WESTFRONT
BENDER
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 30 September 1939
Derde Blad No. 24392
Rustige houding ter beurze
RADIO!
80ste Jaargang
H BUITENL. WEEKOVERZICHT
Het bolsjewistisch
gevaar nadert
Zware lasten zullen ons
allen worden opgelegd
STOFZUIGERS
HELPT LEIDEN
BEVEILIGEN!
Een typisch Duitsche uitdrukking spreekt
van „Umwertung aller Dingen". Wij zou
den kunnen zeggen: het op zijn kop zetten
van alles, wat zeker scheen! De wereld
maakt thans zoo'n periode mede. Het na-
tionaal-socialisme heette de communisten
vreter bij uitnemendheid, te vuur en te
zwaard ls het communisme in Duitschland
schijnbaar uitgeroeid. In samenwerking met
Italië werd in Spanje onverbiddelijk gestre
den tegen het roode gevaar, dat de pest in
Europa werd genoemd. Opgericht werd het
antl-komlntern-pact. zuiver en alleen tegen
het bolsjewisme gericht.
En momenteel schijnen Berlijn en Mos
kou de grootste vrienden, zelfs meer dan
Berlijn en Rome, dat pas in het tweede ge
lid, zoo niet verder komt.
Het is een vreemde situatie, waaraan
men wennen moet om het goed in zich op
te kunnen nemen. Zullen dat ook de vaders
en moeders kunnen doen van de velen, die
ln Spanje hun leven lieten voor den strijd
tegen de „vervloekte" bolsjewisten?
Een broertje en een zusje zijn het na-
tionaal-soclalisme en het bolsjewisme wel
eens genoemd, goed. maar dan toch een
broertje en een zusje, die leefden als kat
en hond! Slechts een van beide zou op den
duur bestaanbaar blijken, hoezeer dan ook
verwant
Momenteel ziet men beide samengaan,
alsof er geen verschil van meening bestaat!
Het ls niet moeilijk te voorspellen, dat
broer of zusje op een gegeven moment zal
trachten de hegemonie te verwerven, want
naast elkaar kunnen zij niet blijven voort
bestaan zonder elkaar te bijten. En we heb
ben er reeds eerder op gewezen, dat in de
zen strijd het bolsjewisme ongetwijfeld de
overwinnaar zal moeten zijn, dit los van
politieke en diplomatieke acties.
Ieder trekke daaruit zijn conclusies, hoe
het met Duitschland gesteld moet zijn, dat
het zich waagt aan de verbroedering met
wat ln wezen zijn grootste vijand mag wor
den genoemd.
Een bekend Fransch gezegde luidt:
Cet animal est trop méchant, quand on
l'attaque, 11 se défent! In het Hollandsch
overgezet: dit dier is zeer ondeugend, wan
neer men het aanvalt, verdedigt het zich.
Vanuit dezen geesteshoek schijnt men
het Duitsche standpunt te moeten beschou
wen. Het Hitler-Duitschland heeft steeds
gemeend zijn zin te kunnen doordrijven
zonder oorlog en aanvankelijk heeft de
loop van zaken het volkomen gelijk gege
ven. De tegenpartij was te zeer aan behoud
van den vrede gehecht om de wapens op te
nemen, als het niet volstrekt noodzakelijk
was. Hoezeer dit laatste altijd een betrek
kelijk rekbaar begrip moet worden ge
noemd. Het laatste voorbeeld daarvan werd
juist een jaar geleden geleverd, toen de
spanning rondom Tsjecho-Slowakije werd
besloten met het accoord van Muenchen!
De vrede werd destijds gered, doch wij
vroegen ons reeds direct af, of de prijs mis
schien niet te hoog was geweest
Zouden Londen en Parijs een jaar onge
daan kunnen maken, dan zou over Muen
chen niet meer als een mogelijkheid ge
sproken worden! Hoezeer onvoorbereid, zou
een oorlog op dat moment Rusland in de
armen der Westersche democratieën hebben
gebracht! Misschien is Moskou zelfs wel
verder dan ooit van het Westen afgeko
men door wat daar als een gemeen ver
raad is beschouwd. Waarbij nog niet ge
dacht werd aan de volledige „verovering"
van wat nu het protectoraat heet.
Maar gedane zaken nemen geen keer, we
hebben ons neer te leggen bij de huidige
posities.
Ook inzake Polen heeft Duitschland ge
meend zijn zin te kunnen doordrijven zon
der oorlog, doch ditmaal is deze vlieger
niet opgegaan. Engeland en Frankrijk zijn
tenslotte deze wijze van „zaken-doen" beu
geworden en zijn ten oorlog getogen om
eens en voor goed een einde te maken aan
de politiek, zuiver op agressie gebaseerd.
Weliswaar heeft Duitschland in het
Oosten een volkomen overwinning bevoch
ten, daar Polen, trots den moed zijner troe
pen, eerder ineen stortte dan mocht wor
den aangenomen, daar de leiding wederom
niet deugde, en de Russen den dolk
steek in den rug toebrachten, doch
zeker van zijn zaak voelde het zich
niet. Reeds uit de wijze, waarop de
blokkade der Westersche democratieën
werd gehekeld, was af te leiden, dat Ber
lijn daarin zijn Achilles-hiel zelve erkende..
En toen heeft het den kogel door de kerk
gejaagd, het wilde zich dekken, het moge
dan kosten wat het wilde: met de sovjets
werd aangepapt en deze toonden zich niet
ongeneigd. Te verbazen is dat zeker niet,
want de gebraden duiven werden hun als
het ware in den mond gevoerd! Vrijwel
zonder dag of stoot kwamen de sovjets in
het bezit van Wit-Rusland en de Oekraine,
zelfs van de petroleumgebieden van Lem-
berg, dreef Moskou een wig tusschen
Duitschland en Roemenië en dus tusschen
Duitschland en de Zwarte Zee. Was dat een
voordeelig zaakje of niet?
Het nationaal-socialisme heeft daarmede
echter iedere ideologie over boord gewor
pen en zich bekeerd tot een politiek van
de zuiverste realiteit zonder eenlge scru
pule. Dit in fragrante tegenstelling tot het
bolsjewisme dat nimmer nalaat zijn idealen
uit te dragen, men beluistere slechts den
zender van MoskouDoch dit gaf Ber
lijn nog niet de rugdekking, die het noo-
dig had in den strijd tegen de blokkade.
Daarbij gaf de verdeeling van Polen geen
doorslag! Daarom is getracht het verband
met Moskou verder uit te breiden en de
pogingen daartoe zijn met succes bekroond.
De sovjets hebben zich reeds vooraf laten
betalen door het meesterschap over de
Randstaten. De ontvluchting van een Pool-
sche duikboot uit de haven van Tallinn,
werd met graagte aangegrepen om eischen
te stellen, die er op neerkomen, dat Est
land nog slechts in naam onafhankelijk
mag heeten. En het kleine landje moest
bukken om de oorlogsmisère te ontgaan.
Lithauen en Letland zullen zich geen Illu
sies meer maken
Rusland is heer en meester in de Rand
staten.
Daartegenover hebben de sovjets zich
verbonden om een vredes-offensief te steu
nen dat door Berlijn rechtstreeks of door
bemiddeling van „bevriende mogendheden"
zal worden ingezet. Het is een goedkoope
prijs, te meer, waar dat vredes-offensief
vrijwel bij voorbaat tot mislukking is ge
doemd. Hoe zullen Engeland en Frankrijk,
al beweert men dat in het Oosten de oorlog
ten einde is met de bezetting van Polen
die intusschen na de capitulatie van War
schau. na heldhaftig verzet een feit is ge
worden genoegen kunnen nemen met
een tweede Muenchen in verscherpten
vorm? De vraag is het antwoord tevens.
Tevens heeft Moskou Duitschland de ver
zekering gegeven van volledige economi
sche ondersteuning, ongetwijfeld voor
Duitschland een waardevolle toezegging, die
echter vreemd afsteekt bij de toezegging
van den sovjet-gezant te Londen, dat Mos
kou gaarne bereid is om met Engeland te
onderhandelen over een handelsverdrag
De eind-conclusie kan slechts luiden, dat
Moskou op eigen voordeel is bedacht en
zich. dank zij Berlijn, geheel in Europa
voelt teruggevoerd, na vrijwel uit de Euro-
peesche politiek te zijn teruggedrongen. In
de Oostzee herkrijgt het een voorname po
sitie, dank zij Estland's capitulatie, met
Hongarije krijgt het een gemeenschappe
lijke grens, dat zich gehaast heeft om de
betrekkingen te herstellen, op den Balkan
doet zich de eerste uiting van een Pan-
Siavisme kennen. Belgrado, tot dusver af
zijdig, knoopt de betrekkingen weer aan.
Sofia sluit een handelsverdrag, Roemenië
houdt vaster dan ooit. vast aan onzijdig
heid. de Turksche minister van buitenland-
sche zaken vertoeft nog te Moskou, zwaar
valt de schaduw van den Russischen mo
loch over den Balkan!
Zoo is het Duitschland, dat het gevaar
van het bolsjewisme, dat uit ons wereld
deel scheen gebannen, opnieuw acuut heeft
gemaakt. Ook zonder gevaar voor zich zelf
wij zouden niet gaarne een bevestigend
antwoord geven op deze vraag, vooral niet.
wanneer de overeenstemming nog verder
zou gaan en Russische troepen Duitschland
zouden betreden, gelet op de bolsjewisee-
ring van de in Polen bezette streken.
Het nationaal-soclalLsme speelt het va-
banque-spel onder het motto: na ons de
zondvloed
Europa moet opnieuw op zijn hoede zijn
voor het gevaar van het bolsjewisme.
Door Duitschland binnengehaald, roept
Frankrijk het echter een beslissend halt
toe. De communistische partij daar te
Wij *ele«
en bieden
ui, dt vele
PHIL'pS en
ELEFUNKEN
Vr.M O
(Van onzen financieelen medewerker).
De beurs heeft haar onbeheerschtheid
(voorloopig?) afgeworpen en heeft, door de
ervaringen geleerd, een aanzienlijk rustiger
houding aangenomen, in afwachting van
het verloop der politieke gebeurtenissen en
van de behandeling der herziening van de
Neutraliteitswet in de Vereenigde Staten
Al blijft de afschuwelijke waarheid zich in
feiten openbaren, dat bij het zekerder wor
den van een langen oorlog een aandeelen
hausse intreedt, geruchten omtrent vredes
pogingen daarentegen aanleiding zijn tot
koersinzinking, men is toch eindelijk ietwat
35 verschillende bekende merken.
Ook in huurkoop.
DE STOFZUIGER-CENTRALE HAGEMAN
HOOIGRACHT 51 TELEFOON 25955
7195 Clngez. Med.)
lande is ontbonden, alle neven-geledingen
eveneens en vermoedelijk zullen de parle
mentsleden van hun functie ontheven
worden verklaard. Hetzelfde Frankrijk,
waarvoor men vreesde, dat het was ge
ïnfecteerd! Een eigenaardige wisselwerking
heeft zich voltrokkenEn het Fransche volk
staat geheel achter dezen maatregel, zelfs
de socialisten, die toch zoo nauw verbon
den waren met de broeders van Moskou
„Umwertung aller Dingen", ook hier
toont zich dit opnieuw!
Na hetgeen wij gisteren in ons overzicht
schreven, zullen wij niet verder ingaan op
de houding der andere staten. Op verras
singen blijve men voorbereid!
393
(Ingez. Med.)
voorzichtiger in zijn oordeel geworden. De
verhooging der bedrijvigheid in de Ameri-
kaansche staalindustrie tot ca. 84 pet. (men
herinnert zich wellicht nog wel het laagte
record van 19 pet. dat nog niet zoo lang ge
leden werd behaaldl, de belangrijke stijging
der Amerikaansche wagonverladingen. de
zeer hooge scheepsvrachten. de alom stij
gende goederenprijzen enz., enz. enz., zij
missen op het oogenblik hun invloed op de
beurs en op de speculanten, omdat men
eindelijk begint in te zien. dat tallooze fac
toren er voor zullen zorg dragen, dat de
gestegen bedrijvigheid niet in een langdu
rige periode van gestegen rentabiliteit en
hooge winsten en dividenden tot uitdruk
king zal komen. Om slechts een voorbeeld
te noemen: vóór den oorlog zou elk beurs
man toch met aplomb hebben beweerd, dat
Fokker het Nederlandsch oorlogspapier bij
uitnemendheid zou blijken te zijn. Het aan
deel is echter sinds Augustus van ver over
de 300 pet. tot onder de 200 pet. gedaald,
omdat men al spoedig inzag, dat het Ne
derlandsch uitvoerverbod van vliegmachi
nes en de groote moeilijkheden, aan den
invoer van metalen en motoren verbonden,
de bedrijvigheid der Fokker-fabrieken sterk
zouden moeten drukken.
De door de Engelsche regeering aange
kondigde belastingmaatregelen moeten den
voorzichtig denkenden beoordeelaar ook wel
duidelijk maken, dat er ditmaal van een
werkelijken oorlogsboom geen sprake zal
kunnen zijn. De belastingdruk, die op het
Engelsche volk zal worden gelegd, is waar
lijk ontstellend. De gewone inkomstenbelas
ting, die met 5 sh. 6 d, per reeds een der
hoogste ter wereld was, wordt verder tot
7 sh 6 d. verhoogd, hetgeen dus wil zeggen,
dat gemiddeld elke Engelschman meer dan
een derde van zijn inkomen aan den staat
zal moeten afstaan. De hoogere inkomens
boven de 2.000 vallen echter onder een
verzwaarde extra-belasting, die zoo zwaar
is. dat in sommige gevallen slechts 15 pet.
ervan voor eigen gebruik overblijft. Daar
naast worden de successierechten verdub
beld en worden verschillende accijnsen
sterk verhoogd, terwijl tenslotte een 60 pet.
I belasting op alle sinds Maart j.l. behaalde
„oorlogswinsten" zal worden geheven. Bo
vendien zal de regeering eerlang met een
reeks van leeningen op de markt verschij
nen, daarbij reeds thans aankondigend, dat
het bedrijfsleven de kapitaalmarkt zal moe
ten mijden. Hier heeft dus een volkomen
financieele mobilisatie plaats, die onver
mijdelijk den levensstandaard van het En
gelsche volk ernstig zal moeten drukken.
Met dit Engelsche voorbeeld voor oogen
moeten wij ook de toekomstige ontwikke
ling in andere landen gadeslaan. Natuurlijk
zal de druk in de neutrale landen, vooral
in de Vereenigde Staten, minder hevig zijn,
doch aan een sterk verhoogde absorptie van
de zijde van den staat zal niet te ontkomen
zijn. Daarom kan niet genoeg en niet met
nadruk genoeg worden herhaald, dat ook
de Nederlandsche burger zich bij voorbaat
reeds op een zwaarder wordenden druk zal
moeten instellen en wel door zonder morren
geleidelijk van zijn zoo bijzonder hoogen
levensstandaard af te dalen Ook de ver
hooging der inkomstenbelasting, waaraan
Den Haag thans werkt, zal waarlijk niet
malsch zijn, terwijl de voorgenomen winst
belasting op vennootschappen en dergelijke
zeker minstens 20 pet. der netto-winst (on
der strikte regeeringscontróle van afschrij
vingen en reserveeringen i zal moeten be
dragen. Willen onze burgers en ons be
drijfsleven dit behoorlijk kunnen opbren
gen, dan zullen zij elders zich tot het uiter
ste moeten beperken, teneinde een behoor
lijke staatsfinanciering mogelijk te maken.
Ook de leeningsmogelijkheid der regee
ring dient te worden verbeterd. Er is op het
oogenblik in de geldmarkt een lichte ont
spanning merkbaar, terwijl de daling in de
obligatiemarkt voorloopig tot staan is ge
komen. Dit laatste is echter waarschijnlijk
meer toe te schrijven aan het tot een einde
komen van de omwisseling van obligaties in
aandeelen dan aan een gunstiger beoor
deeling van het Nederlandsche staatscre-
diet. Van niet te overschatten belang is in
dit verband de houding van het Beleggers
front. Dit front, samengesteld uit ruim
1500 instellingen, die gezamenlijk een ver
mogen van meer dan 5 milliard beheeren,
geeft den indruk, a la baisse te speculeeren.
Er is op het oogenblik immers niet de min
ste aanwijzing, dat de leden van dit front
tot een eenigszins belangrijk bedrag in de
markt zijn als koopers van Nederlandsche
staats- en andere obligaties op het huidige
zoo sterk verlaagde koerspeil, ondanks het
feit, dat het gemiddeld rendement de 4 pet.
reeds heeft overschreden. Deze „staking
met gekruiste armen" van de zijde van deze
zoo oppermachtige combinatie komt mij
weinig sympathiek voor in een tijd, waarin
de regeering het juiste oogenblik afwacht,
om tot consolidatie van schuld en uitgifte
van nieuwe leeningen over te gaan.
Weinig sympathiek ook in een tijd, waar
in de kleine belegger toch reeds met groote
moeilijkheden in den vorm van stijgende
prijzen enz. heeft te kampen en waarin de
ze zich nolens volens aan de min of meer
willekeurige en in elk geval egocentrische
politiek der in het Beleggersfront gecombi
neerde groote beleggers voelt overgeleverd.
Het Beleggersfront is destijds samengesteld
met het doel, een afglijden der rente tot
een abnormaal laag peil tegen te gaan. Dit
doel is. mede door omstandigheden van
buiten, bereikt. Thans echter schijnt het
Front zijn doelstelling verder uit te breiden
en wel in de richting van het forceeren
eener steeds hoogere rente. Dit is niet in
het belang van den staat en van zijn bur
gers. die op het oogenblik gediend zijn met
een beperking van de rentestijging en hoo
gere koersen van rente dragende fondsen.
Indien het Beleggersfront weigert, de min
stens 200 millioen, die het jaarlijks te be
leggen heeft, op de huidige koersen in pri
ma Nederlandsche fondsen te investeeren,
in de verwachting dat de koersen nog wel
zullen dalen, dan is zulk een houding niet
goed te keuren, omdat zij met de groote be
langen van den staat geen rekening houdt.
Wij moeten oppassen, dat onze obligatie-
markt niet gemonopoliseerd wordt.
Minister Steenberghe heeft ten aanzien
van het „prijsopdrijvingsvraagstuk" thans
als grondregel neergelegd, dat elke verhoo
ging boven het Augustus-peil als verboden
prijsopdrijving zal worden beschouwd, ten
zij deze verhooging door aantoonbare ver
hooging van den kostprijs gemotiveerd is.
De hoogst ernstige bezwaren tegen dit
standpunt, dat tot volkomen onnoodige
kapitaal-intering zal leiden, zijn te dezer
plaatse reeds eerder uiteengezet. Met kracht
moet worden herhaald, dat in zulk een re
geling, die geen rekening houdt met de over
het algemeen thans onafwendbare duurdere
indekking van voorraden, een grove onbil
lijkheid schuilt, speciaal voor den midden
stand. De regeering tracht hiermede de
evenzeer onafwendbare prijsverhooging le
temperen ten koste van een kapitaalhef
fing van den middenstand. Deze methode
is sociaal en economisch niet te rechtvaar
digen.
(Nadruk verboden).
De oorlog in Spanje en Polen heeft
de droeve noodzakelijkheid van lucht
afweergeschut overduidelijk aange
toond
Zendt daarvoor Uw bijdrage aan den
penningmeester der Luchtafweer-Com-
missie p/a Noordhollandsch Landbouw*
crediet giro nr. 2915.
