ZORGELIJKE TIJDEN
Vragen uit het publiek
LEID5CH DAGBLAD, Zaterdag 9 September 1939
Derde Blad No. 24374
80ste Jaaraang
BOEKHOUDEN, TYPEN, STENO. OPLEIDING PRAKTIIK DIPLOMA'S
HOOGSTRATEN's BOEKHOUDBUREAU, Plantsoen 29. Tel. 25754, Leiden
En het officieele antivoord
1 BUITENL. WEEKOVERZICHT
Na een week oorlog
GEMENGD NIEUWS
Overzicht onzer belangrijkste
Veemarkten.
Condities Boekhouden f. 5.per maand I Typen of Steno f. 20.p. geheelcn cursus, j i lettergrepen
privaatles; f. 3.50 clubles, boeken gratis. Typen en Steno tezamen f.35.- p. cursus. Steno snelheden 13 0 per minuut.
4802 (Ingez, Med.)
Een week is thans de oorlog in vollen
gang! Althans in het Oosten. Pas vanaf
Zondag ls ook het Westen ln den strijd
betrokken.
Onwillekeurig heeft men zich een
schema van het verloop in gedachten
gezet en, terwijl dit voor het Oosten on
geveer klopt met de werkelijkheid, gaat
dit voor het Westen ln het geheel niet
op....
In het Oosten was Duitsch succes vrij
wel verzekerd, althans ln den aanvang
van den strijd. Polen met zijn lange ge
meenschappelijke grens met het Duitsche
Rijk, door de annexatie van het protecto
raat en Slowakije want daarop komt
het immers practisch gesproken neer!
nog aanzienlijk uitgebreid, kon zich niet
handhaven, dat stond te voren volkomen
vast. De corridor moest direct worden
afgeschreven, geheel onverdedigbaar als
deze was en voor de rest moest men maar
afwachten hoever de eerste stoot der on
metelijke gemotoriseerde Duitsche krach
ten zou doorzetten. Laat ons direct vast
stellen, dat die eerste stoot met ontzet
tende kracht is aangekomen en met een
doorslaand succea; na een week is de
Poolsche hoofdstad reeds in het bezit der
zegevierend oprukkende Duitsche troepen.
Onnoodlg te zeggen, dat dit voor het
Derde Rijk een ontzaglijk groot effect zal
sorteeren, terwijl het voor Polen aan den
anderen kant een geduchte tegenvaller
moet worden genoemd. De Duitsche lucht
macht heeft bij den gang van zaken een
beflangrijk aandeel gehad en hoewel er
onder de burgerbevolking vele slacht
offers zijn gevallen, kan toch niet worden
gezegd, dat de aanvallen daarop ln de
eerste plaats waren berekend. Doel was
het treffen van militaire objecten, doch
daarbij vallen nu eenmaal onschuldige
slachtoffers, iedere bom valt niet precies
waar men haar hebben wil. Zelfs in het
Engelsche parlement ls dat erkend.
Het hoofddoel van lederen oorlog, de
vernietiging van het vijandelijke leger, is
evenwel door de Dultschers niet bereikt.
Al heeft het Poolsche leger verliezen ge
leden, waarschijnlijk zelfs vrij zware, het
leger is nog intact, het heeft zich terug
getrokken naar beter verdedigbare linies.
Waar deze precies zijn gelegen, is natuur
lijk nog onbekend, doch de waarschijnlijk
heid is groot, dat deze linie zal loopen
van de greas van Llthauen naar de sa
menvloeiing der grenzen met Hongarije en
Roemenië, zoodat het niet meer mogelijk
zal zijn door een omtrekkende beweging
stukken af te knijpen. Het voordeel voor
de Polen zal dan zijn een enorm verklein
de front-lengte zonder mogelijkheid van
oprollen van een der flanken uit.
Of het den Polen zal gelukken, dan
stand te houden, zal men moeten afwach
ten.
Onwillekeurig denkt men aan België in
1914, dat ook vrijwel geheel verloren ging
op het kleine stukje grond aan den Yser
na. doch zich daar wist te handhaven om
tenslotte na afloop van den oorlog te her
rijzen als een phoenix uit zijn asch. Voor
Polen geldt hetzelfde in niet min
dere mate. Hoe zwaar ontegenzegge
lijk het verlies van zulke groote deelen
van het rijk Polen ook moet vallen, het
weet, dat eerst de afloop van den oorlog
zal beslissen over Polen's lot. Zelfs bij een
volkomen bezetting behoudt Polen nog
altijd die kans.
De Poolsche opperbevelhebber, maar
schalk Smygli-Rydz kent het geheim van
den terugtocht, die ook is toegepast ln
den oorlog met de Sovjets in 1920 en men
neemt aan, dat hij zal willen terugvallen
op de oude Russische verdedigingslinie,
toen Polen nog. voor wat thans ls over
gebleven, Russisch was.
Hoe het echter ook zij, evenals in 1914
is het eerste militaire succes weer onbe
twist voor de Dultschers!
Het Duitsche streven schijnt er sterk
op gericht om ln Polen een omverwerpen
van het huidige bewind te bewerkstelli
gen. Vandaar ook de hulde op het graf
van Polen's eersten maarschalk Pilsudskl
te Krakau. Berlijn zou niets liever zien
dan dat een nieuwe regeering zou optre
den, die zou willen onderhandelen op een
basis als het eens aanbood, al zouden de
eischen wel iets verzwaard zijn. Het wil
van „oorlog" nog altijd niets weten!
Het is een politieke kans, waarvoor wij
echter niet veel geven
Loopt het ln het Oosten dus in groote
lijn als verwacht de snelheid is alleen
verrassend tegenovergesteld is het in
het Westen. Van eenig afleldingsoffensief
om het bedreigde Polen te hulp te komen,
ls nog geen sprake; slechts zeer langzaam
ziet men de Fransche legermacht in bewe
ging komen. En hoezeer daarvoor bij
eenig nadenken alleszins gegronde rede
nen aanwezig zijn, het stelt de publieke
opinie teleur. Doch het meest teleurstel
lend wordt geoordeeld, dat de diverse
luchtmachten weinig of niet in actie
komen. Men had zich een denkbeeld ge
vormd van groote luchteskaders, die
groote steden zouden gaan plat leggen, of
tenminste belangrijke Industrie-centra uit
de lucht zouden gaan bestoken enbe
houdens een raid op Wilhelmshaven door
Britsche vliegtuigen constateert men
slechts papleren-bombardementen. Reeds
tot vier maal toe hebben Britsche lucht
eskaders raids boven Duitsch gebied uit
gevoerd om pamfletten uit te strooien,
waarin wordt aangezet tot opstand tegen
het Nazi-regiem. Dat is alles en dat be
oordeelt de publieke opinie als een teleur
stelling. terwijl men ln feite eigenlijk blij
moest zijn. dat de gevreesde zinnelooze
vernielingen zijn uitgebleven!
Zal deze papieren-oorlog echter succes
opleveren? Men zal goed doen ook daarop
niet te rekenen, anders zou men zich
overgeven aan een nog ongemotiveerd op
timisme en dat is altijd verkeerd. Laat
ons eerlijk vaststellen, dat slechts bij re
volte in het Derde Rijk een korte duur
van den oorlog mag worden aangenomen,
terwijl men zich anders moet prepareeren
op een krijg van niet te schatten tijds
duur, doch het is beter met het laatste
tekening te houden dan zich over te ge
ven aan een hoop, die nog door niets
wordt bevestigd, ook al mag men aan
nemen, dat het Duitsche volk tegen zijn
zin den oorlog ls Ingegaan.
In zeker opzicht mag men gerust consta-
teeren, dat Frankrijk en Engeland niet in
de eerste plaats om Polen den oorlog zijn
ingegaan, doch wel om een einde te maken
aan wat beide Westersche democratieën als
voortaan onduldbaar oordeelden: een gere
gelde afpersing onder agressie van het Nazi-
regiem. Beide landen hebben zich met de
meeste beslistheid vastgelegd op het stand
punt; geen vrede voor in Dultschland het
Hitlerdom, zooals men momenteel het re
giem aanduidt, is verdwenen!
Dit laatste zou wel eens een geduchte
streep kunnen halen door de Duitsche voor
nemens. Zeer waarschijnlijk, om niet te
zeggen zeker, is het toch, dat, als de strijd
ln Polen zal zijn gestreden en daarop re
kent Berlijn met beslistheid Duitschland
het Westen nieuwe vredesaanbiedingen zal
doen. Het Derde Rijk houdt zich in het
Westen geheel defensief om zoo weinig mo
gelijk aanleiding te geven voor verbittering.
Maar na de zoo besliste uitspraken van Lon
den en Parijs schijnt de kans daarop verke
ken. Zelfs verdere besprekingen met het be
stuur van Hitier zijn onmogelijk genoemd,
daar het woord van den huidigen leider der
Duitsche politiek niet meer wordt geloofd,
om het zacht uit te drukken
Het koste wat het wil. Londen en Parijs
willen thans doorzetten tot het bittere
einde.
In dit verband blijft de houding van Ita
lië van zeer veel belang. Het land van den
Duce blijft merkwaardig onzijdig al is in de
pers nog altijd een pro-Duitsche stemming
duidelijk merkbaar. De ware bedoeling van
Mussolini ligt volkomen in het duister. Toch
mag men aannemen, dat hij kleur zal moe
ten bekennen, waarop o. i, ook wijzen de be
sprekingen met de gezanten der Westersche
democratieën. Italië is voorloopig echter het
groote vraagteeken.
Maar keeren wij nog even terug tot de
krijgsverrichtingen in het Westen. Men
hebben vastgelegd, die van weerszijden on
neembaar worden geoordeeld. Mag men nu
verwachten, dat men als een wilde stier te
gen die linies zal gaan optornen? De vraag
ls het antwoord tevens. Slechts zoo men
meent een zwakke plek te hebben ontdekt,
is daar een aanval, doch dan deugdelijk
voorbereid en wat. dat zeggen wil in deze
bewapeningsomstandigheden is duidelijk!
verantwoord, denkt men aan de stroomen
bloeds, die zelfs dan zullen moeten vloeien.
Ziedaar, waarom slechts tastend en voe
lend daar de strijd wordt gestreden!
Ook ter zee is het betrekkelijk rustig, al
is de duikboot-oorlog weer op oude wijze in
gezet. Als eerste slachtoffer is gevallen het
Britsche passagiersschip Athenia. dat meer
dere honderden Amerikanen aan boord had.
Van Duitsche zijde ontkent men alle schuld
hardnekkig, doch waar zeker is, dat een
duikboot de schuldige is, trekt men ln Ame
rika en daarbuiten zijn conclusies.
Overigens heeft de wereld zich gedragen,
zooals mocht worden verwacht. Zondert men
Ierland uit, dan hebben alle dominions zich
achter Engeland geschaard, ook Zuid-Afri-
ka al ging dat daar gepaard met een kabi
netscrisis. De premier Hertzog wilde ln
groote lijn de neutraliteit handhaven, maar
Smuts zette door en won het pleit. Smuts
is thans premier geworden. Egypte, Irak en
nog eenige kleinere landjes in het Oosten
staan evenzeer achter het Britsche rijk.
Verder houdt men zich neutraal, waarbij
dient te worden aangeteekend, dat Turkije
wacht op de houding van Italië. Zou dit land
besluiten deel te nemen aan Duitsche zijde,
dan staat Turkije aan Britsche zijde!
Ook president Roosevelt heeft de neutrali-
teitswet afgekondigd en ln verband daar-
Vraag: Wordt bij distributie ook reke
ning gehouden met huisdieren, b.v. een
hond?
Antwoord: Deze vraag zal te zijner tijd
bij het treffen van maatregelen ter uitvoe
ring van de distributie onder de oogen wor
den gezien.
mede een wapen-embargo. Het heeft veel
van een zeer diplomatieke zet. want deze
starre neutraliteit zal in Amerika botsen op
zeer krachtig verzet; de publieke opinie
wenscht in overgroote meerderheid een zij
delings steunen van Engeland en Frankrijk
door middel van wapen-leveranties als an
derszins. zooals Mexico reeds besloot te
doen.
Men weet, dat het Congres Roosevelt een
nederlaag bezorgde door nog niet zoo lang
geleden de behandeling van de wijziging der
neutraliteitswet te weigeren, hoezeer de pre
sident waarschuwde voor de gevolgen. Wel
nu, de president neemt nu revanche we
tende aldus de kracht der vroegere oppositie
volkomen te breken.
Of de Vereenigde Staten bij een langen
duur van den oorlog zelfs daarbuiten zullen
blijven, mag ernstig worden betwijfeld. Men
kent dat uit den vorigen oorlog
SOLDAAT DOOR AUTO AANGEREDEN.
Gisteravond omstreeks half acht is op de
Koningskade nabij den Dierentuin te 's Gra-
venhage een soldaat, de 33-jarlge A. van S.
uit Augustinusga, door een onbekend ge
bleven personenauto, bestuurd door een on
bekenden man (vermoedelijk een militair)
aangereden, waarbij eerstgenoemde een her
senschudding bekwam. De getroffene is naar
het ziekenhuis Zuidwal overgebracht.
De commissaris van politie, justitieele
dienst c te 's Gravenhage, verzoekt boven
bedoelden autobestuurder, alsmede den
genen, die van het ongeval getuige waren,
zich wel tot het geven van inlichtingen te
willen vervoegen aan zijn bureau Java-
straat 18.
SOLDAAT IN ZEE VERDRONKEN.
Gistermiddag omstreeks 12 uur is aan het
Noorderstrand te Scheveningen, bij golf
breker 48. de 23-jarige militair W. T af
komstig uit Brabant, bij het zwemmen in
zee verdronken.
Nog langen tijd heeft men getracht door
middel van een zuurstof-apparaat de le
vensgeesten op te wekken, doch deze ble
ken reeds te zijn geweken.
DOODELIJK ONGELUK BIJ HET
RANGEEREN.
In den afgeloopen nacht is de 40-jarige
rangeerder H. op het emplacement van
het centraal station te Utrecht, tusschen
de buffers geraakt van eenige rangeeren-
de wagons. Hij was op slag dood.
MILITAIRE MOTORRIJDER
VERONGELUKT.
Gistermiddag omstreeks drie uur ls op
den grooten weg van Ootmarsum naar De
nekamp de militaire motorrijder K. uit
Hengelo ln de bocht nabij de Enterbrug ko
men te vallen. Hij sloeg driemaal over den
kop en bleef bewusteloos en hevig bloedend
liggen. Per ambulance werd het slachtoffer
in zorgwekkenden toestand naar het zie
kenhuis te Enschede vervoerd.
KIND ONDER AUTO GERAAKT EN
GEDOOD.
Vanochtend is te Oudkarspel het tweeja
rig zoontje van de familie Smit, dat met zijn
vader op een driewielige kar reed, bij het
afrijden van het erf van den wagen gevallen
en onder een der wielen geraakt. Het ventje
was op slag dood.
Zooals we reeds berichtten werden, zooals de
bedoeling was in de afgeloopen week voor het
leger aanzienlijk minder slachtkoeien gekocht.
Begin der week was hiermede door de kooplui
natuurlijk geen rekening gehouden, integendeel,
want er waren aanvoeren zooals we die op de
slachtvee-afdeelingen slechts zelden zien. Er
dient echter bij te worden opgemerkt, dat een
zeer groot gedeelte in normale omstandigheden
niet als zoodanig zou worden aangeboden en hoe
wel men nu de kans kreeg voor dit soort vee een
extra prijs te ontvangen, is er van opslag van de
slachtveeprijzen in het algemeen eigenlijk nog
geen sprake. De slager betaalde voor goede kwa
liteit reeds een prijs van 70 tot 76 en voor een
extra fijn slachtdier tot 80 cent per k.g. geslacht
gewicht, terwijl de middelmatige soorten van 60
tot 66 cent kosten. Ondanks de groote aankoopen
van goede vleeschkoeien voor het leger is er in
de prijzennoteering van het vee voor de slagers
winkels slechts weinig of geen verandering ge
komen. Mocht er van een weinig verhooging
sprake zijn, dan wordt of werd dit ruimschoots
vergoed door de hoogere vetprijzen. Het stukje
vleesch van den consument behoeft dus nog niet
duurder te zijn. We hoorden trouwens ook nog
niet van een algemeene prijsverhooging.
De eindmarkten waren voor de regeerings-
koeien wat minder. We schatten dat er op de
Vrijdagmarkten een cent of vier per k.g. minder
werd betaald. De aanvoeren waren nu niet zoo
groot, zoodat er niet veel onverkocht bleef. Hier
op de Leidsche markt werden 60 stuks voor de
soldaten gekocht tegenover 200 stuks de vorige
week. In verhouding was dat ook elders het ge
val. De kalveren gingen in den loop der week
iets in prijs terug. Met het wolvee ging het weer
vrij goed. Vooral oude vette en fokschapen gin
gen vlot en goed prijshoudend van de hand.
De vette varkensmarkt was in he. noorden de
geheele week duurder dan in het zuiden des
lands. Men besteedt hier thans vanaf den boer
voor goede zware soorten 28 tot 28'c cent. De
vraagprijzen gaan in het algemeen niet hooger
dan 29 cent per pond levend gewicht.
Lichte soorten 26 tot 27 cent.
Biggen en mestvarkens waren gisteren vast in
prijs. Eerder aan den duurderen kant.
Vraag: Is de aflevering van brandstoffen
voor huishoudelijk gebruik nog vrij?
Antwoord: De aflevering van steenkolen
is nog niet aan beperkende bepalingen on
derworpen.
Vraag: Kan ik als handelaar blijven
doorgaan, koffie en thee in pakken van
5 pond aan particulieren te verzenden?
Antwoord: Neen, dit is momenteel niet
mogelijk.
Vraag: Verdient het aanbeveling bank
papier te wisselen voor zilvergeld?
Antwoord: Het heeft geen zin bankpa
pier te wisselen tegen zilvergeld, zoo men
daarmede beoogt dit zilvergeld op te potten.
De zilveren munten toch ontleenen haar
waarde niet aan haar zilver waarde, welke
gering is, doch aan de waarde, welke er
door de stempeling aan verleend is. Ieder
die meedoet aan het oppotten van zilveren
munten, werkt mede aan het belemmeren
van het betalingsverkeer en handelt alzoo
tegen het algemeen belang.
Het publiek wordt dringend aangeraden
met het oppotten van zilvergeld niet door
te gaan en reeds opgepotte munten ge
woon in circulatie te geven.
