Weinig verandering te velde
,/t Zit in de Lucht"
K.L.M. vliegtuig „Mees" beschoten
80sie Jaargang
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1939
No. 24389
Duiische verdediging over het
optreden ter zee
De strijd in het
Oosten
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau NoordeituUplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
Duitsch piloot meende een
vijand te zien
Een Ziveedsch ingeneur gedood
Duitsche regeering betuigt
leedwezen
De strijd in het Westen
Het Russische legerbericht
Benzine kost nu
15!^ cent per liter
MEN GIERT EROM!
DOET U OOK MEE??
De verdediging van
Warschau
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. by maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewysnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gerestIgtTt(Jfl:
per 3 maanden f. 2 33
maanden jrTJTf.f
per week f.O.IA
Franco per postt. 2-35 per 3 maanden -f-portokosten^
^(voor binnenland 1.0.80 per 3 mnd-f-
Om halfvier gistermiddag landde op
Schiphol de K.L.M.-vliegtuigbestuurder
Moll met het Douglas DC-3 vliegtuig
PH-ASM (Mees). Hij rapporteerde te
14.10 uur op 120 K.M. ten Noordwesten
van Helgoland, vliegende op 800 meter
hoogte, door een vliegtuig te zijn be
schoten. Het was een watervliegtuig,
voorzien van drijvers en hij zag deze
machine later in Oostelijke richting
naar Helgoland afbuigen.
De stewardess, mejuffrouw Wynoldi,
bemerkte, dat er iets niet in orde was,
waarop zij zich naar de stuurhut begaf
om den gezagvoerder te waarschuwen.
De boordwerktuigkundige vergezelde de
stewardess naar de cabine en bemerkte
aan een aantal kogelgaten, dat de ma
chine was beschoten. Er waren negen
passagiers aan boord. Een van de passa
giers bleek getroffen te zijn. Het was een
Zweedsch ingenieur, genaamd Gustav
Robert Lamm, oud 38 jaar,, wonende te
Malmoe. De heer Lamm was op. weg
naar Brussel voor een bezoek aan een
schoenfabriek. Dr. Slotboom van de
K.L.M. werd op Schiphol onmiddellijk
gewaarschuwd evenals de officier van
justitie.
Dr. Slotboom kon echter niet anders
vaststellen dan dat de heer Lamm was
overleden.
De stewardess had den heer Lamm hulp
verleend. Hij had slechts gezegd: „it is a
gun" (het is een geweer), en was daarna
be wegenloos in den stoel blijven zitten.
Aan boord bleef ieder van de passagiers
en de bemanning rustig. Gezien de ernstige
schade, welke door de beschieting was aan
gebracht, is dit ongeval buiten verwachting
beperkt gebleven tot het verlies van één
menschenleven. De familie van den heer
Lamm en de autoriteiten zijn van dit voor
val onmiddellijk in kennis gesteld.
DUITSCHE VLIEGTUIG, NADERDE
DE „MEES" VAN ACHTEREN.
De beschieting van de „Mees", op weg van
Malmoe via Kopenhagen naar Schiphol,
heeft in luchtvaartkringen een diepen in
druk gemaakt. Tot nog toe konden de toch
reeds tot het uiterste beperkte luchtlijnen
ongehinderd gevlogen worden. Anders dan
bij de scheepvaart, waar groote ladingen
vervoerd kunnen worden, die door de oor
logvoerende partijen als contrabande zouden
kunnen worden beschouwd, vervoeren de
verkeersvliegtuigen der K.L.M. uitsluitend
pasagiers en post van het eene neutrale
land naar het andere, vliegend over uitslui
tend neutraal gebied. De duidelijk, sedert
het uitbreken van den oorlog aangebrachte
naam „Holland" in zeer groote letters, aan
onder- en bovenkant op romp en vleugels
geschilderd, kan geen twijfel laten omtrent
de nationaliteit der K.L.M.-vliegtuigen en
deze aanduiding is vooral uit de lucht reeds
Naar wjj vernemen heeft de
Regeering zich omstandig over het
gebeurde laten inlichten en is z{j
terzake aanstonds een onderzoek
aangevangen. Zij is thans nog
enkele gegevens wachtende, die
noodig zijn om te kunnen bepalen,
welke stappen te dezen genomen
dienen te worden.
op grooten afstand zichtbaar. Daarbij komt,
dat geen der luchtvaartmaatschappijen van
de oorlogvoerende landen Douglas-machines
gebruikt of in bezit heeft, met uitzondering
van de weinige Douglasvliegtuigen, waarover
de Duitschers kunnen beschikken sedert de
Tsjechische luchtvaartmaatschappij CDS.,
na de aansluiting van Tsjecho-Slowakije bij
het rijk, is opgeheven.
Het vliegtuig, dat de K.L.M.-machine
aanviel, heeft recht achter het toestel
gevlogen, zoodat het noch uit de cabine,
noch uit de cockpit was waar te nemen.
Daardoor had de stewardess, die zooals
gebruikelijk is, achter in de machine
stond, het eerst iets van de beschieting
waargenomen. Zij hoorde een vlug tik
ken, waarvan zij de oorzaak aanvanke
lijk niet kon thuisbrengen, doch dat
later het geluid der kogels op de metalen
beplating van het Douglasvliegtuig bleek
te zijn. Dank zij haar tegenwoordigheid
van geest en kordaat optreden is er geen
paniek onder de passagiers in de ma
chine ontstaan. Zij waarschuwde direct
den gezagvoerder, die op geringere
hoogte ging vliegen, waarna het achter
volgende vliegtuig den aanval opgaf en
zich verwijderde. Doordat de oorlogs
machine recht achter het K.L.M.-toestel
vloog, toen de aanvaller (die zooals
later bleek, een Duitscher is geweest)
het vuur opende, werd het Douglas-toe-
stel uitsluitend aan de achterzijde ge
raakt. De kogels drongen voornamelijk
de bagageruimte binnen, doch enkele
drongen door de wanden, die de bagage
ruimte scheiden van het toilet en de
cabine en kwamen zoo in de cabine
terecht.
De Zweedsche heer Lamm, die op zoo on
gelukkige wijze om het leven is gekomen,
zat in den achtersten stoel, ter rechterzijde
van de cabine. De kogel drong door den
wand en door de dik bepolsterde rugleuning
van den fauteuil in den rug van den heer
Lamm, die daarna nog slechts kort leefde.
Als door een wonder bleef mej. Wynoldi, die
achter in de cabine stond, gespaard.
Na aankomst op Schiphol is de „Mees" aan
een nauwkeurige inspectie onderworpen. De
romp, vooral de metalen beplating van
staart en bagageruimte, bleek met verschei
dene kogelgaten doorzeefd. Ook een der
vleugels is door kogels getroffen en pas bij
aankomst op Schiphol bemerkte men, dat
dientengevolge een der benzinetanks was
lek geschoten.
VERKLARING VAN DUITSCHE
ZIJDE.
Doordat het aanvallende vliegtuig voort
durend in dezelfde lijn als de „Mees" achter
de K.L.M.-machine heeft gevlogen, kon men
de nationaliteit niet vaststellen, omdat het
toen het eenmaal uit deze lijn afboog, zeer
snel verdwenen was.
Intusschen is men hieromtrent niet lang
in twijfel gebleven want gisteravond deelde
het Duitsche Nieuwsbureau het volgende
mede:
„Op 26 September tegen 14.30 Is een
Nederlandsch verkeersvliegtuig in de
nabijheid van Helgoland door een
Duitsch watervliegtuig beschoten. Dit
voorval is het gevolg van een ongeluk-
kigen samenloop van omstandigheden.
Het aangevallen vliegtuig geleek op een
bekend vijandelijk gevechtsvliegtuigtype
en was niet door een op grooten afstand
zichtbaar kenteeken als neutraal ver
keersvliegtuig te herkennen. Onder de
bestaande weersomstandigheden kon
men eerst op zeer korten afstand de
nationaliteit van het vliegtuig herken
nen aan de letters op romp en vleugels.
Bovendien werd de indruk, dat men
met een vijandelijk vliegtuig te doen
had, versterkt, doordat het verkeers
vliegtuig blijkbaar bij het ontdekken
van het Duitsche vliegtuig trachtte zich
in de wolken aan een achtervolging te
onttrekken. Op het oogenblik dat de na
tionaliteit van het Nederlandsche toestel
duidelijk vaststond, staakte de beman
ning van het Duitsche vliegtuig het
vuur. De Nederlandsche machine kon
haar vlucht voortzetten. De bemanning
van het Duitsche toestel kan met het
oog op de moeilijke weersomstandig
heden en het ondoelmatige uiterlijk en
manoeuvreeren van het Nederlandsche
vliegtuig geen verwijt gemaakt worden,
hoezeer het voorval ook moet worden
betreurd.
De regeeringspersdienst meldt
hedenmiddag:
Hedenochtend hebben de
Duitsche zaakgelastigde na
mens de Duitsche regeering en
de Duitsche luchtvaartattaché
namens generaal-veldmaar-
schalk Göring, als opperbevel
hebber van de Duitsche lucht
macht, op het ministerie van
buitenlandsche zaken leedwezen
betuigd over het feit, dat een
Duitsche vliegboot gistermiddag
ten Noord-Westen van Helgo
land ten gevolgde van een onge
lukkige samenloop van omstan
digheden het K.L.M.-vliegtuig
„Mees" beschoten heeft.
Het Fransche legerbericht van gister
avond zegt:
„Activiteit van de vyandelyke artillerie
ten Zuiden van Zweibrueeken en ten Zui
den van Pirmasens.
Vroeg in den ochtend is een aanval aan
het front by de Lauter afgeslagen.
Parys geeft daarop volgende toelichting:
Vandaag heeft het Duitsche geschut on
afgebroken gebulderd in den centralen sec
tor van het Westelyk front, die zich ten
Westen van de kleine Vogezen uitstrekt tot
aan de heuvels bij den Bliesoever. In deze
streek, waar de Maginotlinie van de Sieg-
friedlinie wordt gescheiden door een heu-
velry, die evenwydig aan de grens loopt. Is
sedert vier dagen het tooneel van een on
afgebroken bedrijvigheid der troepen. Voor
al het Duitsche geschut is hier zeer in ac
tie. Opgemerkt moet worden, dat het ge
bied tusschen Zweibrueeken en Pirmasens
het eenige punt aan het Westelijk front is.
waar zich geen natuurlyke hindernissen
by de fortificatiestelsels voegen. In de
streek tusschen Saar en Moezel zyn leven
dige gevechten gevoerd, die zyn geëindigd
met het terugwerpen der Duitsche troepen
op Dnitsch gebied en met de bezetting van
het dorp Perl door de Fransche troepen.
Het gebied tusschen Zweibrueeken en Pir
masens is door de ingenieurs van de Sieg-
friedlinie met buitengewone zorg ver
sterkt. De aanwezigheid van een waterlyn
tusschen de stellingen sluit overigens de
mogelykheid van actie niet uit en het is in
deze sectoren dan ook niet volkomen rus
tig. Dit getuigt een door de Duitschers by
den dageraad ingezette aanval aan het
Lauterfront, die door de Franschen werd
afgeslagen. By verkenningsvluchten langs
den Moezel tot dicht in de nabyheid van
Aken en aan den linkeroever van den Ryn
heeft men er zich rekenschap van kunnen
geven, dat de Duitschers in het geheele
Rynland versterkingen hebben geconcen
treerd. Het schynt, dat althans een deel
dezer troepen uit Oost-Duitschland afkom
stig is. De toegangswegen tot de stellingen
der Siegfriedlinie worden door de Fransche
luchtmacht scherp in het oog gehouden.
De eerste Britsche artillerie-afdeelingen
werden „ergens in Frankryk" geïnstalleerd,
terwyi geregeld nieuwe transporten uit En-
land aankomen.
Het communiqué van den staf van het
roode leger zegt:
„Op 36 September hebben de troepen
van het roode leger by den voortgezetten
OOK DE PRIJS VAN
PETROLEUM EN OLIE
VERHOOGD.
Naar wij vernemen is de prijs
van benzine met ingang van
heden voor levering ex-tank
auto met 13/4 cent per liter
verhoogd, ten gevolge waar
van de benzine geleverd aan
de pompen thans 15V£ cent per
liter kost.
De prijzen van petroleum, gas-
olie en huisbrandoliën zijn met
1*4 cent per liter verhoogd.
Deze prijsverhoogingen komen
niet onverwacht daar reeds
dadelijk na het uitbreken van
den oorlog de zeevrachttarie
ven en de molestpremiën sterk
zijn opgeloopen terwijl boven
dien de wereldmarktprijzen
van petroleum-producten zijn
gestegen.
7626a
(Ingez. Med.)
opmarsch naar de demarkatielyn de ves
ting Ossovets en de steden Holm, Zamos-
tie, Rawaroeska en Sambor bezet en de lyn
Raigorodok-Ossovets-Sokoly (35 K.M. ten
Zuidwesten van Byelostok), Meleichitsy
(25 K.M. ten Zuidwesten van Bilsk), Biela
Holm-Zamastie-Javorof-Sambor-Toerka 40
K.M. ten Zuidwesten van Drogobitsj be
reikt.
Bij de liquidatie van het verzet der over
gebleven Poolsche troepen in Westelyk
Wit-Rusland en de Westelyke Oekraine,
hebben de troepen van het roode leger
25.000 man in dertig treinen tusschen
Brest Litowsk en Wlodava ontwapend en
gevangen genomen. Bovendien zyn ten zui
den van Kobrin duizend man gevangen ge
nomen, in de streek van Holm achtduizend
man gevangen genomen en duizend paar
den bult gemaakt, in de streek van Da-
nofka, twintig kilometer ten Zuidwesten
van Holm, 2500 man met de wapenen en
verschillende militaire uitrustingen gevan
gen genomen."
HET VERTREK DER RUSSISCHE
AMBASSADE UIT WARSCHAU,
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: „Dins
dag te elf uur zyn, door tusschenkomst
van het opperbevel van het Duit-sche leger,
62 leden van de Russische ambassade uit
Warschau bevryd. Zondag had het opper
bevel voor het eerst tot vrylating gemaand,
doch tevergeefs. Maandag te 23 uur werd
een tweede aanmaning gesteld, waaraan
werd toegevoegd, dat het personeel der
Poolsche ambassade te Moskou zou worden
vastgehouden, tot de leden der Russische
ambassade vrygelaten zouden zyn.
Nadat het opperbevel den termyn voor
het rusten der vyandelykheden tweemaal
verlengd had, passeerden vanochtend te elf
uur 62 leden der Russische ambassade de
vuurlinie. Zy zyn thans op weg naar Ko
ningsbergen, vanwaar zy door vertegen
woordigers van het ministerie van buiten
landsche zaken over Swinemuende naar
Berlyn vergezeld zullen worden."
Het communiqué van het commando te
Warschau van 25 September, dat met ver
traging is overgekomen, zegt: „de afgeloo-
pen nacht en de dag van heden zijn de
moeilijkste momenten van het beleg ge
weest. De Duitschers gingen over tot een
stelselmatige verwoesting der stad door
zwaar geschut en vliegtuigen. Van het aan
breken van den dag af vlogen de toestel
len bij tientallen over Warschau, zij bom
bardeeren het centrum en hebben door
brandbommen honderden branden veroor
zaakt. Acht Duitsche vliegtuigen werden
neergeschoten. De Poolsche militairen, die
zich in de buitenwijken bevinden, hebben
minder te lijden gehad dan de bewoners,
daar de bombardementen gericht waren
met het doel, dat het moreel geschokt zou
worden. Bewoners werden gedood en hui
zen verwoest. Het aantal slachtoffers kan
niet geschat worden. Warschau is nog
slechts een puinhoop. Het verkeer in zekere
straten is moeilijk of onmogelijk geworden
door de branden en de verwoestingen. De
laatste buitenlandsche legaties hebben
vanmiddag de stad moeten verlaten. Op
Duitsch voorstel zouden zij zich naar de
Duitsche linies begeven, doch toen zij uit
de stad wilden gaan, was het bombarde-
BINNENLAND.
Zaken- en studieverlof voor militairen in
voorbereiding (3e Blad).
De maatregelen tegen prijsopdrijving: (Bin
nenland 3e Blad).
De luchtbescherming; wat er reeds gedaan
is (3e Blad).
Het beplantingspercentage voor bloembol
len vastgesteld (Land- en Tuinbouw,
2e Blad).
Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van het
Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer kalme stemming - Meerendeels
lagere koersen - Scheepvaarten hoo-
ger - Koninklijke Olie gedrukt - Ame
rikanen beter - Spoorwegen gevraagd.
- Beleggingen verdeeld.
BUITENLAND.
Von Ribbentrop op verzoek van de sovjets
weer naar Moskou (le Blad).
Krijgt sovjet-Rusland rechten voor zijn
vloot in Estland? (le Blad).
Chamberlain houdt zijn wekelijksch over
zicht in het Britsche Lagerhuis (3e
Blad).
Churchill over den duikboot-oorlog (3e BI.)
In Frankrijk is de communistische partij
ontbonden (le Blad).
Warschau wordt geheel vernield (le Blad).
Over de overgave van Warschau wordt on
derhandeld (Laatste oorlogsnieuws
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor de kuststrook: Gedeeltelijk
bewolkt. Plaatselijk enkele buitjes
Weinig verandering in tempera
tuur. Meest matige wind uit
Noordelijke richtingen.
Voor het binnenland: Heldere
nacht, plaatselijk met lichte
nachtvorst. Overdag gedeeltelijk
bewolkt en zelfde temperatuur.
Geen neerslag van beteekenis.
Zwakke tot matige wind uit Noor
delijke richtingen.
ment zoo hevig, dat zij besloten te blijven.
Het ingesloten Modlin blijft zich dapper
verdedigen. Te Warschau is een aanval in
den sector Mokotof afgeslagen. Het garni
zoen der stad houdt stand op de rookende
puinhoopen en verdedigt zich heldhaftig.
De zender te Warschau deelde gister
avond mede: „de een en twintigste dag
van het beleg van Warschau is thans aan
gebroken en de laatste 24 uur waren nog
verschrikkelijker dan de voorafgaande da
gen. Met een onderbreking van 24 uur
werden wij voortdurend gebombardeerd
door tweehonderd vliegtuigen en zwaar
geschut. Honderden brandbommen hebben
talrijke branden veroorzaakt. De meeste
openbare gebouwen staan in vlammen. Het
aantal branden is waarschijnlijk grooter
dan vijftig. De brandweer en de burgerij
bestrijden het vuur met den grootsten hel
denmoed, doch haar taak wordt bemoei
lijkt. door tekort aan water. Ook de voedsel
toestand is moeilijk, vooral door de belem
mering der distributie door de aanhou
dende bombardementen De honderden
paarden die door granaten gedood worden
worden onmiddellijk geslacht en onder de
bevolking verdeeld. De openbare diensten
verrichten wonderen".
