Nederlandsche mijnenveger op een
mijn geloopen
80sie Jaargang
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939
No. 24374
De „Willem van Ewijck" binnen
enkele minuten gezonken
De namen der slachtoffers
Officieele Kennisgevingen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKENf
30 leden der bemanning omgekomen
De toedracht van
de ramp
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
De gewonden
Bericht aan gemobiliseerden
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque, en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd t(Jn:
per 3 maanden f.3.3S
per week f.O.lt
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd>
Een vreeselijke ramp heeft de Nederlandsche Marine getroffen,
zooals wij nog in den namiddag per bulletin bekend hebben
gemaakt. Immers, bij de Noordvaarder (West-Terschelling) is de
mijnenveger „Willem van Ewijck" op een mijn geloopen en
binnen een minuut gezonken, met het gevolg dat 30 van de 51
opvarenden bij het vervullen van hun plicht den dood hebben
gevonden. Het tragische bericht van den ondergang van dezen
oorlogsbodem en het verlies van zooveel menschenlevens heeft
alom in den lande diepen indruk gemaakt
De mijnenveger „Willem van Ewijck"
was Donderdagmiddag in gezelschap van
de mijnenvegers „Jan van Gelder", „Abra
ham van der Hulst". Pieter Florisz" en
den mijnenlegger „Nautilus" uit Nieuwe-
dlep vertrokken voor het leggen van mij
nenvelden rond de zeegaten van de Wad
deneilanden.
Het ongeluk gebeurde tusschen tien
minuten en kwart over twaalf, onge
veer 50 Meter uit de kust van Ter
schelling. Voor de juiste ligging van
het veld moest in verband met den
stroom hier en daar een mijn worden
opgeruimd.
Dit geschiedde met behulp van een
mitrailleuse vanaf de mijnenvegers.
Toen eenige manschappen van de
„Willem van Ewijck" bij de mitrailleuse
op het achterdek gereed stonden om
een der mijnen te vernietigen, dreef de
„Willem van Ewijck" door een sterken
stroom over een anderen mijn.
Het schip werd midscheeps getrof
fen. Met een geweldige explosie brak
het in tweeën en binnen enkele minu
ten verdween het in de diepte. Grootc
waterzuilen spoten omboog. De be
mande motorsloep van de „Van
Ewijck" die in de onmiddellijke nabij
heid voer, werd door de kracht van de
ontploffing eenige meters de lucht in
geslingerd, doch kwam weer behouden
op het water terecht zonder dat de be
manning hierbij letsel opliep.
Van boord van de „Nautilus", die onder
commando van den luitenant ter zee eerste
klasse J. A. Gauw, het dichtst in de nabij
heid was, werd onmiddellijk een motor
sloep uitgezet, waarin ook de officier van
gezondheid, P. J. Waegeningh, plaats nam.
Deze sloep begaf zich naar de plaats des
onheils om de drenkelingen op te nemen,
zulks te zamen met de sloep van de Van
Ewijck. Het eerst werden vier zwaar gewon
den in de sloep opgenomen, onder wie de
commandant van de „Van Ewijck", luite-
nant-ter-zee eerste klasse J. E. ten Kloos
ter. Laatstgenoemde werd met een ande
ren drenkeling aan boord van de Nautilus
gebracht. Tijdens de vaart naar Den Helder
is hij. evenals de drie andere gewonden,
van wie er twee door de Jan van Gelder
aan boord waren genomen, bezweken.
Van de 51 loden der bemanning waren
er 25 met de „Van Ewijck" in de diepte ver
dwenen. Behalve de reeds genoemde 4
slachtoffers werden er 22 opvarenden, on
der wie eenige gewonden, door de uitge
zette sloenen van de andere mijnenvegers
aan boord genomen. Een van hen is later
nog overleden..
Van het vliegkamp De Mok arriveerden
acht watervliegtuigen met medische hulp
ter plaatse. Toen er geen drenkelingen
meer in de nabijheid werden waarge
nomen, gingen de schepen met hun droeve
Als herinnering aan de slachtoffers van
last naar Den Helder, waar het treurige
nieuws reeds bekend was geworden,
de mobilisatie 19141918. staat bij den in
gang van de haven van D?n Helder het
monument „Voor hen. die vielen".
Op 15 October 1923 werd het door HM.
de Koningin in tegenwoordigheid van
wijlen Prins Hendrik onthuld.
De mobilisatie van 1939 is begonnen en
binnen eenige dagen vielen reeds 30 jonge
menschen bij de vervulling van hun taak:
de handhaving van onze neutraliteit en de
bescherming onzer kusten.
Een met stomheid geslagen menigte ver
zamelde zich rond de buitenhaven te Den
Helder, toen om ongeveer kwart over vier
het gerucht de ronde deed, dat de mijnen
veger „Willem van Ewijck" was vergaan en
dat de dooden en gewonden werden binnen
gebracht.
Oorlogsschepen voeren binnen met de
vlaggen halfstok.
Anoniem waren de schepen, daar de na
men in deze dagen zijn verwijderd. Op het
achterdek stonden de baren, gedekt met de
vlag.
De mijnenlegger .Douwe Aukes", de kan-
nonneerbooten Brinio en Friso en de on
derzeeër O. 20 voeren achter elkaar met
hun droeve last de haven binnen. Op de
andere schepen brachten de opvarenden
de eerbewijzen. Onder het publiek heerschte
de grootste verslagenheid. Spreken kon men
bijna niet. Vrouwen snikten en bij de om
standers bestond groote onzekerheid om
trent het lot hunner betrekkingen, daar
de namen der slachtoffers nog niet bekend
waren.
In het militaire hospitaal was alles in ge
reedheid gebracht. Met ambulances werden
de gewonden naar het hospitaal vervoerd.
In doodsche stilte reden de ziekenwagen-
tjes voorbij, die de stoflfelijke resten be
vatten.
De toegangswegen tot de haven zijn door
militairen afgezet. Overal hingen de vlag
gen halfstok.
De bewapening van de „Willem van
Ewijck" bestond uit een kanon van 7'/2 c.m.,
De verlieslijst van Hr. Ms.
„Willem van Ewijck" luidt:
Overleden: luitenant ter zee
le klasse J. E. ten Klooster; lui
tenant ter zee 3e klasse marine
reserve G. Anema; adj. onderoff.
machinist B. C. de Bruin; be
diende-zeemilicien J. Bosch.
Vermist: bootsman G. J. van
Dort; sergt.-machinist J. J. de
Smit; korporaal-machinist M.
F. Poortvliet; korporaal-torpedo
maker J. C. Bromlewe; matroos
le kl. P. Boone; matroos 2e kl.
H. J. Gillesen; stoker-olieman
L. P. Soede; idem A. Verkuijlen;
stoker le kl. G. de Boom; idem
W. F. H. Verhoeff; stoker 2e kl.
F. G. Boone; stoker 3e kl. B. W.
van Boekei; idem A. F. J. Cadot;
adspirant-kwartiermeester z.m.
P. M. Hofman; korporaal-ma
chinist z.m. J. Oudshoorn; ma
troos 3e kl. z.m. J. Boijs; idem
F. G. Stobbelaar; bediende 2e lel.
z.m. Ja van Belzen; idem J. de
Waal; hofmeester 3e kl. z.m. S.
C. van Steenkiste; kok 2e kl. z.m.
A. Beijer; kok 3e kl. z.m. A. V.
Lohman; stoker olieman le kL
z.m. M. Moermond; stoker 3e kl.
z.m. J. van den Beucken; idem
H. H. A. Peters; ziekenverpleger
2e kl. z.m. J. Krul.
De heer J. E. ton Klooster, de
commandant van de „Willem
van Ewijck", werd in 1904 ge
boren. Hij werd 18 Augustus 1926
benoemd tot luitenant ter zee 3e
klasse. Twee jaren daarna werd
hij bevorderd tot de tweede en
in 1937 tot de eerste klasse.
De thans ontslapen zee-offi
cier was in het bezit van het
brevet van waarnemer.
De mijnenveger „Willem van Ewijck",
Hieronder laten wij volgen de
naamlijst van de gewonden:
Licht gewond zijn:
Luitenant ter zee le k). F. H.
M. van Straelen, korporaal-adel
borst W. A. Moraux, sergt-ma-
chinist N. Steenhaard, korpo
raal-machinist D. Schaatsber-
gen. korporaal-konstabel F.
Homborg, kwartiermeester M. A.
Havermans, matroos le kl. L. C.
van der Blink, idem H. de Vries.
Zeer licht gewond werd:
Stoker 3e kl. G. H. Heijne.
Licht gewonde miliciens:
Matroos 2e kl. z.m. J. Dubbel,
idem V. van der Weide, matroos
3e kl z.m. W. H. Kruijter, idem
D van den Heuvel, seiner 3e
klasse z.m. E. Stulp, schrijver 3e
kl. z.m. F. Simons.
Niet gekwetsten:
Luit. ter zee 2e kl. Manneres.
J. P. D. Visser, kwartiermeester
J. H. Simonis, korporaal-machi
nist F. J. van der Maas, korpo
raal-telegrafist C. F. B. van der
Kroft. korporaal-monteur S. P.
Sparenberg, matroos 2e kl. M. J.
Walrave. matroos 3e kl. W. J.
te Uoo. matroos 3e kl. I. Hame
link. stokor-nlieman 2e kl. z.m.
D. M. Goetgeluk, matroos 3e kl.
z.m. H. J. Meijer.
een mitrailleur van 4 m.m. en 4 mitrailleurs
van 12,7 m.m. Het schip werd op 19 Juli 1937
in dienst gesteld. De „Willem van Ewijck",
die, zooals gezegd, een mijnenveger is. deed
ook dienst als mijnenlegger. Het schip be
hoorde tot een serie van acht mijnenvegers
tot welker bouw indertijd bij de uitvoering
van de plannen voor de vlootuitbreiding
werd besloten. Vier daarvan doen in Indië
dienst en de andere vier hier te lande.
Het zijn slechts kleine scheepjes met een
waterverplaatsing van niet meer dan 525
ton. Zij loopen 15 mijl.
De verongelukte boot ontleende haar
naam aan een békend zeekapitein uit den
Compagniestijd. die zich o.a. in 1674 als
scheepsbevelhebber onder De Ruyter on
derscheidde.
Het ongeluk herinnert aan dat van de
„Frans Naerebout" die op 2 Mei 1918 in het
Stortemelk op een mijn liep en verging.
Het aantal dooden bedroeg toen tien.
Aangezien voor toezending van cou
ranten aan gemobiliseerden geen porto
verschuldigd is, kunnen wij van gemo
biliseerden postabonnementen aan
nemen. tegen den prijs van f. 0.18 per
week, f. 0.80 per maand of f. 2.35 per
kwartaal.
Desgewenscht wordt over het abonne
mentsgeld aan hun particulier adres
per week, per maand of kwartaal be
schikt.
Zy, die een dergelijk speciaal abon
nement wenschen, gelieven ons hun
volledig militair adres op te geven,
opdat ons Blad steeds zoo spoedig
mogelijk in hun bezit komt.
DE DIRECTIE
INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN VOOR
HET OPENBAAR VERVOLGONDERWIJS.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat de in
schrijving van leerlingen voor het open
baar vervolgonderwijs zal plaats hebben op
Vrijdag 15 en Maandag 18 September a.s.
des avonds van 78 uur;
voor jongens in het gebouw van de Cen
trale School voor het 7e en 8e leerjaar aan
de Oude Vest 35 en voor meisjes in het
schoolgebouw aan de Langebrug 62.
Vroegere leerlingen moeten zich opnieuw
laten inschrijven.
Nadere inlichtingen omtrent het vervolg
onderwijs zullen bij de inschrijving door de
hoofden der betrokken scholen worden
verstrekt.
Het hoofd der jongensschool is de heer
J. C. van Schaik, Cronesteinkade 14.
Het hoofd der meisjesschool is de heer
F. J. Riks, Van der Waalsstraat 2.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Lelden, 9 September 1939. 5986
BINNENLAND.
De Tweede Kamer over de wijziging van
het leerlingenstelsel. (2e Blad).
Engelsche regeering betuigt leedwezen
over het vliegen boven ons land. (Bin
nenland, 2e Blad).
Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van het
Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHfc. BEURS.
Opnieuw een levendige markt - Koers
verloop evenwel onregelmatig en ver
deeld Rubberaandeelen zeer vast
Philips en Koninklijke zwak Ameri
kanen willig voor Staalwaarden Be
leggingen goed prijshoudend.
BUITENLAND.
De Duitscriers beweren meester van War
schau te zijn. Pools che ontkenning,
(le Blad).
Verdere daden ter zee. (le Blad».
De Fransch-Britsche samenwerking ter zee
(3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR „ONS KORT VERHAAL'
PAG. 3 VAN HET TWEEDE BLAD.
ONTEIGENING.
De Burgemeester van Leiden maakt, ter
voldoening aan artikel 15 van de Onteige
ningswet, bekend, dat in de Staatscourant
van 28 Augustus 1939, No. 167, is opgeno
men het Koninklijk Besluit van 12 Augus
tus 1939, No. 77, tot aanwijzing van de
perceelen en erfdienstbaarheden, welke
voor verbetering van het gedeelte Den
DeijlOegstgeest van weg No. 4 (Rijks
wegenplan 19381 en voor aanleg van het
gedeelte De VinkOegstgeest van weg
No. 4b (Rijkswegenplan 1938) zullen moe
ten worden onteigend en dat een afdruk
Aanvankelijk zwakke, later in
het Noorden tot matig toenemende
Noordwestelijke tot Noordoostelijke
wind. Aanvankelijk helder tot licht
bewolkt; later toenemende bewol
king. Weinig of geen regen. Aan
vankelijk nog warm; later koeler.
van dat besluit van 11 September 1939 tot
en met 2 October d.a.v. ter inzage van een
leder is nedergelegd ter secretarie d*zc"
gemeente, Rapenburg 12.
De Burgemeester voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Leiden, 9 September 1939. 5987
