Beschouwingen uit diverse
hoofdsteden
De doodstraf dreigt voor een
Nederlander
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Dinsdag 29 Augustus 1939
WEERBERICHT.
In Engeland
Hij vermoordde een land
genoot in Duitschland
AGENDA
„Europa is de meest gespannen en gevaar
lijke v/eek van de geheele na-oorlogsperiode
ingetreden aldus kenmerkt de Berlijnsche
correspondent van het „Hamburger Frem-
denblatt" den toestand, dien hij in zes pun
ten samenvat:
Ten eerste: Terwijl in de verschillende
hoofdsteden beraadslaagd wordt, heeft Po
len zijn mobilisatie tot een maximum opge
voerd. Het verschrikkelijke drijven tegen de
volks'-Duitschers gaat voort. Zoolang echter
de terreur duurt, kan een werkelijke ont
spanning niet intreden. Polen tracht bij
wijze van spreken het bloedige uitvechten
der problemen af te dwingen. Het beschikt
over een onbeperkte blanco-volmacht van
de Westelijke mogendheden.
Ten tweede: Nooit, tijdens de geheele cri
sis is eenigerlei concessie geëischt van Frank
lijk of Engeland, hetgeen bewezen wordt
door het antwoord-schrijven van Hitler aan
Daladier.
Ten derdeEngeland en Frankrij k bezitten
alleen mogelijkheid, om een oplossing tot
stand te brengen, zooals die in genoemd
schrijvtn geëischt wordt: Danzig en de Cor
ridor terug naar Duitschland.
Ten vierde: Het dramatische contact tus-
schen Londen en Berlijn, een uitwisseling
van opvattingen over den aard van de crisis.
Dultschland verdedigt daarbij zijn levensbe
langen en zijn recht op de afgescheiden ge
bieden en menschen in Polen.
Ten vijfde: De politiek van Duitschland is
vreedzaam. België. Zwitserland en Neder
land Is 100 procent garantie gegeven van in
achtneming hunner neutraliteit.
De Scandinavische landen, Zuid-Slavië en
andere landen, willen eveneens ver blijven
van het dreigende conflict. Duitschland be
grijpt dat deze landen de behoefte hebben
afzijdig te blijven van uiteenzettingen, die
hen niet aangaan.
Ten zesde: De gebeurtenissen in Slowakije,
waar men de Slowaaksche gemeenten mist
die Polen eigenmachtig en in tegenspraak
met de overeenkomst van Miinchen, aan zich
getrokken heeft.
„De Dultsche elschen in het Oosten te
rugkeer van den corridor en Danzig moe
ten ingewilligd worden. Zonder een oplos-
Barometerstand
Gistermiddag 2 uur: 769.
Hedenmiddag 2 uur: 767.
13UITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
Over vrijwel geheel West-Europa blijft de
luchtdrukverdeeling zeer vlak en onregelmatig.
De weinig beteekenende maxima, welke gister
morgen even ten Oosten van ons land en Zuió-
Duitschland waren gelegen, waren gisteravond
reeds van de weerkaart verdwenen. Bijna overal
in West- en Midden-Europa Is de luchtdruk
dalende. Vlakke minima In de onregelmatige
luchtdrukverdeeling geven aanleiding tot on-
weders, welke groote hoeveelheden regen ver
oorzaken. Zoo viel in den nacht op het vlieg
veld Twente 17 m.M. regen. In den nanacht en
vroegen ochtend kwam hier en daar nevel of
mist voor.
Het gebied van hoogen luchtdruk over de
Noorsche Zee is een weinig in be teekenis afge
nomen. In het verre Noord-Oosten is de wind
over het algemeen uit Noordelijke richtingen,
waardoor de temperatuur daalde. In Zuid-Scan-
dinavië is het nog veel warmer dan normaal.
De oceaandepressie behoudt een groote uitge
strektheid. Zij reikt, van de Spaansche kust tot
bij IJsland en Groenland en bracht op IJsland
vrij veel regen. In Ierland is lichte neerslag ge
vallen. In de Alpen is het weer zomersch warm.
De nulisotherm ligt boven 3500 meter hoogte.
WEERSOMSTANDIGHEDEN
Binnenland (7 u. 20 voorm.)
Den Helder: zwaar bewolkt, matige N.N.W wind,
temp. 20 gr. C., min. 18 gr. C.
Missingen: Zwaar bewolkt zwakke N. wind,
temp. 18 gr. C.. min. 17 gr. C.
De Bilt: Licht bewolkt, zwakke NN.W. wind,
temp. 17 gr. C., min. 12 gr. C.
Groningen: Zwaar bewolkt, zwakke O.N.O.
wind, temp. 18 gr. C., 15 gr. C. min.
Maastricht: zwaar bewolkt, windstil, temp. 17
gr. C., min. 15 gr. C.
Buitenland (8 uur voorm.).
Parijs: N.O. zwakke wind, 17 gr. C., opklarend
na mist.
Londen (Croydon): O. zwakke wind, 16 gr. C.,
mooi weer met veel bewolking.
Berlijn: Windstilte, temp. 17 gr. C.. betrokken,
na onweer en veel regen.
Nice: Windstilte, temp. 21 gr. C.. fraai weer.
Stockholm: O.N.O. zwakke wind, temp. 21 gr. C..
zwaar bewolkt.
LUCHTTEMPERATUUR.
9 uur voorm.: 16 gr. C. (61 gr. F,).
12 uur 'smidd.: 21 gr. C. (70 gr. F.).
HOOG WATER TIJDEN TE KATWIJK a. ZEE.
Voor Woensdag.
Voorm t.e 3 u. 58 min.; nam. te 4 u. 10 min.
W ATERTEMPERATUUR.
Zweminrichting „Poelmeer".
's Middags 12 uur: 20 gr. C,
Zweminrichting ..De Zijl",
'sMiddags 12 uur: 20 gr. C.
LICH'l OF VOOR FIETSERS e.a.
Dinsdag: 8.29 nam. tot 5.35 voorm.
MAANS Ol EN ONDERGANG.
39 Aug.: op 19 u. 21; onder 5 u. 39.
sing van het probleem van het Oosten zal
de wereld nooit rust krijgen."
Als een draad loopen deze zinnen door alle
commentaren van de Duitsche nieuwsbladen
De publicatie van de briefwisseling tus-
schen Daladier en Hitier door de Duitsche
propaganda wordt te Parijs beschouwd als
een politiek gebaar, dat bedoeld is. om de
Duitsche opvatting voor de openbare mee
ning te verdedigen.
Wat de Fransche openbare meening be
treft, deze was ingelicht over de ontwikke
ling van de Duitsche politiek van de laatste
maanden en zij weet de argumenten van
den rijkskanselier naar waarde te schatten
Zonder twijfel neemt men met genoegen
kennis van de hernieuwe verklaring, dat de
grenzen van Frankrijk geëerbiedigd zullen
worden, doch het Fransche karakter van de
provincies welke in den oorlog teruggewon
nen zijn, is nooit in twijfel gesteld en
Duitschland heeft geen enkel recht, van deze
provincies af te zien of er niet van af te zien
Verder merkt men op, dat de redevoerin
gen van den Fuehrer en zijn boek „Mein
Kampf" geen geruststellingen zijn voor
Frankrijk.
Wat Polen betreft, merkt men op, dat een
verdrag van goede nabuurschap tusschen
Duitschland en Polen is geteekend en dat dit
geruststellend was voot* Polen, zoolang
Duitschland elders de kaart van Europa wij
zigde. Nu deze wijzigingen voltooid zijn, is
het verdrag eenzijdig door Duitschland op
gezegd.
Toen dit verdrag nog van kracht was, wer
den herhaalde malen verzekeringen gegeven
over het recht van Polen en nadruk werd er
op gelegd, dat annexatie van Poolsch gebied
niet in overeenstemming is met de nationaal
socialistische leer, terwijl óók werd gezegd,
dat Polen een toegang tot de zee moet heb
ben.
Tegenover de bewering, dat in Polen een
groote Duitsche minderheid woont, staat het
feit, dat ook in Duitschland een Poolsche
minderheid woont. Bovendien zijn 700.000
Duitschers Poolsch geworden en niet twee
mlllioen, zooals Hitier heeft gezegd. Overi
gens is het rassenbeginsel vernield op den
dag, dat de Duitsche troepen Praag binnen
rukten.
Betreffende de berichten over de mishan
deling van Duitschers in Polen merkt men
op, dat hier nooit melding van is gemaakt
tijdens de duur van het verdrag. Opmerke
lijk is, dat wel meer dergelijke berichten
werden verspreid b.v. indertijd uithetSude-
tenland waar toen de Tsjechen de „mishan
delaars" waren.
Hitier heeft thans Danzig en den corridor
opgeëischt en dus heeft hij zijn eischen van
28 April uitgebreid. Indien die van thans
zouden worden ingewilligd, zou Polen van
de zee afgesneden zijn, waardoor het overge
leverd zou zijn aan alle pressies van zijn
buren.
De Duitsche politiek ls een politiek van
expansie. De inlijving van Oostenrijk en
Tsjechië kunnen zeker niet worden ver
klaard als herstel van de schade, welke
Duitschland door het verdrag van Versailles
heeft geleden.
De pers steunt deze opvatting volkomen.
Slechts een paar voorbeelden.
Saint Brice schrijft in de Journal onder
het opschrift „tragische ironie": Hitler, die
niet ophoudt den Duitschen hoogmoed op
te wekken, vraagt aan Engeland en aan
Frankrijk hun eigen eer te verraden. Hitier,
die niet pohoudt, het dictaat aan de kaak
te stellen, dat Duitschland is opgelegd na
een nederlaag in een door Duitschland uit-
gelokten oorlog, maakt er aanspraak op
Polen te onderwerpen aan een dictaat zon
der oorlog. De publicatie van dat verplet
terende document de door den Fuehrer
aan Daladier gerichte boodschap bewijst
hoezeer men gelijk had, met te wachten om
antwoord te zenden van Engeland, dat pas
gisteren is overgebracht en waardoor ge
legenheid wordt gevonden een laatste maal
een dilemma, dat reeds zoo vaak is aange
geven, te stellen. Het gaat er om te kiezen
eensdeels een vrede door samenwerking en
een regeling van geschillen door vrijelijk
aangegane overeenkomsten met eerbiedi
ging van de rechten van alle mogendheden,
en vooral de zwakke en anderdeels ge
weld en beslechting met kracht van wa
penen.
Wladimir d'Ormesson herinnert er in de
Figaro aan, dat Hitier eenzijdig de over
eenkomst van Muenchen heeft verbroken
en dat een aan het rijk volkomen vreemd
ras beroofd werd van de rechten in naam
waarvan het rijk had geëischt. dat het van
de 6udeten werd afgescheiden. Ten aanzien
van Polen heeft Hitier heiiiaalde malen
plechtig het recht erkend van een natie van
33 millioen inwoners op een uitweg naar
zee. Vormt de provincie Pommerellen dezen
uitweg soms niet
Te Londen ls men van meening, dat Hitier
nog kan kiezen tusschen toegeven aan
raadgevingen tot hehoud van den vrede, en
Europa dompelen in een catastrofe, waar
van men het einde niet zou kunnen voor
zien.
Intusschen bewaart Londen zijn koelbloe-
dgiheid. De zaken worden als gewoon ge
dreven, maar tegelijkertijd worden de mili
taire voorbereidingen en de maatregelen
voor passieve defensie voor de burgerbevol
king rustig en vastberaden voortgezet.
Het meest op den voorgrond tredende feit
uit den toestand is de eensgezindheid van
de Britse he openbare meening ten gunste
van een krachtige lijn van actie tot steun
van Polen en van zijn rechten op Danzig
en in den Poolschen Corridor.
De noodige politieke maatregelen voor
het geval de oorlog op uitbreken staat
liggen gereed en kunnen in enkele uren
tijds worden uitgevoerd. Zij beoogen de
instelling van een oorlogskabinet van
vermoedelijk zeven leden, met een uit
gebreider ministerie voor de verrichting
van het departementale werk.
Er is. volgens Reuter, reden aan te nemen,
dat Sinclair, de leider van de liberalen, on-
Een tweede Nederlander staat
terecht wegens medeplichtigheid.
(Van een specialen verslaggever).
MUNSTER, 28 Augustus.
Op de Schlossplatz in Munster marchee-
ren de soldaten. Legertreinen trekken voor
bij, kanonnen ratelen over de keien. Zwij
gend slaat het publiek het schouwspel gade,
dat diepen indruk maakt. Het ergste schijnt
te dreigen.
Maar ook in Duitschland gaat het leven
zijn gewonen gang. En het recht, het on
verbiddelijke recht, neemt zijn loop. Een
der zijden van de Schlossplatz wordt afge
sloten door een groot statig gebouw van
het Landgericht van Westfalen, waar
Maandagmorgen om 9 uur de gezworenen-
Rechtbank Is bijeen gekomen om recht te
spreken over een Nederlander, die een
landgenoot heeft vermoord. Een tweede
jonge man van Nederlandsche nationali
teit wordt medeplichtigheid aan het af
schuwelijk misdrijf ten laste gelegd, terwijl
beide beklaagden zich voorts hebben te
verantwoorden voor een moordaanslag op
twee andere Nederlanders.
In de groote zaal van het Schwurgericht
wordt op fluisterenden toon gesproken.
Beide verdachten zitten reeds in de be
klaagdenbank: een zeer onschuldig uit
ziende jonge man, op het oog nog bijna een
jongen en iemand met een minder gunstig
uiterlijk. Op de publieke tribune wijst men
naar den laatste en men fluistert: Dat ls
de moordenaar!
Tromgeroffel klinkt buiten en het geraas
van een legertrein wordt hoorbaar. Men
snelt naar het raam, veelbeteekende blik
ken worden gewisseld: men vreest den oor
log. Maar dan treedt de Rechtbank binnen,
de Duitsche groet weerklink, ramen worden
gesloten, de begint en degenen, die in deze
zaal bijeen zijn worden vele uren bezig ge
houden met een misdrijf, zoo weerzinwek
kend, dat men gerust kan constateeren, dat
een dergelijke moord in Nederland maar
zelden is voorgekomen.
„Petrus Bos sta op", klinkt de stem van
den president. En dan verheft zich de jon
gen met het onschuldige, bolronde gelaat,
van zijn zitplaats. Deze man met zijn
hooge, blonde kuif, is degene, die na rijp
beraad een onschuldige met bijlslagen den
schedel heeft verbrijzeld.
De president blijkt een jurist van groote
bekwaamheid te zijn. Op uiterst rustige en
zakelijke wijze leidt hij het verhoor. Geen
détail laat deze scherpzinnige rechtsge
leerde. Landgerichtsdhektor dr. Sailer, on
besproken. Bos schets zijn levensloop. Hoe
wel hij slechts gebrekkig Dultsch spreekt,
ls de hulp van den aanwezigen tolk bijna
niet noodig, want de president kan het
verhoor uitstekend volgen. Triest is het ver
haal van het jonge leven. Op 4 Maart 1915
is Petrus Matthëus Bos te Heer Hugowaard
geboren. Reeds twee maal ben ik veroor
deeld, zegt verdachte: eenmaal tot 4 en
eens tot 8 maanden gevangenisstraf we
gens diefstallen. De cynische kalmte, waar
mede Bos op alle vragen antwoordt, wek
ken verbazing. Met groote nauwgezetheid
en duidelijkheid geeft hij van alles een
schildering en niemand krijgt den indruk,
dat hier een geestelijk minderwaardige voor
zijn rechters staat. Hij vertelt, dat hij de
lagere school normaal en zonder zitten te
blijven, heeft doorloopen. Na den schooltijd
kwam hij in de leer bij een boer, waar hij
middellijk de uitnoodiging om toe te treden
tot de herziene regeering, zou aanvaarden,
doch de leiders van de arbeiderspartij zijn
niet zoo vrij in hun besluit, daar zij eerst
de heele arbeidersbeweging moeten raad
plegen en bij aanvaarding zelf willen aan
wijzen wie hunner zitting zullen nemen.
Wat dit betreft schijnt er in de partij een
groot verschil van meening te bestaan over
de vraag wie de beste parlementaire leider
Is, Attlee of Greenwood, daar velen de voor
keur geven aan Greenwoods leiding van de
oppositie gedurende Attlee's ziekte.
De vereischte raadpleging kan echter
wel geschieden en de vorming van een na
tionale regeering behoeft er niet noemens
waard door vertraagd te worden.
Voorts zouden in geval van nood aan alle
bezwaren in de conservatieve partij tegen
opneming en terugkeer in de regeering van
Winston Churchill, Eden en Duff Cooper het
zwijgen worden opgelegd en ruimte worden
gelaten voor een vrije en zoo breed moge
lijke keuze van ministers.
De „Tel." meldt nog:
De sterke politie-afzetting bij de ambts
woning van Chamberlain in Downingstreet,
blijkt niet overbodig te zijn. Onder de op
gewonden menigte, die bezorgd en met
nieuwsgierigheid het va-et-vient van diplo
maten en ministers gadeslaat, schijnen zich
lieden te bevinden, die de besprekingen
meenen te moeten beïnvloeden. Zoo had
gisteren een zekere Harrison, die al tever
geefs bij Hitier een dergelijke poging ge
waagd had, kans gezien de woning van
den premier binnen te dringen en Cham
berlain een Bijbel voor de voeten te werpen.
Hij achtte het absoluut noodzakelijk, dat de
premier een bepaalden tekst onder de oogen
kreeg. Gistermiddag wierp een ander voor
de woning van den premier een zwart
valies op straat, waarin zich zeventien
gummiballen bevonden. Het valies vloog
open en de ballen rolden de straat op. Er
ontstond een paniek onder de wachtenden,
want men meende, met een geheimzinnigen
bomaanslga te doen te hebben. Bij zijn
arrestatie verklaarde de man echter, dat
hij „alleen maar voor een vredesconferen
tie had willen demonstreeTen" hetgeen
overigens ook wel bleek, want aan de bal
len zaten strookjes met allerlei vredeslcuzen
er op. .Deze betooging is noodzakelijk", zoo
zeide hij. „want hier in Downingstreet spe
len eenige oude mannen met het leven van
millioenen menschen".
na 3 maanden al wegliep, toen hij oneenlg-
heid kreeg. Daarna oefende hij diverse be
roepen uit: hij werkte op de conservenfa-
briek te Noord-Scharwoude. hij was sla
gersleerling, waarbij hij geld verduisterde.
Een oom. die expediteur was, ontfermde
zich over hem, hetgeen hij beantwoordde
met een verduistering van aan hem toe
vertrouwde gelden. In 1935 werd hij sol
daat. Maar al spoedig begon het hem te
vervelen. Na 4 maanden heeft hij, toen hij
erg moe was, tijdens een oefening een
mitrailleur, welke hij moest dragen, neer
gesmeten. Hij stelde zich vreeselijk aan.
men moest hem op bed vastbinden. Hij
werd naar het hospitaal gebracht en later
ontslagen wegens geestelijke minderwaar
digheid. Het was maar comedie, zeide ver
dachte
Na gevangenisstraffen te hebben uitgeze
ten ging verd. naar Vellern in den Kreis
Beckum, niet ver van Münster. waar hij bij
den landbouwer Löckener te werk werd ge
steld. Zijn medebeklaagde, Kuiper ge
naamd, kende hij reeds in Nederland en
hij heeft hem overgehaald mee naar
Duitschland te gaan. In het begin bo
terde het niet best tusschen het tweetal,
maar later ging het beter.
Kuiper stond geheel onder mijn invloed,
zegt verd. Hij was bang voor me. Ik had
hem verteld, dat ik in Nederland in de ge
vangenis had gezeten en dat ik niets en
niemand vreesde. Ik heb hem meermalen
verzekerd, dat ik ook voor een moord niet
zou terugdeinzen.
Geraffineerde smokkelarij.
Verd. geeft daarop een uitvoerig relaas
van een zeer geraffineerde smokkelarij, die
verschillende in Duitschland wonende Ne
derlanders hebben bedreven. Twee van de
getuigen in deze zaak zitten voor deze zaak
in voorarrest, terwijl anderen zijn ge
vlucht. De in Duitschland werkende boe
renknechten en melkers mogen een groot
deel van hun verdiensten via de clearing
naar Nederland overmaken. Zij krijgen
daardoor 75 cent voor een Mark. Verschil
lende personen maakten die marken over,
gingen naar Nederland, incasseerden het
geld en kochten daar papiermarken voor
25 cent, welke ze weer naar Duitschland
smokkelden. Op die wijze verdrievoudigden
ze hun inkomen en maakten in Duitsch
land goeden sier. Bos ging geregeld bij Gla-
nerbrug over de grens en voerde dan in
Nederland genoemde transacties uit.
In Dortmund speelde hij de groote heer
en verboemelde in enkele dagen honderden
Marken. Maar nog had hij niet genoeg en
hij zon op middelen om meer te krijgen. Hij
wist, dat enkele Hollandsche melkers mo
torfietsen hadden. Hij kocht deze motor
rijwielen en deelde later aan de betrokke
nen mede, dat hij er niet aan dacht ze te
betalen. Ga gerust naar de politie aldus
zeide B. tot hen dan zal ik meteen iets
vertellen over het deviezen-smokkelen.
Van een zekeren Groen wist hij op uiterst
geraffineerde wijze een motorfiets in han
den te krijgen door het vervalschen van
een postwissel. Een van de motorrijwielen
gaf hij aan Kuiper cadeau en de andere
verkocht hij.
Twee van de benadeelden, Groen en Ol-
denburger, lieten het er echter niet bij zit
ten en vielen Bos steeds lastig. Toen zon
deze laatste op middelen om beiden uit den
weg te ruimen.
Ik had vreemde gedachten, zoo verklaart
B. aan de Rechtbank. Ik dacht, dat de ver
dwijning van Nederlanders in Duitschland
niet zou opvallen, omdat iedereen zou den
ken, dat ze naar Holland terug waren ge
gaan.
Een trein laten ontsporen
Telde u een menschenleven zoo licht?
vraagt de president.
Verd.': Ik dacht: in de wereld zorgt
leder voor zich zelf. Dat wilde ik ook. Nu
begrijp ik pas, dat ik verkeerd heb ge
daan. Ik heb er zelfs over gedacht een
trein te laten ontsporen en dan de rei
zigers uit te plunderen. Ik wilde Olden-
burger vermoorden om 250 Mark te krij
gen, die ik voor zijn motorfiets zou krij
gen.
Pres.: Hoe is het mogelijk. Was er bij u
dan geen enkele rem.
Verd.: Neen. Toen ik in Nederland in de
gevangenis zat heb ik al plannen beraamd
om iemand te vermoorden. Ik kreeg ech
ter geen kans om Oldenburger neer te
slaan, want hij kwam altijd te zamen met
Groen. Ik slaagde er ook niet in om een
vuurwapen te krijgen. Begin April heb ik
mijn moordplannen aan Kuiper mee
gedeeld, die er niets voor voelde, maar ik
legde hem mijn wil op. Hij verklaarde
zich ten slotte bereid om de bezittingen
van degenen, die ik zou vermoorden, op
te halen en te helpen de lijken te doen
verdwijnen. Kuiper, die vroeger in het
electriciteitsbedrijf is geweest, legde op
mijn verzoek een electrische geleiding
aan, welke op de deurknop werd aange
sloten. Ik verzocht toen Groen op een
avond bij me te komen. Ik ging zelf in
de kamer en sloot de geleiding aan in de
verwachting, dat G. de deurknop zou aan
raken. Maar de man kwam niet.
Toen beraamde ik een plan om Groen
en Oldenburger tegelijk uit den weg te
ruimen. Op Tweeden Paaschdag zouden
beiden bij me komen. Kuiper legde de
electrische geleiding aan. Wanneer een
van beiden door den electrischen schok
zou worden geraakt, zou Kuiper hem met
een bijl neerslaan en ik zou den ander
voor mijn rekening nemen. Maar toen het
er op aan kwam liep Kuiper, die altijd
had gedacht, dat ik mijn plannen toch
niet zou uitvoeren, weg. Groen raakte heel
voorzichtig de deurknop aan en consta
teerde dat deze onder stroom stond. Toen j
heeft hij zich met Oldenburger uit de voe- i
ten gemaakt.
Ik wil graag de doodstraf hebben.
Als de president er op wijst, dat verd. j
iblj het verhoor voor den rechter-commis-
Uaris de dingen nog erger heeft willen ma-
ken. door de zaak nog verschrikkelijke:
voor te stellen, spreekt de 24-jprige ver-
dachte met ijzig kalme stem de volgende
ontstellende woorden: ,Ik wii graag de
doodstraf hebben. Nu spreek ik de waar
heid. Ik weet zeker, dat ik de doodstraf
DAGELIJKS.
Pieterskerkgracht 9: Tentoonstelling leerlln-
genwerk „Ars Aemula Naturae". 10—17 uur (tot
4 September).
DIVERS ENs
's Dinsdags, Mare 13: Medisch Opvoedkundig
Bureau. 9)4—11 uur voorm.
Arbeidsbeurs (Levendaal)Iedere derde Dins
dag der maand consultatiebureau voor onvol-
waardlgen. 7—8 uur nam.
's Donderdags. Wljkgcbouw „Bethcsda" (Hoef-
straat 4446): Consu)tatiebureau voor Alo»-
bollsten. 8 uur nam.
s Donderdags: Inst. voor Praeventleve Ge
neeskunde (1ste Binnenvestgr.. 22). Inenting
tegen diphterlc. 3V4 uur 's middags precies.
's Vrijdags: Inst. v. Praeventleve Genees
kunde. Consultatiebureau v. Beroepskeuze. 4—9
uur nam.
BIOSCOPEN:
Luxor-Theater. Stationsweg: 8 uur nam.:
„De zoon van Frankenstein".
Eiken dag Dehalve Vrijdags ook om 2 u„ Zon
dag 2—7 en 8—11 uur
Trianon-Theater, Breestraat 31: 8 uur nam.
Eiken dag behalve Vriidags ook om 2 uur:
„Lach of ik schiet".
Zondag v. 2—7 uur doorloopende voorstelling.
Lido-Theater, Steenstr. 39: 2.30 en 8.15 u. mm.:
„Om een menschenleven".
zondag doori. voorstelling van 2—7 en 8.15 uur.
Casino-Theater, Hoogewoerd 49: 8 uur nam.:
„In den greep van den gorilla".
Zondag van 17 en van 811 uur. Woensdag
en Zaterdag ook 2.30 nam.
Rex-Theater, Haarl.straat: lederen werkdag
2 en 8 uur nam.: „De pastoor van Klrchleld".
Zondag van 3—7 uur doori. voorstelling en 8
uur nam.
Nova-theater (KatwiJk-aan-Zee)„Brand in
oud-Chlcago".
De avond-, nacht- cn Zondagdlenst der apo
theken te Leiden wordt van Zaterdag 26 Aug.
t/m. Vrijdag 1 Sept. a.s. waargenomen door de
apotheek C. B. Duyster, N. Rijn 18. tel. 20523.
Te Oegstgeest wordt deze dienst dan waar
genomen door de Oegstgeestsche Apotheek, Wil-
helmlnapark 8, tel. 26274.
krijg en in het aangezicht van den dood
liegt men niet.
De moord.
Dan doet Bos een omstandig verhaal
over den moord op den 36-jarigen Neder-
landschen melker Van Dam, die ln de
buurt een betrekikng had. Van Dam be
zat een motorrijwiel en dat wilde verd. tot
eiken prijs hebben om het te gelde te
maken. Op 23 April beraamde hij het plan
waarover hij te voren met Kuiper sprak,
die naar verd. zegt, meende, dat hij
blufte. Kuiper ging naar Van Dam en
verzocht dezen 's avonds hij Bos te ko
men, Van D. was gescheiden van zijn
vrouw en Bos lokte hem met de mede-
deeling, dat hij een mooi meisje voor hem
wist, waarmee hij zou kunnen trouwen.
Van Dam kwam des avonds, praatte een
tijdlang met den boer, toen Bos de koeien
molk en ging daarna met B. naar diens
kamer. Nadien is hij spoorloos verdwenen.
Sinds des middags vier uur had ik een
scherpe bijl op mijn kamer, vertelt Bos.
Toen Van Dam bij me kwam, sloot ik de
deur en ging op den rand van het bed
zitten. Van Dam plaatste zich tegenover
mij. Ik liet de radio spelen en begon toen
met Van D. over het meisje te praten. Ik
fantaseerde maar wat, want ik wist geen
meisje voor hem. Ik ging nog even naar
beneden om na te gaan of allen naar bed
waren en toen besloot Ik de voorgenomen
daad uit te voeren. Ik deed of ik me
wilde omkleeden. Van Dam draaide mij
den rug toe. Ik wilde toeslaan, maar zag
op het laatste moment een spiegel. Mis
schien zou Van Dam daarin iets kunnen
zien. Ik nam den spiegel van den wand.
Daarna greep ik den bijl en vermoordde
hem. Ik heb hem zijn portemonnaie en
een sigarendoos met papieren afgenomen
en ben naar Kuiper gegaan. Voor een be
looning van 35 mark liet deze zich over
halen te helpen. Op de motorfiets van v.
Dam gingen wij naar mijn huis, waar
Kuiper den doode verder van sieraden en
enkele kleedlngstukken beroofd heeft..
Het lijk droegen wij toen naar beneden,
waarna wij het per kruiwagen naar den
vijver reden en daar, verzwaard met stee-
nen lieten zinken. Tenslotte hebben wij,
aldus Bos, de kamer grondig gereinigd en
zijn naar de kamer van Van Dam gegaan
om alles mee te nemen, wat van onze
gading was. Na een paar weken, aldus
verdachte kwam de zaak uit. doordat men
ontdekte, dat Kuiper de sokken en de
schoenen van Van Dam droeg. Kuiper ver
telde alles en toen was er voor mij ook
geen reden meer te zwijgen en bij het
verhoor heb ik alles verteld.
Pres.: Waarom vermoordde u Van Dam?
Verd Om de 250 mark, die ik voor de
motorfiets zou krijgen.
Pres.: Ontzettend. Een moord voor
250 mark.
Verd.: Ik heb altijd anders geleefd dan
een gewoon mensch. Daarvan zijn mijn
vader en moeder de schuld, die veel te
goed voor me waren. Van mijn vijfde jaar
af heb ik regelmatig gestolen. Ik verdien
de doodstraf. Kuiper heeft onder mijn in
vloed gehandeld: hij was bang voor mij.
Bos geeft dan nog een uitvoerige schil
dering van zijn leven en geeft zelfs toe,
dat hij ln den beginne in- het geheel geen
wroeging heeft gehad.
De tweede verdachte.
Daarna wordt de tweede verdachte ge
hoord. Het is de op 1 Mei 1917 in Assen
delft geboren Kuiper. Hij zegt zelf, dat hij
achterlijk was, want op school bracht hu
het niet verder dan tot de tweede klas. Hij
is voordien niet met de politie in aanra
king gekomen. Overigens dekken de ver
klaringen van dezen verdachte, die van
Bos. De pres. rekent hem de medeplich
tigheid zwaar aan. Hij wijst er op, dat
deze verdachte niet heeft geschroomd een
ring van den vinger van den vermoorden
Van Dam te halen, terwijl hij diens sok
ken en schoenen heeft gedragen.
Het getuigenverhoor.
In den namiddag wordt een lange rU I
van getuigen verhoord, wier verklaringen
de uitvoerige mededeelingen van Bos en
Kuiper bevestigen.
Tenslotte worden enkele deskundigen
gehoord, waarop de zitting tot Dinsdag
morgen wordt geschorst.
2—2
