De uitreiking der
Rijksdistributiekaarten
Het vraagstuk der Leidsche
Luch tbescherming
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Maandag 4 September 1939
W at ter zake door de gemeente is gedaan
secretariaat der N.V.L.
Vermoedelijk
aanstaande Vrijdag
Er worden nog helpers
gevraagd.
breede kringen der burgerij belangstelling
Owtihho rtnrroii tirtrkr lial bestond voor het veelomvattende vraagstuk
JSI llnrtf ItUgfll IUUI llfl ,jer luchtbescherming en daarvan getuigde
Wij hebben gemeend ons in deze dagen
eens op de hoogte te moeten stellen van
hetgeen hier ter stede door de gemeente
met betrekking tot de bescherming van de
bevolking tegen de gevolgen van luchtaan
vallen reeds is tot stand gebracht.
Daarbij is ons gebleken, dat geleidelijk
aan de organisatie van de 1 uchtbescher-
ming haar beslag krijgt.
Een kort overzicht van de maatregelen,
welke reeds genomen zijn of staan te wor
den genomen, laten wij. ter informatie van
onze lezers, hieronder volgen.
Waarschuwing en alarmeering.
In den loop van deze week zullen op acht
punten in de stad sirenen, waarmede de be
volking tegen luchtaanvallen kan worden
gewaarschuwd, worden aangebracht. De
thans nog ontbrekende tien zullen onmid
dellijk na ontvangst worden opgesteld.
Brandweer.
Naast de algemeene brandweer bezit de
gemeente thans 6 babyspulten, welk aantal
zeer spoedig met 5 zal worden uitgebreid.
Deze babyspuiten zullen worden gestation-
neerd ln de 11 wijken, waarin de gemeente
met het oog op de luchtbescherming Is ver
deeld.
Een aantal slangenwagens, dienende voor
eerste hulp in een of meer huizenblokken,
is aangeschaft.
Een vrijwillige brandweer-hulpdienst is
grootendeels opgeleid.
Geneeskundige Dienst.
Een aantal geneeskundige posten is ge
reed. Medisch en verplegend personeel is
beschikbaar; het materieel, bestaande o.a.
uit brancards, verbandmiddelen, medicij
nen en middelen voor gaszieken is voor
handen.
Het personeel voor de hulpposten is groo
tendeels opgeleid.
Gasverkenningsdienst.
Reeds eenige maanden is personeel van
de polltiebrandweer voor dezen dienst in
opleiding. In een achttal apotheken, ver
spreid over de gemeente, zullen laboratoria
worden ingericht voor onderzoek van strijd
gassen. Met de opleiding van personeel voor
die laboratoria is bereids aangevangen.
Ontsmettingsdienst.
Voor de zes te vormen ploegen voor ont
smetting van door gas besmet onroerend
goed is het materieel aanwezig of in bestel
ling; voor eerste behoefte is chloorkalk in
geslagen. Een kern van de ploegen is aan
wezig. die met vrijwilligers zal worden aan
gevuld. (Op last der Regeering is nog geen
beschermende kleeding aangeschaft, zoo
lang geen betrouwbaar materiaal voorra
dig is).
Opruimings- en herstellingsdienst.
Gevormd zijn kernen van 11 opruimings-
ploegen. benevens van 3 wegen- en 1 brug-
genherstellingsploeg. Evenzoo kernen van
11 gecombineerde ploegen voor herstel van
water-, gas- en electrische leidingen.
Openbare schuilplaatsen.
In gereedheid worden gebracht:
een gedeelte van den kelder van het
nieuwe Stadhuis;
een gedeelte van den kelder van het
voorm. Acad. Ziekenhuis aan de Steenstr.;
een gedeelte van den kelder van de
Ambachtsschool
een gedeelte van den kelder van het
Geologisch laboratorium aan de Garen-
markt:
de kelder van de Havenbrug.
Het onderzoek naar meer geschikte kel
ders wordt voortgezet.
Besteld zijn 100 m. betonnen schuilloop-
graaf voor 500700 personen.
Bovendien is hout in voorraad voor meer
dere schuilloopgraven. indien niet voldoen
de geschikte kelderruimte beschikbaar zal
blijken te zijn.
De schuilkelders en loopgraven zijn be
stemd voor zich op straat bevindend pu
bliek. dat niet tijdig een onderdak kan vin
den.
Verduistering.
Pl.m. 300 richtlampen zijn besteld en
worden geleidelijk afgeleverd. Het is de be
doeling ze te plaatsen langs hoofdverkeers
wegen, waar stoepranden zijn gewit; dit
witten kan zoo noodig in een volgend sta
dium worden uitgebreid, ook van boomen
langs de singels.
Centrale Post.
Tenslotte wordt de kelder van het perceel
Zonneveldstraat 15. waarin de centrale
post van den luchtbeschermingsdienst zal
worden ondergebracht, bom-, scherf- en
gaSvrij gemaakt.
De afgeloopen dagen van voortdurende
oorlogsdreiging en acuut oorlogsgevaar zijn,
zooals zich laat begrijpen, voor het secreta
riaat der Ned. Ver. voor Luchtbescherming
in onze stad bijzonder druk geweest.
Weliswaar heeft dit secretariaat blijkens
schier dagelijks herhaalde mededeelingen in
ons Blad zich reeds gedurende langer dan
een jaar beschikbaar gesteld voor het ver
strekken van alle mogelijke gewenschte in
lichtingen op het gebied der luchtbescher
ming, doch de ervaring heeft helaas in dat
jaar ook geleerd, dat van deze geboden ge
legenheid vooral dan gebruik werd gemaakt,
wanneer de internationale toestand zich
dermate toespitste, dat oorlogsgevaar nabij
scheen en men het tegenover zichzelf en zijn
naaste omgeving niet langer verantwoord
achtte beveiligingsmaatregelen achterwege
te laten.
Dit geldt natuurlijk lang niet voor allen:
het drukke bezoek aan de Luchtbescher
mingstentoonstelling ,.Als het om men-
schenlevens gaatin de Stadsgehoor
zaal heeft overduidelijk bewezen, dat er in
eveneens het vrij groote aantal Leidsche
mannen en vrouwen, dat gehoor schonk aan
de herhaalde oproepen van het bestuur om
zich beschikbaar te stellen voor het vervul
len van vrijwilligersdiensten en bereid was
daarvoor een opleiding te volgen, hetzij voor
de brandweer of de Eerste Hulp bij Ongeluk
ken. hetzij voor andere nuttige en nood
zakelijke functies.
Maar in verhouding tot het groote belang
van een goedwerkenden Luchtbeschermings
dienst en het inwonertal onzer stad, bleef
hun aantal beneden het gewenschte mini
mum.
De oorlogsdreiging van September 1938 en
Paschen 1939 deed velen ertoe besluiten als
vrijwilliger toe te treden of in de eigen
omgeving beschermende maatregelen te
nemen, waarbij in vele gevallen dankbaar
gebruik werd gemaakt van de voorlichting
van het secretariaat. Maar zoodra was niet
de toestand weer wat rustiger geworden of
het aantal aanmeldingen en verzoeken om
advies liep hard terug.
De jongste internationale verwikkelingen
hebben hier dezelfde uitwerking, maar in
nog verhoogde mate. gehad.
Toen de voormobilisatie werd afgekondigd,
beschouwde het bestuur van de N.V.L. het
als zijn eerste plicht de bevolking nogmaals
zoo uitgebreid mogelijk op de hoogte te stel
len van de gevaren, welke haar ingeval van
een oorlog uit de lucht kunnen bedreigen,
zoomede van de maatregelen, welke zij in
de naaste omgeving ter bescherming van het
eigen gezin kan nemen.
Het beeft daaraan uitvoering gege
ven in den vorm van een circulaire,
welke Zaterdag j.l. in een oplage van
20.000 exemplaren huis aan huis is be
zorgd en waarin tal van practische aan
wijzingen werden gegeven op welke
wijze men zich op de meest doeltreffen
de en minst kostbare manier kan be
veiligen.
Wij geven dringend in overweging
deze circulaire goed te bewaren.
Een tweede taak, waarvoor het bestuur
zich gesteld zag was om in den kortst moge
lijken tijd voldoende instructeurs te vinden,
die bereid en in staat waren zich te belas
ten met de opleiding van de vrijwillgers, die
zich na de oproepen in de bladen, ten getale
van eenige honderden aanmelden.
Te dien einde werden tal van spoedcur
sussen georganiseerd voor de vorming van
kaderploegen.
Een 150-tal onderwijzers stelde zich hier
voor spontaan beschikbaar.
Een derde moeilijkheid vormde het tekort
aan hulpkrachten voor de uitvoering van
vele veiligheidsmaatregelen, welk
mede ontstond als gevolg van het feit, dat
vele burgers onder de wapenen waren ge
roepen.
In dit opzicht hebben de Leidsche padvin
ders voortreffelijk werk verricht.
Büna driehonderd padvinders zijn
dagen achtereen van den vroegen mor
gen tot den laten avond druk in de weer
geweest met het vullen van zandzakken
ter bescherming van musea, laboratoria,
ziekenhuizen, de universiteit en diverse
gemeentegebouwen, zoomede bij de
rondbezorging van de distributiekaarten,
waarbij ook vele onderwijzers daad
werkelijke hulp hebben geboden.
Daarnaast werd het secretariaat over
stelpt met schriftelijke en telefonische aan
vragen om onmiddellijke voorlichting, waar
bij men liefst a la minute geholpen wensch-
te te worden.
Dagelijks kwamen liefst 300 telefoontjes
binnen, zoodat het bureau permanent met
vier man moest worden bezet, niet alleen
tot het beantwoorden der draadgesprekken
maar ook voor het verstrekken van inlich
tingen betreffende het maken van schuil
loopgraven, van schuilkelders, aanvragen
van gasmaskers er werden er in de afge
loopen dagen ongeveer 400 aangevraagd!
en over de organisatie van wijk- en buurt
diensten.
Het spreekt vanzelf, dat de secretaris en
zijn staf er ook in ettelijke gevallen op uit
trokken om ter plaatse, waar zulks gevraagd
werd, van advies te dienen.
Zaterdagmiddag heeft de adjunct-direc
teur van gemeentewerken, ir. D. Bóogerd in
de groote collegezaal van het Kamerlingh-
Onnes-laboratorium voor een vrij groot aan
tal architecten, aannemers en andere bouw
kundigen een met lantaarnplaatjes verdui
delijkte uiteenzetting gegeven over de tech
nische inrichting van schuilkelders en -loop
graven.
Vanzelfsprekend is dit geheele complex
van maatregelen ten uitvoer gebracht in
overleg en innige samenwerking met het
hoofd van den Luchtbeschermingsdienst.
Uit den aard der zaak staat dit alles ge
heel los van hetgeen met betrekking tot de
luchtbesehermingsvraagstuk momenteel van
gemeentewege wordt gedaan en voorbereid,
zooals het inrichten van openbare schuil
plaatsen. het verzamelen van gegevens over
de beschikbare kelderruimte bij particulie
ren, het maken van schuilloopgraven e.d.
Wij meenden evenwel goed te doen door
deze opsomming de burgerij een overzicht te
geven van hetgeen ter zake in de laatste
dagen is gedaan.
Moge zij tevens voor velen een aan
sporing zijn om zijn krachten mede be
schikbaar te stellen voor het algemeen
belang.
De secretaris, de heer D. C. Kok, Ra
penburg 9, kan nog vele medewerkers
gebruiken.
Foto Van Vlie^
zijn
In de Stedelijke Werkinrichting
in de opgenomen week opgenomen:
Maandag 28 Augustus 43. Dinsdag 29
Augustus 42. Woensdag 30 Augustus 43,
Donderdag 31 Augustus 42, Vrijdag 1 Sep
tember 42. Zaterdag 2 September 41 vol-
tekort wassen personen. Totaal 253 personen.
De Leidsche padvinders hebben zich dezer dagen bijzonder verdienstelijk gemaakt
door op verschillend gebied hulpdiensten te verrichten. Hierboven ziet men padvinders
en zeeverkenners op het terrein der Gem. Hulpwerf bezig met het vullen van zand
zakken ten behoeve van de bescherming der gemeentegebouwen.
BLOEMISTEN VEREENIG1NG
„DOOR EENDRACHT VERBONDEN"
Uitslag van den kweekwedstrijd.
Zaterdagmiddag hield de Leidsche Tui
niers- en Bloemisten-vereeniging „Door
Eendracht Verbonden" haar jaarlijksche
tentoonstelling van de door haar leden
gekweekte stekplantn De inzending en
de kwaliteit waren dit jaar boven alle
verwachting. De jury. bestaande uit de
heeren Joh. Jonker en Jan Kriest Jz. ken
den de volgende prijzen toe:
Vaklieden met glas: M. Galjaard le prijs
met wisselplaquette, J. v. d. Berg 3e prijs.
Vaklieden zonder glas: A. Zwart le prijs
Tulnkweekers pariculieren met glas: W.
Dool, le prijs met lof der jury tevens den
wisselbeker: T Ouwerkerk 3e prijs.
Tuinkweekers particulieren: Th. G. Buis
le prijs, J. de Keuning 2e prijs, A. Klink
hamer en J. de Jager 3e prijs.
Vensterkweekers particulieren: A de
Bruin, le prijs, C. Lens 3e prijs en H. S.
d. Heyden 4e prijs.
De tentoonstelling werd gehouden in
den tuin van „Oud-Hortuszicht".
HERVATTING VAN DEN
TREINENLOOP.
Nadat twee dagen het station voor het
reizigersverkeer gesloten was geweest,
werd gistermorgen het station heropend
en liepen de treinen weer volgens de be
perkte dienstregeling „Op hoog bevel". De
treinen, vooral die in de richting Utrecht,
waren zeer druk bezet, zoodat velen zich
met een staanplaats tevreden moesten
stellen.
De beperkte dienstregeling tusschen Den
Haag-Leiden-Amsterdam werd door auto
busdiensten aangevuld.
Op uitnoodiging van den directeur
van het Distributie-bureau, dr. J. J.
van Eek, kwam hedenmorgen een hon
derdtal dames en heeren in de kleine
Stadsgehoorzaal bijeen, teneinde te
worden ingelicht over de aanstaande
uitreiking van Rijks-distributiekaar
ten, waarop men, wanneer de distribu
tie-regeling eenmaal in werking treedt,
de onderscheidene kaarten voor de
verschillende levensbehoeften in ont
vangst zal kunnen nemen.
Uitvoerig zette spr. het doel der bijeen
komst uiteen. In den loop van deze week,
waarschijnlijk op Vrijdag (misschien ook
Donderdag» moeten de Rijksdistributie
kaarten onder de bevolking van Leiden
worden uitgedeeld en wel gezinsgewijze.
Aangezien er ongeveer 18000 grootere en
kleinere gezinnen te Leiden wonen, zullen
ongeveer evenveel personen het hun toe
komende in ontvangst moeten nemen.
Dit lijkt zeer eenvoudig, maar in werke
lijkheid is het niet zoo simpel. Rekent men
voor elke afgifte een minuut, dan zijn er
dus 18000 minuten of 360 uren of onge
veer 40 werkdagen van 8 uur mee gemoeid.
Groote decentralisatie is hier het eenige
middel om naar behooren in één dag klaar
te komen, ongeveer op de wijze als bij de
stemmingen voor de Tweede Kamer e.d.
Nu doen zich daarbij eenige moeilijkhe
den voor:
1. Localiteiten.
Het zou voor de hand liggen om als dis
tributie-posten dezelfde plaatsen te kiezen
als voor de gewone stem bureaux. Dit
gaat echter niet, omdat vele scholen door
militairen zijn bezet en die, welke nog niet
bezet zijn, dit ieder oogenblik kunnen wor
den. zcodat scholen geen voldoende be
drijfszekerheid geven. Andere openbare ge
bouwen zijn te gering in aantal en/of lig
gen op onderling te geringen afstand.
Spr. heeft daarom een beroep gedaan op
de medewerking van de Leidsche winke
liers om hun winkel, voor een deel, gedu
rende één dag ter beschikking te stellen
en het verheugt hem te kunnen zeggen, dat
talrijke winkeliers aan dit verzoek hebben
voldaan. Daaruit moest een keuze worden
gedaan en spr. beschikt thans over meer
dan 40 plaatsen, de een meer. de ander
minder geschikt, waai* een distributie-
post kan worden .gevestigd.
2. De tweede moeilijkheid was het vin
den van een voldoende aantal geschikte
personen, die bij deze distributie zouden
willen helpen. Het is zeer gemakkelijk in
dezen tijd hulpkrachten te krijgen, maar
geschikte hulpkrachten kan men niet één,
twee, drie bijeen krijgen, omdat voor het
te verrichten werk verantwoordelijkheids
gevoel en een zekere intelligentie noodig
zijn.
Nu beschikte de secretaris van de afd.
Leiden van de Ned. Vereen, van Luchtbe
scherming over een aantal adressen van
onderwijzers en onderwijzeressen, die zich
bereid hadden verklaard aan de vereeni-
ging hun daadwerkelijke medewerking op
verschillend gebied te verleenen. Met groo
te bereidwilligheid stelde de heer Kok deze
adressen ter beschikking en het gevolg is
geweest, dat zij allen een oproep hebben
ontvangen om hier aanwezig te zijn. Aan
de medewerking van den heer Rosenburg
dankt spr. een tweede groep vrijwilligers,
nJ. die van het pas opgerichte bureauvoor
vrijwillige hulpverleening.
Spr. zet daarna uiteen wat van de aan
wezigen wordt verlangd. Er worden in Lei
den dus ongeveer 40 distributieposten ge
vestigd, die elk moeten worden bezet door
twee personen. Hiervoor zijn dus 80 per
sonen noodig. Verder moet worden ge
zorgd voor een aflossing op koffietijd,
waarvoor wederom 40 personen worden
vereischt. Eindelijk moet er nog een re
serve zijn van 10 a 20 personen, om te
voorzien in onverwacht uitvallende perso
nen, zoodat in het geheel een kleine 150
personen worden noodig geacht. Spr. deel
de mede, dat op ieder tafeltje briefkaar
ten gereed lagen, waarop men zich voor
de hulpverleening kon opgeven.
De taak welke door iedere post moet
worden vervuld, is de volgende:
1. Ieder zorgt te 8 uur 's morgens aan
wezig te zijn op de hem of haar aange
wezen distributie-post en installeert zich
aldaar aan een gereed staand tafeltje.
2. Te ongeveer 8.15 uur brengt een pad
vinder aan de post een aantal gewone
distributiekaarten en een kleiner aantal
van dezelfde kaarten, gemerkt „hoofd".
Deze kaarten zijn door de goede zorgen
der Vrijw. Vrouwelijke Hulpverleening ver
pakt in bundels van honderd. De pad
vinder krijgt voor de aflevering een ont
vangstbewijs.
3. Te 8.30 uur wordt de post geopend.
4. Een ieder, die zich aanmeldt moet een
vooraf onderteekend ontvangbewijs over
leggen. Hij geeft dit aan een der kaart-
uitdeelers, die zich overtuigt, dat de hand-
teekening aanwezig is en dat het cijfer,
dat onder aan de kaart geschreven staat,
niet is veranderd. Als alles in orde is, leest
hij dit getal hardop voor. geeft het ont
vangbewijs aan zijn collega, telt één
hoofdkaart en het goede aantal andere
kaarten van de bundels af, tezamen dus
het aantal dat op het ontvangbewijs staat
aangegeven), geeft dit bundeltje ook aan
zijn collega, die het aantal controleert,
in een enveloppe stopt en het aan den be
zoeker overhandigt. Het ontvangbewijs
wordt ingehouden.
Kaarten zonder handteekening zijn
niet geldig. Deze personen moeten wor
den teruggewezen. Is de aanbieder hij
of zij, op wiens naam het ontvangbe
wijs staat, dan kan, als de tijd het toe
laat, ter plaatse geteekend worden.
Anders in geen geval. Kaarten, waarop
het aangegeven aantal is veranderd,
ook zelfs wanneer het is verminderd,
worden onherroepelijk ingehouden en
afzonderlijk bewaard. Eén persoon
mag meerdere ontvangbewijzen inleve
ren en daarop kaarten ontvangen met
een maximum van drie. Reclames en
afwijkende gevallen moeten worden
verwezen naar Stille Rijn 3, eerste ver
dieping. In geen geval kan daaraan op
de posten aandacht worden geschon
ken.
Onder alle omstandigheden moet het
aantal kaarten worden verstrekt, dat
op het ontvangbewijs staat aangegeven.
Alle posten worden om vijf uur ge
sloten. Het is niet geoorloofd na dit tijd
stip nog kaarten af te geven.
Spr. gaf hierna een opsomming van ver
schillende zaken, welke uitsluitend van
belang waren voor degenen, die de distri
butieposten bezetten.
Dr. Van Eek deed daarbij een ernstig
beroep op de burgerij om zich niet gelijk
tijdig 's morgens om 9 uur aan de posten
te vervoegen en zich zooveel mogelijk des
middags voor 4 uur van kaarten te voor
zien.
Er wordt nog een aantal medewer
kers gevraagd. Wie er voor voelt een
distributiepost te bezetten, gelieve zich
onverwijld schriftelijk te melden aan
het adres Oude-Rijn hoek Pelikaan
straat.
CHR. NAT. VAKVERBOND.
Kadervergadering van de Chr.
Vakbeweging.
In het gebouw voor Chr. Soc. Belangen
werd Zaterdagmiddag een z.g.n. kaderver
gadering van de Chr. Vakbeweging ge
houden.
Een groot aantal bestuursleden uit Lei
den en omliggende gemeenten bezocht
deze bijeenkomst, welke geleid werd door
den heer L. Vermeulen, lid van het H. B.
van het Chr. Nat. Vakverbond.
De heer Elsinga, voorzitter van den
Chr. Bond van Voedings- en Genotmid
delen besprak uitvoerig de taak van de
christelijke besturenbonden, welke de Cen
trales zijn van de plaatselijke afdeelings-
besturen. De chr. vakbeweging moet be
kendheid in de plaatsen onzer inwoning
hebben. Er moet met de chr. vereenigin-
gen een voortdurend contact zijn, dit is,
aldus spr., een levensbelang.
Vanzelfsprekend moet er tusschen de
resp, afdeelingen en de chr. besturenbon
den regelmatig contact zijn.
Het practische en het speciale werk
moet gemeenschapswerk zijn. Daarvoor is
sociale scholing noodig. De studieclubs zijn
voor deze scholing aanbevolen, evenals het
leven van het orgaan van het C. N. V.
Groote en kleine vraagstukkken vragen
de aandacht van onze vertegenwoordigers.
Onder leiding van de Chr. Besturenbon
den, gesteund door het C.N.V., moeten deze
vraagstukken tot oplossing gebracht wor
den.
De propaganda voor de Chr. Vakbewe
ging moet met kracht worden aangevat.
Dit moet niet alleen in de November-
maand geschieden, doch regelmatig en
met overleg.
Na de pauze werd er gelegenheid voor
bespreking gegeven, waarvan een druk ge
bruik werd gemaakt.
DE WERKLOOSHEID.
By den gemeentelijken dienst voor sociale
"aken stonden ingeschreven:
Aardewerk enz.: steenfabr.arb. 16. Totaal 16.
Boekdrukkerij, enz.: boekdrukkers 4. fotogra
fen 3. hulp-vakarbeiders 3, letterzetters 15,
steendrukkers 2. Totaal 27,
Bouwbedrijven, enz.: behangers 16, bagger-
lieden 2. betonvlechters 18, betonwerkers 11,
glazenwasschers 2, granietwerkers 3. grondwer
kers 22. metselaars 62. opperlieden 29. schilders
62, sloopers 7. steenhouwers 6, straatmakers 3,
hulp-straatmakers 4. stucadoors. witters 28,
timmerlieden 69, uitvoerders 3, voegers 13, ong.
bouwvakarb. 1. Totaal 361.
Chem. Nijverheid: lab. bedienden 1, vuur
werkmakers 1, zeepfabr. arb. 2. Totaal 4.
Houtbewerkers: Houtbewerkers 15, kistenma
kers 2. lijstenmakers 2, mandenmakers 1, meu
belstoffeerders 10. meubelmakers 11. politoer-
ders 2, ong. fabr.arb. 7. Totaal 50.
Kleeding enz. beddenmakers 2, bleekers 7,
kleermakers 75. Totaal 84.
Leder, enz.: schoenmakers 9, vellenblooters 2.
Totaal 11.
Metaalnijverheid: bankwerkers 32. blikbewer-
kers 6. burgersmeden 6. electriciens 14. gasfit
ters 3. instrumentmakers 1, kettingsmeden 6.
klinkers 3. koperslagers 2. loodgieters 4. ma
chinisten 3. metaalboorders 3, metaaldraaiers 1,
metaalslijpers 2. metaalzagers 1, monteurs 11,
pianostemmers 1, polijsters 1. ponsers 2, rijwiel
herstellers 6, scheepstimmerlieden 2, stokers 4,
tegenhouders 3. voorslaanders 5, voorwarmers 1.
vuurwerkers 2. wagenmakers 3. ijzerwerkers 14.
zand vormers 3, zilversmeden 1. ong. arbeiders
16. Totaal 162.
Papier, enz.: boekbinders 16. Totaal 16.
Textielnijverheid: hekelaars 2, katoendrukkers
9, kluwers e.a. 2, luikers 2, plaatsnijders 4, spin
ners 11, staaldraaddraaiers 4, strijkers 1, wevers
37. wolbewerkers 16. ong. textielarb. 25. Totaal
113.
Voedings-genotmiddelen: bakkers 35. siga
renmakers 8, sig.strippers 2. slagers 19. suiker
werkers 9, wijnkoopersknechten 4, zuivelberei-
ders 2. ong. fabr. arb. 13. Totaal 92.
Landbouwbedrijven: bloemisten 9. landarbei
ders 6, tuinlieden 11. warmoeziers 6, ong. land
arbeiders 1. Totaal 33.
Handel: etaleurs 4, lompensorteerders 8. raa-
gazijnknechten 30. reizigers, colp. 29. winkelbe
dienden 19. Totaal 90.
Verkeerswezen: emballeurs 1. chauffeurs 29,
exp. knechten 6. koetsiers 6. kellners 21. koks 1.
loopknechten 17, schippers 18, spoor- en tram-
pers. 17, transportarbeiders 16. Totaal 132.
Verz. en bankwezen: incasseerders 13. Tot. 13.
Vrije beroepen: bedrijfsleiders 5, kantoorper
soneel 48, musici 3, teekenaars 6, werkmeesters
5. Totaal 67,
Ongeschoolden handarb.: losse arbeiders 170.
Totaal 170.
Huiselijke diensten: huispersoneel 8, verple
gers 2, Totaal 10.
Pers. (geen handarb.) zonder voorkeur v. be
roep 19. Totaal 19.
A.V.O. 6. Totaal 6.
Vrouwen: analysten 2. biologen 1, naaisters 8,
winkeljuffrouwen 9. kantoorbedienden 42. ver
pleegsters 2, bedrijfsleidsters 2. tandartsass.
onderwijzeressen 3, ass. en huishoudsters IJ-
kinderjuffrouwen 1. dagmeisjes 3, dienstboden j.
werksters 35, fabr. arbeidsters 4. A.V.O.
Tot? al 129.
Alg. totaal 1605
1 Sept. 1938 3777
2 Sept. 1937 4065
Ben. 14 ged. werkloozen en 1539 in werkver
schaffing.
'4—2
