De Duitsche vorderingen in Polen
De strijd in het Westen
Steeds meer komen de Polen in de knel
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1939
No. 24371
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duitsche berichten
Poolsch legerbericht
Poolsche luchtaanval op
Berlijn
Daden ter zee
Waarom de Fransche communiqué's kort zijn
Weer strooibiljetten
in Duitschland geworpen
Britsche vliegers boven
Hamburg
Een luchtaanval op
Aken?
Geruchten over een ontploffing
bij de Zeppelin fabrieken
Fransche
kabinetswijziging
Uit Engeland
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Slowaaksch gezant
gedesavou/iserd
Bericht aan gemobiliseerden
Onderzoek naar de
bommen op Esbjerg
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn!
per 3 maanden f. 3.33
per week f.0.IS
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht,
dat het grootste deel van het industrie
gebied in Oostelijk Opper-Silezië thans
in Duitsche handen is. Het gebied wordt
van de laatste baarden van tegenstand
gezuiverd.
De mesete fabrieken, mijnen e.d. zijn niet
beschadigd. Door het snelle oprukken van
de Duitsche troepen ls voorkomen, dat de
voorgenomen vernieling tot stand kon wor
den gebracht.
Uit het hoofdkwartier van den Fuehrer
aan het Oostfront wordt bericht, dat in
een station achter het front de speciale
trein van den Fuehrer Dinsdagmiddag tege
lijk met een trein met gewonden aankwam,
welke op weg was naar het binnenland.
De Fuehrer liet zich onmiddellijk door
den treincommandant rapport uitbrengen
en onderhield zich eenigen tijd met de ge
wonden, die hij dankte voor hun dapper
heid.
Het overterkken van den Weichsel na
tuurlijk met pontons en vlotten ge
schiedde over een breedte van verschei
dene kilometers.
De Duitsche zeestrijdkrachten voor de
Danziger Bocht, hebben een derden Pool-
schen onderzeeër vernield.
De directie van de spoorwegen deelt
mede. dat met onmiddellijk in werking tre
den het goederenvervoer met .Oost-Pruisen
ln beperkten omvang ls hervat.
Het Duitsche opperbevel deelt mede:
De operaties van het leger ln Polen zijn
op 5 September volgens de opgestelde plan
nen voortgezet. De bergtroepen en de mo
biele troepen hebben aan een uitgebreid
front de Noordelijke uitgangen van de
Baskiden bezet en zijn thans ln aanval
tegen Neu-sandec (ten Z.O. van Krakau).
De van het Zuiden en Westen uit tegen
Krakau optredende strijdkrachten hebben
den vijand in de richting van die stad
teruggeworpen. Het industriegebied van
Oost-Oppersilezië ls in Duitsche handen.
Meer Noordelijk werd in den vroegen na
middag de linie Checlny-Lepussni-Piotrkow
genomen. Aan belde zijden van Sieradz
werd een sterke bunkerlinie doorbroken en
werd de aanval op den Oostelijken oever
van de Warthe voortgezet in de richting
van Lodz. De bij Kulm en Graudenz naar
den Oostelijken oever van den Weichsel
overgegane strijdkrachten hebben de ach
tervolging van den verslagen vijand voort
gezet. De uit Oost-Pruisen via Mlawa op
trekkende troepen hebben Ciechanow in be
zit genomen. De tegenstander gaat hier
scherp bedreigd naar het Zuiden terug. Bij
Rozan hebben snelle troepen de Narew be
reikt.
De in het Noorden strijdende troepen
hebben tot nu toe tienduizenden krijgsge
vangenen gemaakt en zestig stukken ge
schut zijn in hun handen gevallen. De aan
vallen van het Duitsche luchtwapen heb
ben gisteren opnieuw sterke storingen ver
oorzaakt op de verkeerslijnen van den
vijand. De stations Zdunska-Wola en Skar-
zysko, Tarnow en Wreschen staan in brand.
Op tal van spoorwegtrajecten is het ver
keer onderbroken. De Poolsche vliegers zijn
met uitzondering van afzonderlijk bij Lodz
optredende jachtvliegers in het geheel niet
nicer waargenomen.
Het Poolsche legerbericht van gisteren
meldt:
LuchtoperatiesDe vijandelijke lucht
macht heeft heden de operaties voortgezet
sedert den ochtend over het geheele ge
bied van den staat, waarbij zij zich richtte
op steden, spoorwegstations en colonnes
vluchtelingen op de wegen.
Onze luchtmacht zette het doeltreffend
luchtbombardement voort op pantsercolon
nes van den vijand ln de streek van Cie
chanow en in de richting van Radomsk.
Vijandelijke verliezen van gisteren: veer
tien neergehaalde vliegtuigen.
Onze vliegtuigen: Zes toestellen keerden
niet naar hun bases terug.
Operaties te land: Aan het zuidwestelijke
'ront houden onze troepen den druk tegen
van de overwegende vijandelijke strijd
krachten.
Op de lijn Warla-Szcercow-Kamiensk
duurt de verbeten strijd voort tegen krach
tige vijandelijke detachementen. Aan het
t'ont van Posen heerscht rust.
Aan het noordelijke front hebben gemo
toriseerde Duitsche detachementen de
streek van Ciechanow en Plonsk bereikt.
Ain het front van Oost-Pruisen is de toe
stand ongewijzigd.
In een steutmeedigen aanval op de Dan-
sigache troepen heeft het garnizoen van
Gdynia een antitankkanon en drie mitrail
leurs buitgemaakt en twaalf krijgsgevange
tien gemaakt.
Het Poolsche Telegraaf-agentschap
meldde gisteren uit Warschau, dat 30
Poolsche vliegtuigen een raid op Berlijn
hebben ondernomen.
Aan dit bericht wordt toegevoegd, dat
alle toestellen naar hun bases terug
keerden. Niet wordt vermeld of het doel
bereikt werd en of er bommen zijn
afgeworpen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De zender te Warschau heeft het bericht
verspreid, dat negen en dertig Poolsche
vliegtuigen een aanval op Berlijn gedaan
hebben. Ondanks het heldere weer was
echter geen enkel vliegtuig zichtbaar. Men
neemt aan, dat de Poolsche vliegers door
onbekendheid met den geografischen toe
stand Berlijn met een Poolsche stad ver
ward hebben, indien zij tenminste opge
stegen zijn."
POLENS HEILIGDOM.
Personen, die uit Czestochowa te War
schau zijn aangekomen, verklaren, aldus
het P. T. A.. dat het beeld van de Madonna
hetwelk zich ln het Jasna Gora-klooster te
Czestochowa bevond, door de kloosterlin
gen gered en op een veilige plaats verbor
gen is.
POOLSCH VERMOGEN TE DANZIG
IN BESLAG GENOMEN.
Het geheele vermogen van den Poolschen
staat, Poolsche staatsinstellingen en der
gelijke te Danzig, is op grond van een ver
ordening van 4 September in beslag ge
nomen. Een staatscommissaris is aange
steld om dit vermogen te beheeren. Over
het ln beslag nemen van het vermogen
van natuurlijke- en rechtspersonen van
Poolsche nationaliteit zal de staatscommis
saris beslissen.
Opmerkelijk is, hoe het aantal gruwel-
berichten van weerskanten met den dag
toeneemt.
Men oordeele:
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht, dat
ln de bosschen ten Noorden van Krone aan
de Brahe patrouilleerende afdeelingen van
de Poolsche cavalerie-brigade Pomorski,
Maandagavond omstreeks 6 uur een Duit
sche hospitaal-compagnie hebben aange
vallen en de ziekendragers en de gewon
den hebben gedood. Slechts acht man wis
ten te ontkomen.
Het Duitsche Nieuwsbureau voegt hier
aan toe, dat overeenkomstig de bepalingen
van Genève, de hospitaalsoldaten en de
gewonden niet gewapend waren, terwijl de
hospitaal-soldaten den voorgeschreven
witten armband met rood kruis droegen.
Voorts meldt dit bureau:
Gisteren zijn duizenden Poolsche krijgs
gevangenen aan het Oostelijk front bijeen
gebracht en naar het Duitsche binnenland
vervoerd. Onder hen zijn vele Oekrainers
en Bjelorussen. Men had hun binnen drie
dagen een paradijs te Berlijn beloofd.
Gevangen genomen Poolsche officieren ver
klaarden order te hébben ontvangen om
alle Duitsche gevangenen te dooden behal
ve degenen, die noodig waren voor verhoo-
ren. Bij de gevangenen bevond zich verder
een franc-tireur uit Ponitz, die gearre
steerd werd, nadat hij een gewonden Duit-
schen officier de oogen had uitgestoken en
tong en vingers had afgesneden. Deze mis
dadiger heeft nog meer misdrijven ge
pleegd.
Men ziet: 1914 herleeft!
Prompt volgt van de tegenpartij de ont
kenning en de verzekering, dat het leu
gens zijn. De Polen verklaren zelfs, dat de
bevolking, hoezeer ook door de vliegers be
stookt. die de burgerbevolking uitmoordt,
toch gevallen vliegers na het neerschie
ten niet mishandelt doch aan de auto
riteiten overlevert.
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht, dat
Maandag een Duitsch zeevliegtuig boven
Doggersbank een Britsch bombardements
vliegtuig omlaag heeft geschoten.
Nadat het toestel omlaag geschoten was.
daalde het Duitsche vliegtuig op zee en
redde de bemanning van het zinkende
Britsche toestel.
Het Duitsche Nieuwsbureau voegt hieraan
toe, dat. hoewel de weersomstandigheden
het ernstig bemoeilijkten, de Duitsche vlie
ger het zijn plicht achtte, met gevaar voor
eigen leven, het leven van den overwonnen
tegenstander te redden.
Te Londen is bericht ontvangen, dat be-
Het vierde Fransche oorlogscommuniqué,
gedateerd op 5 September, luidt in den
volledigen tekst:
„Onze troepen zijn overal in contact
aan de uitmonding van onze grens
tusschen den Rijn en de Moezel. Er
moet aan herinnerd worden, dat aan
den Rijn aan beide kanten perma
nente versterkingwerken den oever
omzoomen".
En het vijfde luidt: „Gisteravond zijn
eenige plaatselijke vorderingen ge
maakt."
Opgemerkt wordt, dat, wanneer de eerste
communiqué's laconiek zijn en niet aan
allen bevrediging schenken, die er een
verslag in zouden willen vinden van be
slissende veldslagen, daarin niets is, dat
verrassing kan baren.
In de allereerste dagen van Augustus
1914 werd er ook geen groote slag geleverd
Bovendien moet een fundamenteel on
derscheid gemaakt worden tusschen den
oorlog in 1914 en dien. welke heden ge
voerd wordt. In Augustus 1914 was het een
bewegins-oorlog met een snel offensief
aan beide kanten. Thans steunen de te
genover elkander staande troepen op twee
hechte fortificatie-systemen, de Maginot-
en de Siegfriedlinie.
Men begrijpt dan ook. dat de beide
eerste lagen der vijandelijkheden slechts
aanleiding hebben kunnen geven tot het
Innemen der stellingen en het zoeken van
contact, hetgeen slechts de twee of drie re
gels verdient, welke dagelijks daaraan ge
wijd zijn.
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht, dat
boven Hamburg vier Britsche verkennings
vliegtuigen zijn gezien en aangevallen
door de Duitsche luchtstrijdkrachten. Twee
Britsche toestellen werden neergeschoten.
Officieel wordt van Britsche zijde
gemeld, dat in den nacht van 4 op 5
September wederom uitgebreide ver
kenningsvluchten ten uitvoer zijn ge
legd door de Britsche luchtstrijdkrach
ten, waarbij ruim drie millioen exem
plaren der waarschuwing aan het
Duitsche volk werden neergeworpen.
De vlit0tuigen werden niet aangevallen
door vijandelijke toestellen. Bij deze even
als de vorige gelegenheid keerden alle
vliegtuigen veilig terug.
Volgens Belgische bladen zou gistermor
gen de omgeving van Aken zijn gebombar
deerd door vliegtuigen, vooral Eschweiler
en Stolberg. Sirene-geloei en de knallen
der ontploffingen zouden duidelijk ge
hoord zijn.
Het Belgische ministerie van nationale
verdediging deelt mede: onze luchtafweer
heeft in de omgeving van Leuven gister
nacht het vuur geopend op een onbekend
vliegtuig, dat oogenblikkelijk de vlucht
nam.
Uit Romanshorn aan het meer van Kon-
stantz wordt aan de „Baseier National
Zeitung" bericht, dat men in den nacht
van Zondag op Maandag van den Zwitser-
schen oever een hooge vlam heeft gezien en
'n ontploffing heeft gehoord uit de richting
van de Zeppelinfabrieken te Friedrichs-
hafen. De gendarmerie te Romanshorn
weigert inlichtingen te verstrekken.
halve de „Olinda" van de HamburgZuid-
Amerika Stoomvaart Mij. ook de „Carl Frit-
zen" van de reederij Fritzen en Zonen tot
zinken is gebracht. De bemanningen van
beide schepen zijn in veiligheid.
De vrachtboot ..Bothnia" van de Britsche
Cunard-maatschappij is, naar gemeld, tot
zinken gebracht. Alle opvarenden zijn gered
door den Noorschen tanker „Eidanger". Een
stoker ls gedood.
•De „Bothnia" meet 2400 ton).
Zoodra gistermorgen in Frankrijk officieel
het decreet was gepubliceerd, waarin be
paald wordt, dat parlementsleden boven de
40 jaar kunnen aanvragen gemobiliseerd te
worden, zonder verplicht te zijn hun ontslag
te nemen als afgevaardigden, hebben de Ka
merleden. die dit besluit uitgelokt hebben,
zich onmiddellijk daarop beroepen. Ruim 100
afgevaardigden treden in dienst.
Voorts kan gemeld worden, dat Dala-
dier een geschikt oogenblik zal uitkiezen
voor een herziening van het kabinet en
vorming van een oorlogskabinet.
Verwacht kan worden de vervanging van
den minister van onderwijs, Jean Zay, die
verzocht heeft in dienst te mogen tre
den en van Chappedelaine, minister van
koopvaardij, wanneer geen verbetering in
treedt in zijn gezondheidstoestand.
Blum, Flandin Marin en Bouisson worden
genoemd als figuren, die deel zouden kun
nen uitmaken van het kabinet van Dala-
dier.
DE GARIBALDISTEN.
De „Bond van Garibaldisten van de Ar-
gonne", bestaande uit overlevenden van het
in 1914 gevormde regiment Garibaldisten, is
te Parijs bijeengekomen. Besloten werd op
nieuw een legioen te vormen en een beroep
werd gedaan op alle Italianen, die, hoewel
zij vurige vaderlanders blijven, het een
plicht achten den bodem, welke hen gast
vrij heeft ontvangen, te verdedigen.
Het Britsche ministerie van voorlichting
heeft een verklaring uitgegeven, waarin
wordt uiteengezet wat de steun der domini
ons vöor Engeland beteekent. Hierin wordt
o.a. gezegd, dat uitgebreide maatregelen
zijn genomen voor de productie van oor-
logsvoorraden van allerlei aard en dat de
strijdkrachten der dominions bijna zoo
goed zijn uitgerust als die van Engeland
zelf. De regeeringen der dominions kunnen
en zullen ongetwijfeld zoo spoedig moge
lijk formaties ter beschikking stellen, doch
natuurlijk moet de beslissing daarover aan
de regeering zelf worden overgelaten. Het
Britsche rijk kan rekenen op een reservoir
van productievermogen buiten de directe
gevarenzone. Het gebruik, dat van de strijd
krachten der dominions zal worden ge
maakt, zal van de omstandigheden afhan
gen. Bepaalde strategische factoren, waar
onder de neutraliteit of een andere hou
ding van bepaalde mogendheden, zijn nog
niet duidelijk, en de troepenverplaatsing
in de verschillende deelen van het rijk
hangt van deze factoren af. Groot-Britan-
nië kan rekenen op groote voedselvoorra
den en op van vitaal belang zijnde meta
len als nikkel, aluminium, koper en wolf
ram.
De Australische minister-president Men-
zies heeft medegedeeld, dat de geheele
wolopbrengst van Australië gedurende den
huidigen oorlog door Engeland zal worden
gekocht.
BINNENLAND.
Wegentroepen zijn opgeroepen (Binnenland,
3e Blad).
Een enquête in verband met de voorberei
ding van de distributie (Binnenland,
3e Blad'.
Ons parlementair overzicht (3e Blad).
AMSTERDAMSE~^URS.
Opgewekte handel Groote omzetten
Vaste markt Belangrijke koers
winsten Philips, Unilever, Tabak be
langrijk lager Amerikanen willig
Nederlandsche Staatsfondsen aange
boden.
BUITENLAND.
Steeds verder dringen de Duitschers Polen
in (le Blad).
Niets van beteekenis aan het Westelijk
front (le Blad).
De ramp der Athenia (3e Blad)
President Roosevelt vaardigt de neutrali-
teitswet uit en een wapen-embargo (3e
en le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van het
Tweede Blad.
Zwakke veranderlijke wind. Hel
der tot licht of halfbewolkt.
Droog, warm weer. Plaatselijk mist
in den nanacht en morgen.
Er zijn besluiten uitgevaardigd, waar
door voorloopige prijzen worden vastge
steld voor thee. terwijl de groothandel en
de invoer van thee onder controle worden
gesteld.
Het departement van de voedselvoorzie
ning heeft overal voorraden overgenomen
en zal dat ook doen met alles, wat van nu
af wordt aangevoerd. In een der besluiten
wordt voorgeschreven, dat thee engros of
en detail niet verkocht mag worden tegen
hoogere prijzen dan in de week, eindigende
26 Augustus j.l.
Het Slowaaksche ministerie van buiten-
landsche zaken bericht, dat een streng on
derzoek ls ingesteld tegen den Slowaak-
schen gezant te Warschau, dr. Szathmary,
die op 2 September door middel van a'.le
Poolsche radiozenders een verklaring heeft
gepubliceerd, waarin het Slowaaksche volk
wordt aangespoord zich te verzetten tegen
de politiek van de regeering-Tiso.
Het ministerie deelt mede, dat dr. Szath
mary reeds 1 September teruggeroepen was.
Hij heeft zijn verklaring dus afgelegd als
particulier persoon.
Aangezien voor toezending van cou
ranten aan gemobiliseerden geen porto
verschuldigd is, kunnen wij van gemo
biliseerden postabonnementen aan
nemen, tegen den prijs van f. 0.18 per
week, f. 0.80 per maand of f. 2.35 per
kwartaal.
Desgewenscht wordt over het abonne
mentsgeld aan hun particulier adres
per week, per maand of kwartaal be
schikt.
Zij, die zoo'n speciaal abonnement
wenschen, verzoeken wij ons hun vol
ledig militair adres op te geven, opdat
ons Blad steeds zoo spoedig in hun bezit
komt.
DE DIRECTIE.
Het gerecht te Bratislava heeft reeds een
vervolging ingesteld tegen dr. Szathmary,
en zijn vermogen, voor zoover dit op Slo
waaksch gebied was, is in beslag genomen.
In de gisteren gehouden zitting van het
Deensche Folketing, heeft de president.
Rasmussen, verklaard, dat het bombarde
ment van Esbjerg Maandag de overtuiging
heeft bevestigd, dat het van wezenlijk be
lang voor Denemarken is, om buiten het
huidige conflict te blijven. „Wij zullen zoo
lang als het mogelijk is, blijven gelopven
dat het bombardement te wijten is aan een
misverstand."
Er wordt een onderzoek ingesteld en
wanneer de schuldige gevonden wordt, zal
een protest worden Ingediend en schade
vergoeding worden gevraagd. Duikers zoe
ken naar de onontplofte bommen om vast
te stellen waar dsze gemaakt zijn.
Men heeft de daken van vele opslagplaat
sen en tanks in de haven met uit groote
hoogte zichtbare Danebrogs. in de rood
witte kleuren der Deensche vlag. beschil
derd. Men overweegt een uitbreiding va*