AKKERTJES
STADSNIEUWS
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Vrijdag 17 November 1939
Overzicht
De steunuitkeering van
Maatschappelijk
Hulpbetoon
TIJDELIJK MET 5 VERHOOGD.
De Gem. Commissie voor Maatschap
pelijk Hulpbetoon heeft besloten,
om ln verband met de gestegen kosten
van levensonderhoud, hoofdzakelijk
van voedingsmiddelen, de ondersteu
ning van de door deze Commissie ge
steunde armlastigen met ingang van
deae week tijdelijk met 5*/. te verhoo-
gen.
Dü geldt alleen voor hen, die regel
matig steun ontvangen.
BLOEMIST-PATROONSVEREEMGING
„LEIDEN EN OMSTREKEN".
Maandelijksche vergadering.
Gisteravond hield deze vereeniging in
café ,,'t Schuttershof" haar maandelijksche
vergadering, welke een zeer geanimeerd
verloop had. De voorzitter, de heer A. Buur
man sprak er zijn voldoening over uit. dat
de opkomst zoo groot was en heette allen
welkom. De notulen werden goedgekeurd,
waarna besloten werd. dat een der bestuurs
leden afgevaardigd zal worden naar de Alg.
Verg. van de Vereeniging ..Groep Bloemis
terij" uit den Ned. Tuinbouwraad, die te
Utrecht zal gehouden worden.
Bij monde van den heer R. van der Burg.
werd verslag uitgebracht over de besprekin
gen, die gevoerd zijn met den directeur van
den Markt- en Havendienst voor een betere
regeling op de bloemen- en plantenmarkt,
inzonderheid wat betreft het tegengaan van
het aanbieden van onvolwaardige producten
Het bleek, dat een zoodanige regeling in
werking zal worden gesteld. Een en ander
had de instemming van vele leden. Niet
minder dan zes nieuwe leden werden aan
genomen
Hierna deelde de voorzitter met een gees-1
tig speechje prijzen uit aan de leden, die de
meeste nieuwe leden hadden geworven
Spr. kon den penningmeester, den heer N.
de Leeuw complimenteeren als eerste prijs
winnaar en overhandigde hem onder ap
plaus een mooi boek over tuinaanleg. Den
heer G. Hüner viel de tweede prijs, even
eens een boek ten deel. Dat zij op den
zelfden weg voort mogen gaan, was de
wensch van den voorzitter.
Na een korte pauze bracht de heer J. J.
van der Blom namens de kascontrole-com
missie verslag uit over het financieel beheer.
Alles werd in uitstekenden staat bevonden
en den penningmeester dank gebracht
Een interessant onderwerp: ..Hybridisatie
van narcissen" werd ingeleid door den heer
G J. Hoogervorst Gzn„ die aan de hand
van een aantal fraai gekleurde platen op
onderhoudende wijze het groote aantal
soorten en geslachten onder de narcissen
besprak waarna hij uitweidde over de krui
singen met deze narcissen. Verschillende
moeilijkheden doen zich voor bij het kruisen,
waarvan een der voornaamste is de rijpheid
van het stuifmeel. Slechts een zeer klein
percentage van de uitgezaaide narcissen is
een verbetering van de bestaande soorten
en ook dan nog moet worden afgewacht hoe
deze zich in cultuur zullen gedragen. Vele
vragen werden door den spreker naar ge
noegen beantwoord
Nadat de voorzitter den spreker dank had
gebracht voor zijn leerzaam betoog, ont
vouwde de voorzitter een voorstel van het
bestuur tot het stichten, zij het op beschei
den wijze, van een assortiments-tuin van
sierplanten en heesters.
Alle leden waren in beginsel voor dit voor
stel. Om de mogelijkheid nader te onder
zoeken. werden enkele leden uitgenoodigd
om in een commissie zitting te nemen. Na
dat door eenige leden van de rondvraag
gebruik was gemaakt, sloot de voorzitter
met dank aan de sprekers de vergadering.
NED. HISTORISCH NATUUR
WETENSCHAPPELIJK MUSEUM.
Belangrijke aanwinst.
Dezer dagen is het Nederlandsch Histo
risch Natuurwetenschappelijk Museum te
dezer stede, verrijkt met eenige zeer be
ls ngrljke stukken, welke herinneren aan
den tijd. dat Linnaeus, de vader der bota
nische en zoölogische systematiek, in Hol
land woonde en werkte (17351738). Na
in 1735 in Harderwijk te zijn gepromo
veerd. nam Linnaeus al spoedig als lijfarts
zijn intrek bij mr. George Clifford, die toen
den Hartekamp bij Haarlem bewoonde Tij
dens zijn verblijf aldaar ln 1737. schilderde
Martinus Hoffman zijn portret, waarop hij
staande, ten voeten uit en levensgroot is
afgebeeld. !n het Laplandsche costuum.dat
hij van zijn reis naar Lapland in 1732 had
meegebracht. In de rechterhand houdt hij
een exemplaar van Linnaea borealis, een
o.a. in Lapland voorkomend plantje, waar
van de geslachtsnaam aan Linnaeus werd
gewijd door zijn tijdgenoot J F. Gronovius.
curator van de Leidsche Universiteit. Een
copie van dit schilderij, is ln het bezit van
's Rijks Museum van Natuurlijke Historie
alhier.
De uitgebreide verzameling planten van
Clifford, levende zoowel als gedroogde, werd
door Linnaeus beschreven in zijn „Hortus
Cliffortianus". uitgegeven In 1737 en ver
lucht met een groot aantal platen door Jan
Wandelaar Ook het groote succes van Clif
ford om in zijn tuin een pisangboom in
bloei te krijgen (de vierde maal. dat zulks
in Europa gelukte' werd door Linnaeus in
een boekje, getiteld „Musea Cllffortiana
Hartecampi 1736" vastgelegd.
Bij testamentaire beschikking van jhr.
W. H. A. Clifford, een afstammeling van
Linnaeus' gastheer, zijn deze kostbare do
cumenten betreffende de geschiedenis der
natuurwetenschap in Nederland in het be
zit van het Nederlandsch Historisch Na
tuurwetenschappelijk Museum alhier ge
komen.
Na gehouden onderhandsche aanbe
steding is dcor het architectenbureau Van
der Laan alhier opgedragen aan de aan
nemersfirma Bik en Brcedeveld de uitbrei
ding van de fabrieksgebouwen van de N.V.
van Cranenburgh en Heringa alhier.
NED. CHR. BLINDENBOND.
Geslaagde propaganda-avond.
De afd. Leiden en omstreken van den
Ned. Chr. Blindenbond, welke in Mei j.l.
werd opgericht, hield gisteravond in het
gebouw ..Patrimonium" haar eerste open
bare samenkomst Dat deze nieuwe afdee-
ling veler sympathie bezit, bewees de ge
heel gevulde zaal. waar wij o.a. ook op
merkten den heer Mizee. directeur van de
Blindeninrlchting en den heer Vermond,
secretaris van het Beheer dezer inrichting.
De voorzitter, de heer S. van Beelen.
heette allen hartelijk welkom. Spr. ver
blijdde zich over de groote opkomst, die de
verwachtingen sterk heeft overtroffen.
Hartelijk dankte spr. mevr. Riemers voor
haar medewerking bij het voorbereiden van
dezen avond. Spr. sprak er verder nog zijn
blijdschap over uit. dat verschillende pre
dikanten in een hartelijk schrijven hun
sympathie met de nieuwe afdeeling had
den uitgedrukt.
Hierna sprak de heer S. Riemens. candi-
daat t. d H D. een inleidend woord, nadat
hij in gebed was voorgegaan. Spr. zette uit
een dat het geloof van velen vaak iets
uiterlijks is. Meerdere malen gebeurt het.
dat alle warmte ontbreekt. Men is koud en
gevoelloos inplaats van medelevend te zijn.
Als christen leven wij zoo vaak ons eigen
leventje en wordt de band. die allen be
hoort samen te binden, gemist. Gelukkig
echter, dat als God iemand op onzen weg
brengt, die in nood en droefheid zit, dit
wel eens wil veranderen. Dan gaan wij
mede gevoelen en liefhebben
In treffende woorden herdacht spr. ver
volgens de persoon van wijlen den heer
Boom. organist der Marekerk, met wien
spreker meerdere malen van zeer nabij
mocht kennis maken.
Spr eindigde met er op te wijzen, dat
door het evangelie van Jezus Christus het
licht ook aan blinden gebracht wordt.
De heer C. Ahles las vervolgens uit den
Braille-Bijbel een gedeelte van Matth 20,
waarna de dames Kok, aan het orgel be
geleid door mej. R. Los, een tweetal gees
telijke liederen zongen
Nadat het Leidsch Salonorkest, o.l.v. den
heer J. Plu zich op loffelijke wijze had
laten hooren, zette de bondspropagandist,
de heer C. Wagemaker het doel en streven
van den Bond uiteen. In het begin van zijn
rede. wees spr. er op, dat geruimen tijd de
blinden bekend stonden aLs menschen, die
nergens anders voor geschikt waren dan
om te bedelen. Niets ls minder waar. Bij
een goede opleiding kunnen blinden nog
heel wat presteeren.
Bepaalt spr. zich bij de vraag: waarom
een Chr. Blindenbond. dan zegt hij, dat
ook voor den blinde geldt: zoek eerst het
Koninkrijk Gods en Zijne gerechtigheid
Ons werk zal steunen op een geestelijke
basis en dat is Gods Woord Heel ons ver-
cenigingswerk wordt bekeken uit het
Woord van God.
Spr. eindigde met een hartelijke opwek
king om het werk van den Chr. Blinden
bond te steunen, waarbij hij herinnerde
van Christus' Woord: „Voor zooveel als gU
dit aan één van Mijne minste broeders ge
daan hebt, zoo hebt gij dat Mij gedtfan."
Na het weder optreden van het Leidsch
Salonorkest heeft de afdeelingssceretarls,
de heer D. J. Verschoor een uiteenzetting
gegeven van de oprichting der plaatselijke
afdeeling. Stonden de geestelijke belangen
daarbij op den voorgrond, daarnaast werd
ook gedacht aan de stoffelijke nooden. Spr.
wekte op. het werk van de nog jonge plaat
selijke afdeeling te steunen
Na de pauze volgden afwisselend zang,
muziek en declamatie. Ook heeft de heer
Wagemaker nog een serie lichtbeelden ver
toond. waardoor een indruk werd gegeven
van hetgeen voor en door blinden wordt
gedaan.
CHR. MONDACCORDEONCLUB
„KUNST EN GENOT."
Geslaagde ouderavond.
Teneinde het contact tusschen ouders,
leden en belangstellenden te bevorderen,
had de Chr Mondaccordeonclub „Kunst
en Genot" gisteravond ln het wijkgebouw
Levendaal een ouderavond belegd, welke
zeer druk bezocht was en waarop een af
wisselend programma werd geboden.
Na woorden van welkom door voorzitter
Werkhoven, in het bijzonder gericht tot t
den heer Hakkert. voorzitter van de C. J.
M.V. en de afgevaardigden van Phebe, de
L.CK.V. en Advendo te Rijnsburg, presen
teerde K. en G. zich ln een pittlgen marsch,
waarmede zij al direct den enthousiasten
bijval der aanwezigen wekte. In een twee
tal daarop volgende nummers kwamen de
goede kwaliteiten van deze club al spoedig
naar voren. Directeur Roman heeft al heel
wat met zijn jongens weten te bereiken.
Groot succes had ook het jeugdige harmo
nica-duet, later gevolgd door een duet van
oudere leden.
Daarnaast was er declamatie en een op
voering van een pantomime.
Ook na de pauze liet K. en G. zich nog
in een drietal nummers hooren. Al met al
een avond, waarop de prestaties van K. en
G. meerdere malen het bewils leverden, dat
hier een gezelschap speelde, dat ernst
maakt met zijn liefhebberij.
R.-K. VER. „GELOOF EN WETENSCHAP".
Monumentale bouwkunst in onzen tijd.
Gisteravond hield de R.-K. Ver. „Geloof
en Wetenschap" een goed bezochte verga
dering in de bovenzaal van „In den Ver
gulden Turk", waar de heer C. M. van
Moorsel een lezing hield over het onder
werp „Monumentale bouwkunst in onzen
tijd." Na een kort openingswoord door den
voorzitter, mr. Donders, begon de heer v.
Moorsel zijn betoog met de vraag: „Wat
verstaan wij onder monumentaal?" Een
monument is een gedenkteeken, opzettelijk
bestemd om de herinnering aan een per
soon of gebeurtenis te doen bewaren. Hier
bij wordt meestal gestreefd naar grootsch-
heid en schoonheid. Iets monumentaals is
meestal groot van afmeting, men spreekt
van een monumentaal gebouw of bouw
werk, een monumentaal beest (op tentoon
stelling), een monumentaal persoon. Niet
alleen echter grooteheid of schoonheid in
lijn of vormen brengen Iets monumentaals.
Het monumentale, moet ln zich dragen de
deugden, waarvoor het is opgericht, voorop
gesteld de geestelijke, de verheffende, de
bezielende waarde met achteruitstelling
van het individualisme. Bij een monumen
taal bouwwerk komt schoonheid van lijn
en vormen op de tweede plaats Monumen
taal is een tegenstelling van modieus. Het
is niet voor vandaag of morgen, het mag
niet ouderwetsch worden of uit den tijd
geraken. Monumentaal moet voor alle tij
den zijn. De monumentale bouwwerken der
vorige eeuwen spreken door den geest, de
bezieling daarin gelegd voor zich zelf Een
monumentaal kerkgebouw bidt en doet
bidden. Een St. Jan in den Bosch verheft
en ontroert uitwendig en het interieur
treft den bezoeker, grootsch maar devoot;
men behoeft daar niet de details te zien
of te kennen om zich niet onmiddellijk ln
een Godshuis te weten. Spreekt het Pa
leis op den Dam niet van trots, het Mui
der slot, toch niet slechts om zijn grootheid
van omvang, van kracht, de monumentale
kerken van devotie en ingetogenheid?
Spr. verduidelijkt zijn rede met de ver
tooning van een reeks platen op het witte
doek. waarin dat alles tot uiting komt. Ook
toont spr. het cultuurlooze van vele mo
derne bouwwerken van dezen tijd, waarin
de harmonieuze opbouw, vaak ook het
rhythmische ontbreekt. Cuypers is de
bouwmeester, een der grootste voorstanders
van het Mlddeleeuwsch Gothisch nationa
lisme, een der groote pioniers om de bouw
kunst en haar beoefenaars tot eere te
brengen, hetgeen hij ln tal van zijn monu
mentale bouwwerken: Rijksmuseum. Cen-
IN AFWACHTING.
Hot blijft nog altijd zoo rustig en kalm,
dat de vraag rijst: is er nu oorlog of niet
Beide „oorlog-voerende" partijen gaan
voort, elkaar de schuld te geven van de mis
lukking van het vredes-initlatief. Uit den
aard der zaak zijn geen nieuwe gezichts
punten meer naai voren te brengen.
Duitschland verzekert, dat nu de oorlog
zal worden gevoerd' tot de Britsche heer
schappij bezwijkt.
Volgens den Beriljnsohen correspondent
van het Deensohe blad „Politiken" voert
Duitschland onderhandelingen met voor
aanstaande Polen over de vorming van een
regeering, welke het bestuur zal overnemen
over een nieuwen Poolschen staat, welke
ontworpen is naar het model van het pro
tectoraat Bohemen en Möravië.
Onnoodig te zeggen, dat het officieele
Polen natuurlijk nooit deze „restauratie"
zal erkennen
In tusschen blijft de Balkan zich op den
voorgrond dringen.
De Dultsche gezant te Boekarest, dr. Fa-
bricius, heeft btj bevoegde Roemeensche
kringen geprotesteerd tegen beweerde sa
botage ten opzichte van kwaliteit eti snel
heid van levering van goederen aan
Duitschland.
In het bijzonder uitte hij klachten over
de traagheid' ln de aflevering van benzine
en olie en eischte hij, dat de quota ver
hoogd zouden worden.
Verwacht wordt, dat binnenkort een
Engelsche handelsmissie ln de Roemeensche
hoofdstad zal aankomen.
Naar verluidt, zou Bulgarije bereid zijn,
boter, bacon, ooft en pulp aan Engeland te
verkoopen in ruil voor rubber en andere
koloniale producten en indust-rieele goe
deren
Italië laat zich niet onbetuigd
De „Gazetta del Popoio" publiceert een
artikel, waarin gezegd wordt, dat de bolsje
wistische opmarsch beschouwd kan worden
als een goed denkbeeld te geven van de
omstandigheden, waarin Italië zeker niet
afzijdig zal blijven. Italië kan nooit toe
laten. dat. het bolsjewistische Rusland ver
der optrekt tot over de Karpathen. naar
het Donaubekken of vla den Balkan naar
de Middellandsche Zee
In een artikel van de „Tribuna" wordt
o.a. gezegd, dat Italië in staat van gewa-
penden vrede aal blijven, totdat zijn wettige
belangen gerespecteerd en bevredigd kun
nen worden.
traal Station en vele kerken tot uiting
heeft gebracht. Berlage was het, die in zijn
bouwkunst eenvoud en monumentaliteit
vereenigde. waarmede een nieuwe periode
ln de Nederlandsche bouwkunst werd inge
luid. De Beurs te Amsterdam was een van
zijn groote meesterwerken. Spr veroordeel
de over het algemeen het kubisme van de
modernen en de modieuze bouwwerken van
onzen tijd, om met de vertooning van en
kele moderne bouwwerken, die door lijn
en vorm volkomen aan hun doel beant
woorden. zijn met aandacht gevolgde rede
te besluiten.
Mr. Donders bracht dank aan den spr.
voor zijn leerzaam betoog.
4 DECEMBER GEMEENTERAAD.
Ter kennis van de leden van den Ge
meenteraad is gebracht, dat de eerstvol
gende vergadering van den Raad hoogst
waarschijnlijk zal plaats hebben op
Maandag 4 Dec. 1039.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
H. Versneij, Hoogewoerd 133, Leiden. Win
kel in feestartikelen, muziek, enz. annex
boekbinderij. Wijziging uitgeoefend bedrijf:
Winkel in feestartikelen, muziek enz, ls op
geheven. thans alleen boekbinderij.
CONCERT TOONKUNSTKOOR.
Solisten;
Suze Luger (alt).
Michel Gobets (tenor).
Beginnen wij met een woord van waar
deering voor de snelle wijze, waarop we
derom een koor der Maatschappij voor
Toonkunst tot stand is gekomen. Ongetwij
feld verheugend en belangrijk voor het
Leidsche muziekleven, dat in vroeger Jaren
groote bekendheid genoot in verband met
zijn veel geroemde Toonkunstkoor-uitvoe
ringen, totdat helaas tot de zoo zeer ge
vreesde opheffing besloten moest worden.
Thans is gelukkig alle leed vergeten en
staan wij voor een nieuw en veelbelovend
begin! Het gelukte den organisatoren, die
met veel ijver en toewijding tot de oprich
ting van een nieuw koor besloten, den heer
Frits Schuurman, dirigent van het Resi
dentieorkest als leider te engageeren en
deze heeft zijn taak met enthousiasme aan
vaard. Een mooi arbeidsveld ligt voor hem
rpen en getuige de uitstekend bezette uit
voering van gisteravond, mogen wij ook
van hem als koorleider goede, resultaten
verwachten, hoewel het natuurlijk bijzon
der moeilijk is, te dien opzichte reeds na
één auditie een definitief oordeel te vellen.
Natuurlijk is men nog lang niet zóó ver,
dat getuigd mag worden„Het Toonkunst
koor is herboren". Daarvoor waren vroe
gere concerten veelal te goed in vergelij
king tot de prestaties van gisteravond
waarop zeker nog critick is uit te oefenen.
Een rijp zangkoor stampt men nu eenmaal
niet plotseling uit den grond, al bezitten
vele leden individueel de noodlge koorrou
tine. Eerst na jaren kan. als resultaat van
nauwgezette studie een homogeen ensem
ble ontstaan, waarbij dan natuurlijk als
eerste voorwaarde een juiste verdeeling
dei stemgroepen aanwezig dient te zijn. Dit
was nu nog geenszins het geval. Wij kun
nen dit den dirigent onmogelijk kwalijk
nemen Ook hier wreekte zich het euvel,
dat het koor veel te weinig heerenleden
telt in verhouding tot de ruime bezetting
van sopranen en alten. Wy mogen ai blij
zijn, dat er zich „überhaupt" een aantal
hecren voor het koor opgaf en prijzen hen
daarvoor volgaarne. Maar versterking Is
een dringende vcrelschte, wil men in staat
Zün uitvoeringen te brengen, die werkelijke
koor-klank en kleur-schoonheid waarbor
gen.
Is dit op zichzelf reeds een handicap,
tevens wyten wy het nog slechts gedeelte-
lyk slagen der vertolkingen aan het feit,
dat de dirigent zyn keuze had laten val
len op eenige werken, die men stellig pas
opdragen kan aan ensembles, die over meer
ervaring beschikken dan het eerst zoo kort
geleden samengestelde.
Afgezien van de zuiver-muzikale overwe
ging, dat de werken vóór de pauze wel een
zéér sterke controverse vormden tegenover
die, welke daarna volgden, stellen byv. een
dlep-doorwrochte, geniaal geschreven com
positie van Lily Boulanger. de psalm „Du
fond de l'abime", zoowel als de Polowetzer
dansen uit Borodin's opera „Le Prince
Igor" zeer hooge elschen aan een ideale
uitvoeringstechniek, waaraan thans nog
onmogeiyk voldaan kon worden.
Een merkwaardig werk, dat van de
slechts 24 jaren oud geworden Lily Bou
langer, die op 15 Maart 1918 overleed.
Merkwaardig, niet slechts door de oor-
spronkeiykheid die dit, jeugdige en bege
nadigde talent hier verraadt, doch ook door
de volkomen geestelijke rijpheid van haar
wezen. Terecht was het woord in het pro
gramma „Wien de Goden liefhebben, ne
men zy vroeg tot zich."
Volkomen past deze tekst, die hier be
zield en diep geloovlg verklankt is. weder
om in het kader van den huidigen tyd.
De smeeking van dit diep-indringende
gebed, waarin getuigd wordt van Gods ge
nade en bevrijding uit den nood: hoezeer
is dit niet óók de smeeking van de huidige
menschheid, die, als in '14'18 opnieuw ge
bukt gaat onder de vreeze en de spanning
van een nieuwen wereldbrand. Llly Boulan
ger heeft aangrypend en verheven, gedach
ten tot expressie gebracht, die wij ook
thans ondergaan, waarbij zoowel de zang
als het orkest, waarin het orgel zulk een
integreerend onderdeel vormt, in groote
harmonie te zamen opstygen tot verinner
lijkte climaxen van imposante uitdruk
kingskracht.
Uitverkoren was de verwonderlijke com
positorische begaafdheid van deze jeugde
winnares der Prix de Rome. die eerst op
haar 17e jaar met harmonie-lessen begon
en die evenzeer In het „Pie Jesu" voor
alt, orkest, harp en orgel een ultzonderiyk
specimen schonk van haar rypen, schep-
penden geest
Hoewel de uitvoering van den Psalm een
bevredigend verloop had, kunnen wy ons
toch voorstellen, dat de Indruk veel gewel
diger en ontroerender kan zyn, dan thans
nog. ondanks vele goede Intenties, het ge
val was.
Jammer, dat het orkest soms te veel do
mineerde. Toch waren er verschillende mo
menten, waarin de verheven stemming en
sfeer benaderd konden worden.
De solisten, de altzangeres mevr. Suze
Luger en de tenor Michel Gobets, stonden
helaas te veel naar achteren opgesteld, dan
dat hun zang voldoende tot zyn recht kon
komen. Afgezien daarvan leken zy ons in het
geheel niet gedisponeerd, zy konden ons
dan ook slechts zéér matig voldoen. Suze
Luger boeide ons meer in het „Pie Jesu",
waarin haar donker getimbreerde stem
meer bevrediging schonk, hoewel zy zich
voor vibreeren ten zeerste dient te hoeden.
Haar te zamen met koor en orkest gezon
gen „Habanera" uit Bizet's Carmen voelen
wy luchtiger aan. Michel Gobets herstelde
zich van zyn wel zeer benepen klinkenden
zang in de „Psaume" tydens de bekende
Bloemen-aria uit Carmen. Hy bezit eenige
mooie tonen, doch wy kunnen in hem toch
geen rechtgeaard operazanger ontdekken.
Het Toonkunstkoor maakte een voortref-
felljken indruk In de pittig gezongen Car-
menfragmenten uit de 4e acte. In de sug
gestieve, effectvolle en markante Polowet-
zerdansen uit Borodin's „Le Prince Igor",
wreekte zich wederom de te zwakke be
zetting van het mannenkoor. Het was een
enorme taak tegen het krachtig en met
schwung spelende orkest op te zingen,
waarin men niet steeds kon slagen. Nauw
gezette studie eener duidelijke articulatie
zy bovendien dringend aanbevolen. Zelfs
aan de hand van het programma was de
tekst nauweiyks te volgen. Deze dansen
vormden echter een brillant en indrukwek
kend slultingsstuk van het uiteenloopende
programma
Het Residentieorkest bracht nog een iyn-
zinnige vertolking van Debussy's „L'Après
midi d'un Faune", waarvan het tempo kan
worden opgevoerd, een frtsch gehouden
Carmen-tusschenspel en de ouverture van
„Le Prince Igor", waarin wy de uitsteken
de kwaliteiten van het orkest wederom
konden bewonderen.
Het programma oogstte telkenmale een
dankbaar applaus van de vele toehoorders.
Mevrouw Luger ontving twee fraaie bou-
quetten, den heer Schuurman werd een
prachtige krans vereerd. Met veel interesse
zullen wij de verdere ontwikkeling van het
Toonkunstkoor, ln welke heroprichting wy
ons byzonder verheugen, blyven volgen.
die maar niet verdwijnen wil.
Niet willen, xeat U Moer
er zijn loch "AKKERTJES"!
Neem zeo'n "AKKERTJE" en
binnen een kwartier zuil U
bemerken, da» "AKKERTJES"
hoofdpijn on migraine
vlug en radicaal vardrl|ven.
"AKKERTJES" zijn beroemd
vanwege hun uitstekende
werking. Vaak nagemaakt,
maar nog nooit goëvonaard.
"AKKERTJES" zijn rond an elk
draagt het "AKKER"-merk.
Let daar dus vooral opl
tegen pijnen, nare dagen, koorts, keu.
Doos13 stuks U stuivers; 2 stuks 2 stuivers
2797
(Infee. MM)
„ONTWIKKELINGSLIJNEN DER
SOCIAAL-DEMOORATIE".
Voordracht van mr. dr. S. Mok.
Op de gisteravond in het Volksgebouw ge
houden jaarvergadering der 8.D.A.P., afdee
ling Lelden werden de jaarverslagen van
den secretaris en den penningmeester, als
mede het bestuursbeleid over het algeloopen
vereenigingsjaar, goedgekeurd. De aftreden
de bestuursleden werden herkozen terwijl in
de twee vacatures werden gekozen de hee-
ren C. Baart en B. Bodenstaf.
Naar de geweestelijke jaarvergadering
der Federatie Zuid-Holland werden afge
vaardigd mevr. de Cler-de Bruin en de hee-
ren H. van Woudenberg en C. J. Piena.
Vervolgens hield de heer mr. dr. S. Mok
een inleiding over „Ontwikkelingslijnen der
Sociaal-democratie".
De afloop van het groote conflict tus
schen Duitschland en de geallieerde mo
gendheden, aldus spr., zal van groote betee-
kenis zyn voor de democratie. Zonder demo
cratie zal geen socialisme mogeiyk zyn. De
wereld-oorlog van 1914 tot 1918 heeft de
illusie verstoord, dat het socialisme er „van
zelf' zou komen. De leiding van de moderne
arbeidersbeweging was cr terdege van door
drongen. dat zy de rlchtiynen voor de toe
komst gereed moest hebben. Vandaar o.a.
de totstandkoming van het Plan van den
Arbeid.
Van het kapitalisme verwachten slechts
weinigen nog heil; het geloof ln het kapi
talisme heeft afgedaan. Het bracht slechts
allerlei onheilen.
Het staats-ingrijpen, zooals dit ln Italië
en Rusland geschiedt, ls nog geen socialisme,
Hef principieele verschil tusschen sociaal
democratie en staats-soclalisme is, dat de
S.D.A.P. een klassenlooze maatschappü na
streeft, een samenleving, waar geen klassen
strijd zal zyn. Deze klassenstryd is overigens
niet iets wat de S.D.A.P. nastreeft, zooals
ten onrechte door velen wordt gedacht.
De crisis van 1929 heeft groote verwoestin
gen aangericht, ook onder middenstands-
groepen, waardoor in die kringen het geloof
in het kapitalisme eveneens verdwenen is.
Dat met het verdwynen van de warenhuizen
en de coöperaties de middenstand gebaat
zou zyn, is gebleken in geenen deele juist te
zyn. In Duitschland zijn ze trouwens niet
verdwenen, doch slechts in andere handen
overgegaan.
Spr. schetst daarna de beteekenis van
Japan, dat voorheen afnemer was en nu
op groote schaal produceert en groote kolo
niale gebieden van producten voorziet. Er
zal een betere verdeeling moeten komen
van de goederenrull, doch alleen in dezen
zin. dat ze de algemeene volkswelvaart ten
goede komt.
Staatsinmenging is een onontkoombare
noodzakelijkheid; de landbouw is daarvan
een duidelyk voorbeeld.
Toen de Rotterdamsche Bank dreigde ln-
ven te storten en een groot deel van het
Nederlandsche bedrijfsleven daardoor werd
bedreigd, heeft de Staat ook Ingegrepen.
Als een voornaam punt noemt spr. verder
de werkloosheidsbestrydlng, vooral door uit
voering van groote openbare werken. Hei
economische leven wordt, daardoor gunstig
beïnvloed. Toen van 1931 tot 1936 de uit
voering van openbare werken sterk vermin
derd werd, steeg de werkloosheid enorm.
Gelukkig zegt de soc. dem. minister dr,
v. d. Tempel, dat men moet doorgaan met
de groote openbare werken als middel ter
bestrijding van de crisis.
Het ls begrijpelijk, dat thans de veiligheid
van den staat nummer een is, doch ns
dezen oorlog zullen er heel wat problemen
opgelost moeten worden. Met name In de
grondstoffen-verdeeling zal een verandering
moeten komen. Nationaal en internationaal
moet er worden gestreefd naar ordening.
De ordening, zooals de roomsch-katholie-
ken die voorstaan, ls meer op het belang
van de producenten dan van de consumen
ten gericht.
Bovendien streeft de sociaal-democratie
naar ordening, gepaard gaande met ge»5"
telyke vrijheid. Er is op dit punt een en'
overbrugbare kloof tusschen soc.-democra-
ten en roomsch-katholieken. De laataten
zyn niet van nature democraat, doch alleen
daar, waar men minderheid is
Socialisme en democratie moeten onver-
brekeiyk aan elkaar verbonden zyn. alt")»
spr. De overheid in de toekomstige maat-
schappy zonder klassen zal de productie
middelen moeten bezitten om zc te scj>ïu'"
ken in het belang van de geheele bevolking-
Wellicht zal do oorlog, ondanks alle er
lende, tot gevolg hebben, dat men de han
den ineen slaat om tot een algehcclc wu«"
ging te komen van productie en distributie-
Spr. besloot zijn inleiding met den wenst»
dat de sociaal-democraten hieraan kracht'}
zullen medewerken en de maatschaPPD
zullen stuwen in de richting der soclaai-
democratie.
Op het gesprokene volgde een gedachten-
wisseling, waarbii mr. Mok nog enkele on-
derdeclen van zyn met groote aanda™'
aangehoorde rede kon verduidciykcn.
Na een woord van dank aan den InlOT»
sloot de heer van Woudenberg dc bijeen
komst.
