Sovjet-Rusland zegt
non-agressie-pact
met Finland op
Nederland blijft varen
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1939
No. 24443
De strijd ter zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt.
80sfe Jaargang
Moskou meldt nieuwe
incidenten
Onderzoekingen ten einde onze scheepvaart
grooter veiligheid te verzekeren
25 jaar verpleegster
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Radiorede van Sikorski
Een radiorede van
Tatarescu
verwacht
Verspreide berichten
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdiplein Telefoonnummer» voor
Directie en Adminiatratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 3.15
per week f. 0.15
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -F portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.1
De Russische volkscommissaris Molotof heeft aan den gezant
van Finland te Moskou het Russische antwoord overhandigd
op de Finsche nota.
In zijn antwoord verklaart Molotof, dat de sovjet-regeering
zich bevrijd acht van de clausules van het Russisch-Finsche
niet-aanvalspact, dat stelse lmatig door Finland werd ge-
schenden.
Het antwoord van de Sovjet-Unie aan
Finland omvat drie deelen. In het eerste
deel constateert de regeering van de Sov
jet-Unie, dat de Finsche regeering in haar
sntwoord-nota heeft ontkend dat op 26
November een aanvalsdaad ls gepleegd,
hetgeen op niets anders wijst, dan dat de
Finsche regeering de openbare meentng
verkeerd wenscht voor te liohten.
In het tweede deel wordt geconstateerd,
dat de weigering, de troepen terug te trek
ken tot 25 K.M. van de grens en de vraag
om de Sovjet-Russische troepen van de
grens terug te trekken, er op wijst, dat de
Finsche regeering Leningrad onder bedrei
ging wil houden.
Verder wordt vastgesteld, dat de Finsche
troepen zich grootendeels bij dit deel van
de grens bevinden, terwijl de Sovjet-Rus
sische troepen Finland niet kunnen be
dreigen. aangezien zij op vele honderden
kilometers van de grens geconcentreerd
zijn.
De aanwezigheid van de Finsche
troepen beteekent een directe bedrei
ging van Leningrad.
Hieraan wordt toegevoegd, dat het
terugtrekken van de Sovjet-Russische
troepen tot 25 K.M. van de grens een
dwaasheid is, aangezien de troepen
dan niet eens meer in de voorsteden
van Leningrad zouden liggen, waar
door het gevaar voor deze stad nog
grooter zou worden.
De voorstellen van de Sovjet-Unie zijn
minimale eischen.
In het derde deel wordt geconstateerd,
hat de Finsche regeering door de concen
tratie van het grootste deel van het Fin
sche leger tegenover Leningrad een vijan
dige daad stelt Jegens de Sovjet-Unie,
welke niet vereenigbaar ls met het niet-
aanvalsverdrag, dat tusschen belde landen
bestaat.
Dit bewijst, dat de Finsche regeering
tlch niet langer wenscht te houden aan de
bepalingen van het verdrag.
De Sovjet-regeering kan niet goedkeuren,
dat een der partijen van het verdrag, dit
niet eerbiedigt, terwijl de ander het wel
moet nakomen en derhalve acht de Sovjet-
Unie zich vanaf heden ontslagen van de
verplichtingen van het FinschSovjet-
Russische niet-aanvalsverdrag. dat syste
matisch door de Finsche regeering is ge
schonden.
Radio-Moskou heeft te middernacht (pl.
tijd), medegedeeld, dat de Finnen aan de
Finsch—Sovjet-Russische grens zijn over
gegaan tot nieuwe provocaties.
Gistermiddag om vijf uur zou tusschen
Rybatsji en Sredny (het uiterste Noorden
van de FinschRussische grens) een groep
van vijf Finsche soldaten het vuur geopend
hebben op een Sovjet-detachement. Drie
Finsche soldaten zouden gevangen gemaakt
hjn. Aan Sovjet-zijde waren er geen slacht
offers.
Om zes uur werden elders vijf geweer
schoten van Finsch gebied naar het Sov
jetgebied gelost.
Verder meldt de generale staf van het
district Leningrad, dat in den loop van
den dag van gisteren in het district Wid-
'iki van het Finsche gebied twee kanon
schoten op Sovjet-gebied gevallen zijn.
Bovendien zouden groepen Finsche in
fanteristen getracht hebben de grens te
overschrijden en met mitrailleurvuur zijn
teruggedreven.
Om negen uur plaatselijken tijd had de
omroeper van Radio-Moskou in zijn over
wicht over de anti-Finsche betoogingen
verklaard, dat het geduld van het volk der
Sovjet-Unie ten einde is. Het volk wacht
®et energieke kalmte den loop der gebeur
fenissen af Het heeft alle vertrouwen in
het onoverwinnelijke roode leger en keurt
de maatregelen van de regeering goed. De
imperialistische gekken te Helsinki moeten
bedenken, dat het roode leger opdracht
wou kunnen krijgen te antwoorden op hun
provocaties.
Een speciale correspondent van de
„Krasaja Zwizda" schrijft over het inci
dent, dat artilleristen van het roode leger
bij de grens oefeningen maakten op den
top van een heuvel, toen plotseling een
granaat te midden van hen ontplofte en
eenigen van hen doodde. Onmiddellijk werd
de batterij in gereedheid gebracht, doch
spoedig realiseerde men zich, dat hier
sprake was van een provocatie en werd op
dracht gegeven zich terug te trekken
De manschappen van het roode leger, die
zagen dat kameraden gedood en gewond
werden, verlangden er naar zich op den
vijand te werpen en het was moeilijk hen
in bedwang te houden. De commissaris van
de batterij kon met groote moeite de man
nen overtuigen, dat het hun plicht was
kalm te blijven. Hij zette de mannen de
politiek van de Sovjet-Unie en van de
Finsche leiders en hun overzeesche last
gevers uiteen.
De „Komsomolskaja Prawda" beschuldigt
de Finnen bij Mainlla duizend wit-gardis-
ten te hebben geconcentreerd en in hun
leger te hebben opgenomen.
Het blad voegt hieraan toe. dat het punt
door de Finnen met zorg is gekozen, aan
gezien het Sovjet-gebied in het Finsche
vooruitspringt, zoodat het hun gemakke
lijk scheen de Sovjet-troepen, welke zich
hier bevinden, af te snijden.
Vertegenwoordigers van de Sovjet-troe
pen, die in September deelgenomen heb
ben aan de bezetting van Oostelijk Polen,
hebben op een vergadering te Kijew een
motie aangenomen, waarin gezegd wordt,
dat de Sovjet-Unie slechts in vrede kan
leven met degenen die vreedzame betrek
kingen met haar wenschen te onderhou
den en zich niet kan verstaan met degenen,
die haar op de meest aanmatigende wijze
provoceeren. „De Finsche oorlogssitichters
moeten weten, dat wij oorlog weten te
voeren en het met genoegen doen".
In een andere motie wordt gezegd, dat
„de leiders van Finland in de vuilnisbak
der geschiedenis zullen komen te liggen
bij de leiders van andere landen, die de
hunnen naar den ondergang gevoerd heb
ben".
OM EEN ENGELSCHEN KRUISER.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Een Britsche zware kruiser van de Lon-
den-klasse is door kapitein-luit. ter zee
Priem, den overwinnaar van Scapa FloW,
ten Oosten van de Shetland-eilanden ge
torpedeerd en vernietigd.
De kruisers der Londenklasse hebben een
inhoud van ongeveer 9800 ton, een snelheid
van 32 zeemijlen en werden in 1927 en
1928 gebouwd. Zij zijn bewapend met acht
stukken geschut van 20.3 c.M. en acht stuk
ken van 10.2 c.M.
Aan boord waren 700 man. die omgeko
men zouden zijn.
De Britsche admiraliteit heeft echter
officieel de Duitsche bewering tegengespro
ken. dat een kruiser van de Londenklasse
door een duikboot ls vernield. De mededee-
llng der admiraliteit luidt: „De admiraliteit
verklaart, dat de bewering van den Duit-
schen omroep, dat een kruiser van de Lon
denklasse tot zinken is gebracht, on
waar ls".
Van Duitsche zijde wordt naar aanlei
ding van het tot zinken brengen van den
hulpkruiser Rawalpindi nog eens lulde ver
kondigd dat niet Engeland doch Dultsch-
land de zeeën beheerscht.
DE ENGELSCHE AANVAL OP BORKUM.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede: Een van onze patrouilles lange
afstands-gevechtstoestellen, die was uitge
zonden om te zoeken naar vijandelijke,
mijnen leggende watervliegtuigen, heeft
de watervliegtuigbasis op Borkum verkend
en daar drie van deze watervliegtuigen ge
vonden en met machinegeweervuur aan
gevallen. Onze gevechtstoestellen werden
onder zwaar luchtafweervuur genomen,
waarop zij antwoordden. Al onze vliegtui
gen zijn veilig teruggekeerd.
Van Duitsche zijde wordt de aanval als
mislukt gekwalificeerd. Daaraan wordt nog
toegevoegd, dat-een van de Britsche vlieg
tuigen een noodlanding heeft moeten ma
ken in de Noordzee en vermoedelijk verlo
ren is gegaan en dat een ander op den te
rugweg over Nederlandsch gebied is gevlo
gen.
Bommen werden niet geworpen.
GEVANGENEN VAN EEN DUITSCHE
DUIKBOOT.
Een Britsche hulpkruiser heeft gisteren
73 Duitsche krijgsgevangenen in een Schot-
sche haven aan land gebracht. Zij zijn de
geredden van een Duitsche duikboot en
drie Duitsche vrachtbooten.
FRANSCHEN BRENGEN SCHEPEN OP.
Officieel wordt uit Parijs gemeld:
Onze oorlogsbodems hebben de Duitsche
schepen Trlfels, metende 6000 ton en Santa
Fe metende 4600 ton, in volle zee aange
houden en naar Fransche havens gebracht.
DEENSCHE WATEREN VRIJ VAN MIJNEN
Door de veranderde windrichting en de
voortdurende actie der mijnenvegers waren
de Deensche wateren vandaag bijna geheel
vrij van mijnen. De veerboot over de Groote
Belt kon varen zonder loods.
Officieus verluidt:
De verscherping van den oorlog ter zee.
als gevolg van nieuwe, door belde partijen
getroffen maatregelen, baart ook hier te
lande begrijpelijk nieuwe zorg, in het bij
zonder in die kringen welke direct of indi
rect tot de scheepvaart in betrekking staan.
Met voldoening kan daartegenover
worden vastgesteldNederland blijft va
ren. Na de ramp met de „Simon Boli
var" is er in onze scheepvaartkringen
ernstig beraad gehouden, waaraan ook
de marine-autoriteiten met hun tech
nische adviezen hebben deelgenomen,
en men ziet onze schepen, onder het
nemen van nieuwe veiligheidsmaatre
gelen tegen mijngevaar, zee kiezen met
aanvaarding van onvermijdelijke ri
sico's.
Inmiddels zijn de diplomatieke organen
in actie om onze rechten als neutrale
staat naar beide zijden te verdedigen. Te
gen het gisteren te Londen afgekondigde
Koninklijk besluit om de blokkademaatre
gelen ook over den Duitschen uitvoer uit
te breiden, is terstond na aankondiging
in het Lagerhuis door Hr. Ms. gezant te
Londen in opdracht onzer regeering krach
tig geprotesteerd. Tegen andere vormen
van belemmering of in gevaar brenging
van onze scheepvaart in strijd met het vol
kenrecht blijven even krachtige vertoogen
zeker niet uit zoodra deze kunnen berus-
ZUSTER N. WEYNANDS.
Zuster N. Weynands.
A.s. Vrijdag is het 25 jaar geleden, dat
mej. N. Weynands gediplomeerd werd als
verpleegster. Ze was toen werkzaam in het
Diaconessenhuis alhier.
Na vele jaren aan deze inrichting ver
bonden te zijn geweest, werd zij benoemd
als wijkverpleegster aan de Chr. Ziekenver
pleging „Levendaal".
Mogen haar voor deze moeilijke taak nog
vele jaren gezondheid en kracht worden
geschonken, tot heil van haar talrijke pa
tiënten en oud-patiënten.
BINNENLAND.
Minister De Geer acht verzwaring van in
directe belastingen niet uitgesloten
((3de Blad).
Ons parlementair overzicht (2de Blad).
Slagkruisers voor Indië bepleit (Binnen
land, 3de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire Gedeprimeerde
stemming Lager koerspeil Ameri
kanen gedrukt Beleggingen onzeker.
BUITENLAND.
De sovjets zeggen het non-agressie-pact
met Finland op (1ste Blad).
De felle oorlog ter zee (1ste Blad).
Nogmaals de Britsche doelstellingen be
sproken (3de Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
ten op even stellige gegevens. Zoo zal ten
aanzien van de vernietiging van de „Slie-
drecht" in volle zee, in den Atlantischen
Oceaan ten Westen van Ierland, een be
slissing worden genomen zoodra de rap
porten ontvangen zijn van het verhoor dat
een onzer te Londen geplaatste consulaire
ambtenaren thans te Glasgow aan de door
ontberingen verzwakte overlevenden heeft
kunnen afnemen. Dan zal blijken öf en bij
wie er een stap zal moeten worden ge
daan. Overbodig is het, in dergelijke ge
vallen de vraag op te werpen of de regee
ring daaraan volle aandacht zal wijden.
Zij is er zich te allen tijde van bewust dat
dit tot haar onmiddellijke taak behoort en
handelt met den in elk bijzonder geval
mogelijken spoed.
Voor de veiligheid van de vaart wordt
nog op andere wijze gewaakt. De zich
steeds scherper ontwikkelende mijnen-
oorlog is voor Nederiandsche deskun
digen aanleiding tot het doen van on
derzoekingen, waarvan de opzet is aan
onze scheepvaart een grootere mate
van veiligheid te verzekeren.
In het gezicht van de toenemende ram
pen ter zee moge het althans eenlge ge
ruststelling baren dat, daar waar men dit
verwachten moet, bij de regeering zoowel
als in de leidende kringen der naastbetrok
ken particulieren, bewust gehandeld wordt
om onze welbegrepen belangen actief te
beschermen.
TALRIJKE DUITSCHE SCHEPEN
IN MOERMANSK.
Een officier van een neutraal koopvaar
dijschip, dat in Groot-Brittannië is aan
gekomen. heeft gezegd, dat de „Bremen"
met machineschade in de haven van Moer-
mansk is aangekomen. De officier voegde
hieraan toe, dat hij meer dan vijftig Duit
sche schepen in de haven heeft geteld,
waaronder de mailstoomer „New York" en
twee geladen petroleumtankschepen.
De Poolsche premier, Sikorski, heeft voor
den Franschen omroep een toespraak ge
richt tot zijn landgenooten. Hij zeide ojn.:
„Er gaat nauwelijks een dag voorbij zon
der dat berichten ontvangen worden over
nieuwe terechtstellingen van individuen en
heele groepen der bevolkingen Warschau,
Gdynia, Bydgoszcz, Poznan, Krakau en
Kattowltz. Tegelijkertijd wordt Poolsch
eigendom in beslag genomen en worden de
menschen van hun haardsteden verdre
ven. In West Polen zijn de Polen, die aan
het openbareleven hebben deelgenomen,
doodgeschoten. De hoogleeraren der uni
versiteit van Krakau zijn naar Duitschland
gedeporteerd. De Poolsche regeering. die
thans in Frankrijk is, bereidt een officieele
publicatie voor over de in Polen gepleegde
wreedheden."
Roemenië's minister-president Tatarescu
heeft een uitvoerige uiteenzetting gegeven
van den algemeenen toestand en het re-
geeringsprogram in een radioredevoering.
Sprekende over de buitenlandsche poli
tiek wees hij op de moeilijkheden, die de
oorlog ook voor hen, die buiten het conflict
zijn gebleven, in het leven heeft geroepen.
„Tegenover het huidige conflict heeft Roe
menië zijn standpunt vastgesteld: neutra
liteit. Het Roemeensche volk zal slechts
vechten voor eigen lot. Roemenië is en
blijft neutraal. Het wenscht vriendschap
pelijke betrekkingen met alle volkeren, in
het bijzonder met zijn naburen."
Voortgaande kondigde Tatarescu aan,
dat er ten aanzien van de binnenlandsche
politiek een program was voor aangelegen
heden, die onmiddellijk ten uitvoer moeten
worden gelegd en een program voor her
vormingen, die langen tijd zullen eischen.
Verder gaf hij een uiteenzetting van de
maatregelen, die genomen zijn tot handha
ving van de orde in nationale discipline,
hulp aan de gezinnen der opgeroepen re
servisten, strijd tegen prijsverhooging, be
zuinigingen ten behoeve van aanvullende
gelden voor de landsverdediging. Het re
gime der censuur op de pers zal gewijzigd
worden om vrije critiek op het program
der hervormingen op langen termijn mo
gelijk te maken; dit program zal nationaal
zijn door het sociale doel, door de techni
sche middelen en door de methode. Het zal
o.m. omvatten: toepassing der handhaving
van de neutraliteit, versterking van het
nationale element en handhaving van het
regime van rechtvaardigheid voor alle min
derheden. Het zal de emigratie vergemak
kelijken van alle niet-autochtone Joden en
verder talrijke maatregelen bevatten, val
lende in het vijfjarenplan tot stimulee
ring van de productie.
Tatarescu deed een dringend beroep op
Betrokken tot zwaarbewolkt. Tij
delijk opklarend. Nu en dan eenige
regen. Matige of krachtige Weste
lijke tot Zuid-Westelijke wind.
Vrij zacht weer.
STORMWAARSCHUWINGS-
DIENST.
Hedenmorgen te 7.35 uur werd ge
seind aan alle posten:
Weest op Uw hoede!
eenheid van alle Roemenen, dien hij vroeg
alle onderlinge oneenigheden te vergeten,
zoolang de ernstige Internationale gebeur
tenissen duren.
De premier voegde hieraan toe, dat hij
voor de toekomst een voor iedere hiërarchie
en voor de behoudende Instellingen vernie
lende adem verwachtte. Wij zullen daar
aan weerstand bieden, zoo zelde hij, waar
op hij eindigde met de hoop uit te spreken,
dat «de leidende klasse in Roemenië een
onoverwinnelijk bastion zal vormen tegen
alle stroomingen der ontbinding.
DE LEVERING VAN AMERIKAANSCHE
VLIEGTUIGEN.
De Californische correspondent van de
„Daily Telegraph" meldt, dat de 250 ver-
kennings-bombardementsvliegtulgen, die
het Britsche ministerie voor de luchtvaart
besteld heeft bij de Lockheed Aircraft Cor
poration in Juni j.l. gereed zijn, hetgeen
beschouwd wordt als een schitterende pres
tatie van de Amerikaansche industrie. De
toestellen, met reserveonderdeelen en een
speciale uitrusting, zijn gebouwd in den
recordtijd van 42 weken, hetgeen een ge
middelde weekproductle van zes vliegtuigen
beteekent, de opdracht is zeven weken voor
den contractdatum uitgevoerd.
DE RANTSOENEERING VAN BOTER
EN SPEK IN ENGELAND.
Minister Morrison heeft gisteren volgens
belofte in het Britsche Lagerhuis meege
deeld dat de achtste Januari gekozen was
als de dag waarop de rantsoeneering van
boten en spek op kaartsysteem zou ingaan.
Van beide artikelen zou per hoofd vier ons
per week verkrijgbaar gesteld worden. De
datum was gekozen in overleg met den de
tailhandel, die voor de groote omzetten in
de weken van Kerstmis en Nieuwjaar zoo
min mogelijk ambtelijke bemoeiing ver
zocht had, aan welk verzoek de minister
gaarne had voldaan
Suiker zou voorloopig niet gerantsoeneerd
behoeven te worden, mits het publiek zich
tot regel wilde stellen om niet meer te ge
bruiken dan een pond per hoofd per week.
In de restaurants zou een zesde ons bo
ter vrij zijn. Deze hoeveelheid kwam neer
op drie schijfjes ter groote en dikte van een
penny op elkaar. Voor ham en spek zou
men in de restaurants echter een heele of
halve coupon moeten Inleveren.
