STADSNIEUWS
De Mobilisatie in de Sleutelstad
80ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 29 Augustus 1939
Derde Blad
No. 24364
N achteli j ke hu weli j ks-plechtigheid
Officieele Kennisgevingen
ViSSCHERIJ-BERICHTEN
Bevolking neemt de
situatie kalm op
Reactie's op den
Algemeenen Toestand
Het Stadhuis-Carillon
RECHTZAKEN
I
Het bericht van de algemeene mobilisatie
ls in onze stad met nog grootere kalmte door
de burgerij ontvangen dan dat van de voor-
mobilisatie.
Wel zag men overal na het bekend wor
den van het mobilisatiebevel de menschen
samendrommen voor de biljetten, welke op
verschillende plaatsen in de stad werden
aangeplakt en ook onze bulletinkasten trok
ken wederom zeer groote belangstelling,
maar van eenige paniekstemming was
geen spoor te bekennen.
Blijkbaar hadden de meesten zich na de
voormobilisatie reeds vertrouwd gemaakt'
met de gedachte, dat hierop als vanzelf
sprekend de algemeene mobilisatie zou vol
gen, zoodat de afkondiging maar voor zeer
weinigen een verrassing beteekende. Voor
hen, die de laatste dagen de ontwikkeling
van den politieken toestand hebben gevolgd
en wie heeft dezer dagen niet naar de
krant gegrépen, zoodra ze in de bus werd
gedeponeerd? kon dit trouwens ook moei
lijk een verrassing zijn.
Zag men na de afkondiging van de voor
mobilisatie al spoedig daarna tal van mili
tairen zich gepakt en gezakt naar het sta
tion begeven, nu was ook daarvan geen
sprake: de eerste dag van opkomst was im
mers heden, zoadat men tot op zekere
hoogte .allen tijd" had om zijn zaken te
regelen.
De eenige reactie was een run op de win
kels; vooral die van levensmiddelen stonden
aan een ware bestorming bloot, maar ook tal
van andere bedrijven, als schoenwinkels
en dergelijke beleefden een periode van on
gekende hausse. Er bestond vooral groote
vraag naar „hooge" schoenen, hetgeen ken
nelijk in verband stond met het feit, dat
velen, die plotseling onder de wapenen wer
den geroepen, in het dagelijksch leven in de
burgermaatschappij op „lage" schoenen ple
gen rond te wandelen!
Vanmorgen al heel vroeg begon de groote
militaire trek. De regeermg had in overleg
met de directie der Ned. Spoorwegen den
verstandigen maatregel genomen om al 't
beschikbare materiaal te reserveeren voor
de militaire transporten, zoodat geen burger
vanmorgen de kans kreeg zich per trein
naar zijn kantoor of werkplaats te begeven.
De treinenloop was overigens geheel ge
handhaafd, zoodat er heel wat militairen
konden worden aan- en afgevoerd. De aan
komende militairen begaven zich naar het
Stationsplein, waar miliciens met borden ge
reed stonden, aangevende de verschillende
onderaf deelingen, welke ook vermeld ston
den in de zakboekjes der aankomende sol
daten. Zoodoende behoefde eigenlijk nie
mand iets te vragen en kon iedereen zonder
veel te zoeken zijn bestemming vinden. Zoo
dra van een bepaald onderdeel een groepje
van ongeveer twintig man was geformeerd,
vertrokken zij onder leiding van een korpo
raal of een onderofficier naar het gebouw,
waar zij zouden worden gehuisvest.
Degenen, die in de afgeloopen dagen be
last zijn geweest met de voorbereiding dezer
mobilisatie, hadden hun werk voortreffelijk
gedaan, zoodat alles als op rolletjes liep. De
treinen kwamen en gingen in de grootste
regelmaat, zoodat er geen oogenblik sprake
was van eenige overbelasting; de meeste
treinen, waarin uit den aard der zaak de 2de
en 1ste klasse rijtuigen ontbraken, waren
trouwens slechts matig bezet, hetgeen bij
een dergelijke frequentie ook geen verwon
dering behoeft te wekken.
„Zet u maar gerust in de krant, dat de
stemming uitstekend is," riepen ons ver
scheidene militairen toe en wij hadden vol
op gelegenheid om dit ook persoonlijk te
constateeren. De algemeene tendenz was:
„het zal vermoedelijk niet van langen duur
zijn" en „wanneer er onverhoopt oorlog
mocht komen, blijft ons land er toch wel
buiten."
Hoewel er geen publiek tot de perrons
werd toegelaten, hebben wij ook buiten de
afzetting, welke door de politie werd ge
vormd, niets bespeurd van angstige span
ning, een moeilijk afscheid, e.d. Op de per
rons aeïf surveilleerden voortdurend man
schappen van de Kon.. Marechaussee, doch
zij behoefden nergens op te treden. De al
gemeene houding was uitstekend, het ge
drag onberispelijk, hetgeen in lang niet alle
gevallen ook kon worden getuigd van de
uniformen.
Van vele jassen was de coupe, op zijn
zachtst gesproken, niet meer in overeen
stemming met de lichaamsgestalte van den
drager, dife vermoedelijk vanmorgen heel
wat moeite zal hebben gehad om zijn uni
formjas nog zoover dicht te knoopen, dat
hij zich met goed fatsoen op straat kon wa
gen. Wij hebben zoo'n idee, dat de militaire
kleermakers in de komende dagen handen
te kort zullen komen om alle kleedingstuk-
ken weer op maat te brengen!
Een talrijke schare toeschouwers was op
eenigen afstand van het komen en gaan der
militairen de belangstellende getuigen. Uit
de gesprekken viel meermalen op te maken,
dat men waardeering koesterde voor dege
nen, die in het algemeen Landsbelang wor
den opgeroepen en daarvoor familie en
werkkring in den steek moeten laten.
Een dergelijke waardeering kan niet
anders dan de verhouding tusschen le
ger en burgerbevolking ten goede ko
men. Laten de militairen door hun hou
ding en kleeding ook in de komende
dagen toonen deze sympathie waard te
zijn. Juist hun gedragingen in den om
gang met burgers zijn van grooten in
vloed op de mate. waarin militairen
zich bij het civiele deel onzer bevolking
populair kunnen maken.
„De stemming is uitstekend" verzekerden
ons vanmorgen verscheidene militairen. -
Wie het bovenstaande plaatje ziet, zal er
trouwens geen oogenblik aan twijfelen!
Een prachtig bewijs van die goede ver
standhouding leverden vanmorgen de be
woners van de Sophiastraat, die de aldaar
r~
gehuisveste militairen rijkelijk onthaal
den op koffie, thee, limonade brood en
fruit! Een der miliciens verzocht ons tele
fonisch spontaan uivó dezen de be
woners daarvoor hun hartelijker, dank
te betuigen! Hetgeen wij bij deze doen!
Het is ons uit den aard der zaak op het
oogenblik niet mogelijk ons een volledig
beeld te vormen van het verloop der mobi
lisatie over het geheele land, hoewel de be
richten, welke ons dienaangaande van el
ders bereiken, wijzen op een groote analogie.
Menschen, die ook de mobilisatie van
1914 van nabij hebben medegemaakt,
waren van meening, dat deze mobilisa-
satie een heel wat rustiger verloop had
dan 25 jaar geleden, waartoe ongetwij
feld ook het instituut der voor-mobili
satie in belangrijke mate heeft bijge
dragen.
In ieder geval kan naar waarheid
worden getuigd, dat zij in onze stad bui
tengewoon ordelijk en regelmatig is
verloopen.
Ook de requisitie van paarden en voertui
gen had een vlot verloop; voor de viervoe
ters was de Beestenmarkt de plaats van
samenkomst, waar honderden paarden uit
Leiden en naaste omgeving, in allerlei
grootte en dikte, elkaar rendez-vous g&ven.
Natuurlijk toonde het publiek ook voor
deze hippische reünie groote belangstelling.
KONINGINNEFEESTEN AFGELAST.
Het bestuur van de Ver. „Koninginne
dag" heeft in verabnd met den inter
nationalen toestand alle feestelijkhe
den ter gelegenheid van den eus. ver
jaardag van H.M. de Koningin afge
last.
Ook de Commissie voor de Kinder
feesten en de Leidsche Chr. Oranje-
Verecniging hebben besloten haar fees
telijkheden niet te doen plaatsvinden.
Van de zijde der Posterijen deelt men ons
mede, dat de dienst op Koninginnedag als
op een normalen weekdag zal functionnee-
ren.
In navolging van andere Rijksmusea is
het Rijkmuseum voor Geologie en Minera
logie van heden af gesloten.
Wat de dienstregeling der N.Z.H.T.M. be
treft, kan het volgende worden medege
deeld:
Van morgen af blijft de dienst der stads-
ritten en van die naar Oegstgeest onge
wijzigd.
De dienst van den Haag—Leiden—Noord-
wijk en Katwijk v.v. worden half uur dien
sten.
De dienst Haarlem—Leiden v.v. blijft
ongewijzigd.
ZWEMINRICHTING „DE HM".
Diploma-zwemmen.
In de Zweminrichting „De Zijl" vond
gisteravond onder groote belangstelling
het zak-diploma-zwemmen plaats. De na
volgende personen zijn geslaagd:
De jongeheeren: B A. J. Sonderen. Wim
Nolles. Abram Tiggelman. Bertus Witte-
man. Christiaan v. d. Bom. Henk Boter,
H. Koeken, Rudi Jung, Guss Gilein, Cor
nells Capel, Arie van Soest, Frans de Boer,
Kees Fuchs, Jan Fuchs, Joop Berendsen,
Mathie Nolles, Gijsbertus Vroomans te
Zoeterwoude en Wim v. d. Hoek te Lei
derdorp.
De jongedames: Loes Planje, Greetke
Sypesteyn, Lida Komman, Mientje Schalks
Beb Holbmeyer, Truus Zilvertant, AU
Rensing, Nel Baan, Loes van Veggel, Annie
Gijzenij, Tiske Berkhout.
De dames: Glazien Vogt, Toos Bouter,
Suze de Ridder, L. Grevens, W. Heester
man, J. v. Gils, C. M. Viele en A. Olivier.
En de heeren: J. Fallaux, van Zijl, J. J.
A. Pollmann en G. J. Leusden.
Waar geen woonplaats is vermeld, is deze
Leiden.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging: NV. „De Leidsche Courant"
Dagblad voor Leiden en Omstreken, Papen
gracht 3234. Overleden Commissaris: J.
F. X. Sanders, Leiden, d.d. 17 Aug. 1939.
DE AANKOMST DER EERSTE KLOKKEN.
De eerste elf klokken voor het Leidsche
Carillon, zijn, gelijk gemeld, gisteren ge
arriveerd. Bh wel per trailer van de klok
kengieterij te Heiligerlee, onder het toe
zicht vSn den heer A. H. van Bergen. De
eerste l'I klókken van de 47. die in totaal
verwacht worden.
Hieronder zijn reeds de twee grootste
exemplaren, ml. de C en de Cis. resp mét
een diameter van 1.52 M. en wegende 2200
K G. en met een diameter van 147 M. met
een gewicht van 1950 K G.
Wij zagen opschriften als „Vrijwillige
bijdragen der Burgerij brachten in Wil-
helmina's regeering het Carillon tot
stand". „De Leidsche Schooljeugd" en „Ik
beier blij met iederen slag den roem van
3 Octoberdag". De eerste der 11 stuks, die
thans gearriveerd zijn, wegen te zamen
ruim 10.000 K.G. Zij worden evenals de
rest der klokken, w.o. de Bourdon die nog
deze week zullen aankomen, voorloopig
op het plein van het Stadhuis geplaatst en
tegen een kleine entrée gedurende eenigen
tijd daar tentoongesteld. De opbrengst
komt het carillon-fonds ten goede.
In verband met den internationalen
toestand is alles op losse schroeven komen
te staan en valt in het geheel nog niet te
zeggen, wanneer de klokken te bestemder
plaatse zullen aangebracht worden.
De klokken zijn gekeurd door de Neder-
landsche Klokkenspelvereeniging, waar
van de voorzitter dr. Casparie den burge
meester zijn buitengewone tevredenheid
heeft betuigd over den schitterenden klank
Het vervoer dér Mfofcken van Heiligerlee
naar de Sleiitefêtad. oa. over den Afsftiit-'
Wjk. had eéh v)é)t veflOop
BRAND IN EEN WOONSCHUIT.
In den afgeloopen nacht omstreeks half-
drie is brand uitgebroken in een woofi-
huit, gelegen in het Galgewater, tegen
over perceel 184, en bewoond cfoor J. J. S.
De brand is waarschijnlijk ontstaan door
dat waschgoed en kleeren, dié bij een pe
troleumstel te drogen hingen, vlam heb
ben gevat. Door het vuur eh dén rook kon
den de bewoners (man, vrouw e"n kinderen)
de kamer niet meer door de deur verlaten.
Zij zijn toen uit een raampje geklommen
en hebben, door het water wadend, den
wal weten te bereiken. De politiebrandweer
heeft met drie stralen op de waterleiding
het vuur gebluscht. De woonschuit is mee-
rendeels uitgebrand.
Foto W. BLEUZÉ. Leiden.
De afkondiging van de algemeene mo
bilisatie dreigde ook in onze stad het zoo
nabije huwelijksgeluk van verscheidene
bruidsparen wreedelijk te verstoren en aan
de periode van ondertrouw een ongewenscht
verlengstuk te verleenen.
Maar dank zij de medewerking van den
chef van den Burgerlijken Stand, den heer
Diebeis, werd het een drietal paartjes mo
gelijk gemaakt de huwelijksboot vroeger
van wal te doen steken dan aanvankelijk
in de bedoeling lag. In het gebouw van
den Burgerlijken Stand aan den Stille
Rijn werden in den afgeloopen nacht, kort
na middernacht, drie huwelijken voltrok
ken.
Het ceremonieel bleef bij deze gelegen
heid strikt beperkt tot hetgeen wettelijk
is voorgeschreven; een paar houten plan
ken op schaven vervingen de deftige
groene tafel; geen vroolijke bruidskoets
bracht de paren naar de plaats van de
huwelijksvoltrekking, waar het gewensch-
te doel werd bereikt!
Onze foto toont het oogenblik, waarop
een der bruidegoms, de heer Hendriks
door zijn handteekening zijn verbintenis
voor het leven bekrachtigt.
DISTRIBUTIE.
De Burgemeester der Gemeente Leiden
brengt ter kennis der ingezetenen, dat zeer
spoedig een distributiestelsel zal worden in
gevoerd. waartoe voorloopigc Rijksdistribu
tiekaarten aan de ingezetenen, ingeschre
ven in het bevolkingsregister, tegen ont
vangbewijs moeten worden uitgereikt.
Ten einde deze uitreiking zoo vlot moge
lijk te doen verloopen worden reeds nu de
ontvangbewijzen per post aan de gezins
hoofden toegezonden. Op elk dezer ont
vangbewijzen staat aangegeven hoeveel
Rijksdistributiekaarten men daarop te zij
ner tijd kan ontvangen volgens de gege
vens van het bevolkingsregister. Indien dit
aantal niet overeen mocht stemmen met
het aantal inwonenden d.i. gezinsleden plus
inwonende verwanten, kostgangers, dienst
boden en kamerbewoners, richte men zich
onverwijld schriftelijk tot het distributie
kantoor, Stille Rijn 3. eerste verdieping, on
der opgave van naam. voornamen, geslacht,
geboorteplaats en geboortedatum var. elk
der inwonenden.
Men drage vooral zorg, dat deze ontvang
bewijzen niet te loor gaan. daar dit tot ern
stige moeilijkheden aanleiding kan geven.
Leiden, 29 Augustus 1939. 5485
De Burgemeester van Leiden,
f A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
KOSTWINNERSVERGOEDING.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
openbare kennis, dat aanvragen om kost
winnersvergoeding, in verband met het
onder de wapenen roepen van dienstplich
tigen. door belanghebbenden in persoon
moeten worden gedaan aan het bureau
Kostwinnersvergoeding, Breestraat 119, in
gang Wotsteeg, en wel:
op Woensdag 30 Augustus a.s. van 14
17 uur door hen wier familienaam begint
met de letters A. t/m. D.;
op Donderdag 31 Augustus a.s. van 9—
12 uur door hen wier familienaam begint
met de letters E. t/m. H. en van 1417 uur
met de letters I. t/m. N.;
op Vrijdag 1 Sept. a.s. van 912 uur door
hen wier familienaam begint met de letters
O. t/m. S. en van 1417 uur met de let
ters T. t/m. Z.
Bij de aanvrage dient het trouwboekje te
worden overgelegd.
De Burgemeester voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAiKHUYZEN.
Leiden, 29 Augustus 1939.
5486
MILITARIA.
Bij K. B. is benoemd tot reserve-majoor
bij het 4e regiment Infanterie de gep.
luitenant-kolonel H. M. C. van Dijk van
het Kon. Ned. Indische Leger.
Benoemd en aangesteld zijn bij het
reserve personeel der Landmacht tot re
serve-kapitein bij hun tegenwoordig regi
ment te rekenen van 24 Juni 1939 de
reserve-le luitenants P. d. Boer en V. J. van
der Lijke, beiden van het 6e Regiment
Veldartillerie.
VISCHPRIJZEN.
Tarbot 76—68 ct. per KG.; Tong f. 1.10—0.40
per KG.: Heilbot 9282 ct. per KG.: Groote
schol f.19 per 50 KG.; Middelschol f. 17.50—15
idem; Zet-schol f.1511.50 idem: Kleinschol f 12
5.70 idem; Schar f.6.503.60 idem; Poontjes
f. 1.100.65 idem; Kleinmiddel schelvisch f.10—
5.50 idem: Kleine schelvisch f.72.80 idem;
Groote gul f. 8.503.60 idem; Kleine gul f.4.70
2 idem: Wijting f. 2.401.30 idem; Makreel f.11
3.60 idem: Versche haring f. 3.153 idem; Ka
beljauw f.31—11 per 125 KG.; Vleet f.1 per
stuk; Leng 5039 per stuk; Koolvisch f.2519
per stuk.
Besomming IJmuiden.
Aangevoerd aan den afslag: 394 kisten versche
haring.
Besomming trawlers: Libra, IJm. 98. 305 man
den. f. 1220: Condor, IJm. 72. 215 manden, f. 760;
Hollandia, IJm. 78. 780 manden, f.2040; Zwarte
Zee. IJm. 94. 355 manden, f.1550; Claesje. R.O.
46, 275 manden, f. 850.
Loggers: SCH. 225 f.280; KW. 52 f.250.
KANTONGERECHT LEIDEN.
Niet aan dc verkiezingen deelgenomen.
Voorts moest een groot aantal personen uit
Leiden terecht staan, omdat zij op 19 April j.l.
niet aan de verkiezingen voor de Prov. Staten
alhier hadden deelgenomen. Slechts 8 personen
waren verschenen.
Het O. M. eischte in de meeste gevallen
„schuldig" maar zonder oplegging van straf.
Uitspraak conform.
Ongekeurd vleesch in vooorraad gehad.
Een slager alhier moest terecht staan, omdat
de keurmeesters by hem een partij varkens-
vleesch hadden aangetroffen, dat niet van een
goedkeuringsstempel was voorzien. Verdachte
erkende de overtreding. Hij verklaarde geen
tijd gehad te hebben om het vleesch te laten
keuren. De kantonrechter merkte op, dat ver
dachte zijn knecht opdracht gegeven had het
ingevoerde vleesch niet naar het Openb. Slacht
huis. maar direct naar de slagerij van ver
dachte te vervoeren. Het O. M. vond de over
treding zeer ernstig, en meende dat verdachte
het keurloon had willen ontduiken. Daar ver
dachte reeds meerdere malen was veroordeeld,
eischte het O. M. f20 boete of 10 dagen hechte
nis. De kantonrechter merkte nog op. dat r
verdachte nog onderdeelen van vleesch waren
aangetroffen, die tot bederf waren overgegaan,
maar daar verdachte hiervoor niet terecht
stond, veroordeelde de kantonrechter hem tot
f. 10 boete of 4 d. h.
Foto van Vliet.
DE VADWILLIGE VROUWELIJKE VK4LP.
ïen gewichtige functie
».inwemdigen mensch"
vervult op het oogenblik de kok, aan wien de zorg voor den
is opgedragen. Zijn helpers kijken belangstellend toe, wat de
kok vandaag zal schaffen.
Een beroep op de vrouwen in Leiden
éin OegstgeeSt.
In verband met den gespannen inter
nationalen toestand doet het bestuur van
de Vrijwillige Vrouwelijke Hulp een beroep
op de vrouwen van Leiden en Oegstgeest
om zich op te geven voor het verichten
van vrijwillige diensten.
Allen, die zich beschikbaar willen stel
len, worden verzocht zich op te geven,
dagelijks in het gebouw van de Vrijwillige
Vrouwelijke Hulp Gerecht 13 van 1017
uur en van 19!/220V2 uur. Ook zij. die in
deze omstandigheden hulp noodig hebben
(huisgezinnen, kantoren, winkelbedrijven
e.a.) worden verzocht dit op te geven aan
hetzelfde adres, op het bovengenoemde
uur.
De Wethouder van Sociale Zaken, de
heer J. J. van Stralen, is verhinderd mor
gen spreekuur tfe houden.
Prof. Barge gaf hedenmorgen zijn studenten eens geen onderricht in de ontleed
kunde en embryologie, maar inhet vullen van zandzakken ter bescherming
van zijn kliniek in het Boerhaavekwartier. Hierboven de hoogleeraar temidden van
zijn studenten, die zich door het inspireerende voorbeeld van hun leermeester, met
ïoile ambitie aan deae taak wijdden.
