Nog stilstand aan de
fronten
80sfe Jaargang
MAANDAG 30 OCTOBER 1939
No. 24417
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
DENK ER AAN:
HALF ZEVEN
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
In de lucht
OPENEN WIJ
OM 10 UUR V.M.
VROOM DREESMANN
LEIDEN
De vacatures in den
Leidschen Raad
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Verjaardag van het
fascisme
verwacht
Actie der Habsburgers
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cis. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
vain 30. - Incasso volgens posirecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd «IJn:
per 3 maanden t. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f.2:35 per 3 maanden <f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.89 per 3 mncL)
FRANSCHE BERICHTEN.
Aan het front is weinig gebeurd. Parijs
meldt: Het weer wordt iederen dag slechter
in de Vogezen en in het Saargebied sneeuwt
het en elders valt een ijskoude regen. Over
al ls het modderig en de rivieren wassen
opnieuw.
Deae weersomstandigheden maken niet
alleen de plaatselijke operaties gedurende
den dag en nacht onmogelijk, doch maken
het ook zeer onwaarschijnlijk, dat groote
operaties zich ontwikkelen. Het Duitsche
oppercommando beschikt thans over alle
menschelijke en materieele middelen om
een offensief te ontketenen, doch het
schijnt, dat het overvallen is door het
slechte weer, dat dit jaar buitengewoon
vroeg in ingetreden. Men zal moeten wach
ten tot de eerste droge koude hetterrein
weer vast heeft gemaakt, niet alleen aan
Moezel en Rijn, doch ook op het verdere
operatie terrein.
Het zicht ln de lucht is bijna tot niets
verminderd en het plafond voor de vlieg
tuigen is zeer laag. Derhalve ls de lucht
macht practisch niet ln actie geweest. Dit
is ook een kwade factor voor een offensief
op groote schaal.
Talrijke Fransche patrouilles zijn uitge
trokken in het gebied ten Oosten van de
Moezel, ten Westen van het bosch van
Warndt en ten Oosten van Sarreqcemines.
d.w.r. in alle sectoren, welke gewoonlijk het
drukste zijn. Zij hebben eenige lijken van
Duitsche soldaten gevonden, waaronder
een officier, hetgeen vrij ongewoon is. aan
gezien lijken van officieren gewoonlijk het
eerst naar de eigen linie worden terugge
bracht.
Over Duitsche troepenconcentraties aan
de Noordwestkust ten Westen van Bremen
is niets verder bekend. Gezaghebbende
kringen gelooven, dat de gepubliceerde
cijfers overdreven zijn. piaar het valt niet
te betwisten, dat een bepaald aantal een
heden naar dat gebied gezonden is. Beves
tigd wordt voorts, dat het Duitsche hoofd
kwartier gevestigd is in Godesberg aan den
Rijn. het stadje, waar Chamberlain verle
den jaar met Hitier heeft geconfereerd.
DALADIER BIJ HET LEGER
VAN DEN ELZAS.
De Fransche minister-president Daladier
heeft in gezelschap van generaal Decamp,
den directeur van het militaire kabinet,
Zaterdag en gisteren een bezoek gebracht
aan het leger van den Elzas. Tijdens zijn
bezoek heeft Daladier persoonlijk het uit
stekende moreel der troepen en het vol
maakte verband kunnen waarnemen, be
nevens het vertrouwen tusschen kader en
soldaten, evenals het opmerkelijke werk,
dat ten doel heeft de organisaties te ver
sterken. De premier toonde zich voldaan
over het feit. dat overal, waar de oorlogs
omstandigheden dit mogelijk maakten, de
economische bedrijvigheid gehandhaafd
was, dank zij de nauwe samenwerking tus
schen bevelvoering en producenten.
Het Britsche ministerie van Luchtvaart
deelt mede:
Een Duitsch vliegtuig dat probeerde ver
kenningen uit te voeren, werd door Brit
sche gevechtsvliegtuigen ten Oosten van
Dalkeith (Schotland) tot dalen gedwongen
Het vliegtuig bleek vier personen aan
boord te hebben. Twee hunner waren om
het leven gekomen, de derde was gewond,
terwijl de piloot ongedeerd was gebleven.
Een honderdtal personen heeft de ach
tervolging gadegeslagen van het Duitsche
vliegtuig.
Verscheidene Britsche gevechtsvliegtui
gen zaten het Duitsche toestel achterna,
dat. na vergeefs gepoogd te hebben te ont
komen. daalde en een muur raakte.
Toch trachtte de bestuurder weer op te
stijgen, doch na eenige honderden meters
zich te hebben voortbewogen, sloeg het
toestel te pletter.
De öeide overlevenden zijn als krijgsge
vangenen naar Edinburgh overgebracht.
De Matin" en de „Action francaise" be
richten, dat binnen enkele maanden de
3che en Fransche luchtmacht te zamen
drie keer zooveel vliegtuigen zullen hebben
als de Duitsche en bovendien materiaal, dat
superieur zou zijn.
Verder wordt medegedeeld, dat tot 20
October Frankrijk acht toestellen verloren
bad. terwijl 24 Duitsche toestellen omlaag
gehaald waren. Sedert het begin van den
oorlog zijn meer dan 250 vluchten uitge-
voero overdag en 74 des nachts. Hierbij
zijn waardevolle gegevens over den vijand
verzameld. Binnenkort zullen 300.000 per
sonen werk vinden in de vliegtuigfabrieken
en de fabrieken zullen vijf keer zooveel
produceeren als voor den oorlog.
DUITSCHE DUIKBOOT VERGAAN.
Een Fransche trawler heeft te Duin
kerken de lijken van een officier en drie
matrozen, allen Duitsehers, aan land ge
bracht, die bij de kust opgevischt waren.
Waarschijnlijk heeft men hier te doen met
leden van de bemanning van een kort ge
leden gezonken duikboot. De lijken heb
ben niet lang in het water gelegen. Boven
dien zijn nog twee lijken van Duitsche
zeelieden aangesjroeld aan het strand.
Het is mogelijk, dat deze Duitsehers de
slachtoffers zijn van de duikboot, waarover
een bericht van het Fransche Havasbureau
uit Parijs spreekt. Het schijnt, zoo wordt
hierin gezegd, dat een groote Duitsche
onderzeeër door de Fransche marine tot
zinken is gebracht. Torpedojagers en be
wapende trawlers, die gespecialiseerd zijn
in den strijd tegen onderzeeërs en geassi
steerd worden door watervliegtuigenzijn
de laatste dagen zeer actief ln de Noord
zee opgetreden. Versaheiden aanvallen op
Duitsche duiktoooten vonden plaats en het
schijnt, dat minstens één duikboot daar
bij vergaan is.
Het is uiterst moeilijk vast te stellen, of
een aanval gelukt, is. De karakteristieke
olievlek kan ter misleiding opzettelijk door
dc duikboot zelf veroorzaakt zijn. Dit keer
heeft men evenwel bij de plek van den
aanval de lijken van Duitsche officieren en
matrozen op het water zien drijven. Dit
moeten, zoo zegt Havas, leden van de be
manning eener duikboot geweest zijn, die
letterlijk door een dieptebom opengesneden
is, of van mannen, die waarschijnlijk ge
probeerd hebben aan de oppervlakte te
komen, toen hun schip hiertoe niet meer
in staat was.
NOORSCH SCHIP GEZONKEN.
Een Noorsch schip is in de Noordzee ge
zonken. De bemanning van 30 koppen is
aan land gebracht; 3 opvarenden zijn met
verwondingen naar een ziekenhuis te Lon
den vervoerd.
GEVANGENEN AANGEBRACHT.
Een Britsche gewapende koopvaardij-
kruiser heeft in een Schotsche haven 80
Duitsche zeelieden aan wal gezet. De kade
werd streng bewaakt door soldaten en po
litie. In vier autobussen werden de Duit
sehers naar een interneeringskamp ergens
ln Schotland gebracht.
DE „CITY OF FLINT".
Met de „City of Flint" blijft het een
vreemde historie. Volgens de laatste be
richten zou het schip Zaterdagavond wer
kelijk Moermansk hebben verlaten, maar
zeker is men nog niet daarvan.
In politieke kringen in Amerika is men
van oordeel, dat uit verklaringen blijkt,
dat de Russen j>ogen zich aan de zaak te
onttrekken zonder de Duitsehers te hinde
ren. In de machine-schade heeft Moskou
een wettige basis gevonden, zonder schade
te doen aan zijn neutraliteit. Uit de inlich
tingen, waarover het ministerie beschikt,
blijikt, dat bij aankomst te Moermansk de
sovjet-autoriteiten de argumenten van de
Duitsche prijsbemanning niet voldoende
achtten.
DE DUITSCHE KAPERSCHEPEN.
Waar zijn de Duitsche vestzak-slagsche
pen „Admiral Scheer" en „Deutschland"?,
aldus de vraag, die de Londensche bladen
stellen.
De „Daily Mail" acht het merkwaardig,
dat tot nu toe slechts twee Britsche sche
pen. namelijk de „Clement" en de „Sto-
negate" het slachtoffer geworden zijn van
de twee Duitsche schepen, die op zee zou
den rondvaren. De „Deutschland" heeft de
„City of Flint" buitgemaakt en het Noor-
sche s.s. „Lorenz W Hansen" tot zinken
gebracht, zoodat de ..Admiral Scheer" in
het Zuiden van den Atlantischen Oceaan
alleen dc ..Clement" getorpedeerd heeft.
Duitschland zou evenals in 1914 en 1915
door bemiddeling van geheime agenten in
de Zuid-Amerikaansehe havens zijn sche
pen kunnen ravitailleeren. In dat verband
herinnert het blad er aan. dat het Duit
sche s.s. „Borkum" op 9 October uit Mon
tevideo vertrokken is, vermoedelijk in de
richting van de „Admiral Scheer". Voorts
verliet de „Dresden" Valparaiso en de „Ha-
velland" Punta Arenas.
Het is mogelijk, dat de „Deutschland"
naar het Zuiden gaat, ter vervanging van
de „Admiral Scheer". Er zijn trouwens nog
meer aanwijzingen omtrent de bewegingen
der twee schepen. Op 20 October verliet de
Duitsche tankboot .Emmy Friedrioh" de
Mexicaansehe haven Tampico met petro
leum en vijf daten later is de „Togo" uit
Boma (Congo) vertrokken.
vanaf Woensdag 1 Nov. a.s.
sluiten wij des avonds om
behalve des Zaterdags
(10 uur).
Wegens het feest van
Allerheiligen
Woensdag 1 Nov. a»s.
1939
(iELgez. Med.-)
DE HEER v. d. REIJDEN NEEMT ZITTING
De heer J. A. van der Reijden.
De heer J. A. van der Reijden heeft zijn
benoeming tot lid van den Leidschen ge
meenteraad, waar hij de plaats zal inne
men van den heer D. van der Kwaak, aan
genomen.
De thans gekozene maakte reeds eerder
deel uit van de christelijke-historische
raadsfractie.
HOE ITALIË WERKT.
Naar aanleiding van de viering van het
17-jarige bestaan van het fascistische
regime is voor-het Palazzo Venezia te Rome
een betooging gehouden door een geweldige
menigte, die met groot enthousiasme om
Mussolini riep.
Toen deze op het balkon verschenen was,
zei hij het volgende: „Op den verjaardag
van de revolutie der zwarthemden staan wij
van de Alpen tot den Indischen Oceaan,
compacter, sterker en .vastberadener dan
ooit. (Gejuich).
Heden ten dage. evenals vroeger, eischt
het fascisme voor zichzelf slechts één voor
recht: bij elke gebeurtenis op te bouwen
en te marcheeren met en voor het volk".
Mussolini heeft vervolgens het nieuwe
gebouw van den Senaat Ingewijd.
De voorzitter. Suardo. zeide in een rede,
dat de Senaat de waarlijk Romeinsche rust
bewondert, waarmede de Duce in deze be
wogen tijden het lot van Italië leidt. De
Senaat, aldus Suardo. onthoudt zich bij zijn
arbeid van onwaardige en vruchtelooze
critiek en volgt de traditioneele geboden van
trouwe toewijding aan vaderland en koning.
Hij wacht de bevelen van den Duce af, om
deze uit te voeren.
In een kort antwoord herinnerde Mus
solini aan den gedurende 17 jaren van fas
cisme geleverden gemeenschappelijken ar
beid, die ook in de toekomst zou voortgezet
worden, om een steeds grootere macht van
het vaderland te bereiken.
In den loop van den middag wijdde de
Duce nog vele andere nieuwe gebouwen en
straten in. o.a. de „Via Imperiale", die het
centrum van Rome met het terrein der
wereldtentoonsteling van 1942 en met de zee
verbindt. Vervolgens begaf Mussolini zich
naar het Capttool. waar hij de plechtige
overhandiging van het tweede deel van het
nieuwe burgerlijke wetboek door den minis
ter van Justitie. Grandi. aan den gouver
neur van Rome bijwoonde.
Gelijk in Rome werden ook in alle steden
en dorpen van het Italiaansche imperium
op den historischen 28sten October de ge
durende het afgeloopen fascistische jaar
voltooide bouwwerken feestelijk ingewijd.
In het geheel waren dat ditmaal niet min
der dan 1500 bouwwerken, die meer dan
900 millioen lire gekost hebben en waaraan
16 millioen werkdagen besteed zijn-
In het gebied, waar eeuwenlang de
Pontijnschc moerassen lagen, heeft
Mussolini gisteren de vijfde en laatste
stad van dit gebied, Pomezia, ingewijd.
Zelf heeft de Duce op een der akkers, die
aan de gezinnen van oudstrijders ter be
schikking zijn gesteld, het eerste zaad uit
gestrooid Toegejuicht door de bevolking
van de nieuwe stad. hield Mussolini tot de
boeren de volgende toespraak:
„Het achttiende jaar van de fascistische
tijdrekening kon niet onder gunstiger
auspiciën beginnen. Het begint met de in
wijding van Pomezia. de vijfde gemeente
van den Pontijnschen akker, de jongste ge
meente van Italië. De strijd tegen de doode-
lijke moerassen heeft tien jaren geduurd,
maar thans kunnen wij onze volkomen en
ontegenzèglijke overwinning vieren. Het ls
een overwinning op de ongeregelde krachten
der natuur, een overwinning ook op de non
activiteit van de vorige regeeringen. die
hebben' afgedaan en nooit meer zullen te-
rugkeeren.
Om deze overwinning te kunnen behalen
hebben wij tal van ingenieurs, geheele
phalanxen van deskundigen en een menigte
an arbeiders bdeengebracht. en zij hebben
I de wegen door dit gebied getrokken, de ka-
BINNENLAND.
Een verplichte arbeidsdienst voor werkloo-
zen gewenscht? f Binnenland 3e Blad).
Hoe een gehucht in Indië verdween
(Binnenland, 3e Blad).
Brand in de mijn Laura te Eijgelshoven,
(Laatste Berichten le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt - Prijshoudende stemming
- Weinig veranderde koersen - Ameri
kanen na lager opening lichtelijk ver
beterend - Nederlandsche beleggingen
verdeeld.
BUITENLAND.
Het Huis Habsburg over de oude Donau-
monarchie (le Blad).
Mussolmi spreekt, doch niet over den oor
log (le Blad).
Finland en de sovjets (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Helder tot halfbewolkt. Ochtend
nevel, droog weer. Sterke nacht
vorst. Overdag zelfde temperatuur
Zwakke tot matige meest Zuid-
Oostelijke wind.
nalen gegraven en er huizen gebouwd om
leven te wekken, daar, waar de dood
heerschte.
Indien het fascistische regime gedu
rende de eerste zeventien jaren van zijn
bestaan geen ander actief zou hebben T*\ TV 1 i
behaald dan dit werk van de cultivee- xJ XXI
ring der Pontijnsche moerassen, dan zou
dit alleen reeds genoeg zijn om aan de
eeuwen, die nog komen zullen, de glorie
en de macht van dit regime te ver
kondigen.
Maar het regime heeft andere gewel
dige ondernemingen op zijn actiefzijde
staan en heeft deze reeks nog lang niet
uitgeput; het beschikt bovenal over een
niet te bedwingen wilskracht.
Kameraden van het land, zet u onmid
dellijk aan den arbeid met die intelligente
volharding, die een kenmerkende eigenschap
is van het Italiaansche ras. Haalt uit uw
land de grootste rijkdommen in het belang
van u zelf en van de natie. Deze akkers, die
u door het werk van de nationale vereeni-
ging van oudstrijders zijn toegekend, kun
nen eens het eigendom zijn van uzelf en van
uwe kinderen. Dit zal uitsluitend van uzelf
afhangen".
Bij zijn terugkeer naar Rome werd Musso
lini door een enorme menigte toegejuicht.
Op de Piazza Venezia werden geestdriftige
betoogingen gehouden, die Mussolini nood
zaakten, verscheidene malen op het balkon
te komen om de menigte te begroeten.
WERING OM ITALIË EN DEN BALKAN.
Victor Gordon Lennox, de diplomatieke
medewerker van de Daily Telegraph, be
treurt in een artikel, waarin hij een over
zicht geeft van de politiek van Italië in de
laatste jaren, dat Hitier geweigerd heeft
Mussolini's matigenden invloed te aan
vaarden. Hij brengt hulde aan het besluit
van den duce te verzekeren, dat de oorlog,
welke hij geprobeerd had af te wenden-
niet zal overslaan op de Middellandsche
Zee. Lennox schrijft, dat de houding van
Mussolini in de laatste paar weken onbe
twistbaar zijn positie, zoowel als leider van
Italië en als internationaal staatsman, ten
zeerste heeft versterkt. Zijn houding in
den tegenwoordigen oorlog is voorts een
bewijs voor het onafhankelijk oordeel, dat
de duce gedurende de achttien jaren van
zijn leidersschap bij zoovele gelegenheden
heeft getoond.
De hoop. dat er thans een actieve samen
werking zal komen tusschen de beide voor
naamste mogendheden van het Oostelijk
deel der Middellandsche Zee. Italië en Tur
kije, bij de bevordering van de beweging
voor een Balkan-eenheid, wordt aangemoe
digd. doch het is mogelijk, dat Groot-Brit-
tannië en Frankrijk hun invloed zullen
moeten aanwenden, indien bezwaren van
Burgarije tot een Balkanentente toe te
treden, zullen moeten worden overwonnen.
Groot-Brittannië verlangt de Balkan-
staten niet in den oorlog te zien betrokken.
Het is aan Fransche zijde het conflict in
gegaan om tegenstand te bieden aan de
Duitsche poging Europa met geweld te
overheerschen en indien Duitschland nu of
later zou probeeren den Balkan te over
heerschen zou Groot-Brittannië de midde
len vinden Duitschland ook daar te weer
staan.
Zoo lang de Balkanvolken evenwel hun
vastberadenheid laten zien aaneenge-
schaard te staan voor het behoud en de
verdediging van de nauwgezet in acht ge
nomen neutraliteit, moet Groot-Brittannië
hun wijsheid goedkeuren en hun de ver
zekering geven van zijn onschokbare
vriendschap en steun. Slechts een onbe
zonnen profeet zou voorspellen, dat deze
oorlog tot het einde toe zal worden uitge
vochten tusschen de drie groote mogend
heden, die er nu bij betrokken zijn.
Het is mogelijk, dat Groot-Brittannië en
Frankrijk nieuwe bondgenooten of nieuwe
vijanden zullen ontmoeten, doch er kan
niet worden verwacht, dat eenige Euro-
peesche natie den modernen oorlog zal in
gaan. tenzij de door haar verkozen neutrali
teit zoodanig bedreigd of gewraakt wordt,
dat zij uit zelfverdediging tot deelneming
aan den oorlog wordt gedreven. De tijd
zal leeren of Rusland Balkanambities heeft
welke, indien zij met geweld zouden wor
den naar voren gebracht, uitbreiding van
den oorlog tot Zuidoost-Europa onvermij
delijk zou maken.
Aan het einde van vroegere oorlogen
werden de vredesvoorwaarden door de
overwinnaars gedicteerd. Neutrale sta
ten, die feitelijk ongewapend zijn, had*
den niet de middelen er op aan te
dringen, dat ook naar hen zou worden
geluisterd. Na dezen oorlog zal dat niet
langer het geval zijn. De meening der
neutralen kan bij de volgende regeling
van beslissend belang blijken te zijn.
In een beschouwing over den Europee-
schen oorlog en de positie van Italië, komt
het blad ..Telegrafo" tot de conclusie, dat
er niets in Europa zal beslist worden, zon
der dat Italië hierin zijn stem laat hooren.
De positie van Italië ten aanzien
van het Europeesche conflict, aldus het
blad, dat goede relaties met het Chigi-
paleis onderhoudt, wordt uitsluitend
bepaald door het eigenbelang van het
koninkrijk en zal niet beïnvloed wor
den door eenige buitenlandsche diplo-
tie of ideologie.
Na de ervaring van den bloedigen we
reld-oorlog. van de sancties en van twin
tig jaren fascisme, laat het Italiaansche
volk zich door geen propaganda meer beet
nemen en zijn leider voert een strikt Ita
liaansche politiek.
Oostenrijksche legitimisten, die nauw
contact houden met den Habsburgschen
troonpretendent Otto, hebben aan het Pa-
rijsche dagblad „Intransigeant" de volgen
de verklaring gezonden:
„Volgens aartshog Otto en de legiti
misten valt het niet te betwisten, dat
een oplossing van het probleem van
het Donaubekken slechts tot stand kon
komen door een innige samenwerking
tusschen de staten, die de oude Oos-
