De strijd ter Zee
DINSDAG 24 OCTOBER 1939
No. 24412
De voortzetting der
Russisch-Finsche besprekingen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
SOsfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
Hoopvolle stemming
De strijd in het Westen
In Frankrijk
In Duitschland
In Engeland
In Amerika
Verspreide berichten
Leidsch student wordt
vermoedelijk Sultan
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Vliegtuig en duikboot
Duitschers brengen Amerikaansch
schip naar Moermansk
verwacht
De Athenia
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
voer Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijnd
per 3 maanden f. 3.35
per week .7f...Ï.7JI. f.O.H
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 ow<L>
Uit Moskou wordt gemeld, dat na een
eerste bespreking op het Kreml, die van
18 tot 20 uur duurde, te 22.30 uur een tweede
conferentie met de Finsche delegatie ls ge
houden. Aan deze bespreking werd deelge
nomen door Paasikivi, Tanner, Stalin en
Molotof.
De woordvoerder van het Finsche
ministerie van Buitenlandsche Zaken
heeft medegedeeld, dat volgens berich
ten uit Moskou de Finsch-Russische
onderhandelingen een normaal verloop
hebben en de hoop rechtvaardigen, dat
een regeling bereikt zal worden.
De onderhandelingen zijn nog niet afge
sloten. Het ls zelfs mogelijk, dat eenige
leden der Finsche regeertogsdelegatie zich
misschien nog vanavond naar Helsinki zul
len begeven om nog eens ruggespraak te
plegen met de Finsche regeering.
Over den inhoud der besprekingen tot nog
toe wordt zoowel van Finsche als van sovjet-
Russdsche zijde een volkomen reserve in
acht genomen.
FRANSCHE BERICHTEN.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt als volgt:
.Activiteit van de voorhoede-elementen,
vooral in het gebied ten Westen van de
Saar".
Parijs heeft daarop volgend commentaar:
De kalmte, die aan het geheele front sedert
Vrijdag J.l. is ingetreden, schijnt deze week
niet te zullen voortduren.
Reeds in den loop van Zondag had men
een toegenomen bedrijvigheid kunnen waar
nemen tegen de patrouilles. Gisteren was
het niet meer het niemandsland, waar en
kele nachtelijke zwerftochten gehouden,
hinderlagen gelegd of geweervuurgevechten
geleverd werden. De tegenover elkander lig
gende troepen tastten elkander rechtstreeks
aan, uit d'e eene stelling naar de andere,
met geweer- en mitradlleurvuur:
Zooals steeds het geval is, was de mili
taire bedrijvigheid het meest intensief in
den uiterst Westelijken sector tusschen de
Saar en de Moezel. Het gebied dat door het
communiqué van gisteravond wordt aange
duid als .,ten Westen van de Saar" is de
stre6k, die onmiddellijk volgt op het gebied,
dat gedekt wordt door het thans zeer be
kende ravijn van Apach, over een lengte
van zes k.m. vanaf den loop der Moezel.
Deze streek wordt gekenmerkt door niet
zeer hooge, schaarsch beboschte bergkrui
nen. wier meer steile hellingen Zuidwaarts
gekeerd liggen, terwijl naar het Noorden,
d.wz. in de richting van de Duitsche stel
lingen, de hellingen veel glooiender zijn.
iD? Fransche stellingen zijn daardoor in
een gunstige positie; zij hebben tevens de
lange hellingen onder het vuur der auto
matische wapens en kunnen rechtstreeks
de Duitsche stellingen bestrijden.
UITBREIDING DER VERLOVEN.
Met ingang van 1 November zal in Frank
rijk het verlofstelsel voor alle gemobiliseerde
formaties worden uitgebreid. In een com
muniqué van het minister-presidium wordt
medegedeeld, dat voortaan eens in de vier
maanden een verlof van tien dagen zal
worden verleend aan de militairen aan het
Iront en een verlof van acht dagen aan de
overige militairen. Voorts zullen in be
paalde gevallen bijzondere verloven van
drie dagen worden verleend. Het oorlogs-
kruis, de militaire medaille en het legioen
van eer geven recht op verlenging van het
verlof met drie dagen.
BUITENGEWONE parlementszitting
IN DE TWEEDE HELFT VAN
NOVEMBER.
Het Fransche parlement zal in de tweede
helft van November ln buitengewone zit-
tmg bijeen worden geroepen. Minister-pre-
SKfönt Daladier heeft in overeenstemming
met minister Raynaud medegedeeld, dat het
iqm rp van de begroeting voor het jaar
mw door den minister van financiën zal
worden voorgelegd aan de financieele com-
m.sae van de Kamer omstreeks half No
vember.
DE BOETE DER JODEN VERHOOGD.
In November van het vorig jaar is den
Joden in Duitschland de betaling var. een
contributie van een milliard rijksmark op
gelegd. De heffing werd destijds vastgesteld
op 20 procent van het vermogen. Een beper
king of uitbreiding van de verplichting tot
betalen was voorzien voor het geval, dat de
opbrengst van een milliard rijksmark over
schreden of niet bereikt zou worden.
Uit hetgeen tot dusver binnen gekomen is,
blijkt, dat het bedrag van een milliard rijks-
mark niet bereikt zal worden. Ter aanvul
ling van de opbrengst is nu door een veror
dening van den rijksminister van financiën
de heffing verhoogd van 20 tot 25 pet. van
het vermogen. Het verschil van 5 pet. ver
valt den 15den November 1939.
EVACUATIE BIJ SCAPA FLOW.
In verband met het gevaar voor luchtaan
vallen heeft de Britsche regeering besloten
de plaatsen North Queensferry Inverkei-
thing en South Queensferry ln Noord-Schot
land. ten deele te ontruimen. Reeds zijn 1500
schoolkinderen vertrokken. Het is niet de
bedoeling ook de volwassenen te laten ver
trekken.
North en South Queensferry liggen aan de
beide uiteinden van de beroemde spoorbrug
over de Forth, Inverkeithing ligt aan den
Noordelijken Oever, nabij North Queens
ferry.
„ER IS NIETS ONHERSTELBAARS
GEBEURD".
Tegenover een vertegenwoordiger van het
Engelsche Reuterbureau heeft Gandhi ver
klaard. dat de gematigdheid van de resolu
tie der werkcommissie van de congrespartij
de deur open laat voor bevrediging van de
nationale verlangens en het afwenden van
een crisis.
„Er is niets onherstelbaars gebeurd," al
dus Gandhi.
DE NEÜTRALITEITSWET.
De leiders van den Amerikaanschen
Senaat hebben aan president Roosevelt
medegedeeld, dat de gewijzigde neutra-
liteitswet, waaruit het wapenembargo
geschrapt is, vermoedelijk Vrijdag a.s.
door den Senaat zal worden aangeno
men.
De republikeinsche senator McNary ver
klaarde zulks aan de pers, toen hij met den
democratischen senator Barkley en den
vice-president Garner op het Witte Huis
door president Roosevelt in audiëntie ont
vangen was.
Hij zeide, dat de leiders van den Senaat
het hierover eens waren. De senator is tegen
het door de regeering ingediende wetsont
werp, maar hij is het met zijn tegenstanders
eens, dat de wet met een meerderheid van
twee tegen één zal worden aangenomen.
FRANKRIJK KOOPT VOORRADEN IN
AMERIKA A CONTANT.
Frankrijk heeft reeds een inkooporganisa
tie gevestigd voor het plaatsen van bestel
lingen in de Vereenigde Staten, aldus heeft
de Fransche ambassadeur, graaf de Saint
Quentin, gisteren tegenover vertegenwoor
digers van de pers verklaard. De inkoop
commissie koop voorraden dekens, schoe
nen e.d. Frankrijk is volkomen bereid con
tant te betalen.
RUSSISCHE SPIONNEN GEARRESTEERD
TE STOCKHOLM.
Drie zoogenaamde Russische toeristen zijn
gearresteerd omdat zij foto's namen van de
havenwerken van Stockholm; zij bleken ook
in het bezit te zijn van foto's van andere
Zweedsche havens.
DE BELGISCHE VOORRADEN.
Op verzoek van den Belgischen minister
voor de voorraden ls de balans opgemaakt
van de voorraden grondstoffen, waarover
Belgiè beschikt en dit heeft een bevredigend
resultaat opgeleverd. In regeeringskringen
wordt het vraagstuk van de voorziening met
meer gerustheid onder de oogen gezien. Op
het oogenblik spreekt men niet meer over
rantsoeneering en men ls niet overgaan tot
het uitreiken van distributiekaarten.
Foto H Jonker.
Dorotjstoen.
Foto van Goesti Raden Mas Dorodjatoen,
oudste zoon van den overleden Sultan van
Djokjakarta, die vermoedelijk tot diens
opvolger zal worden benoemd.
G. R. M. Dorodjatoen studeerde tot voor
kort aan de Leidsche Universiteit,, waar hij
met goed gevolg het economisch candi-
daatsexamen Indologie aflegde met de be
doeling het volgende jaar het taalkundig
doctoraal examen te doen.
In verband met den internationalen toe
stand werd dit plan evenwel gewijzigd en
keerde hij kort geleden met het mi.
„Dempo" naar Indië terug, waar hij de
vorige week arriveerde.
Hij was lid van het Leidsche Studenten
corps.
BINNENLAND.
De heer L. C. Nemry, gezant te Kopenhagen,
benoemd tot Belgisch gezant te Den
Haag f Binnenland, 3e Blad).
Verhooging van Indische belastingen (Bin
nenland, 3e Blad).
De plechtige uitvaart van den Sultan van
Djokjakarta (Binnenland, 3e Blad).
De indeeling der voetbalcompetitie blijft
gehandhaafd (Sport, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt - Onzekere stemming - Na
prijshoudende opening achteruit loo-
pende koersen - Amerikanen iets lager -
Beleggingen verdeeld, doch weinig ver
anderd.
BUITENLAND.
De Russisch-Finsche besprekingen (le Blad)
i De actie van vliegtuig en duikboot (le Blad)
Interview met Sven Hedin? (2e Blad).
V0N RIBBENTROP SPREEKT VANDAAG.
Pe Duitsche Rijksminister van buitenland
se zaken, von Ribbentrop, zal vandaag te
MéS" een rede houden, die te 20.15 uur
wnra <tlus even halt ac'lt Ned- Tijd) zal
der. ult8ezonden door alle Duitsche zen-
lanj ?et uitzondering van den „Deutsch-
ven iïn<*er d'c te 23 uur de rede zal ge-
Wj redevoering zal ook in andere talen
Wei> uitgezonden..
Door Britsche vlootkringen worden thans
bijzonderheden medegedeeld, waaruit blijkt,
dat de Duitsche luchtmacht in de afgeloo-
pen week minstens 16 bombardementsvlieg
tuigen heeft verloren in de aanvallen op de
Britsche kust en op de Britsche schepen.
Hieraan wordt toegevoegd, dat het werke
lijke aantal vermoedelijk nog hooger is. Aan
Britsche zijde zijn dertig dooden gevallen,
geen Britsch schip is verloren gegaan, doch
eenige schade is aangericht aan het oude
slagschip Iron Duke.
DE AANVAL OP HET CONVOOI.
Zaterdag te 12.14 uur heeft de Duitsche
luchtmacht, gelijk gemeld, een aanval ge
daan op een Britsch convooi voor de kust
van Yorkshire. Door het vuur van de af-
weerbatterijen van de escorteerende schepen
en van de kustbatterijen, zijn minstens vier
vijandelijke vliegtuigen omlaag gehaald. Er
is geen Britsch schip verloren gegaan of
beschadigd.
Ooggetuigen verhalen, dat de schepen in
twee linies ln Zuidelijke richting stoomden,
beschermd door de oorlogsbodems. In het
Noorden werd een aantal Duitsche verken
ningsvliegtuigen gezien en van tijd tot tijd
zag men, dat vijandelijke vliegtuigen, dek
king zoekend achter lage wolken, het con
vooi volgden. Wanneer zij uit de wolken
kwamen openden de luchtdoelbatterijen
van de schepen het vuur.
Omstreeks 12.33 kwamen drie bombarde
mentsvliegtuigen uit den mist, doch zij
zochten weer dekking hierin voor de warme
ontvangst van de begeleidende schepen. Te
1 uur verschenen meer vijandelijke vlieg
tuigen hoog in de wolken in het Zuidoosten
en spoedig hierop vielen twee escadrilles, elk
van drie toestellen, het convooi aan.
De escorteerende schepen openden een
hevig vuur. waarvoor de aanvallers zich
terugtrokken. Een tweede maai vielen de
bombardementsvliegtuigen aan. doch toen
kwamen Britsche jachtvliegtuigen van het
land en het laatste wat men zag was, dat
de Britsche toestellen de Duitschers achter
volgden.
Inzake de andere aanvallen wordt verno
men. dat de bom. welke den kruiser South
ampton heeft getroffen, op 16 October j.l.
de brug heeft geraakt en zonder ernstige
schade aan te richten ln zee gleed. Het schip
kon onmiddellijk zee kiezen.
Bij de aanvallen van 16 en 17 October
hebben, naar is vastgesteld, de Duitschers
acht toestellen verloren, vermoedelijk zijn
nog twee toestellen omlaag geschoten en is
niet zeker hoeveel vliegtuigen hun basis
hebben kunnen bereiken.
Wat betreft de hernieuwde activiteit van
de duikbooten wordt in welingelichte ma
rinekringen verklaard, dat hoewel de Brit
sche scheepvaart wederom verliezen heeft
geleden, deze slechts 10 procent uitmaken
van het verlies van dezelfde periode in 1917
aan aantal schepen en 21 procent van het
tonnage.
De conclusie is. dat Duitschland defini
tief de eerste ronde heeft verloren van zijn
poging een intensen luchtoorlog toe te pas
sen tegen de Britsche vloot en de Britsche
koopvaardij.
De aanval op de Firth of Forth was de
eerste aanval van moderne vliegtuigen in
open strijd op moderne oorlogsschepen,
voorzien van modern afweergeschut en ge
holpen door moderne jachtvliegtuigen. De
zware verliezen, welke de vijand heeft gele
den. bewijzen, dat het zeer moeilijk is voor
aanvallers te ontkomen aan het vuur van
oorlogsschepen.
De deskundigen van de marine lucht
macht zijn overtuigd, dat de Britsche vloot
thans maatregelen heeft genomen tegen
bombardementsvliegtuigen en bereid is het
hoofd te bieden aan elke verrassing. Men
verwacht, dat Duitschland nog meer intense
aanvallen zal doen. doch ook gelooft men
vast, dat de verliezen, welke het zijn toe
gebracht. zóó groot zijn, dat zij eenige aar
zeling zullenveroorzaken, alvorens men
overgaat tot massa-aanvallen.
HOE TWEE DUIKBOOTEN WERDEN
VERNIELD.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede. dat vliegtuigen twee aanvallen
op Duitsche duikbooten hebben gedaan, die
naar men gelooft, succes hebben gehad en
wel één op' de Noordzee en de ander op den
Atlantischen Oceaan. Na beide aanvallen
cirkelden de vliegers boven de plaats waar
de onderzeeboot was verdwenen, van de
vijandelijke schepen werd niets meer gezien.
Een der aangevallen duikbooten werd
waargenomen door een verkenningsvlieg
tuig, dat onmiddellijk een lading diepte
bommen liet vallen. De duikboot zonk
daarop steil naar beneden. De mitrailleur-
schutter verklaarde met stelligheid, na de
ontploffing van de bommen nog een tweede
ontploffing onder water te hebben gehoord.
Het vliegtuig liet, na teruggekeerd te zijn,
nog een tweede lading bommen vallen. Na
het eerste salvo werden olievlekken waar
genomen en na het tweede salvo nog meer.
Van de duikboot werd niets meer gezien.
De tweede duikboot werd aangevallen
door een vliegtuig dat boven den Atlanti
schen Oceaan patrouilleerde en dat op het
inmiddels ondergedoken vaartuig verschei
dene zware bommen liet vallen. De eerste
was reeds, naar men gelooft, een voltreffer.
Na den aanval werden donkere voorwerpen
in het water gezien, terwijl luchtbellen naar
de oppervlakte stegen. Hoewel het vliegtuig
nog eenigen tijd bleef rondcirkelen, was
van de duikboot niets meer te zien.
DOOR VLIEGTUIGEN GERED.
Een convooi Britsche koopvaardijschepen
is door vliegtuigen gered van een wissen
ondergang. Het convooi voer langs de kust
van Schotland en werd door patrouillee-
rende vliegtuigen gewaarschuwd, dat door
Duitsche duikbooten mijnen in den weg van
het convooi waren gelegd. Het convooi stop
te en de mijnen werden eerst geveegd,
waarna het convooi zijn weg vervolgde.
TWEE BRITSCHE EN EEN ZWEEDSCH
SCHIP GEZONKEN.
Onlangs zijn twee kleine Britsche sche
pen tot zinken gebracht. Het te Londen
thuisbehoorénde schip ,.Sea Ventura", dat
1375 ton meet, is door vijandelijke actie tot
zinken gebracht en het kustvaartuig ..White
Mantle" is na een ontploffing gezonken. De
„Sea Venture" is in drie uur gezonken en
de 25 opvarenden zijn erin geslaagd met
een kleine boot een eiland te bereiken. Een
reddingsboot heeft ze vervolgens naar een
van de Noordelijke havens gebracht.
De veertien opvarenden van de „White
Mantle" worden vermist, doch het is moge
lijk, dat zij door een ander schip zijn opge
pikt; vijf anderen werden door een treiler
gered, twee van hen zijn gewond. De man
nen verklaarden niet te weten of de ont
ploffing, tengevolge waarvan het schip is
gezonken, is toe te schrijven aan een duik
boot of aan een mijn.
De reeders van het 1200 ton metende
Zweedsche s.s. ..Albania" deelen mede. dat
het schip gezonken is, naar men gelooft
tengevolge van een duikbootaanval. Twee
leden der bemanning zijn verdronken; de
overlevenden zijn naar een Britsche haven
gébracht en in een ziekenhuis opgenomen.
Volgens een bericht uit Moermansk, is
daar in den avond van 23 October een
vrachtschiD onder Duitsche vlag binnen
geloopen.
Een onderzoek bracht aan het licht, dat
het hier ging om het Amerikaansche s.s.
„City of Flint", metende 5000 ton, dat van
New-York was uitgevaren naar Manches
ter en dat was aangehouden door een Duit-
schen kruiser, waarvan 18 man het schip
naar de Kolabaai opbrachten .De Duitsche
bemanning beschouwt de lading als con
trabande Deze lading bestaat uit tracto
ren, graan, vruchten, leer, was. vleesch,
katoen, spek etc., in totaal 5000 ton.
De havenautoriteiten van Moermansk
hebben voor het oogenblik het schip aan
gehouden en de Duitsche bemanning ge
ïnterneerd.
Volgens de Amerikaansche maritieme
commissie is het schip eerst naar Tromsoe
in Noorwegen gebracht onder Duitsche
vlag.
Volgens in Washington ontvangen in
lichtingen is de „City of Flint" niet in
Tromsoe gebleven, maar Zaterdag vertrok
ken naar de Kolabaai, ten Noorden van
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET DERDE BLAD.
Zwaarbewolkt met opklaringen. -
Enkele regenbuien - Geleidelijk
kouder. - Meest matige Westelijke
tot Noordelijke wind.
Moermansk. zulks in overeenstemming met
het internationale recht, dat bepaalt, dat
een onder deze omstandigheden in beslag
genomen schip niet in een neutrale haven
mag blijven liggen, behalve in noodtoe
stand.
Volgens een bericht van het Fransche
Havas-bureau uit Washington, heeft Nac-
carthy, de vice-president van de Usa Line,
de reederij van de „City of Flint" verklaard
dat het schip geen passagiers aan boord
had. Hij voegde hier aan toe geen enkel
bericht te hebben ontvangen over de in
beslag neming. Hij weigerde commentaar
te geven.
De „City of Flint" heeft indertyd 220
passagiers opgepikt van de Athenia.
Officieele kringen in Amerika geven nog
te kennen, dat indien 51 procent of meer
der lading uit contrabande zou bestaan,
het Duitsche schip volgens het internatio
nale recht tot in beslagneming zou heb
ben mogen overgaan, mits de bevrachters
of de kapitein weten, dat contrabande
werd vervoerd.
Indien de regeering der Vereenigde Sta
ten zou vaststellen, dat de lading voor
minder dan 50 procent uit contrabande
bestond, zou zij aan de regeeringen van
Duitschland en Rusland vragen de „City
of Flint" vrij te laten.
De door Goebbels geuite beschuldigingen
aan het adres van Churchill in verband
met' den ondergang van de „Athenia"
worden door oflicieele kringen in Amerika
belachelijk genoemd.
De ..Baltimore Sun" vergelijkt de be
schuldigingen met de beweringen van den
senator Reynolds, volgens wien het schip
door de Russen tot zinken zou zijn ge
bracht.
Officieel wordt aan de verklaringen van
Goebbels in het geheel geen aandacht ge
schonken.
Het Amerikaansche departement van
buitenlandsche zaken heeft een beëedigde
