BINNENLAND GEMENGD NIEÜWS De inbraak bij Ihr. Pedel KERK- EN SCHOOLNIEUWS Luchtverkeer in de West sneller en geriefelijker LEID5CH DAGBLAD, Dinsdag 22 Augustus 1939 Derde Biad No. 24358 gOsie Jaargang Minister Bolkestein wil zich beraden Nieuwe mijnenlegger met een ouden naam Regenhoos in Hilversum Verhoogde frequentie stimuleert het passagiersvervoer Zes personen door den bliksem gedood VACANTIE-ADRES JONGSTE SPELLINGSBES LU ITEN NIET IN WERKING MET 1 SEPTEMBER J - Gisteren ls uitgegeven Staatsblad no 375, besluit van 10 Augustus 1939. tot wijziging der Koninklijke Besluiten van 8 Juni 1939 (Staatsbladen nos. 365. 366, 367 en 368) in zake de schrijfwijze der Nederlandsche taal. Het besluit heeft de strekking de inwer kingtreding van bovengenoemde Konink lijke Besluiten van 8 Juni 1939 vast te stel len op een nader te bepalen dag. De besluiten van 8 Juni, welke de spel lingsregeling van minister Slotemaker de Bruine inhielden, zouden op 1 Sepember b(j den aanvang van het nieuwe schooljaar in werking treden. Naar wfi vernemen is de datum van in werkingtreding verschoven omdat de nieuwe minister ,van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen, dr. Bolke stein, zich over het vraagstuk der spel ling in het algemeen wil beraden. Ook in verband met de vraag of een wette lijke regeling van de spelling niet de voorkeur verdient. in 1667 besloten de staten weer krachtiger tegen de zeeroovers in de Mlddellandsche Zee op te treden. Van der Zaan, die reeds geruimen tijd schout-bij-nacht was, ver trok op 1 Augustus 1668 met zeven Amster- damsche schepen naar de Middellandsche Zee, waar hij op 16 Maart 1669 tijdens een gevecht tegen drie Algerijnsche schepen doodelijk getroffen werd. Zijn stoffelijk overschot werd bijgezet in de Oude Kerk te Amsterdam. DE GROOTSTE ROLBASCULEBRUG VAN EUROPA. De „Willem van der Zaan" zal tevens als instructievaartui? worden gebruikt. OtlltifcLL IN Dl BINST UhNUAibN. Gistermiddag is de nieuwe mijnen- legger-instructievaartuig: „Willem van der Zaan" officieel in dienst gesteld, nadat het schip gistermorgen op de werf van de Ned. Dokmaatschappij te Amsterdam is overgenomen door vice- admiraal A. Vos, hoofd van de IVe af- deeling van het departement van defensie. De indienststelling geschiedde door den aangewezen commandant luitenant ter zee le klasse H. D. Lindner. Te half twee stelden de officieren en be manning zich op de voorplecht van het schip op, waarna de commandant het be vel gaf, vlag, wimpel en geus te hijschen. Or.der het snerpen van het bootsmans fluitje, terwijl de bemanning front maakte naar de vlag en salueerde, ging het dun doek aan voorsteven en achterplecht om hoog, terwijl de wimpel van den mast wap perde. Met een korte toespraak heeft de com mandant vervolgens het schip in dienst gesteld. Door het hijschen van den wimpel, zoo lelde hij, heeft dit schip zijn intrede ge daan in de Kon. Marine. Het Nederland sche volk dat het geld er voor heeft opge bracht, de ingenieurs en teekenaars van de marine en van deze werf en de arbei ders die er aan gewerkt hebben, hebben echter bijgedragen, dat dit schip in dezen vorm gereed is gekomen. Het is een mijnenlegger die aan alle moderne eischen voldoet. Door dit alles zou het echter nog geen oorlogsschip zijn als het niet op de juiste wijze zou worden gebruikt, door degenen aan wie H.M. de Koningin het heeft toe vertrouwd. Wat Zij van ons verwacht heeft Zij te kennen gegeven door de keuze van den naam, welke het schip draagt die van „Willem van der Zaan". Spr. schetste in het kort het leven van Willem v. d. Zaan, die zich geheel in dienst van het vaderland heeft gesteld, er alle offers voor heeft gebracht en zelfs zijn leven voor het vaderland heeft gegeven. De mijnenlegger „Wllem van der Zaan" tal tevens dienst doen als instructieschip. De watërverplaatsing bedraagt 1300 ton (Washington deplacement)de lengte is 70 meter, de breedte 11.20 meter en de diep gang 3.30 meter. Het schip is bewapend met twee kanonnen van 12 cm., vier mitrail leurs van 40 mm. dubbel affuit voor lucht afweer en twee mitrailleurs van 12.7 mm. op dubbel affuit, eveneens voor luchtaf weer. Het machinevermogen bedraagt 2200 lp.k. en de snelheid 15 knoopen per uur. Het leven van Willem van.der Zaan. Schout-bij-nacht Willem van der Zaan, naar wien het nieuwe marineschip is ge noemd, leefde van 1621 tot 1669 en heeft langen tijd als kapitein onder de Ruyter gediend. Onder den grooten admiraal, wiens tochten naar de Middellandsche Zee beschouwd kunnen worden als een leer school voor toekomstige vlagofficieren als Aert van Nes, Banckert, de Liefde en Sweers, maakte van der Zaan jarenlang de huistochten mee tegen de Barbarijsche zeeroovers. Reeds in den eersten Engelschen zee oorlog onderscheidde van der Zaan zich als hpltein in den slag bij Northforcland in Juni 1653, en na het sluiten van den vrede Jaakte hij zijn eersten tocht naar de Mid- "ellandsche Zee. Bekend is de uitnoodiging den Algerijnschen schout-bij-nacht, Alleman Basja Reys aan de Ruyter, tot duel tusschen den Algerijnschen bark. fttot nog toe de grootere galjoenen der J°Handsche vloot steeds ontsnapte naar g Algerijnen zeiden vanwege het te groote Machtsverschil en een gelijkwaardig Hol- *ndsch schip. Van der Zaan werd hiervoor aangewezen en kwam op de afgesproken P^ats, doch de Algerijn vertoonde zich Hij onderscheidde zich voorts op den Roemden tocht van de Ruyter naar West- »J.ai® bij den aanval op fort Cormantijn en, Iden tocht naar Chatham en in den ^juaagschen zeeslag, waarin hij de „Sev^n veroverde. Na den vrede van Breda 3D M. lange gevaarte op transport naar Hendrik Ido Ambacht. Gistermorgen is de bij de fabriek Schie dam het door Gusto-staalbouw vervaar digde brugklapgedeelte van de rolbascule- brug over de Noord bij Hendrik Ido Am bacht, op zes gekoppelde dekschuiten ge plaatst en op transport gesteld naar Hen- drik-Ido-Ambacht. Het gewicht van dit bruggedeelte be draagt circa 320 ton, de lengte 39 M., de breedte 18 M., de hoogte 7 M. Het laden geschiedde met de drijvende kraan Gusto en de drijvende bokken Ko lossus en Adelaar. Vandaag wordt het klapgedeelte aan het reeds op de bouwplaats te Hendrik Ido Ambacht gemonteerde gedeelte gekoppeld. Gerekend wordt, dat over ongeveer twee weken de brug voor de eerste maal zal worden kunnen bewogen. Deze rolbasculebrug zal de grootste van dit type in Europa zijn. WAAR VREEMDELINGEN NIET MOGEN KOMEN. De bewapeningsgebieden mogen alleen maar in bepaalde gevallen met speciale passen bezocht worden. In de Staatscourant van gisteravond wordt gepubliceerd een ministerieele be schikking. welke kan worden aangehaald als bewakingsvoorschrift 1939. Deze treedt in werking op 1 September 1939. In dit bewakingsvoorschrift wordt o.m. bepaald, dat toegang tot de bewakingsge bieden aan vreedelngen van buitenslands komende slechts wordt verleend langs een doorlaatpost gedurende de tijden, dat die voor den dienst geopend is. Het is aan vreemdelingen verboden zich, anders dan in een openbaar middel van vervoer, in de bewakingsgebieden eerste linie te bevinden buiten kust- en water wegen en buiten de daaraan of daarin ge legen gebouwen, getimmerten of vaartuigen waaronder begrepen de aanhoorigheden daarvan. Deze bepaling is niet van toe passing op de vreemdelingen, die hetzij op eerste aanvrage van een met de politiaire grensbewaking belast ambtenaar zich legi- timeeren als vreemdelingen wier verblijf in Nederland is toegestaan, hetzij op eerste aanvrage een te hunnen name gestelden en ter plaatse geldigen pas voor grensverkeer, of voor zooveel het Duitschers betreft „Grenzanweis" vertoonen. Deze passen geven aan de houders geen andere bevoegdheid zich in Nederland te bevinden dan binnen de bewakingsgebieden eerste linie. Zij kunnen alleen worden afge geven aan vreemdelingen, die voldoend be trouwbaar zijn te achten en aan zoodani- gen pas behoefte hebben hetzij voor de uit oefening van hun ambt of betrekking het zij uit hoofde van familiebelangen. De passen voor grensverkeer moeten wor den aangevraagd bii de brigadecomman danten der Koninklijke Marechaussee. ONDERNEMERSOVEREENKOMST IN DAMESCONFECTIE-INDUSTRIE. De Minister van Economische Zaken heeft aan de commissie, bedoeld in artikel 8 van de wet op het algemeen verbindend en on verbindend verklaren van ondernemers- overeenkomsten 1935, verzocht hem van advies te willen dienen inzake een verzoek tot algemeen verbindendverklaring voor den tijd van twee jaar van een onder nemersovereenkomst in de damesconfeotie- BLIKSEM IN SCHOORSTEEN GESLAGEN. Voor de derde maal tijdens dit zomer seizoen heeft een hevig onweer met zwaren regenval de gemeente Hilversum geteisterd en, evenals bij de beide vo rige gelegenheden, is de nieuwe Prinses Beatrixtunnel overstroomd door het water, dat van de omliggende, hoogere deelen der plaats in groote stroomen gistermiddag kwam afvloeien. Omstreeks vier uur konden de automa tisch werkende pompen, die de verkeers- tunnel onder de spoorlijn Hilversum-Amers foort moeten drooghouden. het binnenko mende water niet meer baas en begon zich op het diepste gelegen deel van den rijweg een plas te vormen, die weldra in omvang toenam, tot ten slotte in het midden van de tunnel ruim een halve meter water stond. Het autoverkeer baande zich met moeite een weg door de watermassa en tot groote hilariteit van het belangstellende publiek was de laatste wagen, die een kans waagde en halverwege steken bleef, de overvalauto van de Hilversumsche politie. Het water gutste aan weerskanten in groote stroomen de tunnel in en het water vlak bleef gedurig stijgen. Pas toen ook de fietspaden waren ondergeloopen en de over valwagen tot over de spatborden in het wa ter stond, verscheen er een vrachtauto, die met een kabel de gestrande politiemannen weer in veiligheid bracht. Het water in de tunnel bereikte omstreeks zes uur zijn hoogste niveau, ongeveer 75 cm. Het verkeer lag al dien tijd geheel stop, zoo dat de drukte bij de spoorwegovergangen weer zéér groot was. Daarna zakte het wa ter langzamerhand tot omstreeks half ze ven het fietsverkeer weer mogelijk werd. Gedurende het onweer is de bliksem in geslagen in de 40 meter hooge schoorsteen van de tapijtfabriek „Veneta" op den hoek van den Ooster Enghweg en den Lieberger- weg. Een groot stuk van de kraag werd ln fragmenten naar beneden geslingerd en kwam terecht op het oude ketelhuis, tegen woordig als smederij in gebruik. Er werden vele gaten in het dak geslagen, terwijl ook de lantaarn in het dak van het magazijn werd verbrijzeld. Vele arbeiders werden door den luchtdruk tegen den grond gesmakt zonder letsel te krijgen. Een merkwaardige omstandigheid is het, dat de schoorsteen voorzien is van een blik semafleider, die ongeveer vier meter boven de kraag uitsteekt. BOERDERIJ INGESTORT. Gisteravond omstreeks half zeven is de boerderij, bewoond door den landbouwer H. v. d. Boom te Vorstenbosch, gemeente Nistelrode, plotseling ingestort. De landbouwer had met zijn zoon werk zaamheden verricht in het achterhuis en omstreeks half zeven verlieten beiden de boerderij om zich naar het erf te begeven, waar een wagen geladen moest worden. Juist op het moment, dat de zoon buiten was en de vader zich nog in de deurope ning bevond, weerklonk een heftig gekraak gevolgd door het donderende geraas van vallend puin. Het bleek, dat de boerderij was ingestort. V. d. Boom Sr. werd door neervallend puin en dakpannen aan het hoofd getrof fen en niet ernstig gewond. Hij slaagde er in tijdig weg te komen. In verband met de warmte bevonden de andere huisgenoo- ten zich buiten de boerderij, zoodat het on geluk nog goed is afgeloopen. De materieele schade is vrij groot. De instorting is waarschijnlijk veroor zaakt doordat het achterhuis te vol gela den was met den nieuwen oogst. N.R.Crt. industrie. Deze overeenkomst omvat een regeling van uniforme leverings- en beta lingsvoorwaarden voor japonnen-confectie en is bestemd om in de plaats te treden van de overeenkomst, die met ingang van 2 November 1938 voor den duur van één jaar algemeen verbindend is verklaard. „BENADEELDE" INBREKER DEED ZIJN BEKLAG BIJ DE POLITIE. Zooals men zich herinnert werd in den nacht van 10 op 11 Augustus j.l ingebroken in huize „Schaepenburgh" te 's-Graveland, bewoond door jhr. mr. C. Dedel. den secretaris van Z.K.H. Prins Bernhard. Zevenhonderd gulden werden gestolen. Toen dezer dagen rechercheur Blonk van het bureau Marnlxstraat te Amster dam, die een goede bekende bij de Jorda- ners is, van vacantie thuis kwam, vond hij een mededeeling van een Jordaner. die hem verzocht zich met hem in verbinding te stellen, omdat hij een belangrijke bood schap voor hem had. Rechercheur Blonk maakte binnen het uur een afspraak met den man, die hem een belangwekkend ver haal deed. Hij zou de dader zijn van een inbraak op Huize ^Schaepenburgh". met nog twee kameraden, wier namen hij in een adem noemde. Namen van mannen uit de Jordaansche onderwereld, welke een zeer bekenden klank voor den rechercheur had den. De man gaf dit geval bij de politie aan, zoo beweerde hij althans, omdat hij door zijn kameraden bedrogen was. Hij was bij de verdeeling van den buit door de beide anderen benadeeld: de portie, welke op zijn deel viel, was te weinig naar zijn zin. dat nam hij niet en daarom had hij de zaak nu maar .stukgemaakt". De zaak van den inbraak is in handen van de marechaussee te Bussum en dus gaf het bureau Marnlxstraat de verdere behan deling door naar Bussum. De man. die de oplossing van de inbraak voor de politie en justitie tot gesneden koek had gemaakt, werd op transport gesteld naar deze plaats. Bij zijn verhoor door de marechaussee te Bussum legde hij echter geen positieve ver klaringen af en men kreeg hier sterk den indruk, dat de man min of meer fanta seerde. Hij werd daarom wederom op transport gesteld naar Amsterdam. Opgehelderd is deze zaak dus nog niet en een verder onderzoek zal plaats vinden. PREDIKBEURTEN. Leiden Geref. Gem. (Nieuwe Rijn): Woens dag nam. 8 uur. ds. Lamain van Rotterdam. Bodegraven Geref. Gem.: Woensdag nam. halfacht, ds. A. Verhagen van Middelburg. Waddinxveen Gebouw Centrum: Woensdag nam. halfacht, ds. de Rover van Vlaardingen. NED. HERV. KERK. Aangenomen naar Nijehaske-Heerenveen (als hulppred.) A. de Kleine, cand. te Groningen. Naar Eindhoven (toez.) H. J. F. Wesseldijk te Schoonebeek. GEREF. GEMEENTEN. Bedankt voor Leiden A. v. Stuyvenberg te Benthuizen. BAPT. GEMEENTEN. Bedankt voor Arnhem J. B. de Neef te 's Gra- venhage. Ds. P. BONGERS. HARTJESDAG IN AMSTERDAM. Over het algemeen een rustige avondw Het is in Amsterdam weer Hartjesdag ge weest en deze heeft waarschijnlijk alle records aan bezadigdheid geslagen al moest de politie in de Dapperstraat, van oudsher een roerige omgeving op dergelijke avonden optreden, enkele charges uitvoe ren en een twaalftal jongens arresteeren, die te rumoerig waren. Ook op andere punten van de stad moest de politie tegen jeugd optreden. Oudere inwoners van de hoofdstad, die over rijpe Hartjesdagervaring beschikken, zijn tot de conclusie gekomen, dat deze „feestavond" wel spoedig tot het verleden zal behooren. En dat is maar goed ook, want de „feestelijkheden" ontaarden de laatste jaren in zinlooze relletjes. LIJK AANGESPOELD. Het lijk van den Rotterdammer J. P. O., die op 18 Augustus bij het zrwemmen in zee is verdronken, is gistermiddag aan het Noorderstrand te Scheveningen aange spoeld. Het is overgebracht naar het zie kenhuis aan den Zuidwal te Den Haag. West-Indic wordt door het vliegtuig, en dan in het bijzonder door de K.L.M. vliegtuigen, meer en meer ontsloten. Het is verheugend, dat in de afgeloo pen maanden een e~'.ra stijging in het aantal vervoerde passagiers kon wor den waargenomen. Ongetw';feid is dit in de eerste plaats toe te schrijven aan de hoogere frequentie van de diensten, die tusschen de eilanden Venezuela en f umbia worden onderhouden. Na een bestaan van vier en een half jaar kan deze overzeesche afdeeling van de Ko- tinkiijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën tevreden zijn over het reeds bereikte resultaat. En nog steeds is er een gestadige vooruit gang waar te nemen, hetgeen wel het beste geïllustreerd wordt door het op voeren van de frequentie der diensten. Zoo ziet de nieuwe tijdelijke ilenstrege- ling van de West er ongeveer als volgt uit: In de eerste plaats is er een dubbeldaag- sche locale dienst Curacao—Aruba, waar naast op alle werkdagen een dienst Cura- cao-Aruba-Maracaibo onderhouden wordt Deze laatste wordt een maal per week door getrokken naar Barranquilla Voorts is de frequentie tusschen Curacao en La Guaira opgevoerd, met dien ver stande, dat er van Maandag tot en met Vrijdag een dagelijksch verkeer ln beide richtingen tot stand is gekomen, terwijl op Zaterdag de dienst Trinidad—Curacao een tusschenlanding te La Quaira uitvoert. De grootere frequentie op de lijn naar La Guaira bevordert in niet geringe mate het ver r met de beide oliecentra in Oost- Venezuela, n.l. Guanta en Caripito. Het aantal diensten tusschen Trinidad en Barbados werd van drie tot vier ver hoogd. waardoor betere aansluiting wordt verkregen op de binnenloopende schepen De eenmaal wekelijksche dienster, op Coro en Bonaire worden ook in dit schema gehandhaafd. De stijging in het passagiersverkeer op het West-Indische luchtnet spreekt el duidelijk uit het feit, dat in de eer ste elft van de maand Juli 190 passa giers vervoerd werden tegenover 660 r ssagiers in de eerste helft van Aug. een stijging dus van ongeveer 30%. JONGE MAN VERDRONKEN. Tot laat in den avond hebben rijks- en gemeentepolitie gisteren gedregd naar het hik van den 28-jarigen van Wijk, die waar schijnlijk verdronken is in een waterkolk op de Uiterwaarden onder Maurik. De jonge man was gisteren naar de weide gegaan om een hit te halen. Toen hij veel langer wegbleef dan noodig, maakte de fa milie zich ongerust en stelde een onderzoek in. Niet ver van den waterkant vond men zijn kleeren en een handdoek en men be greep dat een ernstig ongeluk gebeurd moest zijn. De hit was. zooals wel vaker gebeurt, naar een eiland midden in de kolk gezwom men. Waarschijnlijk heeft van Wijk, die niet zwemmen kon, getracht dit eilandje door hei. water te bereiken en is hij daarbij in de diepte verdwenen. Met een speurhond uit Arnhem heeft men nog getracht het spoor te vinden, doch dit leverde geen resul taat op. VAN BRUGLEUNING GEVALLEN. De 15-jarige A. B. S„ uit de Mytenstraat te Den Haag, was gistermiddag aan het spelen op de leuning van de brug op het Veluweplein. De jongen viel en kwam terecht op de steenen kade. De gemeente lijke geneeskundige dienst vervoerde hem naar het ziekenhuis aan den Zuidwal. waar bij met een schedelbasisfractuur werd op genomen. A.s. Zaterdag viert ds. P Bongers. em. predikant der Ned. HeKerk wonende te Utrecht, zijn 80sten verjaardag. Pieter Bongers werd 26 Aug. 1859 te Nieuw-Lekkerland geboren. Hij bezocht het gymnasium te Doetinchem en studeer de aan de Rijksuniversiteit te Utrecht theologie In 1884 candidaat geworden in Gelder land. aanvaardde ds. Bongers 12 April 1885 het predikambt te Ameide en Tienhoven sprekende over Rom. 1:16. In 1888 vertrok hij naar Eemnes-Buiten welke standplaats hij in 1890 met Zevenbergen verwisselde. In 1394 werd ds. Bongers predikant te Ka- merlk waar hij is werkzaam geweest tot dat het Prov. Kerkbestuur van Utrecnt hem op zijn verzoek met ingang van 1 Oc tober 1933 na een diensttijd van ruim 48 jaar eervol emeritaat verleende. Ds. Bongers heeft in vroeger jaren in het Herv. kerkelijk leven een zeer vooraan staande plaats ingenomen. 24 jaar maakte hij deel uit van het Prov. Kerkbestuur van Utrecht, waarvan hij 10 jaar president was. 18 jaar was hij lid van het Prov. College van toezicht op het, be heer van de kerkelijke goederen en fond sen en 10 jaar was ds. Bongers ook lid van de Alg:. Synode der Ned. Herv. Kerk, ter wijl hij eenige jaren deel uitmaakte van de commissie tot behartiging van de gees telijke belangen der Hervormden in de mijnstreek. Ook was hij lid van de com missie van voordracht voor de benoeming van kerkelijke hoogleeraren. De ring Mij drecht diende hij 32 jaar als praetor- quaestor. Onder groote belangstelling mocht de 80-jarige in 1935 zijn gouden ambtsjubi leum vieren bij welke gelegenheid hij in zijn eerste gemeente een gedachtenisrede hield. „Pardon ik ben bezig schilderijen op te hangen!" TE WATER GERAAKT EN VERDRONKEN. Gisteren is de bijna 6-jarige Arie Dolf van Schelt bij het spelen te water geraakt in de gracht langs de Hagenstraat te Meppel. Eenige personen doken naar het ventje, doch hun hulp kwam te laat. Na een kwar tier zoeken is het jongetje levenloos opge haald. BUITENLANDSCH GEMENGD. Gistermiddag heeft boven Londen een onweer gewoed. De bliksem is ingeslagen in een publieke schuilplaats in het Valen- tinespark in de voorstad Ilford Hier wer den zes personen gedood en vijfien ge wond. Dertig personen hadden hier een toevlucht gezocht. Vergeet niet vóór Uw vacantie onderstaand biljet aan ons toe te zenden Onder geteeken de week kwartaal N< abonnf wonende (straat). wenscht het LEIDSCH DAGBLAD" vanaf tl nuopgezonden te hebben aan onderstaand adres: tegen vergoeding van benuodigde portokosten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 9