STADSNIEUWS LEIDSCH DA6RIAD - Tweede Blad Vrijdag 13 Otlober 1939 Vroegtijdige diagnostiek van het carcinoom lA Belangwekkende studie van L. de Kromme en J. R. de Bruine Groeneveldt WEERBERICHT. AGENDA 0 Dit" boek, dat uitgegeven wordt bij H. E. Stenfert Kroese's Uitgeversmaatschappij al hier. zal in de Nederlandsche vakpers en daarbuiten op ruime belangstelling kunnen rekenen. Om meer dan één reden is echter ook eenigszins uitvoerige recensie in het „Leidsch Dagblad" verantwoord. In de eerste plaats geldt het hier de te- boekstelling van een belangrijk stuk levens werk van één onzer bekende stadgenooten, dr. de Bruine Groeneveldt. Bijna dertig jaar lang heeft hij zich bezig gehouden met het kanker-probleem en inspanning noch kos ten gespaard om in zijn eigen laboratorium, eerst hier in Leiden, later in Amsterdam, de diagnogstiek en daardoor de therapie van den kanker een vaste basis te geven. Dit boek vertelt sober-wetenschappelijk van de worstelingen en tegenslagen bij dit pogen, maar is tevens door de publicatie van het resultaat de bekroning van zijn wetenschap- pelijken drang en noesten vlijt. Daarbij heeft de Bruine een gelukkige keuze gedaan bij het zoeken naar medewer kers. Namen als Julius, Gaillard en de Kromme hebben een uitstekenden klank in de geneeskundige wereld. De Kromme, die zich geheel aan het research-werk heeft ge geven en met. Waterman reeds in 1927 be langrijke artikelen over kankeronderzoek publiceerde, heeft zeker wel het grootste aandeel in dit werk. waarom zijn naam als auteur ook vooropgaat. Het is de groote ver dienste van de Bruine ingezien te hebben, dat niet op het hem bekende terrein der chirurgie, maar op serologisch gebied de mogelijkheid van een fundamenteele ver rijking van onze kennis lag. Dit boek laat zien. dat de Kromme op dit gebied ongetwijfeld buitengewoon knap werk heeft geleverd. In de tweede plaats is deze bespreking in een dagblad op zijn plaats, omdat het kan- kervraagstuk voor den mensch een bijna angstig probleem is. De kankersterfte neemt van jaar tot jaar toe. Terwijl door teruggang der infectieziekten het aantal sterfgevallen in Nederland in de laatste honderd jaar regelmatig is gedaald van 27 tot nog geen 9 per 1000 inwoners per jaar; terwijl in ons land pokken, pest. cholera, Barometerstand Gistermiddag 2 uur: 755. Hedenmiddag 2 uur: 756. BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT. Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut te De Bilt. Het gebied van hoogen luchtdruk, dat gedu rende de laatste dagen steeds over Scandinavië heeft gelegen, trekt thans langzaam Oost waarts weg. In geheel Scandinavië daalt ae luchtdruk vanmorgen langzaam. Over de Noordelijke IJszee trekt een depressie in Oos telijke richting. Aan haar achterzijde, over Groenland stijgt de luchtdruk weer. Over de Britsche eilanden en de Noordzee schijnt een depressie te liggen, die het weer in ons land beinvloedt. Hier zijn overal regenbui en gevallen zonder dat groote hoeveelheden neerslag zijn afgetapt. De Bilt meldt met 6 mm de grootste hoeveelheid. Op vele plaatsen kwam ochtendmist voor. Over Noord-Italië is een vlak minimum ge legen. dat daar zwaren neerslag veroorzaakt. Te Genua viel 26 mm regen. Een smalle rug van hoogen luchtdruk is over de Balkan gelegen. De lucht is hier meest be trokken, met hier en daar mist. Aan de zwarte Zeekust komt onweer voor. Hoogste barometerstand 1029.4 mbarte Narva- Joesuu (Estland). Laagste barometerstand 999.8 mbar te Den Helder. WEERSOMSTANDIGHEDEN Binnenland (7 u, 20 voorin.) Den Helder: regen, matige Z. wind, temp. 11 gr. O, min. 9 gr. C., neerslag 2 mm. Missingen: llchtbewolkt, krachtige ZZW. wind, temp. 9 gr. C., min. 8 gr. C. De Bilt: mist. matige ZZW wind, temp. 9 gr. C.„ min. 8 gr. C., neerslag 6 m.M. Groningen: mist, zwakke ZZW win, temp. 9 gr. C., min 6 gr. C., neerslag 3 m.M. Maastricht: halfbewolkt, zwakke Z. wind, temp. 10 gr. C., min. 9 gr. C., neerslag 0,8 m.M. LUCHTTEMPERATUUR. 9 uur voorm.: 10 gr. C. (50 gr. F.). 12 uur 'smidd.: 13 gr. C. (56 gr, F.). HOOGWATERTIJDEN TE KATWIJK a. ZEE. Voor Zaterdag. Voorm. te 3 u. 10 min.; nam. te 3 u. 31 min. LICHT OP VOOR FIETSERS e.a. Vrydag: 17.42 nam. tot 5.52 voorm. MAAXS OP- EN ONDERGANG. 13 October: op 7 u. 02; onder 17 u. 26. die vroeger duizenden aan offers vroegen, vrijwel uitgeroeid zijn; terwijl de tubercu- losesterfte regelmatig daalt en in de laatste jaren niet meer dan 5% van het totale aan tal sterfgevallen opeischt. stijgt het aan tal sterfgevallen aan kanker van jaar tot jaar. Men heeft gedacht dit te kunnen ver klaren door de verbeterde diagnostiek, waardoor meer gevallen van kanker kun nen opgespoord worden of ook door de ster kere bezetting van de hoogere leeftijdsklas sen, daar de kanker in de groote meerder heid der gevallen op middelbaren of hoo- geren leeftijd voorkomt. Al zullen deze beide gegevens de cijfers mede beinvloeden, onbetwistbaar is vastgesteld, dat kanker Dr. J. R. de Bruine Groeneveldt naar een teekening van Jan Boon. toeneemt. Reeds neemt kanker in de reeks der doodsoorzaken naast hartziekten de voornaamste plaats in. Niet minder dan 15 0 n der sterfgevallen komen in de laatste jaren op rekening van den kanker. Alle doodsoorzaken vertoonen een daling, kanker stijgt. Nu staan de medische wetenschap op het oogenblik in den strijd tegen den kanker twee middelen ter beschikking: de opera tieve ingreep met radicale verwijdering van het boosaardig gezwel en de bestraling. Bei de methoden falen echter, als het gezwel te uitgebreid is of reeds uitzaaiingen in de omgeving of op afstand heeft gegeven. Voor beide is herkenning in het beginstadium hoofdzakelijk. Vele pogingen om hiervoor een betrouwbare onderzoekingsmethode te geven zijn mislukt, met hoeveel vertrouwen de ontdekker ook zijn reactie publiceerde. De schrijvers van dit boek deelen nu mede, dat zij een serologische reactie hebben gevonden, waardoor zij uit de urine van den patiënt in 98 der ge vallen een beginnende kanker konden diagnosticeeren. Dit is voor een biolo gische reactie een gevoeligheid, die vrijwel alleen door de zwangerschaps- reactie van Aschheim en Zondek wordt geëvenaard of overtroffen. Deze reactie maakt dus vroegtijdige herkenning en daardoor vroegtijdige behandeling mo gelijk, de eenige kans om het leven van den patiënt te redden. Interessant is het te zien, hoe de schrij vers tot deze methode gekomen zijn. Hun uitgangspunt ligt in het door Freund en Kaminer in 1910 gepubliceerde feit, dat bloedwei van normale personen kankercel len oplost, maar bloedwei van kankerpa tiënten dit vermogen mist, ja zelfs kanker cellen beschut tegen het oplossend vermo gen van normaal serum (bloedwei). De berei dingswijze der kankercellensupensie van Freund en Kaminer moet zeer nauwkeurig gevolgd worden om dezelfde uitkomsten te verkrijgen. Bij het herhalen van deze proe ven ontdekten Waterman en de Kromme in 1928 bij toeval, dat bloedwei van een nor maal persoon de kankercellen niet oploste, maar saamklonterde. toen zij probeerden de kankercellensuspensie iets anders te berei den. Hierop volgde een reeks onderzoekin gen van Waterman, de Kromme, de Bruine Groeneveldt en Julius, waarbij o.a. bleek, dat elk menschelijk serum dit vermogen heeft, mits men maar heel precies de juiste techniek volgt. En niet alleen menschenbloedwei heeft deze werking, maar ook het serum van een aantal dieren, n.l. van konijn, rat, rund, varken en aap, terwijl het serum van cavia, paard, kip, hond, kat en muis dit vermogen mist. Ook andere cellen dan kankercellen worden, mits dezelfde techniek gebezigd wordt, saamgeklonterd door menschense- rum en serum van de dieren der zooge naamde konijnenreeks. Dit was voor de Bruine de aanleiding om te veronderstellen, dat kankercellen dezelfde complexe stof bezitten, als de lichaamscellen van de dieren der cavia- groep, daar juist hun lichaamscellen door bloedwei van mensch of vertegen woordigers der konijnengroep worden saamgeklonterd. De complexe stof uit deze cellen, die de saamklontering mogelijk maakt, wordt naar zijn ontdekker Forssman's antigeen genoemd. Wel gelooven de schrijvers op grond van hun proeven, dat de complexe stof uit de kankercel niet geheel identiek is met het Forssman's antigeen, maar in de kankercel een afwijkenden bouw bezit. Vast stond alzoo, dat kankerlijders in hun serum een kankercellenoplossende stof mis sen, die normale menschen wel bezitten, maar dat beider bloedwei in staat is kan kercellen saam te klonteren. De schrijvers richten nu al hun aandacht op dit antigeen, deze kankerstof, die min of meer overeenkomt met het Forssman's anti geen, daar de reactie van Freund en Ka miner te wisselvallig bleek en vooral in het beginstadium van kanker niet constant was. Dit Forssman's antigeen wordt ook uitge scheiden met de urine en is hierin vaak gemakkelijker aantoonbaar dan in het bloed, omdat het in de urine niet gemengd is met de vele complexe eiwitstoffen, die het bloed bevat. Hun hierop gerichte onderzoek bracht aan het licht, dat, zooals reeds is vermeld, in 98% der beginnende kankerge vallen dit kankerantigeen in de urine kon worden aangetoond, terwijl dit lang niet zoo regelmatig gelukt in een verder gevor derd stadium van den kanker. De schrijvers maken het waarschijnlijk, dat dit veroor zaakt wordt door antistoffen, die in dit latere stadium bij den patiënt ontstaan en het kankerantigeen ,aan zich binden, waar door het niet meer aantoonbaar is. De urine-antigeen-rëactie bleek eveneens van groote waarde, niet alleen bij de ont dekking en vaststelling van den aard van een beginnende gezwelvorming, maar ook ter controle, na de verwijdering van een gezwel: bleef de reactie negatief, dan bleek het gezwel radicaal verwijderd te zijn; werd de reactie weer positief, dan werd 'n nieuwe kwaadaardige gezwelvorming geconstateerd. In de urine-extractie-methode hebben de schrijvers dus een naar hun meening be trouwbaar vroegdiagnostisch hulpmiddel ge vonden, dat onschatbare diensten kan eb- wijzen. Nu is alles niet zoo eenvoudig als de lezer uit bovenstaande korte weergave zou mee- nen te mogen opmaken. Integendeel, de uitvoering van de proef zit vol voetangels en klemmen: de urine-extractie moet uiterst nauwkeurig geschieden; de konijnen, die gebruikt worden voor de bereiding van de bloedwei, waarmee de kankerstof in de urine kan worden aangetoond, moeten zeer zorgvuldig uitgezocht en behandeld worden; na de behandeling moet hun serum op ver schillende onspecifieke reacties onderzocht worden; en dan nog levert niet meer dan 1 van de 10 behandelde konijnen een bruik bare bloedwei. Ook bleek, dat met het in acht nemen van alle voorzorgen nog 4 der normale personen eveneens een positieve reactie ge ven. Dit is echter zeker geen overwegend be zwaar; de meeste onzer biologische reacties vertoonen een kleiner of grooter percentage onspecifieke positieve uitkomsten. Wèl is een grooter bezwaar, dat de schrij vers ook bij andere aandoeningen, in het bijzonder bij goedaardige afwijkingen van de borstklier, niet zelden een positieve uit komst met hun reacties verkregen. Afgesloten is dit onderzoek zeker nog niet. Ook al omdat, zooals reeds is aan gestipt, de techniek nog te subtiel is om gemeengoed van alle medische on derzoekingslaboratoria te worden. Dit erkennen de schrijvers dan ook vol mondig. Veel wetenswaardig op theoretisch gebied wordt in dit boek van 250 blad zijden vermeld. Niet in alles zal men het met de schrijvers eens zijn en ook zou een minder uitvoerige behandeling van verschillende vraagstukken het boek voor den medicus-practicus mak kelijker leesbaar maken, maar bevruch tend en verrijkend is deze lectuur zeker voor ieder, die in de immuun-biologi- gische problemen van het kanker- vraagstuk belangstelt. Dr. G. KORTHOF. THEOSOFISCHE VEREENIGING. Vergadering van het Centrum Leiden. Gisteravond trad in het Federatiehuis voor bovengenoemd Centrum als spreker op de heer K. de Jong van Amsterdam, die een voordracht hield over Leven en Werken van Dr. Annie Besant. Spreker begon met er de aandacht op te vestigen, dat 1 October de verjaardag van Annie Besant voor de meeste loges en cen tra der Theosofische Vereeniging het begin is van het winterseizoen ter bestudeering van de theosofie en alles wat daarmede verband houdt. Wetende dat Annie Besant wars was van alle persoonsvereering, bracht spreker geen vereering van haar persoon ter sprake, maar alleen diepen eerbied voor hetgeen zij gedaan heeft, voor haar activiteit, haar zelf opoffering, haar zich zelf wegcijferen, haar moed, kracht, wijsheid en liefde. In 1847 te Londen geboren werd zij aan vankelijk in den orthodox-christelijken godsdienst opgevoed. Op lateren leeftijd kon zij zich daarmede niet meer vereenigen, kwam in contact met vrijdenkers en later met Bernard Shaw, hetgeen een grooten in vloed had op haar levensrichting, totdat zij als journaliste ter bespreking ontving het boekwerk De Geheime Leer van H. P. Bla- vatsky. De lezing van dit werk had een geweldi gen invloed op haar en bracht haar in aan raking met H. P. Blavatsky, die in 1875 de Theosofische Vereeniging stichtte. Annie Besant werd de leerlinge van Blavatsky en volgde haar na haar overgaan op als presi dente van de Theosofische Vereeniging. In die functie heeft zij over de geheele wereld groote kracht ontwikkeld. Spreker meano- reerde, hoe zij op 80-jarigen leeftijd nog een groote wereldreis maakte, waarbij zij in 24 dagen 51 voordrachten hield, waaronder drie op één dag te Amsterdam. Zij beschikte over een bijzonder talent en bezat de gave haar gehoor te boeien en groote geheel gevulde zalen te bezielen met haar voordrachten. Steeds waren haar ge dachten in de eerste plaats gewijd aanhaar medemenschen en bevorderde zij in woord en daad en niet het minst door persoonlijk voorbeeld de broederschap onder de men schen, onverschillig van welke kaste, kleur of ras. Zij toonde steeds groote devotie en verdraagzaamheid. Annie Besant was ook de opvoedster van Krishnamurti, totdat deze in 1928 zelf als leeraar optrad. In 1933 is Annie Besant overleden. Groot is het aantal werken van haar hand, die in vele talen zijn verschenen en waar door velen tot de theosofie zijn gekomen. Van zulk een figuur, aldus eindigde spre ker zijn voordracht, kan niet gezegd wor den, dat zij ruste in vrede, want haar geest kan en zal niet rusten, maar gaat steeds voort, door het door haar gegeven voorbeeld en door haar talrijke geschriften grooten invloed uit te oefenen op de menschheid. De voorzitter dankte den spreker voor zijn belangrijke voordracht en beval den aanwezigen aan de werken van Dr. Annie Besant, die alle in de bibliotheek van het Centrum aanwezig zijn, te lezen en te be- studeeren. Foto VAN VLIET M(>< DIG SFK'JDf Gf fXH)JG IN l 'JDtS BUDESD Dl PJDfM VAN \PD I RBL'/DEN LEIDEN - SOI ÜATLN^ i 1N1-HET - MQDII lSATIt ÖNSNÊ» MCMXXXIX e. Een vijftal gemobiliseerde Rotterdammers heeft zich ook voor na hen komende mili taire generaties verdienstelijk gemaakt, door de muren der soldatencantine in de Morschpoortkazerne van een nieuwe schil dering te voorzien. Dit was trouwens hoog noodig, want de geheele aankleeding der cantine was allerminst in overeenstemming met het karakter dezer zaal. die toch een ge zellig verblijf voor de manschappen beoogt te zijn. Een van hen, de kunstschilder Aart Glans dorp voerde de artistieke en technische lei ding, de overige vier, die nooit tevoren een verfkwast hadden gehanteerd, volgden zijn aanwijzingen en het resultaat mag gezien worden: Het is een andere, een gezellige cantine geworden. De wanden zijn beschilderd met een aan tal tafereelen, ontleend aan het soldatenle ven. Ter herinnering aan den mobilisatie tijd 1939—19?? is daarbij ook een paneel ingeruimd, waarop Leiden als soldatenstad staat afgebeeld. In den plattegrond der stad zijn daarbij middels een schetsje van den gevel de gebouwen aangegeven, waarin mo menteel militairen zijn gehuisvest. Wanneer, naar wij allen hopen, binnen afzienbaren tijd de rust in Europa zal zijn teruggekeerd, zal het alsdan hier verblij vende vredesgarnizoen zich ongetwijfeld verbazen over de sterke militaire vertegen woordiging in het burgerlijk element onzer gemeente. HEDEN. Jeruël: Spr. ds. J. A. Monsma van R'dam. 8 uur nam. Zaterdag. Stadszaal: Jaarfeest Ver. van Mathesianen. 8 uur nam. Maandag. Schouwburg: Abonnementsvoorstell. ,,'nKalme bruiloft". 8 1/4 uur nam. Dinsdag. In den vergulden Turk: Aandeelhoudersverg. N.V. Fabriek verduurz. levensmiddelen v.h. L. E. Nieuwenhuizen Segaar. 3 uur nam. Woensdag. PieterskerkHerdenking 75-jarig" bestaan Chr, Militair Tehuis. 8 uur nam. DIVERSEN: 's Dinsdags, Mare 13: Medisch Opvoedkundig Bureau. 9%—11 uur voorm. Arbeidsbeurs (Levendaal): Iedere derde Dins dag der maand consultatiebureau voor onvol- waardigen 78 uur nam. 's Donderdags. Wfjkgebouw „Bethesda" (Hoef- straat 4446): Consultatiebureau voor Alcoho listen, 8 uur nam. 's DonderdagsInst. voor Praeventieve Ge neeskunde (1ste Binnerivestgr.. 22). Inenting tegen dlphterie. 3Vz uur 's middags precies. 's Vrijdags: Inst. v. Praeventieve Genees kunde. Consultatiebureau v. Beroepskeuze. 4—5 uur nam. BIOSCOPEN: Luxor-Theater, Stationsweg: 8 uur nam „Stella Dallas". Eiken dag behalve Vrijdags ook om 2 u., Zon dag 27 en 811 uur. Lido-Theater, Steenstraat 39: 8.15 uur nam.: „Prinses Tarakanova". Woensdag en Zaterdag te 2 uur 30 nam. Zondag doorL voorstelling van 2—7 en 8.15 uur. Trianon-Theater, Breestraat 31: 8 uur nam. „Boefje". Woensdag en Zaterdag ook om 2 uur. Zondag doorl. voorstelling 2—7 uur en 8 uur. Casino-Theater, Hoogewoerd 49: 8 uur nam.: ,,'t Zit in de lucht". Zondag te 2, 4*4 en 8 uur, Woensdag en Zaterdag ook 2.30 nam. Rex-Theater, Haarl.straat: lederen werkdag 2 en 8 uur nam.: „De schrik van Brimstone". Zondag van 27 uur doorl. voorstelling en 8 uur nam. De avond-, nacht- en Zondagdienst der apo theken te Leiden wordt van Zaterdag 7 t/m. Vrijdag 13 Oct. a.s. waargenomen door de apotheken tot Hulp der Menschheid, Hooigracht 48, tel. 21060 en D. C. Kok, Rapenburg 9, tel 24.807. Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek. Wilhelmlnapark 8, tel. 26.274. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijvingen: N. Parlevliet Jr. Duinoord 85, Katwijk a. Zee haringhandel en -export. Eigenaar; N. Parlevliet Jr., Katwijk a.Zee M. Parlevliet, Burgersdijkstraat la, Kat wijk a. Zee, haringhandel en -export. Eigenaar: M. Parlevliet, Katwijk a. Zee. Opheffing: J. Kooreman, Nieuwe Rijn 107, Leiden, lompen bedrijf. Wijzigingen: Naamlooze Vennootschap Internationale Handel Maatschappij „Imenexco", Hooge Rijndijk 25, Leiden. P. J. van Helden, (pro curatie gewijzigd). Procuratie verleend aan: J. W. Stoffers Jr., Lelden (adj. dir.). Fa. van Nood. en Donker, Jongkindt Coninckstraat 20, Alphen a/d. Rijn. expe ditie-onderneming en meubeltransportbe- drijf. De vennoot C. Donker is uitgetreden, waardoor de vennootschap onder firma is ontbonden. Het bedrijf wordt voortgezet door den vennoot Barend Donker, als eenig eigenaar, die de zaak zal drijven onderden ouden naam. De Goedkoope Schoenwinkel, van Man- dersloostraat 27, Alphen a/d. Rijn. Ophef fing filiaal: Van Tolstraat 19, Bodegraven. De filiaalbeheerder A. Ph. de Vries, is uit getreden. „GELOOF EN WETENSCHAP". De jaarvergadering. In de bovenzaal van „In den Vergulden Turk" hield de vereeniging „Geloof en Wetenschap" gisteravond haar jaarverga dering. De vice-voorzitter, mr. H. F. A. Donders, herdacht in zijn openingswoord wijlen den heer J. F. X. Sanders, in leven voorzitter van „Geloof en Wetenschap". In zijn jaarverslag maakte de secretaris, de heer J. B. Wilmink, melding van een ge slaagd vereenigingsjaar, dat jammer ge noeg ontsierd werd door een achteruitgang van 13 leden. De penningmeester, de heer J. Rübenkamp Bergmeyer, maakte in zijn financieel verslag gewag van een nadeelig saldo van f. 53.59'/f. Uit het verslag van de kascommissie bleek, dat de bescheiden van den penning meester in goede orde waren bevonden. Na dat aan laatstgenoemde décharge was ver leend, werd een nieuwe kascommissie sa mengesteld uit de heeren Manders, Meirif en Hubert. Bij het punt „benoeming van een bestuurslid", werd dr. ir. P. Fehmers, bij acclamatie gekozen. Pater van Gestel hield hierna een zeer onderhoudende lezing over „Het Boek". In het eerste deel van zijn betoog weidde spr. voornamelijk uit over het boek als verma- terialiseering van het geestesproduct, om in het tweede deel, na de pauze, te spreken over: het boek als brenger van levensver rijking. Met een woord van dank aan den spre ker sloot de vice-voorzitter de vergadering. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het voorbereidend Kerkelijk examen de heer E. D. Ninck Block (Utrecht). Bevorderd is tot doctor in de letteren en wijsbegeerte op proefschrift getiteld: „The Antiquities of Singasari", mej. J. Blom, ge boren te Nijmegen en wonende te Bergen op Zoom. Geslaagd voor het candidaatsexamen Nederlandsche letteren: mej. C. Brinkman (Delft); doctoraal examen Indisch recht: de heer W. C. Kraayenbrink (Den Haag). Artsexamen le gédeelte: mej. M. E. S. Henneman (Koog a. d. Zaan). Bevorderd tot arts: mej. F. Stolz (Oegst geest). 2—2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 6