Drie proclamaties van Hitier
Nu de oorlog is ingetreden
Jhr. De Geer
IEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 4 September 1939
Tot volk, leger en partij
Van het front in Polen
Nieuwe regeering
in België
De Belgische koning
aanvaardt het
opperbevel
Radiorede van
president Roosevelt
Proclamatie tot de Tsjechische en
Slowaaksche soldaten
De Fransche operaties
zijn begonnen
Rusland neutraal
Er wacht ons werelddeel een
nog bangere crisis dan in
1911-1918.
Laatste Berichten
Binnenland
Het Duitsche
legerbericht
BEURSOVERZICHT
Hitler heeft gister drie proclamaties uit
gevaardigd, een gericht tot het Duitsche
rolk. de tweede tot het leger in het Westen
en de derde tot de N.S.D.A.P.
In zijn oproep tot het Duitsche volk
7egt Hitier o.m „Sedert eeuwen heeft
Eneeland er naar gestreefd de Europee-
jche volken weerloos te maken tegenover
de Brltsche politiek om de wereld te ver-
oreren. en wel door steeds den gevaar
lijkst hikenden staat onder allerlei voor
wendsels aan te vallen en te vernietigen
Zoo heeft het eens de Spaansehe wereld
macht bestreden, later de Hollandsehe,
dsn de Fransche en sedert '87' bestrijdt
het de Duitsche macht. Wijzelf zijn pretui-
een geweest van de Engelsehe omsinge-
linespolitiek tegen het Duitsehland van
vóór 1914. Toen Duitsehland zich begon te
herstellen van de vreeselltke gevolgen
van het verdae* van Versailles, begon de
B"tsche omsingeling opnieuw
In den wereldoorlog hebben de Br'tsche
oorlcshetzers gelo"en dat hun strijd al
leen het huis Ho^enzollern of het Duit
sche militarisme gold, d»t zli er n'et aan
dachten Duitsehlands koloniën of ziin
handelsvloot te nemen. Dat Is toch webeurd
Ik heb Engeland en het Engelsehe volk
talrijke malen verzoening en vriendschao
aangeboden. MMn ge'neele politiek was ot>
de gedachten der verzoening gebouwd Ik
ben steeds afgewezen en steeds heeft men
nieuwe voorwendsel* geeso«ht om de Duit
sche levensruimte ln te krimpen en ons
daar. waar wi| nooit Brltsche belangen
bedreigden, het, leven te vermoeilHken.
Hitler zeprt dan verder, dat Engeland
Pelen tot een onverzoenlüke houdln" heeft
gedreven. De Eritsehe regeering hepft zich
eehter ln h"t. Duitsehland van 1939 ver
gist. de huidige kanse'ier heet geen von
Bethmann Hollweg. Sedert twee darTen
strildt nu de Duitsche weermacht ln het
Oosten, om de veiligheid van het rijksge
bied te herstellen. De Poolsche tegenstand
wordt gebroken en Engeland kan gelooven:
thans zijn ln het, Duitsche Rijk negentig
millloen menschep vereenlgd. 7,ii zijn be
sloten zich niet door Engeland te laten
wurgen.
Wil weten, gaat de oproep verder, dat
niet het Britsche volk in zijn geheel voor
dit allee verantwoordelHk Is. Het is de
Jood9ch-plutocratl.sohe en democratische
heerschersgroep. die ln alle volken der we
reld slechts gehoorzame slaven wil zien.
De Brltsche geld- en machtspoliHci zullen
ervaren wat het zeggen wil. zonder eenige
|«anlelding het nat.-soe Duitsehland ln
een oorlog te willen sleepen.
Duitsehland zal niet meer capltuleeren.
Een leven onder een tweede en nog erger
dictaat van Versailles heeft geen zin. Wij
willen geen slavenvolk zijn.
Ten slotte zegt de oproep, dat terwijl
de soldaat aan het front strijdt, niemand
san den oorlog mag verdienen en dat nie
mand thuis zich aan zl1n plicht mag ont
trekken. Zoolang het Duitsche volk eens-
sezind was, ls het nooit verslagen; wie zich
schuldig maakt aan tweedracht zal als
vijand der natie vernietigd worden. Als ons
volk in dien zin zijn hoogsten plicht ver
vult, zal, besluit de oproep, ook die God
ons bijstaan, die Zltn genade nog altijd ge
geven heeft aan hem, die besloten was
richzelf te helpen.
OPROEP AAN DE SOLDATEN.
In den oproep tot de soldaten aan het
Westelijk front zegt de Führer o.m
Hoewel Duitsehland-in het Westen van
het rijk aan geen enkelen staat eischen
heeft te stellen, hoewel Duitsehland geen
aanspraak heelt gemaakt op eenige terri
toriale revisies ln deze gebieden en hoewel
Duitsehland zelfs Engeland, evenals ook
Frankrijk, zoo vaak het aanbod heeft ge
daan voor een hartelijke toenadering, ja
vriendschap, heeft de Britsche regeering
besloten, het masker te laten vallen en
onder een niet steekhoudend voorwendsel
den oorlogstoestand "eoroclameerd Zli heeft
sedert maanden de Poolsche aanvallen op
het leven en de Veiligheid van de Duit-
schers zoowel als de overweldiging van de
Vriie Stad Danzig gedekt met de belofte
Polen direct te helpen wanneer Duitseh
land zich daar tegen te weer mocht
stellen.
Nadet. Polen in het gevoel van deze be
scherming ook tot de meest agressieve
aanvalsdade" tegen het rijksgebied is over-
°epaan. heb ik besloten dezen om Duitseh
land eclegden ring te doen springen.
Sinds twee dagen vechten thans in
antwoord op de agressieve handelingen
van Polen, afdeelineen van de Duitsche
weermacht in het Oosten voor het herstel
van den vrede, die aan het Duitsche volk
het leven en de vrijheid zal verzekeren
Haar optreden heeft reeds na 48 uur
overal succes eehnd. Hoewel slechts een
klein deel van het Duitsche luchtwapen in
het Oosten bii de ooeratles ls betrokken,
beheerseht het het, gebeele Poolsche
luchtruim Het Duitsche volk en uw kame
raden ln het Oosten verwachten thans
van u, soldaten aan het WestelUk front,
dat gii onwrikbaar, geliik een muur van
staal en lizer. de "rens van het rijk tegen
iederen aanval zult beschermen, in een
vestingwerk, dat honderdmaal sterker is
dan het nog nimijier overwonnen Weste
lijk front uit de oorlogsjaren Wanneer gij
uw olicht doet, zal de strijd in het Oosten
binnen enkele weken on siiceesrlik" wiize
kunnen worden beëindigd en dan staat de
kracht van den geheelen staat van 90 mil-
lioen menschen achter u.
Als oudsoldaat uit den wereldoor
log en als uw opperbevelhebber begeef
ik mij in het vertrouwen op u thans
naar het leger in het Oosten.
TEGEN „LANDVERRADERS".
In de proclamatie tot zijn Dartij zegt
Hitier oa. dat het Duitsche volk ieder of
fer zal brengen in het bewustzijn, dat het
den strijd niet te vreezen heeft Wie han
delt in strijd met do eischen der gemeen
schap of zelfs meent deze te kunnen sa-
boteeren, zal dezen keer onbarmhartig
worden vernietigd De soldaat aan het front
moet weten, dat zijn leven voor ons altijd
nog hooger staat dan dat van landverra
ders. Hij moet ook weten, dat in dezen
strijd voor het eerst ln de geschiedenis
niet door den een wordt verdiend, terwijl
de anderen moeten bloeden. Wie meent
zich te kunnen verrijken, haalt zich geen
fortuin, doch den dood op den hais. Alle
partijfunctionarissen moeten offers bren
gen; wat wij thans bezitten, zoo besluit
de proclamatie, ls zonder belang. Van be-
teekenis is slechts één ding. dat Duitseh
land overwint. Wij hebben niets te verlie
zen, maar alles te winnen.
DE LUCHTBOMBARDEMENTEN.
Het Poolsche telegraafagentschap geeft
de volgende lijst van dorpen in de Wojwo-
denschap Warschau, welke 3 September
door de Duitsche luchtmacht zijn gebom
bardeerd
Sekaczew, bij Skierniewice, elf bommen,
dooden en gewonden.
Kaczka, drie bommen, twee dooden, twee
ernstig gewonden
Blota, op twintig kilometer van War
schau, twaalf bommen.
Gorka, zes bommen.
Kepa, acht kilometer van Warschau,
twee bommen.
Trciana, drie bommen; twee personen
ernstig gewond.
Karwanceprz. lek en Leokadja (district
Garwolln) zes dooden
In de buurt van Oslek, achttien bommen,
verscheidene kinderen gedood. Wolka
Ostrowska. twee kinderen gedood. De wei
develden bij het dorp Stawek, veertien
bommen.
Zawisza, drie bommen.
Cegielnia, vier bommen, een doode en
drie gewonden.
Vernomen wordt, dat bij bet lucht
bombardement van Poznan en Byd
goszcz, ongeveer driehonderd perso
nen werden gedood en vijfhonderd
gewond.
Burckhard, heeft den Reuter-correspon-
dent te Kaunas medegedeeld, dat Forster
en Grelser hem hebben medegedeeld, dat
zijn taak in de vrije stad ten einde was en
dat hij zijn bureaux binnen twee uur moest
verlaten opdat de hakenkruisvlag zou kun
nen worden geheschen.
Burckhardt verliet Danzig in gezelschap
van twee beambten van de Gestapo te half
10 in den ochtend; al zijn huisraad en
zijn bibliotheek moest hij achter laten.
Toen hij ln zijn auto stapte, hoorde hij
kreten uit het volk; men riep: „doodt den
hond", doch hem werd geen letsel gedaan.
Burckhardt voegde hieraan toe, voor-
looplg te Kaunas te zullen blijven.
MET DEELNEMING VAN DE
SOCIALISTEN.
Met het oog op de ontwikkeling der in
ternationale gebeurtenissen heeft minis
ter-president Pierlot ln naam van den
koning de Belgische werkliedenpartij deel
neming aan de regeering aangeboden.
In een spoedvergadering heeft het be
ltuur der werkliedenpartij besloten dit
lanbod te aanvaarden.
In de nieuwe regeering hebben de vol
lende ministers zitting;
Minister-president zonder portefeuille:
Pierlot; verkeer: Marck; landbouw: d'As-
Premont Lijnden: economische zaken: Sap
lavitallleerlng: Delfosse; koloniën: de
Pleeschauwer. allen R.K.: Minister zonder
Portefeuille: de Man; buitenlandsche za
ken: Spaak; justitie: Soudan, arbeid en
jociale zaken: Balthazar, propaganda:
"auters, allen socialist; Minister zonder
Mrtefeullle Janson. binnenlandsche zaken
Jeveze; openbare werken en werkloos
heidsbestrijding: Vanderpoorten; Volksge
zindheid Jasper, allen liberaal. Technische
ministersnationale verdediging: luitenant
leneraal Denis; financiën Gutt; onder-
lis: Duesberg.
President Roosevelt heeft gisteravond
een radiorede gehouden, waarin hij de
neutraliteit der Vereenigde Staten heeft
afgekondigd.
Hij kon echter niet vragen, zoo zeirie
hij, dat iedere Amerikaan in gedachten
neutraal zou blijven, „want zelfs als
men neutraal is. kan men niet vragen,
zijn geest of geweten af te sluiten".
Na te hebben gewezen op de bestaande
neutrallteitswetgeving, sprak president
Roosevelt de hoop uit. „dat in de komende
dagen onze neutraliteit tot waarlij ke neu
traliteit kan worden gemaakt", en verder
zeide hij: „Zoolang het in mijn macht blijft
zal ik voorkomen, dat de vrede in de Ver.
Staten verstoord wordt. Wanneer niettemin
ergens de vrede verbroken wordt, is de
vrede van alle landen in gevaar. Hoe harts
tochtelijk wij echter verschoond wenschen
te blijven, zijn wij echter toch gedwongen
ons ervan bewust te blijven, dat elk woord,
dat door den aether komt, elk schip dat op
zee vaart, en elke slag die gestreden wordt,
invloed heeft op de toekomst van Amerika."
Roosevelt sprak de hoop en het geloof
uit, dat Amerika buiten den oorlog zou
blijven. Sprekende over de rol, die Amerika
reeds voor de zaak van den vrede had ge
streden. zeide Roosevelt, dat. zelfs nu deze
groote oorlog is uitgebroken, de Amerikaan-
sche invloed dient aangewend te blijven
tot het vinden van een uiteindelijken vrede
voor de menschheid. waardoor het gebruik
van geweld tusschen naties zooveel mogelijk
zal worden voorkomen.
E>en van de correspondenten van Havas
heeft een bezoek gebracht aan het kinder
ziekenhuis van Otwock. op twintig kilome
ter ten Zuiden van de hoofdstad aan de
Weichsel gelegen, welke plaats Vrijdag werd
gebombardeerd. Eén bom is op twee meter
afstand van de inrichting gevallen. Het
gebouw werd voor driekwart verwoest.
Twaalf kinderen werden onder het puin
bedolven en slechts tien hunner werden
teruggevonden. De meesten waren volkomen
verkoold. Vijfentwintig kinderen van ver
schillende leeftijden en vijf verpleegsters
werden gewond.
De bladen wijzen met verontwaardiging
en afschuw er op, dat de „Hitleriaansche
overweldiger" niet heeft geaarzeld het be
roemde klooster van Jasna Gora te Czesto-
chowa, het katholieke en nationale heilig
dom. aan te vallen. De bommen werden
ge women op het gebouw en de ka oei. waar
in zich het kleed bevindt van de Heilige
Maagd.
De snelheid van de Poolsche gevechts
vliegtuigen en de bedrevenheid van de
Poolsche vliegers is gistermiddag opnieuw
gedemonstreerd tijdens een aanval op
Warschau.
Direct nadat alarm was gegeven stegen
de gevechtsvliegtuigen op en zaten spoedig
vlak achter de Duitsche toestellen. Naar het
schijnt, is de poging de spoorbrug over den
Weichsel te bombardeeren door de Poolsche
gevechtsvliegtuigen tot mislukking ge
bracht. daar zij de Duitsche aanvallers
dwongen in Zuid-Oostelijke richting weg
te vliegen.
Poolsche cavallerie heeft de steden
Leszno en Rawicz (district Posen), welke
de Duitschers Vrijdag hadden bezet,
heroverd en zijn bij dc achtervolging
op Duitsch grondgebied aangeland.
De Polen hebben eveneens Orlowokazk
bij Danzig heroverd. Zij zijn nog steeds in
het bezit van de Westerplaite.
het snelle succes van de uit Silezië opruk
kende troepen. De spoorwegverbindingen
van Kutno naar Warschau, Krakau naar
Lemberg, Kielce naar Warsch, Thorn naar
Deutsch en Eylau werden vernietigd.
Er is geconstateerd, dat tal van treinen
zijn ontspoord, in brand geraakt en ont
ploft. Het station van Hohen Salza ligt in
puin. Te Okecie, bij Warschau, werd de
vllegtuigenfabrlek ernstig beschadigd. De
daar door de Polen in gereedheid gebrachte
reservevliegtuigen werden vernietigd. Bij
een luchtgevecht boven Warschau werden
zeven Poolsche vliegtuigen en een Poolsche
ballon zonder verliezen aan Duitschen kant
omlaaggeschoten.
Ook de zeestrijdkrachten waren gisteren
met succes werkzaam. Torpedojagers heb
ben de in de oorlogshaven van Hela liggen
de vijandelijke schepen onder een doeltref
fend vuur genomen.
Voor de Danziger bocht werd een Pool
sche duikboot tot zinken gebracht. Lucht
aanvallen op Gdynia en Hela werden her
haald en hebben tot resultaat gehad, dat
de Poolsche torpedojager Wlcher tot zinken
werd gebracht. De mljnlegger Gryf werd
ernstig beschadigd,
In het Westen is tot nu toe nog geen
strijd gevoerd.
Een proclamatie van den opperbevelheb
ber van het Poolsche leger gericht tot de
Tsjechische en Slcwaalcsche soldaten luidt
als volgt:
.De eeuwenoude vijand der Slavische vol
ken is een barbaarse he aanval begonnen
op onze meest heilige rechten op vrijheid
en onafhankelijkheid. Alle vreedzame ver
plichtingen en overeenkomsten werden
met voeten eetreden. De viiand hee t
Tsjechië en Slowakije verraderlijk bezet
tegen den wil van hun volken en heeft
op brutale wijze dc Poolsche natie aange
vallen, welke met de wapens in de hand,
tot den laatsten ademtocht zal strijden
voor onze vrijheid en de uwe".
Het decreet van den president der
republiek Polen, waarbij Tsjechische
en Slowaaksche Legioenen worden in
gesteld, moet een historisch document
worden, dat onze inspanning van sol
daten zal inleiden in den strijd voor
de onafhankelijkheid. Dat het ook de
basis zij voor een duurzame opbou
wende samenwerking in vrede van
onze zusternaties voor de toekomst.
Tsjechische en Slowaaksche soldaten!
Gij moogt geen enkel oogenblik aarzelen
of gij de slaaf van de Duitschers moet
blijven ofwel of gij ten koste van uw leven
moet strijden voor de bevrijding van het
hatelijke Juk. waaronder uwe naties dit
oogenblik gebukt gaan.
Of gij Tsjech of Slowaak zijt, ik noo-
dig u namens mijn natie uit u aan te
sluiten voor den strijd tegen den onder
drukker. De Tsjechische en Slowaaksche
legioenen onder het opperbevel van gene
raal Leon Prchala (een uitgeweken Tjse-
chisch generaal), een in den strijd be
proefd soldaat, worden thans op het
grondgebied van Polen gevormd. Om rede
nen van militairen aard zullen zij voor
het oogenblik een enkele formatie vor
men, welke zij aan zij met de Poolsche
troepen zullen strijden tot de overwin
ning voor uw vrijheid en de onze.
w.g. maarschalk Smigly-Rydz.
Het Fransche communiqué nummer
1 van hedenmorgen meldt:
De krijgsverrichtingen zijn begon
nen wat betTeft het geheel der strijd
krachten te land, ter zee en in de
lucht.
In welingelichte kringen verneemt
Reuter, dat de sovjet-regeering de neu
traliteit in acht neemt en dat leverin
gen aan beide partijen zullen geschie
den.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Gistermiddag is te Hengelo (O i een
zeventienjarige jongen, Eckelboom gehee-
ten. bij het zwemmen in het natuurbad
„De Houtmaat", vroegere kleigaten van
een steenfabriek, verdronken. Toegescho
ten hulp poogde nog de levensgeesten weer
op te wekken, doch het mocht niet baten.
De Duitsche luchtmacht heeft op den
middag van den derden September Pot-
kowa Lesna, een bij Warschau gelegen
lustoord, gebombardeerd Kort daarop heb
ben Duitsche vliegtuigen twee bommen van
vijftig kilo geworpen op het kerkhof van
Brwinow, waar Juist een begrafenis was
geweest van de slachtoffers der Duitsche
luchtaanvallen van den eersten oorlogsdag
Gelukkig zijn de bommen niet ontploft, al
hebben zij trechters van drie meter diepte
geslagen. Een bom is Juist terecht gekomen
bij den muur van het kerkhof.
Tezelfder tijd hebben andere Duitsche
vliegtuigen gevlogen boven Pruszkow. dat
niet ver van Warschau is gelegen. Zij heb
ben een groot aantal „bonbons" laten val
len. Er is evenwel reden te gelooven, dat
deze vergiftigd zijn. De bevolking werd
door de politie en via de radio gewaar
schuwd. Een gedeelte der „Duitsche bon
bons" werd door deskundigen onderzocht,
een ander gedeelte door den geneeskundi
gen dienst begraven.
In de Tweede Kamer heeft minister-pre
sident Jhr. De Geer hedenmiddag na een
toespraak van mr. Van Schaik een rede ge
houden. waarn hij wees op de buitenge
wone tijdsomstandigheden.
Ruim 25 jaar geleden, op Maandag 3 Aug.
1914, werd door den heer De Savornln Loh-
man in deze Kamer gezegd: „Ik geloof niet,
dat ooit ons Koningrijk in een zóó gevaar
lijken toestand is geweest als op dit oogen
blik" Het was aan het begin van den
wereldoorlog en de Kamer was met een ge
lijksoortig doel bijeengeroepen als op dezen
middag.
Ons Koninkrijk bestond toen honderd
jaar.
Het is wel een bittere ervaring aldus
spr. dat de generatie, die dien onheils
dag heeft meegemaakt, reeds na een kwart
eeuw neiging moet gevoelen die sombere
woorden te herhalen, dit ondanks de hoop,
die een tijdlang gekoesterd werd, dat de les
beleid en geduld en uithoudingsvermogen
stellen dan destijds het geval was.
Bfj de ernstige taak. die ten dezen aan de
regeering is opgelegd, rekent zij op de een
dracht van het volk en op de trouwe plichts
betrachting en toewijding van allen, die, op
hoogere of lagere plaats, buiten of binnen
staatsrechtelijk verband, tot medewerking
in eenigerlei opzicht geroepen worden. Zij
is overtuigd, dat het beroep, dat zij ten de
zen op héél ons volk doet. niet onbeant
woord zal blijven. De ervaring, gedurende
de jongste week opgedaan, zoowel ln de
voorbeeldige en van een voortreffelijken
geest getuigende wijze waarop zich de mobi
lisatie voltrok, als in andere symptomen die
te harer kennis kwamen, versterkt haar in
die overtuiging.
Voortgaande, zeide jhr. de Geer, dat ons
land vastbesloten is zijn neutraliteit naar
alle zijden te handhaven.
Spreker zeide tenslotte, met het voorbeeld
der vaderen voor oogen, willen wij ons even
van den wereldoorlog niet tevergeefsch zou wicht bewaren; rusteloos arbeiden aan de
zijn geweest en den volken de kracht zou beveiliging van wat ons toevertrouwd ls,
PRINS BERNHARD OP WALCHEREN.
Vanmorgen heeft Prins Bernhard, ver
gezeld van zijn waarn"mend adjudant, ma-
loor H. J. Phaff een bezoek gebracht aan
Walcheren waar hii namens H. M de
Koningin milltairr opjecten ln oogen-
De Belgische koning heeft de volgende
•dorder tot. het leger gericht:
Ik neem vandaag het opperbevel over
leger over. Ik heb de zekerheid, dat het
•'er alle omstandigheden door zijn dap-
*'heid en zijn zelfverloochening zich Ischouw nam.
.sardlg zal weten te betoonen, het ver-
wuwen. dat de geheele natie in hem stelt. Alen zie voor Nagekomen Berichten
w. g. LEOPOLD. I pag. 2 van het Vierde Blad.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Van de uit Stlezlë en het Zuiden optre
dende troepen zijn ten Noorden van den
hoogen Tatra en ten Zuiden van het in
dustriegebied sterke afdeelingen den op
Krakau terugtrekkenden tegenstander ge
volgd.
Ten Oosten van Pless werd de overgang
over den Weichsel ln bezit genomen. Ten
Noorden van het Industriegebied volgen on
ze troepen thans den terugtrekkenden
vijand langs de lijn Koniepolkamiensk en
over de Warte ten Noord--Oosten van Wie
run. Bij 'n krachtige actie zijn zij thans op
twintig kilometer van Sieracz genaderd.
De groep strijdkrachten uit Pommeren
bereikte den Weichsel bij Culm. Hiermede is
het afsnijden van de in het Noordelijk deel
van den corridor staande Poolsche strijd
krachten een feit geworden. De Duitsche
aanval op de vesting Graudenz heeft in het
Noord-Oosten de fortenlinie bereikt.
De uit Oost-Pruisen pptredende strijd
krachten hebben Przasnysz genomen.
Poolsche cavallerie welke probeerde ten
Noorden van Treuburg Duitsch gebied bin
nen te dringen, werd teruggeslagen.
De Duitsche luchtmacht heeft op drie
September haar aanvallen op militair be
langrijke verkeprsposities en groote troepen
transporten in grooten omvang voortgezet.
Het optreden van luchtdoelgeschut en jacht
vliegtuigen heeft wezenlijk bijgedragen tot
geven, hun onderlinge verhouding op nieu
wen en betrouwbaarder grondslag te ves
tigen.
Zoo de voorteekenen niet bedriegen wacht
ons werelddeel en zijn beschaving in de
naaste toekomst een nog bangere crisis dan
in de Jaren tusschen 1914 en 1918 werd
doorgemaakt. En al mogen wij hopen, dat
de reehtstreeksche verschrikkingen van den
oorlog aan ons land zullen worden bespaard,
dan toch zullen wij ons deel hebben in de
spanningen die hij oproept, in de vernieti
ging van welvaart ole hij brengt, in het on
zegbare leed dat in allerlei vorm over de
volken komen zal.
Daarbij zullen de moeilijkheden en geva
ren, waarvoor de jongste wereldoorlog ons
heeft geplaatst, niet alleen met nieuwe
kracht zich openbaren, maar ook, naar te
vreezen valt, nóg zwaarder eischen aan ons
maar tegelijk rustig zijn temidden van de
opgezweepte golven; elk in eigen kring doen
wat ter leniging van nood en verlichting van
druk mogelijk is; en bovenal een diep en
innig geloof bewaren ln onzen trouwen
Vader in den Hemel, die ook door nacht en
stormtij de volken en personen wil leiden
naar een betere toekomst.
Het was ln het donkerste uur van onze
geschiedenis, dat de geloofshymne geboren
werd, die de eeuwen trotseerde, de hymne
die ook nu nog de diepste en zuiverste
gevoelens van ons volk vertolkt, en dit zal
blijven doen, hoe hoog straks de nood
moge stijgen:
Mijn schild ende betrouwen
Zijt Gij, o God, mijn Heer.
Op U. zoo wil ik bouwen,
Verlaat mij nimmermeer.
werden tamelijk groote fluctuaties meege
maakt. Aan het einde van de rekening kon toch
nog een koersstijging van een kleine 30-tal pro
cent worden opgemerkt. De incourante soorten
werden algemeen belangrijk hooger genoteerd.
Voo- de Rubberfondsen bestond goede belang
stelling. Amsterdam Rubbers stegen tot
AMSTERDAM. 4 September.
Dezelfde mentaliteit, die aan het einde van
^ht" .°^fj?rdve ^T^,™.r«"«kvrij7eTmWrSeena^f^
SLST r» Ön.wikk-e7d- ook in d 1 v er se doo rg aa n s
naar boven liepen, kon ook heden op de Am
sterdamsche effectenbeurs worden waargeno
men. De stemming was willig en de handel
droeg daarbij een levendig karakter. Voor ver
scheidene aandeelen kwamen de koersen op
nieuw belangrijk hooger te liggen. Onder beurs-
tijd evenwel werden groote schommelingen ge
maakt. Vooral de Amerikaansche fondsen ga
ven een drukke affaire te zien, meer in het
bijzonder de Staal- en de Koperaandeelen.
Reeds in de ochtenduren waren deze papieren
belangrijk boven de vorige prijzen afgedaan,
maar onder beurstijd kon zelfs nog daarboven
een avance worden geboekt. Dc stijging voltrok
zich echter in een zóó snel tempo, dat een
terugslag daarop wel moest volgen en dc
hoogste koersen bleven niet gehandhaafd. Ver
geleken met de prijzen van Zaterdag konden
echter groote voordeelige verschillen
opgeteekend. De grootste omzetten
rante soorten werd vrij druk zaken gedaan,
waarbij de koersen algemeen hooger kwamen te
liggen. Van de Industrieelen waren de Philips
aandeelen aanvankelijk iets lager, doch nadien
konden zij zich goed herstellen, waarbij cie koers
echter geen groote verandering onderging. Aku's
waren eveneens niet veel 3randerd. Unilevers
echter liepen een 6-tal punten naar boven. Do
Tabaksafdeeling was stil en profiteerde van de
algemeene vaste beursstemming. Ook de Scheep
vaartpapieren waren goed gedisponeerd en be
duidend hooger. De beleggingsmarkt gaf een ge
heel tegenovergesteld beeld. Nederlandsche
staatspapieren waren aangeboden zoowel voor de
Oude Schuld als voor de jonge emissies. Fran
sche fondsen waren eveneens aangeboden, doch
moeilijk verhandelbaar, aangezien er geen koop-
worden I lust was. De Duitsche waarden lagen uitgespro-
vonden ken flauw in de markt.
plaats in Bethlehem Steels en U. S. Steels.
De vraag sproot voort uit de verwachting, dat
Wallstreet zich nog verder zal verbeteren, ter
wijl tevens de geneigdheid om onder de huidige
crltieke omstandigheden Ln Europa belang bij
Amerikaansche fondsen te hebben, bij het
marktverloop een groote rol speelde. Op dc
locale markt bestond overigens eveneens een
zeer vaste tendenz. Koninklijke stegen een 20-
tal punten boven het vorige slot. maar konden New York 1.1..
zich op het st«rk verhoogde peil niet geheel Lire Eankpaoier 5.50.
handhaven. Ds Amerikaansche petroleumaan- Prolongatie 4 l/4"v Part disc 2 3/43*
WISSELKOERSEN.
Londen 7.58; Berlijn 65.— Parijs 4.35;
Brussel 32.20: Zwitserland 42.60; Kopen
hagen 36.35: Stockholm 44.85; Oslo 42.80;
deelen. waarvan vooral Shell Unions een drukke
affaire te zien gaven, waren procentsgewijze
veel hooger. Op de Suikerafdeeling boekten
H.V-A.'s een belangrijke koerswinst en daarbij
Daggeld 22Vj
Handels Sperrmarken 4 1/4Reismarken
geen noteering; Bankpapier 10.
