Houden de Polen thans stand DINSDAG 12 SEPTEMBER 1939 No. 24376 Hevige strijd om Warschau HEI VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt Maximum bedrag aan kostwinners vergoeding wordt verhoogd 80ste Jaargang Daden ter zee Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD verwacht Een verlofregeling is in voorbereiding LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons BLad gevestigd ztfn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd rtjn: per 3 maanden (.2.33 per week f.0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj De Duitschers melden: Ten Noorden van den Weichsel na deren de Duitsche troepen, zonder op tegenstand te stuiten, de vesting Modlin. De brug over den Weichsel ligt reeds binnen het bereik van de Duitsche ar tillerie. Lomza aan de Narew is na hard- nekkigen tegenstand van den vijand ingenomen. Van Poolsche zijde wordt gemeld: De aanvallen van de Duitsche troepen, welke Zondag en gedurende den nacht door de verdedigers van Warschau zijn afgesla gen. waren gericht tegen de voorstad Mary- mont in het Noord-Westen en in het Zuid- Westen langs den straatweg van Grojec. De krachtige verdediging van War schau heeft deze aanvallen niet alleen tot staan gebracht, doch met steun van de artillerie werden de aanvallers terug gedreven. De vijand schijnt geen zware artillerie te hebben en wil dit blijkbaar goed maken door heftige bombardementen uit de lucht. Twaalfmaal is de stad uit de lucht gebom bardeerd. Ongeveer 20 pet. der vijandelijke vliegtuigen is neergeschoten. Eén bombar dementsvliegtuig viel midden in de stad. Tot de verwoeste gebouwen behoort het Bel- vedere-paleis, waar Pilsudski woonde en dat als museum was ingericht. De geheele bevolking neemt deel aan $e verdediging. In den strijd hebben de batal jons. welke gevormd worden door de werk lieden van Warschau, een eerste rol ge speeld. De vrouwen brengen den strijders eten en drinken tot in de voorste linies. In de binnenstad hebben duizenden vrijwilli gers de diensten de passieve verdediging versterkt. Zij werken de volle 24 uur. Bij een tegenaanval op Marymont zijn Duitschers krijgsgevangen gemaakt. Zij werden naar Warschau gebracht en onder vraagd. Men vond op hen nationaal-socialistische bladen, o.a. de ..Voelkische Beobachter", welke geheel verschillend waren van de nummers, welke op denzelfden dag in Duitschland waren verkocht. Er is dus een speciale pers ingesteld voor de soldaten aan het front. Bovendien heeft de Duitsche leugen van de inname van Warschau slachtoffers ge maakt. Een groep Duitsche officieren, die meenden, dat Warschau bezet was, kwam in een der voorsteden met een auto rustig bij een barricade aan. Zij werden door Poolsche soldaten gevangen genomen, vóór zij van hun verbazing bekomen waren. Uit Lwow meldt Havas nog het volgende: Na den tienden dag der vijandelijkheden aan het Oostelijk front bezetten de Poolsche strijdkrachten linies, die een soort ontzag lijke accolade vormen, welker knoop zou worden gevormd door het gebied van War schau en Modlin. De boventak zou dan be ginnen bij Suwalki tot aan de Oost-Pruisi sche grens en Lithauen en de benedentak zou worden gevormd door het middendal van den Weichsel verlengd door den loop van de San. Op dit onmetelijke front van ruim 700 kilometer strijden de Polen overal ten Noor den of Westen van den loop van de Boeg, den Weichsel en de San, d.w.z. nog voor hun weerstandslinie. De gevechten zijn bijzonder levendig in het uiterste Noorden van het gebied van Suwalki, in het centrum in den driehoek der samenvloeiing van Boeg en Weichsel, rondom Serok, Modlin en War schau en in het uiterste Zuiden van het front aan den linkeroever van de San. De ernstige bedreigingen voor de Polen zijn gelegen in de aanvallen in het Noorden en in het Zuiden. Hitier aan het front. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt dato gisteren uit het hoofdkwartier van den Fuehrer: ,,Ook heden heeft de Fuehrer zich per vliegtuig naar de voorste frontlinie be geven, waar op het oogenblik de beslissing van den grooten slag in Polen zich onweer staanbaar voltrekt. Deze tweede vlucht van den Fuehrer leidde naar het centrum van het operatiegebied tusschen Lodz en War- schauw, waar de ingesloten Poolsche troepen wanhopig trachten naar het Oosten door te breken. Evenals gisteren landde de Fuehrer op een der oorlcgsWiegveleen, enkele kilo meters achter het front, waar een formatie gevechtsvliegtuigen gestationneerd was. De commandant kon den Fuehrer begroeten met het mededeelen der resultaten van den vorlgen dag: vier en veertig Poolsche vlieg tuigen vernield en talrijke vliegvelden, ver naci' ''et Oosi'.i gelegen, "erniHted. Gedurende den rit naar de voorste front linies werd de Fuehrer geestdriftig door de troepen toegejuicht. Terwijl de tocht aan vankelijk leidde door een gebied, waar hier en daar stukken Poolsch geschut, munitie wagens, uitrustingsvoorwerpen en ook eenige Poolsche tanks, stukgeschoten en immobiel, soms ook uitgebrand, lagen, namen de tee kenen. die op strijd wezen, weldra toe. Op de velden stonden zware Duitsche batterijen, beschermd door afweergeschut, gereed tot vuren. De Fuehrer reed midden door de voorste artilleriestelling. De divisiestaf, die in een half vervallen boerenhuis was onderge bracht, meldde, dat alle Poolsche pogingen met zware verli"-en wa-en gestrand op het Duitsche vuur. Toen de Fuehrer den staf verliet, trokken juist Duitsche pantserwa gens. gevolgd door artillerie en licht veld geschut voorbij. Eerst des namiddags verliet de Fuehrer de voorste linie om naar zijn hoofdkwartier terug te keeren. OOK GOERING NAAR HET FRONT. Generaal-veldmaarschalk Goering heeft na als voorzitter van den ministerraad voor de defensie de meest dringende werkzaam heden verricht te hebben, gisteravond zijn hoofdkwartier verlaten en zich naar de af- deellngen van zijn luchtwapen aan het front begeven. POOLSCHE REGEERING PROTESTEERT TEGEN B03IBARDEERING VAN OPEN STEDEN. Volgens het Poolsche officieele persbureau heeft de Poolsche regeering besloten bij de regeeringen van alle beschaafde naties te protesteeren tegen de Duitsche practijken van de bombardeering van open steden en burgerbevolking. TOCHT DOOR BRANDEND POLEN. Een Letlandsch journalist, die zoojuist per auto in Riga is aangekomen, heeft een aan schouwelijk verhaal verteld van een gruwe- lijken tocht uit Warschau. Langs den ge- heelen weg door Polen, zoo vertelt hij, lagen brandende steden en dorpen, terwijl zich langs de wegen vluchtende menschenmassa's voortbewogen. Zware rookwolken gaven de plaats aan van steden en dorpen, die thans in de asch gelegd zijn, terwijl de stad Wis- zuov een gloeiende over was. De door de Duitsche brandbommen aangerichte ver woesting was verschrikkelijk. De bewoners der streek brachten wat maar mogelijk was in veiligheid en zochten, met hun kinderen op den rug gebonden, een toevlucht in de bosschen. Het vee was uit de stallen losge laten en liep tusschen de vluchtende men- schen in. De dorpsstraten lagen bezaaid met lijken van menschen, die gestikt waren bij pogingen om hun bezittingen in veiligheid te brengen of omgekomen tengevolge van doodelijke brandwonden. Soms was het onmogelijk door te rijden, omdat duizenden vluchtelingen den weg ver sperden. De houten brug over een rivier stortte in, waardoor honderden menschen in het water vielen. De Duitsche tactiek ach ter het front, zoo verklaarde de journalist, ten slotte, heeft een grootere haat tegen Duitschland gewekt dan ooit. DUITSCH OORLOGSSCHIP OP EEN MIJN GELOOPEN. Gemeld wordt, dat gistermiddag een der Duitsche aviso's, welke op volle zee patrouil- leeren, bij de Deensche kust op een mijn is geloopen. Een krachtige ontploffing werd gehoord en een enorme waterkolom spoot omhoog. Men maakt hieruit op, dat ook de munitie aan boord is ontploft. Er zouden 10—12 slachtoffers zijn. AMERIKAANSCH STOOMSCHIP DOOR DUITSCHE DUIKBOOT DOORZOCHT. Nicolson,, de vice-president van de Ame- rikaansche reederij Waterman, heeft ver klaard, dat de „Macosta" van deze maat schappij Zaterdag ji. door een Duitsche duikboot ter hoogte van de Iersche kust werd gepraaid. De gezagvoerder meldde de reederij. dat zijn schip van Glasgow kwam en drie uur werd doorzocht aleer het de reis kon voort zetten. De commandant van de duikboot had tegenover hem verklaard, dat voortaan het vuur zou worden geopend op Amerikaansche schepen, die weigeren te stoppen. Er is verslag uitgebracht aan het depar tement van staat. Men beware evenwicht en kalmte. Het blijkt ons, dat evenals in 1914 wederom tal van dwaze geruchten de ronde doen, die weinig bevorderlijk zijn voor een rustige stemming onder het publiek. Hier hoort men vertellen, dat onbekende vliegtuigen zijn waargeno men, zelfs dat bommen zijn gevallen, daar beluistert men het doodschieten van officieren door minderen en zoo zouden wij kunnen voortgaan. Met de meeste kracht wijzen wij er op dat daarvan niets, doch dan ook let terlijk niets waar is. Wanneer zich zoo iets zou voordoen of voorgedaan heb ben, zou de Nederlandsche pers daar van mededeeling doen of hebben ge daan. Deze onzinnige geruchten kunnen slechts dienen om onrust te wekken onder het publiek, terwijl juist rust eerste vereischte is. Met klem wijzen wij er eens ten overvloede op, geen ge loof te hechten aan al zulke op fanta sie berustende verhalen en zich door deze geruchten niet te laten beïnvloe den. Men beware juist in deze dagen zijn evenwicht en kalmte! Duitschland en de blokkade. De Berliner Nachtausgabe kondigt aan, dat in de eerstvolgende dagen een Duitsche lijst van contrabandegoederen zal worden gepubliceerd. Het blad schrijft in dit verband o.m. het volgende: de strijd van Engeland met de scherpste vormen van den economischen oorlog tegen Duitschland heeft in enkele dagen zoo'n vorm aangenomen, dat Duitsch land tegen Engeland de vrijheid der neutra len verdedigt. Engeland wil eenvoudig den neutralen staten de ook voor de bevolking van deze staten noodige toevoer van indus- trieele grondstoffen afsluiten. De tegen stand der neutralen is echter essentieel harder dan in 1914. Bovendien heeft Duitschland besloten de neutralen met alle slechts mogelijke middelen in hun strijd tegen de Engelsche rechtsschending te steunen. De neutrale staten die uit Duitsch land tot dusverre steenkool hebben gekre gen, zullen deze in dezelfde hoeveelheid blijven krijgen. Duitschland zal dus ook. wanneer Engeland den neutralen staten bij succesvollen tegenstand tegen den rechts- inbreuk de invoer van Engelsche steenkool mocht weigeren, de voor de neutrale staten in aanmerking komende negen millioen ton steenkool leveren. Tevens zullen de Pool sche leveranties van zes millioen ton steen kool aan de neutralen voortduren. Duitsch land is in den het door Engeland opge drongen economischen oorlog in staat niet alleen iederen druk van een Engelsche blokkade en iederen vorm van den Engel- schen hongeroorlog te doorstaan, maar met dezelfde middelen te beantwoorden. Duitschland zal een dezer dagen zijn eigen contrabandelijst publiceerén en onder den door Engeland uitgeoefenden dwang ook le vensmiddelen opnemen. Langs anderen weg BINNENLAND. De distributiewetook donkere olie, petro leum, benzine en benzol vallen er on der. (Binnenland, 3e Blad). De ondergang van de „Mark." (Gemengd, 3e Blad). De reis van de „Torenvalk" naar Indie. (Binnenland, 3e Blad). De Jaarbeurs geopend. (Ie Blad). Begrafenis slachtoffers van de „Willem van Ewijk." (Ie Blad). Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van 'iet 2de Blad. AMSTERDAMSCHE BEURS. Sterk fluctueerende markt Winst nemingen krijgen overhand Verdeeld verloop Terugloopende koersen Amerikanen vast, doch reageerend Beleggingen luier. BUITENLAND. De Polen schijnen thans stand te houden. de Blad). Radio-rede van Eden. (Ie Blad). Duitschland tegen de Britsche blokkade. (Ie Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAGINA 3 VAN HET le BLAD. Zwakke tot matige Zuidwestelijke tot Zuidoostelijke, later wellicht Oostelijke wind. Betrokken tot zwaar of halfbewolkt. Aanvanke lijk nog regenbuien. Weinig ver andering in temperatuur. kan de rechtsinbreuk, dien Engeland be gaat op de neutralen, niet bestreden worden. De regeeringspersdienst meldt het vol-» gende: Bij de regeering zijn eenige maatregelen in voorbereiding, welke strekken om de maatschappelijke zorgen van de buiten gewoon onder de wapenen geroepen dienstplichtigen zooveel mogelijk te ver lichten. Daartoe zal o.a. het bedrag, dat ten hoogste aan kostwinnersvergoeding kan worden toegekend, van f. 2.50 op f. 3.per dag worden gebracht, terwijl in bijzondere gevallen het bedrag van f. 3.met machtiging van den minister van defensie nog eenigermate zal mogen worden overschreden. Dat wil niet zeggen, dat alle vergoedingen verhooging zullen ondergaan, maar dat in sommige gevallen, waarin thans reeds f. 2.50 per dag aan vergoeding wordt genoten, doch waarin dit bedrag niet voldoende blijkt in verband met den achteruitgang van de ge zinsinkomsten. en b.v. in verband met de grootte van het gezin, de vergoeding kan worden verhoogd. Verder zal de verhooging soms noodig blijken ten aanzien van gezin nen, die in het buitenland verblijf houden, daar in verschillende streken in het buiten land een andere maatstaf voor levensonder houd moet gelden dan hier te lande. Voorts is een regeling te wachten, welke beoogt steun te verleenen aan diegenen, die door opkomst in militairen dienst in onoverkomelijke moeilijkheden zijn ge raakt en met toekenning van kostwin nersvergoeding niet of niet voldoende geholpen zijn. De regeering heeft het hoofdbestuur van de Koninklijke Nationale Vereeniging tot steun aan Miliciens bereid gevonden zich met de uitvoering van deze regeling te be lasten. Daar deze vereeniging voor dit doel niet over voldoende geldmiddelen beschikt, heeft de regeering haar een zeker bedrag aan subsidie toegezegd met de bepaling, dat deze subsidie zal worden verhoogd met een gelijk bedrag als de vereeniging van andere zijde aan bijdragen mocht ontvangen. Wan neer dus iemand de vereeniging steunt, het zij met f. 100, hetzij met een kwartje of een dubbeltje, kan hij er op rekenen, dat het rijk er evenveel bij legt. Het adres van de vereeniging is: Amsterdam-C.. Wetering schans 96, terwijl het nummer van de post rekening is 12459. Ook is een verlofregling in voorberei ding, doch eerst moet nog worden na gegaan, in hoeverre de toestand het ver leenen van verlof gedoogt. Voorshands zal het verlof in elk geval slechts op be perkte schaal kunnen worden verleend. De regeering hoopt, geleidelijk eenige uitbreiding aan het verlof te kunnen geven. Het is van belang, dat afgescheiden van deze regeeringsmaatregelen ook van particuliere zijde alles in het werk wordt gesteld om de moeilijkheden en zorgen, welke op de schouders van de gemobiüseer- den of van hun gezinnen rusten, zooveel mogelijk te helpen verlichten. Uit maatschappelijk oogpunt is het ge- wenscht, dat de plaatsen, die als gevolg van de mobilisatie zijn opengevallen, weder ge heel worden bezet. De regeering heeft in dit verband met groote waardeering vernomen, dat zeer vele werkgevers hun onder de wa penen geroepen personeel niet of althans slechts tijdelijk hebben ontslagen en de opengevallen plaatsen ook slechts tijdelijk hebben doen bezetten door niet-gemobili- seerden, opdat de gemobiliseerden, wanneer zij weder uit dienst komen, in hun oude be trekking kunnen terugkeeren. Bovendien hebben vele werkgevers het verschil tusschen loon en kostwinnersver goeding geheel of voor een deel weggenomen door het toekennen van een toeslag. De regeering beseft volkomen, dat niet alle werkgevers aldus kunnen handelen, met name niet zij, die ten gevolge van de alge- meene mobilisatie zelf in min of meer groote moeilijkheden zijn komen te verkeeren. Echter moge de regeering een opwekking richten tot alle werkgevers die tot heden in dit opzicht hun standpunt nog niet hebben bepaald, om ten behoeve van onze gemobili seerden zóó ver te gaan, als in verband met hun eigen omstandigheden mogelijk wordt geacht. Ook het publiek kan onder de huidige om standigheden steun aan gemobiliseerden verleenen. Vele zaken kunnen in stand wor den gehouden, indien men eenige inschik kelijkheid betoont, bijvoorbeeld door waren, welke anders aan huis worden bezorgd, zelf af te halen of te doen afhalen. In sommige zaken blijft de echtgenoote van den gemo biliseerde achter, die niet in staat is het be drijf gaande te houden, terwijl hulp niet is te krijgen of niet kan worden betaald. Hier kan alleen uitkomst worden gebracht, wan- rcer anderen die over vrijen tijd besc^k- ."?n belangeloos ds bchvlrzeme h^n^ He den. De regeering doet een beroep op ieder een, die daartoe in staat is, om te doen wat in zijn vermogen ligt om de zorgen van de gemobiliseerden te helpen verlichten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1