Naar het voorloopig einde
van Polen
In het Westen blijft het stil
Botsing tusschen tram en auto
Prins Bernhard
op de Spoorwegtentoonstelling
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1939
No. 24384
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het Russische
legerbericht
Duitsch legerbericht.
Warschau blijft
vastberaden
De strijd in het Westen
Churchill over de
„Courageous"
Debat in het Britsche
Lagerhuis
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D cis. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bjj vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein - Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sljn:
per 3 maanden jrr... .sr.. f.3.3S
per week f.0.1S
per 3 maartden -f portokosten.'
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.?
Franco per post - f. 2:35
Het Russische legerbericht van gisteren
zegt: „Vandaag hebben de troepen van het
roode leger verderen druk op de Poolsche
troepen uitgeoefend en aan het einde van
den dag waren in het Westen van Wit-
Rusland Grodno en in de Westelijke
Oekraine Kogel en Lwow bezet.
Van 17 tot 20 September heeft het
roode leger drie Poolsche infanterie
divisies, twee cavaleriebrigades en vele
kleine afdeelingen ontwapend.
Meer dan 60.000 officieren en man
schappen zijn gevangen genomen.
De versterkte gebieden van Wilna. Ba-
ranowitsj, Molodechno en Sarny zijn met
de gcneele bewapening, dc artillerie en de
munitie in handen van het roode leger ge
vallen. Tot dusverre zijn tweehonderdtach
tig stukken geschut en honderdtwintig
vliegtuigen, die door het leger zijn buitge
maakt, ingeschreven. De registratie der
tropheeën duurt voort.
De gouverneur van Wilna, Bociansky,
heeft een einde aan zijn leven gemaakt
door van de grensbrug in Kuty te springen
De sovjet-troepen hebben de bezetting
van Kuty uitgesteld om den vluchtelingen
de gelegenheid te geven de grens te over
schrijden.
Er zijn reeds commissariaten ingesteld
door de sovjets in de gebieden, die zij in
Polen hebben bezet.
(Het opperbevel van de Duitsche weer
macht) maakt bekend:
Nog steeds is het resultaat van den slag
in den sector van den Weichselbocht niet
in vollen omvang te overzien.
Tot in de middaguren van den twin
tigsten September was het aantal
gevangenen tot 170.000 gestegen en
neemt het nog steeds toe. Een der beide
aan den slag deelnemende Duitsche
legers heeft tot nu toe alleen reeds 320
vuurmonden en 40 strijdwagens buit
gemaakt.
Van Poolsche zijde hebben, voor zoover
tot nu toe kon worden geconstateerd, aan
deze slag negen divisies en gedeelten van
tien andere divisies en drto cavalerie-bri-
gaden deelgenomen.
In het Zuiden hebben zich na harden
strijd bij Zamosz en Maszow sterke Pool
sche strijdkrachten overgegeven aan de
Duitsche troepen, daarbij bevond zich ook
de opperbevelhebber van het Poolsche Zui
delijke legerJSedert 10 September werden
daar 60.000 gevangenen gemaakt en 108
lichte, 22 zware kanonnen buitgemaakt.
Bij de gevechten om Gdingen zijn 350
officieren en 12.000 man gevangen geno
men en ongeveer 40 vuurmonden buitge
maakt. Er wordt thans nog slechts tegen
stand geboden te Warschau en Modlin,
Zuidoostelijk van Warschau bij GorjaKal-
varja en op het Schiereiland Hela. In de
komende dagen zal het opperbevel der
weermacht een samenvattend rapportover
den veldtocht in Polen uitgeven.
Van Poolsche zijde wordt gemeld:
Kolonel Lipinski heeft gisteren voor radio-
zender Warschau 2 een redevoering uitge
sproken, waarin hij o.m. zeide, dat de toe
stand gelijk was aan dien van eergisteren.
De druk van den vijand op Praga wordt
met zware verliezen voor den aanvaller af
geslagen. De verdediging is niet alleen lijde
lijk, maar ook actief. „Wij verdedigen ons,
maar bestoken den vijand eveneens en heb
ben hem ver teruggeworpen naar zijn uit
gangslinies. In den Westelijken sector is de
vijand duidelijk teruggeslagen".
Er is geen tijd voor het opstellen van de
door allen verwachte berichten, maar alleen
voor het schrijven van bevelen. Warschau
Is het centrale punt der gevechten gewor
den. Wij moeten het verdedigen en houden,
om politieke en moreele redenen. Op het
oogenbllk is het kalm. maar de hel kan
leder oogenblik volgen, granaten en bom
men kunnen gaan regenen. Het ergste kan
komen.
Tenslotte wekte kolonel Lipinski de bur
gers op. te strijden tegen de vermoeienis.
Voorts is een verklaring voorgelezen, be
stemd voor de soldaten, die de stad verde
digen. Zij luidt: Voortdurend worden leu
genachtige berichten verspreid door de
vijandelijke propaganda, volgens welke
Warschau op het punt zou staan zich over
te geven. De waarheid is, dat Warschau
nog steeds wordt aangevallen, maar zich
niet zal overgeven. Poolsche soldaat, vrees
geen tanks, noch vliegtuigen, noch vijan
delijke kanonnen. Besloten is, dat geen
meter gebied van de hoofdstad zal worden
afgestaan. Warschau zal voortgaan te strij
den en zal overwinnen".
GEWONDEN TE LEIPZIG.
Het Fransche Havas-bureau meldt: De
Leipziger Neueste Nachrichten meldt, dat
de eerste trein met gewonden te Leipzig is
Foto Van Vliet.
Gelijk wij gisteren reeds vermeldden, vond op den Lammeschansweg een botsing
plaats tusschen een auto uit Friesland en de tram, die uit de richting Voorschoten
kwam. In de auto zaten vijf leden van een schoolbestuur uit Franeker, die naar onze
stad gekomen waren in verband met een onderwijzersbenoeming. Het waren de 34-j.
A. Z., de 46-j. T. S., de 41-j. A. B., de 46-j. J. H. en de 47-j. W. M., welke laatste de
auto bestuurde. Zij werden allen gewond, doch niet ernstig. Hierboven een opname
van de vernielde auto.
aangekomen. De trein vervoerde 550 solda
ten, die voor het meerendeel bij Lodz ge
wond waren.
In de Duitsche kranten verschijnen lang
zamerhand overlijdensberichten. De Leip
ziger Neueste Nachrichten meldt, dat de
29-jarige baron Wolfram von Richthof en,
kapitein-vlieger, in een luchtgevecht ge
sneuveld is.
VLUCHTELINGEN IN ROEMENIE.
De Roemeensche autoriteiten hebben een
officieel communiqué gepubliceerd over de
behandeling van Poolsche burgervluchtelin
gen. In dit communiqué wordt uiteengezet
dat den vluchtelingen zal zijn toegestaan
zich over Roemeensch grondgebied naar
het buitenland te begeven, op voorwaarde
dat zij voorzien zullen zijn van een speciaal
doorlaatbewijs, te verstrekken door plaatse
lijke autoriteiten en dat zij zich verplichten
rechtstreeks naar het buitenland te gaan.
Iedere Poolsche vluchteling, hetzij burger,
hetzij militair, is gemachtigd driehonderd
zlotys tegen leis in te wisselen.
Het Fransche Havas bureau seint: een
tragische episode uit dezen oorlog is het
avontuur van 800 Poolsche vluchtelingen:
mannen, vrouwen en kinderen, die uit
Krakau en Krakowitsj waren vertrokken.
400 hunner hadden na luchtbombarde
menten, die ook onder hen tal van slacht
offers hadden gemaakt, te Sandomiersz den
Weichsel bereikt. Ze konden de rivier niet
oversteken, daar de stad door de Duitschers
was bezet.
De andere groep van ongeveer 400 perso
nen slaagde erin de rivier op een ander
punt over te varen. Na 14 dagen slaagde
men erin Luck te voet te bereiken. Aange
zien de weg naar het Noordoosten en Zuid
oosten door de Duitschers was afgesneden
begaf de groep zich naar het Oosten. Eeni-
gen kwamen te Taronpol, anderen te
Czortkow. Zij ontmoetten toen uit het
Oosten aangekomen Russische troepen.
Geen hunner slaagde erin de Roemeensche
grens te bereiken.
De vroegere Tsjechische gezant te War
schau Slaisk heeft zich met de regeering in
Moskou in verbinding gesteld teneinde de
vrijlating dezer vluchtelingen te verzoeken.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt:
Activiteit van de vijandelijke artillerie
op verschillende punten van het front.
Fransche en Duitsche jachtvliegtuigen heb
ben verscheidene gevechten geleverd. Een
vijandelijk vliegtuig is in onze linies neer
geschoten.
Het legerbericht van hedenochtend luidt:
plaatselijke activiteit van de voorposten, en
bedrijvigheidd er artillerie aan beide zijden.
Het Duitsche legerbericht zegt:
In het Westen werden drie kabelballons
en acht vijandelijke vliegtuigen omlaagge-
schoten. Overigens zijn geen gebeurtenissen
te vermelden.
Volgens een Duitsch radiobericht is Louis
Deschanel, een zoon van den vroegeren
Franschen president bij de Saar gesneuveld.
Hij is te Ottweiler bij Neunkirchen met
militaire eer begraven.
VON BRAUCHITSCH AAN HET FRONT.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: De
opperbevelhebber van het Duitsche leger,
overste generaal, von Brauchitsch, heeft
zich op 19 September naar het Westelijk
front begeven. Na een bespreking bij den
hoogeren staf bezocht de generaal ver
scheidene troependeelen in de voorste li
nies. Hij liet zich door den commandant
rapport uitbrengen en stelde zich diep
gaand op de hoogte omtrent den toestand.
Op zijn rit door het Saargebied werd ge
neraal von Brauchitsch door de bevolking
en de militairen toegejuicht.
BESPREKINGEN TE PARIJS.
De Fransche premier Daladier heeft ge
confereerd met Hore Belisha, den Engel-
schen minister van Oorlog. Na dit onder
houd werd in het kabinet van Daladier een
conferentie gehouden, waaraan werd deel
genomen door generaal Gamelin, generaal
Colson. den chef van den generalen staf
van het leger, generaal Tetu, den chef van
den generalen staf van de luchtmacht, ad
miraal Darlan, Champetier de Ribes, on
derstaatssecretaris voor buitenlandsche za
ken en Coulondre, directeur van het kabi
net van Daladier.
In het Britsche Lagerhuis heeft Churchill,
de minister van marine, verklaard, dat de
duikboot, welke een aanval heeft gedaan op
de „Courageous", onmiddellijk is aangeval
len door de escorteerende schepen en ver
moedelijk verloren is gegaan.
„Het verlies van dit waardevolle schip",
zoo zeide Churchill verder, „is niet iets, dat
ik zou'willen verkleinen. Sedert het uit
Z. K. H. Prins Bernhard bij een der maquettes. Links van Z. K. H. de burgemeester
van Amsterdam, dr. W. de Vlugt.
breken van den oorlog heeft de „Coura
geous" waardevolle diensten bewezen in het
beschermen van de koopvaardij tegen on-
derzeesche aanvallen en haar optreden
tegen individueele duikbooten was niet
zonder succes.
De afgevaardigde van de labour-oppositie,
Alexander, vroeg het geheele huis zich te
vereenigen met de regeering om uitdrukking
te geven aan de sympathie voor de nagela
ten betrekkingen van de omgekomen op
varenden van de „Courageous".
In antwoord op een vraag van Bellenger
(oppositioneele labour) zeide Churchill, dat
de „Courageous" werd vergezeld door een
volledig escorte torpedojagers. Hij kon niet
zeggen, hoe de duikboot erin is geslaagd,
zoo dichtbij te naderen. Hij heeft evenwel
geen reden om aan te nemen, dat de ver
klaringen van de admiraliteit, eertijds af
gelegd over dezen vorm van bedreiging, on
gegrond zouden zijn.
De leider van de oppositioneele labour-
fractie, Greenwood, heeft na Chamberlain's
verklaring (men zie het 3e Blad) verklaard,
dat men aan alle zijden de toenemende
openhartigheid van Chamberlain's verkla
ringen toejuichte. Sprekende over den aan
val van de Russen op Polen zeide Green
wood:
„Een andere macht heeft een daad van
aanval gesteld. Er bestaat geen twijfel, dat
de rechtvaardiging, welke gegeven werd,
een rechtvaardiging was, welke door rede
lijke menschen op het oogenblik niet kan
worden aanvaard. Ik moet één ding zeggen:
het is zeer droevig, dat, nadat overeen
stemming met Polen was bereikt, het niet
meer edelmoedig van hulp is voorzien, welke
het zoo bitter noodig had",
Greenwood zeide verder, dat de les,
welke getrokken kan worden uit het
feit, dat Polen niet meer hulp is ver
leend, is, dat in de toekomst de bijstand
aan de vrienden van Engeland snel,
zeker en edelmoedig moet zijn.
Indien dit niet het geval zou zijn,
zullen zij, die misschien bondgenooten
zouden willen worden, ertoe gedreven
worden schoorvoetend passieve vrienden
te blijven.
Spreker is verheugd, dat de meerderheid
van het Britsche volk vast besloten is, zich
niet van zijn voornaamste taak te laten af
brengen door het zoogenaamde aanbod van
vrede.
Het is duidelijk, dat Hitier de Engelschen
in het geheel niet begrijpt. Overal waar hij
zijn hakenkruis plant poogt hij juist dien
geest te vernielen, welke het leven is van
het Britsche en Fransche volk.
Verder verzocht Greenwood een betere
regeling van het verkeer, regeling van de
industrieele vraagstukken en controle op de
arbeidsvoorwaarden.
Sinclair, de leider van de liberale oppositie
heeft verklaard, dankbaar te zijn voor
iedere aanduiding, dat de strijd meer heftig
wordt gevoerd.
Polen heeft zijn eer bewaard en heeft de
levendige sympathie verworven van de
Britsche bevolking en de menschheid
Het feit, dat Rusland in het Zuiden is
opgerukt om een positie in te nemen en
honderd divisies in te zetten, moet van het
standpunt van den Duitschen generalen staf
gezien, tamelijk onheilspellend zijn.
Het land zal de krachtigste actie,
waartoe de regeering zal besluiten, steu
nen en het eenige wat het land niet wil,
is werkloosheid en wachten tot anderen
het initiatief nemen.
Sinclair stelde vervolgens voor, dat het
Lagerhuis een geheime zitting zou houden,!
BINNENLAND.
De Pers over de millioenen-nota (2e Blad)
De economische mobilisatie van Indië
(2e Blad).
Première van de spoorwegfilm en -revue
(3e Blad).
De postbegrooting ingediend Binnenland
3e Blad).
Bezoek van Prins Bernhard aan de Spoor
wegtentoonstelling te Amsterdam,
(le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Gedrukte markt Meerendeels lagere
koersen Later licht herstel Onge
animeerde tendens Amerikanen zwak
Beleggingen prijshoudend.
BUITENLAND.
Chamberlain spreekt in het Britsche La
gerhuis (3e Blad).
Warschau houdt nog stand, elders worden
de Poolsche legers ontwapend (leBlad)
België in oorlogstijd (2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Gedeeltelijk bewolkt. Plaatselijk
ochtendmist. Geen regen van be-
teekenis. Weinig verandering in
temperatuur. Meest zwakke wind
uit Oostelijke richtingen.
waarin de leden meer openhartig zouden
kunnen spreken.
Sprekende over het rapport van den Ame-
rikaanschen ambassadeur te Warschau,
over het bombardeeren van open steden,
zeide Grigg, de parlementaire secretaris van
het ministerie van voorlichting, dat de in
lichtingen, welke door den Britschen am
bassadeur zijn ontvangen, de feiten, welke
door den Amerikaanschen ambassadeur zijn
beschreven bevestigen, hierbij ingesloten het
bombardeei-en van het geheel niet verde
digde gebouw, waarin de buitenlandsche
vertegenwoordigingen in Polen waren on
dergebracht.
