H.M. de Koningin verjaart
Nog altijd een periode van afwachten
Polen thans geheel gereed
Jaargang
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1939
No. 24366
Engelsche nota te Berlijn over
handigd - Hitier zal antwoorden
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordemdsplein - Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
Een officieel
communiqué
Stemmingen
De bemiddelingspogingen
Een Duitsche ministerraad voor
de verdediging
Frankrijk requireert
spoorwegen
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.3S
per weelc f. 0.1S
Franco per post f. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Foto GODFRIED DE GROOT, Amsterdam.
Overeenkomstig Haar eigen wensch wordt de verjaardag van H. M. Koningin Wil-
helmina in verband met de ernstige tijdsomstandigheden in het geheele land met
grootste soberheid gevierd. - Ook hier ter stede zijn alle feestelijkheden afgelast
alleen de vlaggentooi en het oranje op veler borst, bewijzen, dat veler gedachten
vandaag in dankbare genegenheid uitgaan naar onze Hooge Landsvrouwe. - Moge
Haar gezegende regeering over ons land met nog vele goede jaren worden verlengd!
Zooals te doen gebruikelijk is een tele
grafische gelukwensch verzonden door het
gemeentebestuur en voorts de navolgende:
Aan Hare Majesteit de Koningin.
De Vereeniging Koninginnedag te Leiden
wensciht Uwe Majesteit en Uwe Koninklijke
Familie eerbiedig geluk.
(wg.) Ir. P. C. LINDENBERGH.
Voorzitter.
P. H. STEENHAUER.
lste Secretaris.
De Leidsche Chr. Oranjevereeniging biedt
tJwe Majesteit hare eerbiedige gelukwen-
schen aan met Uw verjaardag en bidt U
in deze spannende dagen Gods zegen toe.
(w. g.) N. G. GEELKERKEN, Voorzitter
L, BOEKKOOI, Secretaris.
Aan H. M. de Koningin.
Mevrouw.
De buurtvereeniging .De Silo" wenscht U
van harte geluk met Uwen geboortedag.
Hopende dat Uwe Majesteit nog lang ge
spaard moge blijven voor Uw gezin en Volk
en dat de donkere wolken, die thans over
ons land gaan, spoedig gevolgd mogen wor
den door een helderen hemel.
Voor bovengenoemde Vereeniging:
(w. g. JAC. H. BOOM, Voorzitter.
Th. W. v. d. KLUGT. Secretaris
Te Warschau is een officieel communiqué
gepubliceerd van den volgenden inhoud:
Sinds verscheiden maanden voeit
Duitschland een agressieve politiek je
gens Polen. De perscampagne, de be
dreigingen der leidende Duitsche staat-
lieden, de systematische provocaties der
grensincidenten, en de steeds toene
mende concentratie van troepen aan de
Poolsche grenzen, zijn hiervan de dui
delijke bewijzen.
De onlangs ontplooide actie op liet
gebied van de vrije stad Danzig, welke
gericht is tegen de rechten en onweer
legbare belangen van Polen, alsmede de
territoriale oogmerken, welke door
Duitschland tegenover den Poolschen
staat aan den dag worden gelegd, laten
geen twijfel bestaan over het feit, dat
Polen bedreigd wordt.
Alle pogingen tot verzoening, welke on
dernomen zijn, ofwel door hooggeplaatste
^rsoonlijkheden, die opkomen voor het be
houd van den vrede, ófwel door de regeerin-
gen der landen, welke met Polen verbonden
en met denzelfden geest bezield zijn, heb
ben steeds de volledige instemming gevon
den bij de Poolsche regeering, doch von
den tot dusver géén weerklank bij de Duit
sche regeering.
Rekening houdende met deze feiten,
vooral na den intocht van Duitsche troe
pen in Slowakije, is de Poolsche regec-
ring, na de maatregelen, welke zij vroe
ger genomen heeft, thans genoodzaakt
haar veiligheid te verhoogen, door die
defensieve militaire maatregelen, welke
de omstandigheden vereischen.
De politiek van de Poolsche regeering,
welke tegen geen enkelen staat agressieve
bedoe'iiigen koestert, blijft ongewijzigd.
De weasch naar een loyale samenwerking
met alle staten, welke wensch onlangs tot
uiting is gekomen in het antwoord, dat de
president der Poolsche republiek gericht
heeft tot den president der Vereenigde Sta
ten, kenmerkt het beste de richting van de
Poolsche politiek.
Polen had reeds grootendeels gemobili
seerd. doch is nu vanavond geheel gereed!
Voorts werden te Warschau honderden
aanplakbiljetten aangebracht, waarop een
portret van maarschalk Smygly Rydz stond
afgedrukt, omringd door tanks, kanonnen
en marcheerende soldaten, met het volgen
de opschrift, ontleend aan een rede van den
maarschalk:
KORT na middernacht heeft de Britsche ambassadeur, Henderson, het
antwoord aan von Ribbentrop overhandigd. De Duitsche minister heeft
het vervolgens aan Hitier gebracht. Het bezoek van Henderson aan Von
Ribbentrop duurde 35 minuten. Het Britsche antwoord was met een speciaal
vliegtuig van Londen overgebracht.
Naar vernomen wordt, laat het de deur open voor verdere onderhandelingen
en verwacht men te Londen een nieuw antwoord van den Fuehrer.
De Britsche regeering heeft de regeeringen van Frankrijk en Polen volledig
op de hoogte gehouden, terwijl de regeering: van de Vereenigde Staten bij wijze
van beleefdheid eveneens volkomen op de hoogte wordt gehouden van de ont
wikkeling van den toestand.
Reuter meldt uit Londen: gisteren was
het een dag van sensatloneele geruchten
en ministerieele bedrijvigheid. De geruch
ten liepen uiteen van gematigd optimisme
tot het zwartste pessimisme en volgden el
kander met verwarrende snelheid op. Er
was echter een volledige afwezigheid van
iedere officieele inlichting over den toe
stand.
De Poolsche maatregelen worden te
Berlijn en Rome voorgesteld als een alge-
meene mobilisatie. Politieke Duitsche krin
gen verklaren, dat dit een uiterst ernsti-
gen toestand schiep. Deze zelfde interpre
tatie heeft in Rome een einde gemaakt
aan het optimisme, men gaf uitdrukking
aan de vrees, dat het geduld van Hitier
geen weerstand zou kunnen bieden aan
„deze nieuwe provocatie".
Stefani zegt: Het schijnt dus, dat de
crisis als uiterst ernstig beschouwd moet
worden en dat men, Indien zich heden geen
nieuwe elementen en onvoorziene feiten
voordoen, tot de slotsom zou moeten ko
men, dat er geen enkele mogelijkheid meer
bestaat tot vermijding van een conflict.
Te Rome zijn uitspraken van Engelsche
persoonlijkheden over Danzig en den
corridor gepubliceerd, die door deze per
sonen na den vrede van Versailles gefor
muleerd waren. Men was in Engeland toen
van meening, dat er ernstige onrechtvaar
digheden gepleegd waren en dat het in
het algemeene belang van Europa was,
dat Duitschland zijn gebied door een radi
cale herziening terug zou krijgen.
Zoo zal de vrede van Versailles een twee
den oorlog uitgelokt hebben bij gebrek
aan herziening" heet het.
„Op geweld antwoordt men alleen met ge
weld! Wij zullen den aanvaller overwinnen.
In geval van oorlog zal iedere man, onge
acht zijn leeftijd, en iedere vrouw soldaat
zijn."
Door het onder de wapenen roepen van
reservisten is het personeel der openbare
vervoerdiensten aanzienlijk verminderd.
Met ingang van heden is het verkeer met
autobussen en trams ingekrompen.
Voorts noodigen de bladen de bevolking
uit minder telefoongesprekken te voeren om
de lijnen niet te zeer bezet te houden. Er is
een wet van kracht geworden, waarbij de
regeering wordt gemachtigd van alle Polen
van beiderlei kunne tusschen 17 en 60 jaar
te eischen, dat zij werk te openbaren nutte
of voor de landsverdediging verrichten.
Een tweede wet staat der regeering toe
alle roerende en onroerende goederen op het
Poolsche grondgebied op te vorderen.
De „Voelkische Beobachter" ziet in boven
staande „een nieuwe ernstige provocatie en
daarenboven een nieuwe poging om alle be
moeiingen tot redding van den wereldvrede
in gevaar te brengen. Polen „motiveert" de
zen stap met een zgn. agressie van Duitsch
land. welke zou bestaaen uit de aanwezig
heid van Duitsche troepen in Slowakije. Het
door Polen nagestreefde doel is duidelijk:
men zou Engeland hei, wachtwoord willen
geven voor de inlossing van de door Londen
in het Engelsch-Poolsche bondgenoot
schapsverdrag aangegane verplichtingen.
De aanwezigheid van Duitsche troepen in
Slowakije is het resultaat van de reeds in
Maart van dit jaar door het rijk overgeno
men bescherming. Het schijnt Warschau te
zijn ontgaan, dat de Slowaaksche regeering
herhaaldelijk en nog in de laatste dagen
officieel heeft gewezen op de vriendschap en
kameraadschap met het rijk en heeft doen
uitkomen, dat het Slowaaksche leger schou
der aan schouder zal strijden met de kame
raden uit het rijk ingeval Polen den inval
zou krijgen de integriteit van Slowakije te
schenden. Polen durft dus thans een zeer
zwaarwegenden maatregel te motiveeren
met hetgeen sinds Maart van dit jaar aan
de geheele wereld bekend is, n.l. dat
Duitschland in het kader van het Duitseh-
Slowaaksche staatsverdrag een militair ver
drag heeft gesloten, welks consequentie de
aanwezigheid is van Duitsche troepen in
Slowakije. De Poolsche manoeuvre is be
halve gevaarlijk te dom niet gemakkelijk te
kunnen worden doorzien. De verantwoorde
lijkheid van Polen is daarmede opnieuw be
wezen."
De Belgische minister-president en
minister van buitenlandsche zaken,
Pierlot, heeft gistermiddag den ambas
sadeur van Duitschland, von Bulow-
Schwante, ontvangen, die hem mede
deelde, dat de Duitsche regeering ken
nis heeft genomen van I t minzame
aanbod, hetwelk Hunne Majesteiten
de Koning der Belgen en de Koningin
der Nederlanden, haar hebben gedaan
en dat hij opdracht had, den minister
president de diepe dankbaarheid van
zijn regeering te betuigen voor dit
edelmoedige gebaar.
De boodschap van koning Victor Emma
nuel op het beroep van Roosevelt van vori
ge week zegt. dat de koning Roosevelt
dankbaar is en terstond zijn boodschap
heeft overgebracht aan zijn regeering.
„Gelijk bekend is, is door ons alles gedaan
en wordt alles gedaan wat mogelijk is om
een vrede met rechtvaardigheid tot stand
te brengen".
Na een langdurig onderhoud met den
Paus, heeft de kardinaal-staatssecretaris,
Maglione. den Franschen ambassadeur bij
het Vaticaan, Charles Roux, ontvangen,
alsmede de gezanten van Engeland en Po
len bij het Vaticaan, Osborne en Casimir
Papee en tenslotte ook den Italiaanschen
zaakgelastigde bij den H. Stoel.
De apostolisch nuntius in Hongarije, mgr.
Rotta. die eenige dagen geleden te Rome
is aangekomen, is naar Boedapest terug
gekeerd, na belangrijke besprekingen te
hebben gevoerd met vooraanstaande per
soonlijkheden van het staatssecretariaat.
De apostolische nuntii in de Vereenigde
Staten en Japan, mgr. Cicognani en mgr.
Paolo Marella, die zich te Rome bevinden,
hebben opdracht gekregen, onmiddellijk
naar hun standplaats terug te keeren.
Vóór hun vertrek hebben beide nuntii
een langdurig onderhoud gehad met
den kardinaal-staatssecretaris, -Mag
lione, waarin deze hen. naar verluidt,
op de hoogte heeft gesteld met nieuwe
pogingen, welke de raus zou willen
ondernemen tot het behoud van den
vrede.
De Führer en Rijkskanselier heeft gisteren
een decreet tot instelling van een minister
raad voor de Rijksverdediging uitgevaar
digd.
Dit decreet luidt: „Voor de periode van de
bestaande spanning op het gebied der bui
tenlandsche politiek beschik ik ter wille van
een uniforme leiding" van bestuur en be
drijfsleven het volgende:
3. De bevoegdheden van generaal -
veldmaarschalk Goering krachtens do
verordening tot uitvoering van het vier-
jsarsplan van 18 October 1936, in het
bijzonder zijn recht tot het geven van
bevelen, blijven bestaan.
4. De zaken van den ministerraad
voor de Rijksverdediging worden be
heerd door den Rijksminister en chef
der Rijkskanselarij.
5. Het tijdstip tan buitenwerking-
stelling van dit decreet wordt door mij
bepaald."
Het decreet is ge teekend door Hitier,
Goering en den chef der rijkskanselarij, dr.
Lammers.
In gezaghebbende kringen verklaart men,
dat dit decreet een „concentratie en sa
menwerking van alle nationale krachten op
militair, economisch en financieel gebied"
beteekent. Het is „een voorzorgsmaatregel"
voor het geval van ernstige gebeurtenissen.
De raad bestaat uit Goering als voorzitter,
Hess als ondervoorzitter, Frick, Funk, Keitel
en Lammers.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Fransche staatscourant een decreet van de
ministers van landsverdediging en openbare
Zie vervolg pag. 2 van het Eerste Blad.
BINNENLAND.
Een dagorder van den commandant van
het veldleger. (Binnenland, 3e Blad).
De opvordering van motorrijtuigen en
paarden; geen beroep mogelijk. (Bin
nenland, 3e Blad).
Conflict te Rotterdam tusschen spoorwegen
en autobusondernemers. (3e Blad).
De rondrit van H.M. de Koningin door
Baarn en Soestdijk (le Blad).
Felle brand te Hillegom in de gebouwen
van de N.V. Hillegomsche Houthandel.
(3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS,
Zeer kalme handel Belangrijk
lagere koersen Amerikanen in
reactie Beleggingen aangeboden.
1. Uit den Rijksverdedigingsraad
wordt als permanente commissie een
„ministerraad voor de rijks verdediging"
gevormd. Van dezen ministerraad ma
ken als permanente leden deel uit:
generaal-veldmaarschalk Goering, als
voorzitter, de plaatsvervanger van den
Führer, de algemeene gevolmachtigde
voor de rijksadministratie, de algemee
ne gevolmachtigde voor het economi
sche leven, de rijksminister en chef der
rijkskanselarij, de chef van het opper
commando der weermacht. De voorzit
ter kan ook andere leden van den
rijksverdedigingsraad alsmede personen
in de beraadslagingen betrekken.
2. De ministerraad voor de Rijksver
dediging kan verordeningen met kracht
van wet uitvaardigen, indien ik niet be
schik, dat een wet door de Rijksregee-
ring of door den Rijksdag moet worden
behandeld.
BUITENLAND.
Voortzetting: der nota-wisseling tusschen
Londen en Berlijn, (le Blad).
Polen treft, gezien het voortduren der Duit
sche agressie, verdere maatregelen
(le Blad).
Een wandeling door de wereldpers (le BI
De Franse he regeering eischt de spoor
wegen op. (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van het
Tweede Blad.
Zwakke veranderlijke wind. Hel
der tot gedeeltelijk bewolkt. Droog
weer behoudens gerings kans op
onweer. Weinig verandering in
temperatuur.