartiUerle van het roode leger haalde twee vijandelijke vliegtuigen omlaag, vier officieren van de Finsche luchtmacht werden krijgsgevangen gemaakt. In den Oostelijken sector van de land engte van Karelië zijn de sovjet-Russische troepen door de voornaamste verdedigings lijn van de Finnen langs de Vuoksa-water- werken gebroken en zijn zij 8 tot 12 K.M. ten Noorden van de Taipaleenioki-rivier opgsrukt. In den Westelijken sector op de landengte hebben de troepen van het roode leger de stad en het station Perkjarvi aan den Wi- borg-spoorweg bezet en zijn zij 9 K.M. in Noordwestelijke richting opgerukt. Zij heb ben Kirka Usikirkko en het station Nauris jarvi aan den zeespoorweg bezet. Tengevolge van het slechte weer sneeuwstorm en mist is de luchtmacht niet actief geweest. Het Engelsche Reuterbureau bericht, dat de verliezen van de Finnen tot dusver 1000 man aan dooden en gewonden bedragen. De departementen van de Finsche regee ring werken nog te Helsinki. Zij maken ge bruik van geheime adressen en wisselen voortdurend van telefoonnummer, teneinde mogelijke spionnen op een dwaalspoor te leiden. De ministerraad en het parlement komen dagelijks op geheim gehouden plaatsen bijeen. In geheel Finland zijn thans de evacuatiemaatregelen vrijwel voltooid On geveer een kwart van de bevolking heeft zijn woonplaats verlaten. De militaire operaties zijn vooral be ïnvloed door den dooi, zoowel op de Karelische landengte als ten Noorden van het Ladogameer. Zooals vaak het geval is in het Oosten van Finland, vol gen op zwaren sneeuwval bijna warme dagen. Zoodra de dooi begint, worden de wegen modderpoelen, waar iedere be weging moeilijk wordt. Op zee en in de lucht hing boven Helsinki een dichte nevel. De 50 meter hooge toren van het Olympisch stadion is volstrekt on zichtbaar. Luchtaanvallen en luchtverken- ningen kunnen dan ook vrijwel niet plaats vinden. Ook de scheepvaart in de Finsche golf wordt door den mist onderbroken. Volgens een mededeeling door de Noorsche'marine ontvangen van het volkscommissariaat van buitenlandsche zaken der sovjet-unie zal sovjet-Rusland van hedenmiddag 12 uur af de Finsche kust in de Botnische golf en de Finsche kust in de Finsche golf blokkeeren. De collecte, die in Zweden gehouden is voor een oorlogshospitaal in Finland, heeft reeds 200.000 kronen opgeleverd, welk bedrag voldoende is voor inrichting van het hos pitaal en voor de loopende kosten geduren de drie maanden. Er is reeds een lijst van personeel opgesteld. BINNENLAND. Stappen bij de Duitsche regeering inzake het torpedeeren van de „Sliedrecht"' (Binnenland, 3e Blad). Ons parlementair overzicht (3e Blad). Treinongeluk op de lijn Groningen-Leeu- warden op het nippertje voorkomen (Gemengd, 3e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Stille handel Lustelooze markt Suikeraandeelen vast Amerikanen kalm Beleggingen prijshoudend. BUITENLAND. Debat in het Engelsche parlement (3e Blad) De Finnen blijven manmoedig strijden, (le Blad). De Groote Fascistische Raad bijeen (le Blad). De Fransche veldpost (3e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Matige, aan de kust tijdelijk krachtige, meest Zuidelijke wind. Zwaarbewolkt tot betrokken. Voor al in het Westen kans op eeni- gen regen. Weinig verandering in temperatuur. Van Finsche zijde wordt tenslotte het be richt, dat Finsche vliegtuigen Baltiski (Est land) zouden hebben gebombardeerd, offi cieel ontkend. EEN ITALIAANSCHE LEZING. Een speciale correspondent van de Cor- riere dela Sera in Finland geeft een verslag van een bezoek aan het Finsche hoofdkwar tier. Hij meldt, dat verscheidene afdeelingen der vrouwenorganisatie „Lotta Svaerd" haar activiteit in de eerste frontlinies ontplooien. Officieren van den generalen staf hebben over hun tegenstanders tegenover den jour nalist verklaard dat generaal Mereskof, die het commando voert over het offensief op de Karelische landengte een goed chef is en dat de opmarsch van zijn troepen op de landengte van tactisch standpunt gezien geen enkele critiek wekt. De chefs van de verschillende formaties echter geven bijna steeds den indruk niet tegen hun taak te zijn opgewassen en het is hun schuld, wan neer in het eerste stadium van het offensief de Russen zware verliezen hebben geleden. De troep is bovendien wel moedig, maar vooral defensief, voelt niet voor dezen oorlog en strijdt minder met moed dan met berus ting en is langzaam met individueele initia tieven. FINSCHE LEGATIE UIT MOSKOU VERTROKKEN. De leden van het Finsche gezantschap, ongeveer dertig personen, met den gezant Yrjoe Koskinen aan het hoofd, hebben gis teravond met den gewonen trein naar Duenaburg (Letland) de sovjet hoofdstad verlaten. De Duitsche ambassadeur te Moskou had als deken van het diplomatieke corps stap pen gedaan, dat de leden van het Finsche gezantschap zonder moeilijkheden de sov- iet-unie zouden kunnen verlaten. Uit verschillende bronnen verneemt het Fransche Havasbureau, dat de Duitsche ambassade den vertegenwoordigers van on derscheiden kleine staten heeft doen weten, dat de sovjet-unie hun aanwezigheid op het station bij het vertrek der Finnen als eea demonstratie tegen Moskou zou beschouwen. F—

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1