BINNENLAND
Wordt „Justitie" te duur?
UYLENSPIEGHEL J
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 15 November 1939
Derde Blad No. 24431
jOsie Jaargang
Een verklaring van den
opperbevelhebber
pschorting van ontslag
van dienstplichtigen
Hoe de vakbeweging
groeide
Zetelverplaatsing door
naamlooze vennootschappen
dCcLat de. v€ag vau Uur f&Oiy'f oo£ iudeAüu. ïifd
unutpefteti-fófytff adtrerifceHUi it de daqdcadpeni
De uitgaven zijn
belangrijk gestegen
Uit Ned. Oost-Indië
Tweede Kamer.
n den
NOC EEN TEGENSPRAAK VAN
GERUCHTEN.
Aangezien ln de laatste dagen wederom
ërlei geruchten zijn verspreid omtrent
-„delingen van officieren en onderofft-
ieren, welke zelfs tot arrestaties zouden
•bben geleld, deelt de opperbevelhebber
an land- en zeemacht ons mede, dat deze
eruchten van allen grond ontbloot zijn. In
rband hiermede wordt een dringend be-
oep gedaan op het publiek geen waarde
t hechten aan nlet-offlcieele berichten en
di er van te onthouden geruchten verder
verspreiden.
(Wij herinneren in dit verband aan de
erklaring van den minister van defensie,
e gisteren eveneens dergelijke geruchten
ft gelogenstraft Red. LU.)
Bij het afdeellngsonderaoek van het weits-
twerp nopens opschorting van ontslag
dienstplichtigen, verklaarden enkele
n van de Tweede Kamer de opschor-
„g van het ontslag van dienstplichtigen
princtpleele gronden verwerpelijk te
ten.
De overige leden konden deze opvatting
M deelen.
Echter meenden sommigen, dat ln plaats
een verlenging van den dienstplicht
t ouderen hun vervanging door militair
ikbaarder jongeren aan te bevelen ware.
sns zijn nog velen vrij van militaire ver-
chtingen, die, indien goed geoefend, de
deren zouden kunnen aflossen. Op den
r zouden dan de oudere lichtingen spoe-
er naar huls gezonden kunnen worden,
'.reen tevens een besparing op de uitga-
voor kostwinnersvergoeding tengevolge
j hébben.
Eenige andere leden waren van oordeel,
t het verleenen van verlof op ruimere
te verkiezen ware boven een atflos-
"ethode. Zij vestigden eT de aandacht
dat jonge miliciens vaak in moeilijker
aatschappelljke omstandigheden vericee-
n dan oudere.
Deze opmerkingen gaven weer anderen
aanleiding er op te wijzen, dat het
tsontwerp niet rechtstreeks betrekking
ft op de gemobiilseerden en de moge-
eld tot vervanging van oudere dienst-
tigen door jongere volkomen onaange-
t laat. Het ontwero bepaalt alleen, dat
minderen, die in 1939 40 jaar. en de on-
officieren en officieren, die ln dit jaar
jaar oud wordenniet definitief van
a dienstplicht ontslagen worden, gelijk
ders het geval geweest ware. Van deze
onen is althans voor zoover de min
im betreft echter niemand op dit
;rnblik in feite onder de wapenen.
Sommige leden stelden nog de vraag of
e! geen aanbeveling zou verdienen het
tslag van de ln het ontwerp genoemde
tegorieën slechts voor een jaar op te
Zij merkten op, dat, indien de
'ilisatle nog een jaar mocht duren, vóór
October van het volgende jaar een over-
komstige beslissing zal moeten worden
'nomen van hen. die in 1940'resp. 45 Jaar
worden.
Zou het ontslag van de ln het ontwerp
doelden nu een jaar opgeschort worden,
'n kon het volgend jaar tegelijk met de
-dissing over de volgende lichting ten
nzien van hen een nieuwe beslissing
omen wordien.
Topcijfers van 1933 thans niet
weer bereikt.
EEN GEZAMENLIJK VERMOGEN VAN
42 MILLIOEN GULDEN.
lot iaarlljksch overzicht van den om-
der vakbeweging, verstrekt door het
ntraal bureau voor de statistiek, bevat
'roerige gegevens over het verloop van
1 aantal georganiseerde werknemers ln
land sedert 1910.
Blijkens de gegevens over liet aantal ge-
Saniseerden steeg dit ln 1938 van 743.000
't 169.000 d.d. met 26.400 of 3Vt procent,
en 2Vi procent in 1937. Van dezen groei
am 3/4 voor rekening van de belde
°"fate vakcentralen; het N.V.V. en het
-K. Werkliedenverbond, die in procen-
n uitgedrukt een ongeveer gelijke winst
ran 14"/»).
Gerekend naar de beroepen hadden de
üwvakken en de metaalindustrie het
"otste aandeel ln den groei. Beide gaven
vooruitgang te zien van 7.400 leden
'1. Gezamenlijk dfoegen zij hiermede
»r ruim te helft ln de totale stijging bij.
- bij het N.V.V. aangesloten Metaalbe-
«kersbond, de grootste vakbond in ons
boekte de meeste winst (ruim 4500),
ledental steeg tot Iets boven 50.000.
geen der richtingen ln de vakbe-
8 heeft haar ledental van het top-
,™r 1933 weder bereikt, ook al rekent men
winst mede, die in den loop van dit
■ar behaald werd. Zooals onderstaande
kers doen zien, was echter het Chr.
bond zijn vroegere cijfer dicht ge-
Ledental.
V. v.
jï ^kverbond
Verb.
Vakcentrale
begin'33 lJan.J.l. lJullJ.1,
(topcUfer)
342.000 309.200
118.800 115.100
198.400 181.800
49.500 46.400
320.100
118.400
186.600
47.950
EEN REGELING VOORGESTELD.
De regeering heeft een wetsontwerp bij de
Tweede Kamer Ingediend, waarvan de strek
king is het verplaatsen van haar zetel door
naamlooze vennootschappen van een der
gebiedsdeelen van het Koninkrijk der Ne
derlanden naar een ander mogelijk te
maken.
In de toelichting, die is onderteekend door
de ministers van Justitie en van Koloniën,
wordt er op gewezen, dat zulk een zetelver
plaatsing in de huidige omstandigheden van
groot belang kan zijn voor naamlooze ven
nootschappen. Te voorzien is, dat de moei
lijkheden, welke thans aan het verkeer in
den weg kunnen worden gelegd, het wellicht
noodzakelijk zullen maken, eerlang het be
stuurscentrum van belangrijke vennoot
schappen over te brengen naar een plaats,
waar de leiding der zaken beter kan ge
schieden.
In verband hiermede is de reeds lang ge
koesterde wensch, om voor naamlooze ven
nootschappen de mogelijkheid tot de be
doelde zetelverplaatsing te scheppen, in den
laatsten tijd met veel meer nadruk geuit.
Dit geldt niet alleen voor Nederland; blij
kens een missive van den gouverneur-gene
raal van Ned. Indië wordt ook aldaar de
wenschelijkheid erkend, dat de mogelijkheid
wordt geopend voor de overbrenging van
den zetel van ln Ned.-Indië gevestigde
naamlooze vennootschappen naar een ander
gebiedsdeel van het koninkrijk, in het bij
zonder naar Nederland.
De minister zijn van oordeel, dat ook het
landsbelang door een dergelijke zetelver
plaatsing kan zijn gediend, ln verband met
een doeltreffende samenwerking op het ge
bied van de voorbereiding van economische-
en landsverdediging.
De voorschriften, neergelegd ln dit wets
ontwerp, houden rekening met den spoed-
eischenden aard, welken de verelschte sta
tutenwijziging soms zal hebben. Tot de wij
ziging wordt steeds besloten door het be
stuur; zijn een of meer der bestuurders
belast met de dagelijksche leiding van de
vennootschap, dan zijn dezen steeds be
voegd.
I»
Aangezien een statutenwijziging, als hier
aan de orde, strekt ln het belang van het
bedrijf der vennootschap en ln de rechten
der aandeelhouders geen wijziging kan
brengen, lijkt het, afgezien van de noodzaak
om spoedig te beslissen, ook niet onjuist,
deze bevoegdheid te verleenen aan het be
stuur, c.q. aan de bestuursleden, met de
dagelijksche leiding van de vennootschap
belast. Mocht blijken, dat bij de statuten
wijziging een ongeoorloofd oogmerk voorzat,
bijv. om de aandeelhouders te bemoeilijken
bij de uitoefening van hun rechten, of om
crediteuren te benadeelen, dan zal goedkeu
ring of bekrachtiging worden geweigerd.
Van het wetsontwerp zal slechts kunnen
worden gebruik gemaakt door die vennoot
schappen. voor welke de huidige bijzondere
omstandigheden zetelverplaatsing wensche-
lljk maken.
Het vierde lid van art. 1 ziet op andere
wijzigingen, die met de bijzondere omstan
digheden verband houden. Men denke b.v
aan de moeilijkheden, welke kunnen voort
vloeien uit de afwezigheid van een aantal
commissarissen, of omtrent de plaats of de
wijze van oproeping van de algemeene ver
gadering van aandeelhouders. Ook hier snijdt
de beperking tot veranderingen, welke met
de huidige bijzondere omstandigheden ver
band houden, ongewenschte uitwassen af.
Zoodra blijkt van een ongeoorloofd oogmerk,
zal de overheid een spaak ln het wiel steken.
Een ruime redactie der bepaling is voor de
practljk niet wel te missen; men kan niet
alle gevallen voorzien.
Blijkens artikel 3 ls de goedkeuring door
de overheid, voorafgaande aan de Inwer
kingtreding der wijziging van de akte van
oprichting, niet vereischt. Goedkeuring kan
op een ontwerp van de wijziging worden
verleend en wel door de autoriteit ln het
gebied, waar de vennootschap gevestigd
was. Heeft deze bepaling geen toepassing
gevonden, dan moet de wijziging van de
akte van oprichting steeds binnen een
maand ter bekrachtiging worden Ingezon
den aan de overheid ln het gebiedsdeel, naar
hetwelk de plaats van vestiging der ven
nootschap ls overgebracht.
DE INVOER VAN ZUIDVRUCHTEN
TOEGENOMEN.
Heeft een belangrijke stijging ondergaan.
Blijkens het jaarverslag van den Bond
van Nederlandsche Grossiers in versche
Zuid-vruchten, ls de aanvoer van sinaas
appelen ln het afgeloopen Jaar belangrijk
gestegen.
Deze nam n.l. toe van 1.840.685 kisten
tot 2.407.602 kisten.
Wat vooral opviel ln het afgeloopen sei
zoen was de groote Invoer uit Palestina die
steeg van 861.551 kisten tot 1.302.942.
Ook uit Brazilië kwamen grooter hoeveel
heden sinaasappelen n.l. 453.753 kisten tegen
539.837 kisten in het voorgaande jaar.
Voor het eerst sedert het beëindigen van
den Spaanschen burgeroorlog zijn weer si
naasappelen uit dat land aangevoerd, n.l.
246 714 kisten.
Uit andere landen kwamen nog plm. 40.000
kisten sinaasappelen binnen.
De import van mandarijnen is ook gestegen,
vooral door den import uit Spanje. Zij be
droeg n.l. 173.956 kisten tegen 148.086 in het
voorgaande jaar.
De aanvoer van citroenen was vrijwel
gelijk gebleven; de aanvoer van Grape-frult
is echter gestegen.
Ook de import van Amerikaansche appe
len nam toe mede als gevolg van het feit,
dat het vorig jaar geen voldoende Holland-
sche appelen waren De aanvoer steeg van
660 071 kisten tot 846.197 kisten.
Ook de Import van peren nam hierdoor
toe n.l. van 173.744 kisten tot 309.815 kisten.
HET KUNSTMATIG DROGEN VAN GRAS.
Wij vernemen van offlcleele zijde het
volgende
In de Jaren 1938 en 1939 zijn met steun
van de regeering proeven genomen met
het kunstmatig drogen van gras. De re
sultaten van deze proeven rechtvaardigen
de zienswijze, dat deze methode van con-
serveeren kan bijdragen tot vermeerdering
van de eigen voederproductie, terwijl het
bedrijf minder afhankelijk wordt van den
aankoop van krachtvoer.
De bijzondere omstandigheden zijn voor
den minister van economische zaken aan
leiding geweest maatregelen te nemen,
waardoor voor het komende seizoen de mo
gelijkheid tot levering van een aantal dro
gers verzekerd is. Bovendien kunnen onder
bepaalde voorwaarden aan gegadigden
zekere faciliteiten worden verleend.
Deze voorwaarden hebben betrekking op
den opzet en de fnancieele regelingen.
oAon
(ingez. Mod.)
delen
do
de gegevens over de geldmid-
was het gezamenlijk vermogen
organisaties begin 1939 gestegen
'ruim f.42 millioen. Hiervan bezaten
tier genoemde centrmlen met haar
Jj^Ksloten organisatie* ruim f. 40 mll-
Verschenen is het voorlooplg verslag van
de Tweede Kamer over de begrooting van
Justitie voor 1940. Daaraan ls het volgende
ontleend;
Van verschillende zijden verzocht men
den minister in de memorie van antwoord
een uiteenzetting te willen geven van zijn
plannen, te meer omdat in de Troonrede
elke mededeellng dienaangaande ontbrak
Men vestigde er de aandacht op, dat het
getal wetsontwerpen, afkomstig van het
departement van Justitie, waaromtrent door
de Tweede Kamer voorlooplg verslag is uit
gebracht, doch de memorie van antwoord
nog moet Inkomen, langzamerhand vrij
groot geworden ls.
Verscheidene leden vestigden de aandacht
op het. feit, dat het eindcijfer der begroo
ting bijna f. 500.000 hooger ls dan verleden
jaar en dat bovendien tengevolge van de
wijziging ln de kostenverdeling over de ver
schillende departementen de uitgaven voor
de politietroepen met ruim f, 133.000 zijn
verminderd, zoodat de reëele stijging van de
uitgaven meer dan f.600 000 bedraagt. Deze
leden drongen met klem op beperking van
uitgaven aan. Onder meer dachten zit aan
bezuiniging bij de rechterlijke macht, in
welk verhand zij 's ministers aandacht vroe
gen voor de mogelijkheid van opheffing der
rechtbanken te Dordrecht en te Zutphen.
Andere leden merkten naar aanleiding
hiervan op, dat bij de rechterlijke macht
nog altijd misbruik wordt gemaakt van het
instituut der volontairs. Wordt aan dit mis
bruik een einde gemaakt, hetgeen toch zeker
eens zal dienen te geschieden, dan zullen
de uitgaven voor de rechterlijke macht
aanzienlijk moeten toenemen. Hieruit blijkt
wel, dat van belangrijke bezuinigingen op de
uitgaven voor de rechterlijke macht voors
hands wel geen sprake zal kunnen zijn. Wat
betreft de opheffing van rechtbanken merk
ten deze leden voorts op, dat de ervaring
tijdens den vorigen oorlog heeft geleerd,
dat de werkzaamheden, althans in straf
zaken, sterk toenamen. Het is afge
zien van andere bezwaren dus thans
zeker niet de tijd om tot opheffing van
gerechten over te gaan.
Verscheidene leden Informeerden naar de
voornemens van den minister met betrek
king tot de afwikkeling van de zaak-Oss.
Andere leden gaven als hun oordeel te
kennen, dat het ook na het Kamervotum
dat tot op zekere hoogte aan de mare
chaussee voldoening schonk niet moge
lijk zal zijn deze zaak eenvoudig te laten
rusten. Deze leden meenden, dat hervat
ting van het onderzoek in verschillende
zaken noodig is.
Verscheidene leden achtten het noodig
ln een herziening van het arbeidsrecht het
ontslagrecht te betrekken. Zij hoopten, dat
de minister daartoe bereid zal zijn.
Betalingsmoeilijkheden van
gemobiliseerden.
Verscheidene leden vestigden er de aan
dacht op. dat niet weinige gemobiilseerden
ten gevolge van hun oproeping onder de
wapenen in betalingsmoeilijkheden zijn ge
raakt.. Sommige dezer leden drongen er op
aan, door wetswijziging te bereiken, dat
zulke personen niét in staat van faillisse
ment verklaard behoeven te worden, doch
dat hun ook Indien een grooter dan het
ln artikel 218 der Fallllssementswet be
doelde gedeelte der schuldetschers zich
daartegen verzet surséance van betallne
kan worden verleend.
Andere leden stelden de vraag, of niet
een eenvoudiger en goedkooper oplossing
ware te vinden door den rechter de be
voegdheid toe te kennen ln gevallen van
dezen aard uitstel van betaling toe te
staan.
Weer andere leden vroegen, of het niet
voldoende zooi zijn. wanneer de minister
zich tot de rechtbanken wendde met het
verzoek de beslissing omtrent faillisse
mentsaanvragen tegen zoodanige .mobili
satie-slachtoffers" geruimen tijd aan te
houden.
Pachtwet.
Verscheidene leden, hoewel van oordeel,
dat voor een algeheele herziening van de
Pachtwet de tijd nog niet is aangebroken,
zouden toch een portleele herziening reeds
thans ln overweging willen geven. In het
bijzonder de formeele regeling van de pro
cedure in hooger beroep laat huns Inziens
te wensehen over.
Merkwaardig noemden verscheidene leden
het, dat in verschillende gevallen juist in
pachtcontractenwaarbij het Riik 'domei
nen) als verpachter optreedt, buitensporige
verplichtingen voor den pachter bleken te
zijn opgenomen. Het Rijk behoorde toch de
eerste te zijn, die zich naar letter en geest
aan de nieuwe wet houdt.
DE ALBLASSERWAARD UIT HAAR
ISOLEMENT VERLOST.
Nu gisteren de imposante brug over De
Noord met de bij Ridderkerk op den weg
Dordrecht-Rotterdam en anderzijds op
Sliedrechts aansluitende deelen van den
nieuwen rijksweg No. 15 voor het motor
en rijwlelverkeer ls opengesteld, ls het
eiland Alblasserwaard uit zijn isolement
verlost.
De vreugde over deze gebeurtenis werd
behalve door het wapperen van de vlag
gen in de directe omgeving tot uiting ge
bracht in vele redevoeringen, welke tijdens
het door de kamer van koophandel en fa
brieken voor Dordrecht en omstreken aan
geboden noenmaal ln de versierde zalen
van de Hollandsche draad- en kabelfa-
briek, die hiervoor groote gastvrijheid ver
leende, gehouden werd.
Gesproken hebben de heeren Van Helden,
Harmsen en De Bussy, en de burgemees
ters van Alblasserdam, Sliedrecht, Vianen,
Dordrecht, Ridderkerk en Hendrik-Ido-
Ambacht,
Langs Giessendam en Hardlnxveld werd
daarop naar Gorkum gereden, waar de
metaalbedrijven van de N.V. de Vries
Robbé ln volle werking werden bezichtigd.
RANTSOENBOEKJES VOOR VERLOF
GANGERS.
Aan personeel van de land- en zeemacht,
waaraan verlof van vier tot zestig dagen
ls verleend, zullen, tegen inlevering van
de „verlof-distributiekaarten", door den
dlstributledienst rantsoenboekjes worden
verstrekt. Aan personeel dat meer dan
zestig dagen verlof krijgt, zal tegen inle
vering van de verlof-distributiekaart een
rijksdistributiekaart en zoo mogelijk de
distributiestamkaart worden uitgereikt.
GOUDONTTREKKING BIJ DE
NEDERLANDSCHE BANK.
Onder den invloed van de nerveuze stem
ming, die in het laatst van de vorige week
hier te lande heeft geheerscht. ls de goud
voorraad van de Nederlandsche Bank in
verband met het wegvloeien van kapitalen
naar het buitenland, met f. 45 millioen ver
minderd. Echter bedraagt hij nu nog ruim
f. 1058 millioen. De rekening-courant saldo's
zijn verder met f. 48'/t millioen afgenomen
en beloopen nu f. 223/i millioen tegen f. 710
millioen een jaar geleden.
VERSPREIDE BERICHTEN.
De spoorwegovergang in de Hoog
straat te Nijkerk van de spoorbaan Amers
foortZwolle zal worden opgeheven. Er
wordt een automatische waarschuwings
installatie aangebracht.
GROOTE BRAND.
MOEARA ENIM, 15 Nov. (Aneta/A.NP.)
Gisternacht woedde een groote brand in de
Doesoen Poelau Panggoeng. in de Marga
Semendo. Door nog onbekende oorzaak wer
den 28 huizen en toko's een prooi der vlam
men. De schade bedraagt ongeveer 1.20.000.
(Van onzen parlementairen medewerker).
DE ECONOMISCHE POLITIEK.
Gisteren kwam er een der grootste en
meest-vette begrootingskluiven op den par
lementairen disch:
de begrooting van Economische Zaken en
die van het Landbouw-crisisfonds.
Dus: onze economische politiek ln deze
bewogen oorlogsdagen, waarin de aan-, in-
en uitvoeren van alle kanten worden be
kneld en met tallooze moeilijkheden moet
worden rekening gehouden. En, welk een
onzekerheid is er door deze omstandigheden.
Reeds de eerste spreker, prof. van Gelde
ren heeft op dat alles met nadruk gewezen en
daarbij in het bijzonder ook gesproken over
de prljzen-politiek, die in het midden staat
van de economische situatie dezer dagen.
Het beleid inzake de nationale behoeften-
voorziening betoogde hij concentreert
zich weer een groot deel op het beleid be
treffende de prijzen. De prijzen van tal van
artikelen zijn reeds verhoogd en blijven zich
in de stijgende lijn bewegen, waarvan de
hoogieeraar allerlei voorbeelden gaf De kos
ten van levensonderhoud worden aldus aan
zienlijk hooger. en bedreigen ons volk, vooral
de arbeidersgezinnen. Prof. van Gelderen
bleek dan ook groot bezwaar te koesteren
tegen het beleid van den Minister op dit
punt, dat zich wel richt tegen ongeoorloofde
prijsopdrijving, maar niet tegen prljs-ver-
hooglng in het algemeen. En de hoogleeraar
zette uiteen, dat onder deze verhooging de
lagere inkomens het meest te lijden hebben,
omdat het draagkracht-beginsel hier geheel
zoek ls.
Prof. van Gelderen was van oordeel,
dat de Regeering moet streven naar
stabilisatie der prijzen van de eerste
levensbehoeften.
Zij behoeft niet alle prijzen te regelen,
maar wel die van de meest-onmisbare le-
vensbenoodigdheden ihuren. brandstoffen,
kleeding en schoeisel Inbegrepenhier
moet de Regeering prijs-temperend en prijs-
stablUseerend optreden, waarbij het Rijk
natuurlijk financieele offers zal moeten
brengen.
Dat dit onderwerp, door prof van Gelde
ren aangeroerd, telkens ln het debat terug
keerde, spreekt vanzelf.
Het meest critisch keerde het terug in de
rede van den heer Rost van Tonningen, die
onze economische moeilijkheden, onze
„chaotische economische noodmaatregelen",
grootendeels weet aan het verkeerde beleid
onzer Regeering. waardoor aan den eenen
kant groote voedselvoorraden worden ver
nietigd en aan den anderen kant ondervoe
ding en prijsstijging optreden. Het beleid
had, volgens hem. gericht moeten zijn op de
voorziening in eigen levensbehoeften. De
voorraadvorming noemde hij onvoldoende
en nu Engeland de blokkade zoo scherp
uitvoert was hij van meening, dat wij onze
tarwe-voorraden in Centraal Europa moe
ten inslaan.
Later op den middag plaatste de heer
Bakker tegenover deze en andere crltiek een
Frlesch rijmpje:
Een ander krijgt altijd de schuld.
En niemand ziet zijn eigen bult.
Al had de heer Bakker dan ook zijner
zijds wel wenken te geven, over het alge
meen was hij toch met het beleid wel in-
Praat u mij er niet van, dat voorwer
pen geen ziel zouden hebben.
Ik heb het óók geloofd dat ze het niet
hadden tenslotte ls men toch wat ver
plicht aan deze, hm, verlichte eeuw, za'k
maar zegge maar nü ben ik weer over
tuigd animlst, net als de Maori's en de
Patagoniërs.
Ik heb een heer gekend helaas ls hij
uit mijn gezichtsveld verdwenen, helaas,
want hy wis opwekkend en ln elk geval
verrassend die hield vol, dat bij eiken
boom een géést hoorde. Met één been, ln
het midden van zijn lichaam. Daar stond-ie
dan op niet de heer, maar de geest
en dat staan verbaasde mij, want ik meen
de, dat geesten zwoven of ls het zwééf-
den?
Enfin, er werd een dikke boom ln den
tuin omgehakt en de heer, dewelke onze
buurman was, verbleekte, want nu stond de
een-beenlge geest daar zónder boom
om tegen te leunen of zoo. Hij heeft dezen
ooievaar eener Ijlere wereld toen voor ons
verzoend, want anders hadden we er vol
gens hem list mee kunnen krijgen.
Ik heb ik schaam mij het te beken
nen gelachen om dezen heer-buurman
en zl)n boom-geest.
Ten onrechte! Want waarom zou een
auto wél met geest bezield kunnen zijn
en een boom niet?
Een auto hééft Iets mënschelijks. Zij
loopt, zij klopt, zij drinkt al is het dan
voornamelijk benzine, er moet toch óók wel
es water en olie in, net als bij een ménsch
zij (vr)eet kilometers, zij kortom,
een auto is niet zóó maar een dood ding
en nu heb lk ontdekt, dat auto's een
ziel hebben nog bovendien!
Daar is mijn vriend met het stotterend
fornuis.
Eéns is het stotterend fornuis een fiere
vier-onder-de-kap geweest, maar dat was
nog ln de dagen van Stresemann, kort na
het steenen tijdperk, naar het mij nu wil
voorkomen.
Fornuis omdat het apparaat zich zóó
opwindt over elke werkzaamheid, die er
van wordt gevergd, dat het congestie krijgt
en een zweet-verwekkende hette gaat ver
spreiden.
Stotterend, omdat de motor zoo moeilijk
uit haar woorden komt.
„Ik ga met het fornuis, Je kunt meerij
den," dreigde mijn vriend.
Het fornuis hóórde, dat het fornuis werd
genoemd en weigerde subietelljk alles.
Zélfs stotteren. Aamborstig reutelde en
rochelde het, terwijl de starter binnen-in
Iets knarsend róndwrong.
Ondertusschen schudde het met ringen,
oven en kachelpijp; quade qualmen. zoo
als Vader Cats het noemde, spoten uit zijn
achtergevel.
Ik adviseerde hier en daar es aan een
knóp te trekken, voor zoover die op aan
nemelijke plaatsen uit het dashbord sta
ken.
,Ik zal daar m'n fornuis niet kennen!",
smaalde mijn vriend. „HIJ's kwaad, als lk
nou maar wist waarom.
„Omdat je het contactsleuteltje niet hebt
omgedraaid?"
„Klets niet, hoor Je 'm dan niet hoes
ten?"
„Ja, amechtig. Staat de schoorsteen-
schuif wel open? Het ding trékt zoo
slecht...."
Toen sprak mijn vriend, met zijn voeten
rommelend in het Ingewand van het stot
terend fornuis:
„Nou, 's Zondags mak lk er toch niet
mee rijje, dan is het een auto...."
Drie harde knallen....
„Prrrrr." zei het fornuis meteen. Tevre
den snorde het, en wij stotterden henen!
En nou geloof ik toch stéllig, dat het
fornuis alléén maar zoo ineens z'n bést
ging doen, omdat het zich „auto" hoorde
noemen?!
Heusch, niet alleen de bóómen o ver
dwenen buurman....
genomen. De voedselvoorziening van ons
land achtte hij zelfs beter dan tijdens den
vorigen oorlog. Hij vroeg echter om een
goede prijsregeling voor landbouw-produc-
ten, verzette zich tegen een dwingend teelt
plan en adviseerde om nog meer artikelen
onder de distributie te brengen, teneinde
het hamsteren tegen te gaan.
Trouwens, ook verschillende andere spre
kers kwamen met agrarische adviezen.
De heer Ebels meende, dat de agrarische
positie van ons land door de getroffen maat
regelen reeds aanzienlijk ls versterkt, al had
men ln zeker opzicht verder kunnen gaan,
b.v. met het inslaan van veevoeder (een
opmerking, die de heer van der Sluis later
beaamde). En ook hij gaf allerlei landbouw -
wenken: geen hoogere pachtprijzen, verhoo
ging van de loonen der landarbeiders, niet
te ver gaan met het scheuren van grasland.
De heer van der Sluis meende, dat ln het
algemeen de bodemproductie moet worden
opgevoerd en vroeg ln het bijzonder ook de
aandacht der Regeering voor de kleine
boeren.
Omtrent de meeste der hier genoemde
onderwerpen liepen de meeningen (natuur
lijk) uiteen. Het scheuren van grasland b.v.
werd door den een verdedlgld, door den
ander bestreden. De een (wij zagen het
reeds van prof. van Gelderen) vroeg stabi
lisatie van prijzen, de ander, de heer Ebels,
meende dat inzake de landbouw-prljzen niet
te zeer moet worden ingegrepenin dit ver
band bepleitte de heer van Kempen een
vaste lijn in de priizen-politiek. Verschil
lenden bleken wel iets te gevoelen voor een
flinke ordening in den landbouw; de ander
(de heer Baas) waarschuwde tegen een te
verstarrend ordenen. Voor de landarbeiders
in het bijzonder nam de heer Hllgerda het
op; voor den kleinen middenstand de heer
Baas; een aantal financieele adviezen met
betrekking tot landbouw-aangelegenheden
gaf de heer van der Weyden.
Dit alles ls slechts een bloemlezing
uit het debat, meer niet.
Minister Steenberghe verkeert ln dezelfde
positie als Minister Posthuma tijdens den
vorigen oorlog: hij heeft een onnoemlijk-
zware taak op de schouders genomen, die
der economische defensie van ons land. Een
taak van geweldige verantwoordelijkheid. En
daarbij zal hij .hoewel omringd door advi
seurs, tenslotte toch ziin eisen weg moeten
paan. zijn eigen beslissing dienen te nemen.
Ook in dit debat tuiten hem de ooren van
de adviezen en van de uiteenloopende op-
merkingen.
Wij wensehen hem sterkte. Een goed hu-
meur en een groote werkkracht bezit hij
stellig. En dit ls al veel waard.
