Krakau door de
Duitschers
bezet
De strijd in het Westen
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1939
No. 24372
Duitsche hulde op het graf van
Maarschalk Pilsudski
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
SOste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Een dagorder van
generaal Von Brauchitsch
De Führer aan het front
Het Poolsche
legerbericht
De Poolsche regeering
uit Warschau
Hef Fransche avond-communiqué
Wederom pamfletten geworpen
Het Britsche optreden
tegen duikbooten
Bericht aan gemobiiiseerden
De bommen op Esbjerg
waren Engelsch
Churchill over de
„Athenia"
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwaciit
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdspleïn Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd rijn:
per 3 maanden t. 2.3S
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f.0 89 per 3 mnd.)
Het Duitsche hoofdkwartier deelt
mede, dat de Duitsche troepen gister
middag zonder strijd de stad Krakau
zijn binnengerukt.
De commandeerende generaal en de
divisie-commandant hebben de mili
taire eer bewezen aan het graf van
maarschalk Pilsudski. Bij het graf is
een eerewacht geplaatst.
De bruggen over de Weichsel zijn
niet vernield.
Gistermiddag twee uur hebben de Duit
sche troepen, naar het Duitsche nieuws
bureau meldt, den straatweg LaskUnje-
jow in de - richting van Lodz overschre
den.
De inneming van Krakau door de Duit
schers is gisteravond door de radio van
Warschau tegengesproken. De omroeper
verklaarde, dat Duitsche vliegtuigen giste
ren een raid op Krakau hebben onderno
men. Vijftien dezer Duitsche toestellen
zouden zijn neergehaald.
De bezetting mag men echter als juist
aannemen.
De opperbevelhebber van het Duitsche
leger, overste generaal von Brauchitsch,
heeft een dagorder aan de troepen van het
Oostelijk front uitgevaardigd. Daarin wordt
gezegd:
„Krakau, Bromberg en Graudenz zijn in
onze handen. De corridor scheidt Oost-
Pruisen en Danzig niet meer van het Duit
sche moederland. De vijand is aan het ge-
heele front teruggeworpen en op den terug
tocht.
Beproefde oudstrijders van den ■wereld
oorlog, evenals jonge soldaten hebben op
gelijke wijze deel aan de in korten tijd
verworven successen. Met vastberaden op
treden heeft ons dappere luchtwapen uw
strijd op schitterende wijze ondersteund.
Ik zeg u allen dank en betuig erkente
lijkheid voor uw prestaties, die zich waar
dig aansluiten bij de groote daden van het
leger der Duitsche geschiedenis.
Met de inneming van Krakau heeft het
Duitsche leger ook het graf van den eer
sten maarschalk van Polen, Pilsudski, in
zijn hoede genomen. Zijn doel was de vrede
met Duitschland. De minachting voor zijn
testament leidde tot der. oorlog. Het Duit
sche leger acht en eert dezen grooten sol
daat. Op bevel van den Fuehrer is bij zijn
tombe op plechtige wijze een eerewacht
betrokken.
Soldaten, dagen van groote prestaties
liggen achter u. Thans gaat het er om,
een vijand vast te houden en alle krachten
in te spannen tot de laatste beslissing. In
vertrouwen staat geheel Duitschland ach
ter u. Voor ons staat als voorbeeld van per
soonlijken moed en krachtige vastbesloten
heid onze Fuehrer en opperste bevelheb
ber. Voorwaarts naar de overwinning!
Uit het hoofdkwartier van den Fuehrer
wordt d.d. 7 September, door het Duitsche
Nieuwsbureau gemeld:
De Fuehrer heeft zich Woensdag opnieuw
naar de troepen aan het front in het ge
bied van den corridor begeven. Hij bezich
tigde vooral de streek tusschen Tuchel en
Graudenz, waar tot Dinsdag zware gevech
ten werden geleverd met de door Duitsche
troepen ingesloten Poolsche legerafdeelin-
sen, welke tenslotte hebben geleid tot de
gevangenneming van voor zoover tot nu
toe is te overzien meer dan 15.000 man
en de verovering van meer dan honderd
vuurmonden. De Polen hebben bij hun te
rugtocht alle bruggen, die over wateren
ten oosten van Tuchel lagen, opgeblazen.
Tot voorbij Graudenz is de marschweg van
een vrijwel vernietigde Poolsche divisie be
zaaid met karabijnen en pistolen, ransels,
gasmaskers, cavalleriezadels, jassen en uit
rustingstukken. Tal van bagagewagens met
bespanning liggen langs den weg en bij de
halteplaatsen. Honderden wagens met mu
nitie zijn omgevallen en de munitie ligt
verspreid. Tal van batterijen temidden
van een panische verwarring van haar
tractie losgemaakt staan zonder ook
maar tot een schot te zijn gekomen, op den
teeg en de aangrenzende velden. Geschut
van de infanterie ligt wanordelijk op hoo-
Pen. Op een stoppelveld bevindt zich het
uitgebrande geraamte van een omlaag ge
schoten Poolsch vliegtuig. Daar tusschen
liggen vernielde boerenwagens, waarmede
de Polen de munitie, verpleging en ook het
geroofde goed meevoeren in groote aantal
len. Inwoners uit deze buurt melden, dat de
verrassende aanval van een Duitsche pant-
serafdeeling de Poolsche regimenten in den
kortst mogelijken tijd heeft vernietigd.
De verklaringen der gevangenen beves
tigen deze berichten. De Poolsche troepen
marcheerden naar het Oosten om zich bij
Graudenz aan de omsingeling der Duit
schers te onttrekken. Op dezen marsch wer
den zij door de Duitsche pantser-formaties
verrassend in de flank gegrepen. Toen de
Duitsche kanonnen en machinegeweren
over de akker- en heidevlakten begonnen
te bulderen, maakt zich van de Polen zulk
een verwarring meester, dat aij alles weg
wierpen en in den steek lieten. In een half
uur tijd was het werk der vernietiging ver
richt. Een groot deel van deze Poolsche re
gimenten bevindt zich thans reeds in de
Duitsche gevangenkampen. De geweldige
buit, welke zij hebben achtergelaten, wordt
thans door de Duitsche troepen gesorteerd
en opgeborgen. Overal waar de Fuehrer
verscheen, werd het opruimingswerk eeni-
ge minuten gestaakt. Jubelend drongen de
soldaten rond den opperbevelhebber en be
reidden hem midden op het slagveld, waar
deze grootsche overwinning werd bevochten
enthousiaste ovaties. Bij Graudenz ont
moette de Fuehrer afdeelingen van de ze
genrijke Duitsche formaties, die het gebied
van de Poolsche troepen zuiverden. Nadat
hij de langs den weg opgestelde troepen
had gepasseerd, begaf Hitier zich naar
Graudenz, waar hij jubelend door de Duit
sche boeren uit het Weichselgebied, die in
de laatste dagen verschrikkelijk te lijden
hadden gehad van de terugtrekkende Po
len, werd begroet. Zij dankten hem thans
Duitschers te mogen zijn. Pas tegen mid
dernacht keerde Hitler in het hoofdkwar
tier terug.
Het Poolsche communiqué van den gene-
ralen staf luidde gisteren:
De Duitsche luchtmacht bestookte ver
der onze troepen en onze verbindingsliniën.
Eenlge malen werd Warschau gebombar
deerd.
Onze luchtmacht bombardeerde geblin
deerde vijandelijke treinen. Tijdens de
luchtgevechten werden gisteren 15 vijande
lijke vliegtuigen neergeschoten en Dinsdag
20. Onze verliezen bedragen 6 toestellen.
Wat de actie te land betreft: hardnek
kige gevechten ontwikkelen zich in de
streek van Lodz, Piotrkow, Tomaszow, Ma-
zowiecki en ten Westen van Tarnow.
Ten Noorden van de lijn TorunSierpc
Plonsk behaalde de vijand geen enkel voor
deel.
De troepen te Gdynia zijn in strijd ge
wikkeld met detachementen van Danzig.
POLEN STRIJDEN ROMANTISCH.
De bijzondere correspondent van de
„Corriere della Sera" bij de Duitsche troe
pen aan het Oostelijk front bericht aan zijn
blad, dat de Polen dapper strijden, doch
een weinig op de oude wijze.
De Duitschers waardeeren de kwaliteiten
van hun tegenstanders en spreken met op
rechten eerbied hierover. De Polen strijden
evenwel op een romantische manier, terwijl
de Duitsche strijdmacht op de meest mo
derne wijze is gerationaliseerd, zoodat de
Polen geen krachtigen tegenstand kunnen
bieden
8V2 Millioen Pond
voor Polen
Het Britsche ministerie van Financiën
deelt mede, dat behalve de credieten, die
kort geleden door de Engelsche en Fran-
sche regeering aan Polen zijn verleend, een
financieele overeenkomst is tot stand ge
komen tusschen de Engelsche, Fransche
en Poolsche regeeringen, betreffende een
contante leening van ongeveer 8'/i millioen
pond aan de Poolsche regeering door de
Engelsche en Fransche regeeringen. De
overeenkomst is gisteren op het departe
ment van Buitenlandsche Zaken ondertee
kend.
Naar een radio-bericht meldt, heeft
de Poolsche regeering Warschau verla
ten. Alle administratieve diensten wa
ren reeds gistermorgen geëvacueerd.
De zetel der regeering zou verplaatst
worden naar Lublin, een 150 K.M. ten
Z.O. van Warschau.
Het officieele Fransche oorlogscommu
niqué van gisteravond 9 uur zegt:
De activiteit van de luchtmacht gaat
voort, in samenwerking met de actie te
land.
De bewegingen, voorzien voor de mobili
satie, het transport en de opstelling van
alle eenheden gaan op normale wijze voort.
In de verschillende deelen van het ge-
vechtsgebied waken de kaders, overeen
komstig de Fransche tradities, ervoor, dat
ze, in de mate van het mogelijke, het ma-
terieele leven der troepen vergemakkelij
ken, wier moreel uitstekend is.
De ravitailleering van de legers func-
tionneert op correcte wijze.
SAARBRUCKEN GEËVACUEERD.
De Berlijnsche correspondent van de Ber-
lingske Tidende, die een bezoek heeft ge
bracht aan Saarbrücken, meldt dat aldaar
alle verwanten van Duitsche gesneuvelden
ingelicht zijn. doch tevens instructies heb
ben gekregen hiervan onder geen beding
mededeeling te doen aan buitenstaanders
of rouw te dragen.
De Deensche journalist beschrijft Saar
brücken vervolgens als volkomen leven
loos. Vrouwen en kinderen zijn geëvacu
eerd en de treinen in het Saargebied, die
last hebben van opstoppingen, hebben
zeven tot acht uur noodig voor reizen, die
in normale omstandigheden maar één uur
duren.
Er is wederom een uitgebreide verken
ningsvlucht ondernomen door de Royal Air
Force boven Duitschland. waarbij exem
plaren van de „waarschuwing aan het
Duitsche volk" werden uitgestrooid door de
Britsche vliegtuigen. De Engelsche toestel
len werden niet bestreden door vijandelijke
vechtmachines. Evenals bij de twee vorige
gelgenheden keerden alle machines veilig
en wel terug.
Het Engelsche ministerie van voorlich
ting deelt mede dat het, wanneer de Brit
sche lucht- of vlootstrijdkrachten succes
sen hebben geboekt tegen vijandelijke duik
booten, niet altijd gewenscht is om dit te
publiceeren. Wanneer geen nieuws gepu
bliceerd wordt behoeft dit dus niet te
impliceeren, dat geen successen zijn be
reikt. De admiraliteit zal berichten geven,
telkens als dit wenschelijk schijnt.
LUCHTAANVAL OP ENGELAND
AFGESLAGEN.
Londen meldt: De eerste poging van
Duitsche vliegers om een raid op Engeland
uit te voeren, is gisteren beslist mislukt.
De bombardementsvliegtuigen werden af
geslagen, voordat zij hun bommen hadden
kunnen laten vallen. Het luchtafweerge
schut opende het vuur en verscheidene
Britsche vliegtuigen stegen op. Wel werd
het geknetter der mitrailleurs gehoord,
maar de Duitsche vliegtuigen bevonden
zich op te groote hoogte om door toeschou
wers te worden waargenomen. Een man
verklaarde, dat hij zes vliegtuigen in for
matie van drie bij drie vliegende had ge
zien, doch zij werden door het luchtafwcer-
vuur verjaagd, waarop zij terugkeerden om
opnieuw verjaagd te worden.
In Londen werd het alarmsignaal gege
ven en de bevolking hield zich iets meer
I dan twee uur schuil.
Aangezien voor toezending van cou
ranten aan gemobiiiseerden geen porto
verschuldigd is, kunnen wij van gemo
biiiseerden postabonnementen aan
nemen, tegen den prijs van f. 0.18 per
week, f. 0.80 per maand of f. 2.35 per
kwartaal.
Desgewenscht wordt over het abonne
mentsgeld aan hun particulier adres
per week, per maand of kwartaal be
schikt.
Ztf, die een dergelijk speciaal abon
nement wenschen, gelieven ons hun
volledig militair adres op te geven,
opdat ons Blad steeds zoo spoedig
mogelijk in hun bezit komt.
DE DIRECTIE
GEEN DUITSCHE BOMMEN OP
POOLSCHE BURGERBEVOLKING.
In antwoord op een vraag van het Labour-
lid Henderson, heeft Butler in het Britsche
Lagerhuis geantwoord, dat de door Halifax
ontvangen inlichtingen, ten aanzien van het
bombardeeren van burgers en open steden
in Polen door de Duitsshers niet overtui
gend waren. „Zij hebben de strekking aan
te toonen", zoo zeide hij, „dat de Duitsche
vliegtuigen in het algemeen doelden op mi
litaire objecten en niet zonder het maken
van onderscheid op de burgerbevolking als
zoodanig, hoewel onder haar veel slacht
offers gemaakt zijn".
Butler verklaarde eveneens, dat Halifax
geen officieel rapport had ontvangen, waar
in het gebruik werd bevestigd van mosterd
gas, door de Duitschers, zooals in de pers
was gemeld.
In verband met het bombardement op
Esbjerg meldt Reuter, dat de Britsche ge
zant in Kopenhagen instructie heeft ge
kregen de diepe spijt van de Britsche regee
ring tegenover de Deensche regeering tot
uitdrukking te brengen wegens dit hoogst
ongelukkig incident, waarbij schade is toe
gebracht aan Deensche levens en eigen
dommen door een bom of bommen, die
boven Esbjerg kunnen zijn neergeworpen
door een Britsch bombardementsvliegtuig.
Een uiterst gestreng onderzoek is inge
steld door het ministerie voor luchtvaart,
dat heeft vastgesteld, dat geen der vlieg
tuigen. die teruggekeerd zijn voor een raid
op Duitsche oorlogsschepen, verantwoorde
lijk was voor het gebeurde. Alle vliegtuigen,
dij bij den aanval betrokken waren, hadden
strenge en gedetailleerde instructies om de
Deensche neutraliteit te eerbiedigen en
stappen waren genomen om het zeker te
maken, dat alleen Duitsche oorlogsschepen
zouden worden aangevallen.
De aanval werd ten uitvoer gelegd tijdens
zeer slecht weer en daarna raakte de lucht
macht verwikkeld in een gevecht boven de
wolken.
Gelijk reeds gemeld, werden bij de opera
tie eenige verliezen geleden en het is moge
lijk. dat een toestel onklaar zou kunnen
zijn geraakt, uit den koers gevlogen is en
bommen ontladen heeft boven Deensch
gebied in de meening, dat het boven zee
was.
Aangezien door de Deensche regeering
verklaard is, dat de bom, of bommen, van
Britsche makelij waren, kan de Britsche
regeering niets anders doen. dan deze ver
onderstelling als juist aan te nemen en bij
gevolg heeft zij uitdrukking gegeven aan
haar diepe spijt.
In het Britsche Lagerhuis heeft Churchill
verklaard
Het is thans duidelijk vastgesteld, dat de
..Athenia" tot zinken is gebracht door een
duikboot. Nog 125 passagiers en leden der
bemanning worden vermist. De „Athenia"
was niet voor verdediging toegerust en de
dekken waren daartoe zelfs niet versterkt.
In verband met de twee Duitsche schepen
welke zooals gemeld tot zinken zijn
gebracht, zeide Churchill dat in elk opzicht
gezorgd is voor de opvarenden, alvorens de
schepen zonken. De „New York Post" zegt,
aldus vervolgde Churchill, dat de beman
ningen tijd gelaten werd hun bezittingen
bijeen te halen, alvorens zij in de reddings
booten gingen en dat de kapitein van een
der schepen in Montevideo zijn dankbaar
heid voor deze behandeling heeft uitge
sproken.
Inzake de „Athenia" zeide de minister
nog, dat voor zoover kan worden nagegaan,
het schip 1416 personen aan boord had.
waarvan 315 leden der bemanning en 1101
passagiers. Hiervan hadden ongeveer 800
Britsche of Europeesche passen, terwijl ruim
300 in bezit waren van een Amerikaan-
schen pas.
De aanval geschiedde door een duik
boot en we! zonder waarschuwing. Tal
rijke personen hebben de duikboot ge
zien, o.a. de. Amerikaansche over
levenden, van wie velen reeds een be-
eedigde verklaring dienaangaande heb-
ben afgelegd. I
BINNENLAND.
Wetsontwerp tot doelmatig: gebruik van
vervoermiddelen ingediend. (3e Blad).
Een bezoek aan de Spoorwegtentoonstelling
te Amsterdam. (3e Blad).
Geen studie- of zakenverlof voor gemobiii
seerden. (Binnenland, 3e Blad).
Waarschuwing tegen prijsopdrijving. (Bin
nenland, 3e Blad).
Een invoer-noodwet ingediend. (Binnen
land, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel Gedrukte markt
Lagere koersen Amerika lichtelijk in
reactie Nederlandsche staatsfondsen
onzeker.
BUITENLAND. 1
Krakau door de Duitschers bezet. (Ie Blad).
Instelling van een Britsch ministerie voor
blokkade en economischen oorlog, door
Frankrijk gesteund. (3e Blad).
Zuid-Afrika in oorlog. (Ie Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Men zie voor Stadsnieuws pag. 3 en 4
van het Tweede Blad.
Zwakke veranderlijke wind.
Helder tot licht of halfbewolkt.
Droog warm weer. Des ochtends
plaatselijk mist.
Wegens den aard van de ramp kan nog
geen nauwkeurige lijst van slachtoffers wor
den opgesteld en kan niet geraamd worden,
hoevelen door de eerste ontploffing werden
gedood, en evenmin hoevelen verdronken
zijn door het omslaan van verscheidene
reddingsbooten. De overlevenden werden
gered door twee Britsche torpedojagers en
andere vaartuigen en naar men hoopt, ook
door een Zweedsch jacht.
Alexander vroeg daarop aan Churchill, of
dit niet een heel verschillend relaas was
met betrekking tot de veiligheid van be
manning en passagiers dan het relaas met
betrekking tot den ondergang der beide
Duitsche schepen. Hierop antwoordend, zei
de Churchill, dat er inderdaad geen twee
meer verschillende en tegenoverstaande ge
vallen genoemd konden worden. Het optre
den tegen de beide Duitsche schepen, zoo
voegde de minister hieraan toe, was in
overeenstemming met de aanvaarde begin
selen van het internationale recht.
In antwoord op nog een desbetreffende
vraag zeide Churchill, dat de „Athenia"
voor een vreedzame taak was uitgevaren,
voordat de oorlog verklaard was, als een
totaal onbewapend schip met passagiers aan
boord, waaronder Amerikanen, voor een reis
over den Atlantischen Oceaan. Uit de ver
melde uren valt duidelijk op te maken, dat
de duikboot op zijn prooi heeft liggen
wachten.
In antwoord op een door lord Straboigi in
het Hoogerhuis gestelde vraag, heeft Stan
hope verklaard, nog niet in staat te zijn
om mede te deelen. welke actie het oorlogs
kabinet zich voorstelt te ondernemen in de
zaak der „Athenia".
Er is echter één ding. dat wij stellig
niet zullen doen en dat is schepen, be-
hoorende aan d" Duitsche natie, aan
vallen op de wijze, waarop zij de
„Athenia" hebben aangevallen. De stap
pen, die genomen zullen worden, aldus
stanhope, zullen, naar ik vertrouw,
voldoende zijn, doch dergelijke aanval
len zuilen daar niet toe behooren.