Na Ciano's bezoek
aan Berlijn
Gedrang te Moskou
80ste Jaargang
DINSDAG 3 OCTOBER 1939
No. 24394
De strijd in het
Westen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
Duitsch antwoord aan
Churchill
Het bezoek aan Moskou
In de lucht
Dit nummer beslaat uit VIER Maden
EERSTE BLAD
verwachiit
De Russische hulp voor
Duitschland
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens poslrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd5 z(Jn:
per 3 maanden /."rtVT. JU. 2 35
per week .'"'.l'.'ÏTvr.V.0.19
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.1
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mad.)
Na Ciano's bezoek aan Berlijn verkeert
men weer in een periode van pers-polemiek
en wat daaraan annex is. Zulks in afwach
ting van wat komen zal.
Zoo schrijft de „Giornale d'Italia" over
Ciano's reis o.m.:
De reis moet niet beschouwd worden als
op zich zelf staande gebeurtenis, maar
hoort thuis in het kader van die politiek,
welke Duitschland en Italië hebben ontwik
keld met het oog op het algemeene doel van
een vrede met rechtvaardigheid. Deze poli
tiek is reeds op vitale punten van het
vasteland op gelukkige wijze ten uitvoer ge
legd. De vermaningen en Initiatieven van
Berlijn en Rome zijn echter niet aanvaard
en een rechtvaardige vrede is afgewezen.
Aldus is een toestand ontstaan, die een deel
van Europa in den oorlog heeft gestort.
Italië heeft zich daardoor echter niet laten
ontmoedigen. De actie, die de Duce ter red
ding van den vrede heeft ondernomen, is
bekend en door de tegenstanders zoowel
als door alle volken van Europa gewaar
deerd.
In zijn rede van 23 September heeft Mus
solini zich boven de partijen geplaatst en
nogmaals regeeringen en volken aange
maand om tot de realiteit te komen en tot
het inzicht van de nutteloosheid en het ge
vaar van een oorlog. Tegelijkertijd heeft
Italië verhinderd, dat het conflict zich uit
breidde tot de Middellandsche Zee en den
Balkan Deze weloverwogen houding stemt
niet alleen overeen met de belangen en uit
eindelijke doeleinden van Duitschland. maar
ook met den wensch van alle volken van
Europa, die met zorg het voortschrijden van
het onzekere drama aanschouwen, hetwelk
boven hun cultuur hangt. Ondanks het feit
dat reeds verscheidene weken zijn voorbij
gegaan, is er niets gebeurd, dat niet weer
goedgemaakt zou kunnen worden en de ge
dachte van een op rechtvaardigheid ge-
grondvesten vrede, die beantwoordt aan de
rechtvaardige wenschen der volken en 'cge-
lijkertijd Europa een lange periode van
veiligheid en van rustigen socialen vooruit
gang waarborgt, kan door geen enkele re-
geering en vooral ook door geen enkel volk
worden afgewezen. Ook bij de westriijke
mogendheden ziet men hier en daar tv.ee
stroomingen en men zou willen hopen dat
de gezonde, van haar verantwoordelijkheid
bewuste krachten eindelijk de overhand
kregen op die, welke toestemmen in oen
rampspoed.
Het „Hamburger Fremdenblatt" zegt: Do
besprekingen zijn geëindigd met dezelfde
snelheid, welke voor het diplomatieke suc
ces van Duitschland in de laatste weken
karakteristiek is geworden. De correspon
dent wijst er verder op, dat een slotcom
muniqué ook ditmaal niet noodig was, aan
gezien de vriendschappelijke aard van de
betrekkingen tusschen de verbonden staten
iedereen bekend is en in duurzame verdra
gen is vastgelegd. Overigens, zoo gaat hij
verder, zal men van de rechtstreeksche ef
fecten der besprekingen, welker verloop ir.
Berlijn met de grootste tevredenheid b°oor-
deeld wordt, te zijner tijd ook in het buiten
land kennis krijgen.
De tegenwoordige toestand ziet de corres
pondent bepaald door tweeërlei factoren:
Door de gemeenschappelijke pogingen van
Duitschland en Sovjet-Rusland om den
vrede te herstellen en door het feit. dot de
Imperiale invloed van het neutrale Italië
eveneens ten gunste van den vrede in de
weegschaal geworpen wordt. Hieruit vloeien,
ook onafhankelijk van de Duitsch-Italiaan-
sche belangen-gemeenschap, zeer belang
rijke voorwaarden voort voor een nauwe
samenwerking tegen al die kringen, welke
zich identificeeren met een verlenging,
en verdieping van den heerschenden oor
logstoestand.
Over de pogingen van Churchill om de
neutrale houding van Italië propagandis
tisch in Engelschen zin uit. te buiten, kan
men aldus de correspondent slechts
ciimlachen. Het Duitsche vredesoffensief,
gesteund door Sovjet-Rusland en afgestemd
O" het Italiaansche oordeel omtrent de on
zinnigheid van het huidige conflict, zal de
rworheerschende actie van de eerstvolgende
d-"*en blijven. Wanneer men doof mocht,
h'Ovn, zou inderdaad voor Duitschland het
e"hod van den strijd om het bestaan op
komen. Met welke en»rgie deze striid ge
voerd zou moeten worden en gevoerd wor
den zou, daarvoor vormen de militaire tri
omfen van Duitschland in Polen de tref
kracht van het Duitsche luchtwapen in den
strijd tegen de Britsche luchtmacht en de
kcmsloosheld van de Engelsche blokkade na
de ooening van het Duitsche Rijk in bet
Oosten, bewijzen.
Daarentegen herhaalt de „Times" nog
eens: „Tenzij bepaalde voorwaarden voor
een vrede, welken de nationaal-socialistischc
regeering en de regeering der sovjet-unie,
naar zij hebben aangekondigd, voornemens
zijn voor te stellen, zéér ver zullen afwijken
ven de richtlijnen, die zijn neergelegd in de
Vrijdag te Moskou uitgegeven verklaring,
staat het antwoord reeds bij voorbaat vast
door de algemeene reactie der openbare
meening tegen dat onbeschaamde manifest.
Géén voorwaarde, welke Hitier zou kun
nen aanbieden, zouden wijziging kunnen
brengen in het hoofddoel der westelijke
mogendheden, n.l. zich zelf voor de toekpmst
te beschermen, door Hitier de macht te ont
nemen, zijn misdaad te herhalen, daar be
kend is. aldus het blad, dat aan goede trouw
zijnerzijds niet langer kan worden gelcofd
Daarom is de voorwaarde welke voor alle
onderhandelingen moet worden vervuld, de
omverwerping van het Hitlerisme".
De „Deutsche Ailgemeine Zeitung" pu
bliceert een hoofdartikel, waarin het blad
antwoordt op de rede, die Churchill Zon
dagavond voor de radio heeft uitgespro
ken, Het blad schrijft o.m.:
Engeland heeft moeten toezien, hoe tus
schen Duitschland en Rusland een grens
der wederzijdsche belangen is overeenge
komen, waarbij de Duitsche invloed nu ver
der naar het Oosten reikt dan de oorspron
kelijke afbakeningslijn der Engelschen
scheen aan te duiden.
De Engelschen hebben zoo weinig geleerd
van het resultaat van hun mislukte voor
spel in Moskou, dat zij reeds weer ver
wachtingen hebben ten aanzien van Rus
land.
En wanneer men nu leest wat Churchill
Zondag het Engelsche publiek vertelde,
komt men uit zijn verbazing niet meer los.
Churchill neemt wederom een historisch
misverstand op zijn rekening, want in de
Moskousche verklaring is den Engelschen
weliswaar de verantwoordelijkheid over
oorlog en vrede in handen gelegd, maar
niet de beslissing over overwinning en ne
derlaag.
Deze oorlog wordt op grondslag van we-
derkeerigheid gevoerd en dat geldt even
goed voor de methoden als tenslotte ook
voor de doelstellingen.
Churchill en de Engelsche regeering ver
gissen zich, wanneer zij gelooven, dat zij
het doel der vernietiging van Duitschland
zonder overeenkomstige reacties in het En
gelsche volk ongestraft kunnen afkondigen.
Het kan voor Engeland nog zeer veel er
ger worden.
Wanneer de Engelschen het gevaar uit
dagen, moeten zij zich niet verbazen over
de Europeesche dynamiek, welke zij daar
mede losmaken en die geen rekening zal
houden met de tradities der Britsche po
litiek, voor zoover deze in strijd zijn met
den zin .van onze eeuw.
Wil Churchill, zoo vraagt het blad ten
slotte, het continent het oorlogsdoel leve
ren, dat wij tegen Engeland nog niet heb
ben?
Gistermiddag te 17 uur is op het vlieg
veld te Moskou aangekomen een vlieg
tuig. waariu zich bevonden de Let-
landsche minister van buitenlandsche
zaken, Munters; de chef van de afdee-
ling verdragen van zijn ministerie,
Kampe, de Russische gezant te Riga
Zotov en de handelsattaché der Sov
jet-unie aldaar, Terntjef.
Munters werd verwelkomd door Barkov,
chef van het protocol, en Vasioekof, chef
van de Baltische afdeeling van het volks
commissariaat van Buitenlandsche Zaken.
Munters had reeds een onderhoud van
2 uur met Molotof, waarbij Stalin en Po-
temkin o.a. aanwezig waren.
In diplomatieke kringen gelooft men, dat
Sovjet-Rusland ernaar streeft een pact
van wederzijdschen bijstand en een han
delsverdrag met Letland te sluiten, waar
door de Sovjet-invloed in de Baltische.lan
den zich verder uitbreidt.
Het Russisch-Estlansche pact brengt
practisch de golf van Riga onder Russi
sche controle De haven van Riga, die door
een spoorlijn met Moskou verbonden is,
verzekert de sovjet-scheepvaart een ijsvrije
haven in de Baltische wateren.
En heden wordt de Lithausche minis
ter van buitenlandsche zaken ITbsys
te Moskou verwacht.
Posdnjadov. eerste secretaris van de le
gatie der sovjet-unie, heeft tegenover den
correspondent van het Fransche Havas-
bureau verklaard, opdracht te hebben ont
vangen Urbsys te vergezellen. Hij voegde
hieraan toe. den omvang der onderhande
lingen niet te kennen, doch ten aanzien
van de resultaten betoonde hij zich opti
mistisch.
Uit bevoegde bron wordt vernomen, dat
Moskou minder gehaast zou zijn ten aan
zien van Lithauen dan ten aanzien van
Estland.
Munters zou drie dagen in Moskou blij
ven. Ten aanzien van de onderhandelin
gen zijn buitenlandsche kringen te Kau
nas voor wat betreft Lithauen optimisti
scher dan voor wat aangaat Letland.
Men voegt hieraan toe, dat de reizen der
staatslieden de geruchten tegenspreken met
betrekking tot de verdeeling van den in
vloed in de Baltische landen en, aldus be
sluit Havas. het prijsgeven van alle posities
door het Germanisme aantoonen.
Gemeld wordt nog. dat" de sovjet-unie
i bereid is Lithauen zekere territoriale con
cessies in het gebied bij Wilna, zonder de
stad zelf, te verleenen. Daartegenover zou
Rusland privileges ten aanzien van den
belangrijken spoorweg LibauRommy, die
door Lithauen loopt, eischen.
In een gemeenschappelijke zitting van de
commissies voor buitenlandsche zaken en
voor landsverdediging der beide Estland-
sche Kamers heeft de minister van buiten
landsche zaken. Seller die n.b. naar
Moskou een uitvoerig danktelegram zond!
een uitvoerig verslag uitgebracht van de
door hem gevoerde onderhandelingen te
Moskou.
De besprekingen werden besloten met
de eenstemmige goedkeuring van een
resolutie, waarin het sluiten van een
verdrag tusschen Estland en sovjet-
Rusland noodzakelijk werd genoemd.
Naar verluidt, zal de president, der repu
bliek heden reeds het pact ratificeeren en
zullen de ratificatie-oorkonden waarschijn
lijk reeds morgen worden uitgewisseld.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt:
„Plaatselijke vijandelijke aanvallen wer
den afgeslagen ten Zuiden van Saarlouis
en in het Oosten van het Saargebied. In
deze laatste streek schoot de vijandelijke
artillerie op de Duitsche plaatsen achter
onze linies".
Parijs geeft daarop volgend communiqué:
De dag werd gekenmerkt door aanvallen
door de verdedigers der Siegfriedlinie. Deze
aanvallen werden ondernomen op de twee
plaatsen, waar de Fransche druk de laat
ste weken het sterkste was. ten Westen en
ten Oosten van de belangrijkste Duitsche
positie-Saarbruecken.
De stelselmatige vorderingen der Fran
sche troepen aan weerszijden van dit be
langrijke industriecentrum dwingen den
tegenstander zijn gewone reserve te laten
varen en te trachten zijn centrale positie
door aanvallen lucht te geven. De pogin
gen, die in het werk gesteld werden om den
Franschen druk op de beide vleugels dezer
stellingen te breken, werden overigens ver
ijdeld door het vuur der automatische wa
penen en het Fransche geschut, die de
aanvallen afsloegen.
De uitrusting van het Britsche leger
gaat met groote snelheid. Bergen materi
aal worden aangevoerd en gaan mathema
tisch zeker naar de plaatsen, waar zij noo
dig zijn.
De Fransche en Britsche vliegtuigen, die
verkenningen uitvoeren boven het Weste
lijk front, zijn tot achter de hoofdmacht
der Duitsche verdedigingslinie doorgedron
gen. De inlichtingen die zij meebrachten,
hebben de reeds ontvangen rapporten be
vestigd en aangevuld inzake het overbren
gen van Duitsche strijdkrachten, die aan
de operaties in Polen hebben deelgenomen,
naar het Westen.
Sommige troependeelen bevinden zich
nog slechts op 200 K.M. afstand van de
Siegfriedlinie, die zij in twee af drie dagen
kunnen bereiken.
Het Britsche ministerie voor luchtvaart
Foto's v. Vliet.
BINNENLAND.
De herdenking van Leiden's ontzei (Stads
nieuws, 3e Blad).
ürk is geen eiland meer. (Binnenland,
4e Blad).
Kostwinnersvergoeding voor militai/ren; tij
dens verlof verhoogd met mei ja gegeid.
(Binnenland, 4e Blad).
Autodieven veroorzaakten ernstig ongeluk
te Rotterdam. (Gemengd, 3e Blad).
Vergadering van het Verbond vt*n Neder-
landsche Werkgevers, (3e Blf*d).
Men zie voor Stadsnieuws pagina 1 en
2 van het Derde Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt Nauwelijks prijshou
dende koersen Amerikanen zwakker
Beleggingen prijshoudend.
BUITENLAND.
Na Ciano's bezoek aan Berlijn. (Ie "Blad).
De oorlogvoering ter zee. (Ie Blad|).
Vele diplomaten te Moskou. (Ie B3jid).
Beschouwing van onzen militairen mede
werker over het Westelijk frond:. (4e BI.)
Onze Londensche correspondent over het
ministerie van voorlichting. (j3e Blad).
De Amerikaansche Senator Pïttma nn dient
zijn neutraliteitswet in. (3e Blail).
ZIE VOORTS LAATSTE BERECHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VTfRHAAL
PAG. 1 VAN HET VIERDE BLA0X
Overwegend droog. PlaaUf&lijk
ochtendmist. Overdag licht be
wolkt. Weinig verandering in 1k:m-
peratuur. Zwakke tot matige <&ios-
telijke wind.
Aan den voet van het standbeeld van burgemeester P. A. van der Wcrff vond hedenmorgen de gebruikelijke koraaizang plaats,
welke uitvoering o.m. werd bijgewoond do or den burgemeester en zijn echtgenoote. Een foto van het bestuur en eenige autori
teiten tijdens den zang.
deelt mede, dat met succes des rechts en
overdag verkenningsvluchten door .de „Ro
yal Air Force" zijn uitgevoerd! boven
Duitschland. Deze vluchten strekten zich
tevens uit tot Berlijn en Potsdam..
De vlucht van de „Royal Air Force" naar
Berlijn was blijkbaar een volledige verras
sing voor het luchtdoelgeschut. 'Doen dit
tenslotte in werking kwam waren de ma
chines van de „R.A.F." reeds (ip haar
terugreis.
De Engelschen hebben pamfletten boven
Berlijn uitgeworpen, doch tengeveige van
den sterken wind, die uit tegeijj?estelde
richting kwam, weet men niet. hoeveel
pamfletten in de stad zelf terecht zijn ge
komen.
Intusschen schrijft het Duitsche Nieuws
bureau: Ten aanzien van het Ejjigelsche
bericht, volgens hetwelk Britsche verken
ningsvliegtuigen des nachts tot boven Ber
lijn en Potsdam gevlogen hebben, aij opge
merkt, dat de bewoners van Noord-
Duitschland. Berlijn en Potsdam dan den
vorigen nacht klaarblijkelijk goffd gesla
pen hebben, wane zij hebben njets van
dergelijke vijandelijke vliegtuigen gemerkt.
EEN ENGELSCHE BESCHOUWING.
De Engelsche hoogleeraar Lindley Fraser
wijdt in de Evening News een artikel aan
de vraag, welke economische hulp de Sov
jet-Unie aan Duitschland zou kunnen geven