Oorlogsnieuws blijft uit
Aanbod van
goede diensten'''' afgewezen
DONDERDAG 16 NOVEMBER 1939
No. 24432
De strijd ter zee
STADSNIEUWS
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordemdgplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
Finland en de Sovjets
De blokkade
Mussolini spreekt
In Engeland
Verspreide berichten
Een verklaring namens rijkskanselier Hitler
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd stfnt
per 3 maanden f.2 33
per week Ti:.... tOJt
Franco per post t. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland 10.80 per 3 mmL>,
PRESIDENT KALLIO ONTVANGT
DELEGATIE.
De Finsche president Kallio heeft giste
ren Paasikivi en Tanner, leden der Finsche
delegatie te Moskou, alsmede den minister
president Cajander en den minister van
buitenlandsche zaken Erkko ontvangen.
De bespreking duurde 2V4 uur. De presi
dent ontving verslag van het verloop der
onderhandelingen in de Russische hoofd
stad.
De giften voor de nationale verdediging
van Finland komen niet slechts uit het
land zelf, doch ook uit de Scandinavische
landen. Uit Zweden werd een bedrag ont
vangen van 1.5 millioen Finsche mark, uit
Noorwegen van 1.6 millioen en uit Dene
marken van 1.1 millioen Finsche mark. De
totale bijdragen zijn thans gestegen tot
boven de honderd millioen Finsche mark.
RUSSISCHE „HETZE".
Het Russische telegraafschap Tass pu
bliceert een lang telegram uit Helsinki,
waarin gezegd wordt, dat leidende kringen
in Finland voortgaan met aanmoediging
van de anti-sovjet-propaganda en dat de
pers daarbij een bijzonderen ijver toont.
„Het wordt als een rechtstreeksche plicht
beschouwd om voortdurend en stelselmatig
allerlei leugens te schrijven over de sovjet
unie en haar staatsorganen te beleedigen.
De meest reactionnalre elementen, die
droomen van een uitbreiding der grenzen
van Finland tot aan den Oeral (sic! zijn
de eersten in deze leugenachtige anti-sov-
jetcampagneHet telegram wijst dan
verder op buitenlandschen, Engelschen in
vloed, waarna het als volgt eindigt: „de
bladen trachten reeds van tevoren de zaak
zoo voor te stellen, alsof de U.R.S.S. de
schuld draagt van de onderbreking der be
sprekingen, aangezien zij „onmogelijke
elschen" stelde. Zij twijfelen er reeds aan
of men de besprekingen kan voortzetten.
Weliswaar herhalen Finsche officieele
kringen nu nog, dat zij streven naar een
accoord met de U.R.S.S. en dat de onder
breking van de besprekingen in het Krem
lin van tijdelijken aard zal zijn. maar dat
is niets anders dan een truc. die ten doel
heeft de openbare meening in de wereld
te misleiden. Het is duidelijk, dat de lei
dende kringen van Finland geen accoord
met Rusland wenschen. dat zij zich hou
den aan hun anti-sovjetpolitiek. De groote
massa's der bevolking willen echter op
recht vriendschappelijke betrekkingen met
de sovjet-unie vestigen.
VERNIELDE SCHEPEN.
Het 794 ton metende Britsche kustvaar
tuig „Woodtown" is na een ontploffing ge
zonken. Van de uit dertien personen be
staande bemanning zijn er negen verdron
ken De „Woodtown", een kleine tankboot.
werd opgeblazen en zonk binnen een mi
nuut. slechts een rookwolk achterlatende.
Het 1900 ton groote Lithausche s.s. „Nida"
is bij de Estlandsche kust tot zinken ge
bracht.
Het Grieksche stoomschip „Georgios" is
aan de Noord-Oostkust van Engeland ge
zonken. De uit 22 koppen bestaande be
manning is gered. Geen hunner werd ge
wond. Het schip is in de duisternis in aan
varing gekomen met een gedeeltelijk onder
water zittend wrak.
Het Grieksche s.s. Georgios" had een
Inhoud van 2216 ton en was geregistreerd
in den Piraeus, de haven van Athene. De
bemanning is opgepikt door een redding
boot van de Engelsche kustwacht, welke
twaalf uur lang in zee is geweest om de
mannen te redden. Toen de boot bij de
„Georgios" kwam, was de bemanning al
van het schip af. Een aanzienlijken tijd
heef. de reddingboot het water afgezocht,
alvorens zij de sloep van de „Georgios"
kond, waarin de bemanning had plaats
tenomen.
FINSCHE SCHEPEN OPGEBRACHT.
Twee Finsche schepen t.w. de „Verna"
kan 1450 ton en de „Flora" van 2025 ton,
lijn door de Duitschers in de Oostzee aan
gehouden en naar Sw-lnemuende opge
lucht.
Ge „Verna" was met een lading cellulose
op wig naar Engeland.
De Flora" had een lading hout aan
"oord, bestemd voor Nederland.
DUITSCH SCHIP BUITGEMAAKT.
Hen Duitsch stoomschip van 909 ton dat
"aar men meent „Leander" heet, is als
I PUIS een haven van West-Engeland bin-
beuucbrachi. Men denkt, dat het schip de
baken van Vigo binnengeloopen was, toen
oorlog uitbrak, en dat de bemanning
«sloten heeft te trachten Duitschland
bereiken, toen zij geen levensmiddelen
®ter kon krijgen.
°o aan wal gebrachte Duitsche beman-
toonde sporen van ontbering,
mijkbaar was de Leander vermomd als
'O Russisch schip. De letters USSR waren
t de zijkanten geschilderd, terwijl de
"•isische vlag werd gevoerd.
In de eerste negen weken van den oorlog
heeft de Britsche marine 427.000 ton goede
ren aangehouden. De Fransche marine heeft
tot 10 November aangehouden 223.297 ton
goederen.
WEDEROM GEEN ENKELE AANWIJZING.
Nadat gistermiddag te Rome de plechtige
opening had plaats gevonden van het
nieuwe studiejaar, begaven de studenten
zich onder het zingen van fascistische liede
ren naar het Venetiaansche plein, waar
weldra een groote oploop van menschen ont
stond. De menigte improviseerde een vurige
betooging tot Mussolini.
Toen de Duce ten slotte op het balcon
verscheen werd hij ruim tien minuten lang
toegejuicht. Daarna richtte Mussolini het
woord tot de studenten en zelde hij:
Vrienden en studenten van Rome, ik
dank u voor uw geestdriftigen groet.
Thans, nu de universiteit haar zalen
weer heeft opengesteld, moet gij u in
alle rust en in orde aan de studie zetten.
Doch zooals altijd, volgens de fascisti
sche gewoonte en bij wijze van voorzorg,
moet gij uw geweer goed zichtbaar vlak
bij uw boeken plaatsen. De vrede van
het fascistische Italië is geen lafhartige
vrede: het is een gewapende vrede.
Na deze paar volzinnen zweeg de duce en
maakte aanstalten zich weer in zijn werk
kamer terug te trekken.
Tijdens de ovatie die nu volgde, aldus
meldt men aan de ,.N. R. Crt." klonk uit een
groep studenten de kreet Tunesie waarop
de Duce een geruststellend, iewat vaderlijk
gebaar maakte, zoo in den geest van: wees
maar ï.Iet ongeduldig brave jongen, dat
komt wel terecht. Toen men daarna ook
Corsica riep, kon men zien dat Mussolini
en de ministers die uit andere vensters van
liet oaieis de manifestatie volgden, dat al
lerminst waardeerden. Onder deze autori
teiten. die van de vensters op de volksme
nigte neder zagen, werd een gebaar ge
maakt, dat men dezen roep niet zou her
halen.
De Duce sprak daarop nog de volgende
woorden: X)e vrede van Italië is geen on-
krijgshafiige vrouw, doch een gewapende
vrede. Daarna was de manifestatie die
slechts weinige minuten geduurd had, voor
bij Een groote menig'e bleef nog lang den
Duce toejuichen, die ook nog herhaaldelijk
op het talcon verscheen
RAD'OTOESPKAAK VAN GAYDA.
In een radiotoespraak tot Amerika heeft
Gayda, de directeur van de „Giomale d' Ita
lia vanochtend vroeg gzegd, dat de Itali-
aansche oogmerken zijn: politieke en eco
nomische harmonie op den Balkan, vrijheid
en gelijkheid bij de oplossing van het kolo
niale vraagstuk. Gayda zeide ten slote. dat
de „kalme en gewapende politiek van Mus
solini gebaseerd is op afwachten en waak
zaamheid'
GEEN GEHEIME ZITTINGEN.
Een aantal Hoogerhuisleden heeft aan
gedrongen op het houden van geheime ver
gaderingen ter bespreking van aangelegen
heden, die naar hun meening niet open
baar gemaakt behooren te worden.
Namens de regeering antwoordde Stan
hope. dat de tijd zou kunnen komen, waar
op een speciaal onderwerp rijp zou zijn voor
een geheime jTarlementsbijeenkomst. Het
zou kunnen gebeuren, dat er eenig verschil
van meening in het land zou ontstaan, het
welk wij. aldus Stanhope, gaarne in een
openhartige bespreking zouden zien opge
helderd, doch dat oogenblik is nog niet ge
komen.
Het land is thans zeer eensgezind ten
aanzien van het doel. waarnaar het streeft,
en de methode, volgens welke dat doel be
reikt moet worden.
In den vorigen oorlog is een geheime bij
eenkomst gehouden over de kwestie van
den dienstplicht waarover een groot ver
schil van meening bestond, niet alleen in
het parlement, maar in het geheele land.
Stanhope zeide zich een dergelijke kwes
tie thans niet te kunnen voorstellen. Er is
thans veel meer publiciteit dan 25 jaar ge
leden.
„Ik geloof", aldus spr., „dat de publiciteit
in sommige opzichten zelfs te ver is ge
gaan. Hoewel ik geen terugkeer tot de da
gen der geheime diplomatie wensch, ge
loof ik, dat deze zaken met meer succes be
handeld zouden kunnen worden, indien cr
minder publiciteit was dan thans het ge
val is door de redevoeringen der autocrat!
sche landen".
Stanhope sprak vervolgens over het ge
bruik. dat de buitenlandsche propaganda
van een geheime bijeenkomst zou kunnen
maken. Hij zeide: „De radio-omroep heeft
zich niet alleen ontwikkeld in Engeland,
maar ook overzee en in het bijzonder voor
doeleinden van propaganda, vooral onware
propaganda.
Wanneer er een geheime bijeenkomst zou
worden gehouden, zou Goebbels onmiddel
lijk zeggen, dat er in lager- of hoogerhuis
een sterke strooming ten gunste van on-
middellijken vrede op de basis der Duit
sche voorwaarden zou bestaan. Hoe zouden
wij dat kunnen ontkennen zonder nauw
keurig mede te deelen, wat er in de bijeen
komst besproken was?"
Six John Simon zal heden in het Lager
huis de gebruikelijke verklaring afleggen
over den internationalen toestand, aange
zien Chamberlain nog steeds verplicht is
zijn kamer te houden.
DE STAKING IN DE BRITSCH INDISCHE
JUTE-INDUSTRIE.
De commissie voor de Britsch-Indische
jutespinnerijen is te Calcutta bijeengeko
men met het oog op de staking in de in
dustrie, waarbü 36.000 man betrokken zijn,
Met algemeene stemmen werd besloten
de loonen der arbeiders Oiet 10 procent
te verhoogen.
Gistermiddag hebben daarop ongeveer
8000 stakende arbeiders het werk hervat.
Men verwacht, dat de anderen vandaag
zullen volgen.
SMUTS WINT BIJ DE TUSSCHEN-
TIJDSCHE VERKIEZINGEN.
De regeering van generaal Smuts heeft
in Zuid-Afrika de overhand behaald in
twee tusschentijdsche verkiezingen voor
den provincialen raad. De neutraliteits-
kwestie was het punt. waarom de verkie
zingscampagne gedraaid heeft.
Het waren de eerste verkiezingen in de
unie sinds de scheuring in de vereenigde
partij over de oorlogskwestie, toen Smuts
Herzog opvolgde.
9?'
De regeeringspersdienst meldt:
Gisteravond omstreeks half zeven hebben de gezanten van
Nederland en België zich op uitnoodiging van minister Von
Ribbentrop naar de Wilhelmstrasse te Berlijn begeven, waar de
minister hun namens den rijkskanselier mededeelde, dat, na
de bruuske weigering van het aanbod van goede diensten van
H. M. Koningin Wilhelmina en Z. M. Koning Leopold door de
Britsche en Fransche regeeringen ook de Duitsche regeering
het aanbod daarmede als afgedaan beschouwt.
Naar aanleiding van het vorenstaande antwoord vernemen wij,
dat onze regeering thans de situatie overweegt en zich daar
over met de Belgische regeering in verbinding zal stellen.
MET TIEN DOLLAR OP ZAK VAN-
ROTTERDAM NAAR SAN FRANCISCO.
Een Leidsch student vertelt.
Op uitnoodiging van de N.V. Boekhandel
voorheen C. Kooyker alhier waren wij gis
teravond met vele anderen onder het ge
hoor van een Leldschen student Erik Ha-
zeihoff Roelfzema, die in de groote zaal
van ,,'t Schuttershof" een causerie hield
naar aanleiding van zijn onlangs versche
nen boek „Rendez-vous in San Francisco",
zulks onder den titel „Onder zwervers in
Noord-Amerika" of „Een weddenschap om
met 10 dollar var.uit Rotterdam San Fran
cisco te bereiken".
Na met een enkel woord door den direc
teur van A. W. Sljthoff's Uitgeversmij., den
heer S. G. van Looy te zijn ingeleid, ving
Hazelhoff zijn causerie aan met op te
merken, dat hij slechts schoorvoetend
achter dezen katheder heeft plaats geno
men. Niet alleen, omdat er in Lelden al
zoo ontzettend veel van achter katheders
wordt verteld, maar ook omdat zich zoo
vele van zijn vrienden in de zaal bevinden,
die uit den aard der zaak precies van alles
op de hoogte zijn, zoodat hij wel gedwon
gen is zich nauwgezet aan de waarheid te
houden.
In groote trekken verhaalde spr. dan van
de aanleiding tot zijn reis naar Frisco: een
weddenschap met een Amerikaansch meis
je in de Kurhausbar te Scheveningen om
haar op haar verjaardag thuis te komen
gelukwenschen en de reis daarheen te vol
brengen met niet meer dan 10 dollar op
zak.
De reis naar New York werd gemaakt als
stuurmansleerling en daarna werd hij op
genomen in het millioenenleger van de
zwervers, de tramps. Aardig was hetgeen
spr. van deze tramps vertelde: als je er
één ziet. dan ligt hij onder een boom en
rookt een sigaret: zie je er twee. dan heb
ben ze vijf minuten geleden vriendschap
gesloten, hoewel ze elkaar nooit tevoren
zagen, om 100 meter verderop weer in ver
schillende richtingen te gaan; zijn er vier
bij elkaar, dat wordt er onmiddellijk ver
woed gebridged, waarbij de eene partij in
minder dan geen tijd aan de andere
3.765.000 dollar schuldig is en zijn er hon
derd tezamen, dan vormen zij een delega
tie, die in optocht naar het Witte Huis
trekt om werk te vragen, dat zij vurig ho
pen nooit te zullen krijgen!
Op zeer onderhoudende wijze vertelde
spr. verder van zijn ervaringen temidden
van deze zwervers, die dienen te worden
onderscheiden in hitch-hikers, die op auto's
en hobo's, die clandestien in treinen mee
rijden. Zij staan vaak aan groote ontbe
ringen bloot, doch zijn gepantserd door
een ongelooflijk groot gevoel voor humor,
dat hen ook in de allermoeilijkste omstan
digheden niet verlaat. Als voorbeeld deed
spr. het verhaal van den ouden tramp, in
wiens gezelschap hij gedurende uren ach
tereen op een klein platform tusschen twee
wagons van een rijdenden trein stond. Het
was ijzig koud; het vroor en het 'eek wel of
de trein nooit zou stoppen. De reis ging
door een onmetelijke woestijn; onze lede
maten waren verstijfd tot op het gebeente.
En eindelijk, toen de trein al elf uur ach
ter elkaar had gereden zonder te str.ppen,
stamelde die oude tramp „Eli dan te be
denken. dat ik vroeger niet eens van ijsce's
hield"
Na afloop van öenzelfden tocht gaf de
tramp zijn waardeenng over de houding
van zijn metgezel te kennen door een sim
pel „Nice work, son". Bij allen lof, welke
hem is toegezwaaid, is dit voor spr. het
grootste compliment geweest De omgang
met deze zwervers heeft hem veel geleerd;
het had nog meer kunnen zijn. wanneer hij
zich maar meer aan hun adviezen had ge
stoord. Waarom, zoo vroeg spreker, hebben
oudere menschen toch altijd gelijk? Het is
een van hun onaangenaamste eigenschap
pen.
Aan het Amerikaansche volk bewaart
spr. de prettigste herinnering; de menschen
zijn oprecht hartelijk, in hooge mate ver
draagzaam en aanstekelijk vroolijk. Daar
enboven zijn ze ontstellend goedgeloovlg.
waarvan spr.. dankbaar heeft geprofiteerd
om zich reisgelegenheid te verschaffen.
Het succes van een zwerver hangt trou
wens geheel en al af van de „story", die
hij weet voor te dragen en die geheel moet
zijn ingesteld op dengene, wiens hulp men
noodig heeft. Daarvoor zijn menschenken-
nis, flair en een bliksemsnel reactievermo
gen noodig.
Het zou ons te ver voeren, wanneer wij
Hazelhoff volgden bij zijn smakelijk en
eerlijk voorgedragen reisverhaal; bij zijn
omzwervingen rond Diamond Lake, waar
de warme Amerikanen in het lauwe water
lagen te puffen als uitjes in de kokende
bakolie" en bij zijn ontmoeting met Shorty
den domsten neger van Amerika, wiens
hoogste ideeaal het was om eens een gou
den tand in zijn mond te hebben; Shorty,
die toen hij door een treindetective op hee-
.erdaad werd betrapt als hobo, ijskoud be
weerde, dat hij heelemaal geen hobo was;
hij deed alleen maar sight-seeing!
Genoeg ervan. Onze weergave zou„ in
het bestek, dat wij daarvoor beschikbaar
kunnen stellen, toch nooit een volledig
beeld kunnen zijn van de reisbeschrijving,
welke Hazelhoff gisteravond voor zijn toe
hoorders deed leven.
Een dankbaar applaus was zijn deel.
BINNENLAND.
Weldra bijzonderheden omtrent evacuatie;
begrooting van binnenlandse he zaken
(3de Blad).
Stijgend gebruik van tabaksproducten (3de
Blad).
Ons parlementair overzicht (3de Blad).
Drie slachtoffers van slippen op
wegen (Gemengd, 3de Blad).
gladde
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer stille markt Lustelooze stem
ming Weinig vgMnderde koersen
Koninklijken gedrukt Amerikanen
ongeanimeerd Beleggingen weifelend.
BUITENLAND.
Van het oorlogsfront weinig nieuws. (1ste
Blad).
Pogingen een Balkan-blok
(1ste Blad).
te vormen?
Niets-zeggende rede van Mussolini
Blad).
(lste
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
Meest matige wind uit Westelijke
richtingen. Gedeeltelijk bewolkt,
later weer toenemende bewolking.
Afnemende kans op regenbuien.
Weinig verandering in tempera
tuur.
STORMWAARSCHUWINGS-
DIENST.
Geseind te 13.50 uur aan alle
posten:
„W eest op uw hoede".
INSTALLATIE PADVINDERSDISTRICTS
COMMISSARIS.
Zaterdagmiddag om 4 uur zal in den
Leidschen Hout de installatie geschieden
van prof. dr. P. A. H. de Boer als districts
commissaris voor Rijnland der Ned. Pad-
vindersvereeniging, zulks als opvolger van
den heer Chr. Stokhuyzen, die naar elders
vertrok.
De installatie zal worden verricht door den
waam. hoofdverkenner, den heer Oosterlee
uit Nijmegen.
Bij ongunstig weer heeft zij plaats in de
Gehoorzaal.
EXAMENS MIDDENSTANDS-DIPLOMA.
De alhier door de Onderwijs Centrale van
den Christelijken Middenstandsbond afge
nomen examens zijn gisteren voortgezet en
beëindigd
Geëxamineerd werden 32 candidaten
voor het „Normaal" examen.
Geslaagd zijn de heeren: C. van Muis
winkel, Bodegraven: C. Oppelaar. Noord-
wijk a. Zee; J. G. Posman, Haarlem: A.
Plaisier, Noorden. A. v. d. Plas. Benne-
broek; P. Pols. Alphen a. d. Rijn; E. Pun-
selie, Gouda; J. Raaphorst. Hazerswoude;
J. A. Rekman. Haarlem: Mej. A. J. van Rijn,
Bodegraven; de heeren W. J. Wijbenga.
Alphen a. d. Rijn; C. Windhorst. Hazers
woude; J. van 't Wout, Leimuiden: C. Zaal,
Hazerswoude; A. Zuidam. Alphen a. d. Rijn;
W. M. Zuurhout, Noordwijk Binnen; P. van
't Hart, Maassluis; H. Weyer, C. van Woer
den. en P. van Leeuwen, Den Haag; A. v.
Zeideren, W. A. van Zeideren, W. van Zei-
deren te Bodegraven; M. van Zijtveld,
Alphen a. d. Rijn.
Afgewezen 8.
In totaal werden geëxamineerd 121 can
didaten n.l. 26 voor het „Speciaal" examen,
waarvan 25 zijn geslaagd en 95 voor het
„Normaal" examen waarvan 69 zijn ge
slaagd.