Bevolkingsadministratie en
buurtfondsen te Leiden
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Vrijdag 2f iuïi 1939
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
HBiTKLÈTNE
MÊfSJEMET'
DE ZWAVELSTOKKEN
Een historische terugblik
PREDIKBEURTEN.
VOOR ZONDAG 28 JULI.
Benthuizen Ned. Herv. Kerk Voorm.
halftien (o.t.) leesdienst; nam. 6 uur. ds.
Bieshaar.
Geref. Gem.: Voorm. halftien en nam. 6 uur
(o.t) ds Stufjvenberg.
Bodegraven Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
uur. ds. Klüsener en nam. halfzeven, ds. J. Slok
van W(jk bü Heusden.
Lokaal de Ster: Nam. 7 uur ds. Klüsener.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. halfzeven
ds. Dam.
Ev. Luth. Kerk: Voorm. 10 uur ds. Gronbrh.
Geref. Gemeente: Voorm. 10 en nam. half
zeven. leesdienst.
Evangelisatie Beursgebouw: Nam. 6 3/4 uur,
de heer M. D. Voskuil te Den Haag.
Boskoop Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien
en nam. 6 uur. ds. J. Batelaan van Stavenisse.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 6 uur
ds. Petersen.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
6 uur ds. Kleissen.
Rem. Geref. Gem.: Voorm. 10 uur, ds. A. C.
de Regt van Bergen N.H.
Geref. Gem.: Voorm halftien en nam. 6 uur
leesdienst.
Hazcrswoude Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
en nam. 7 uur, ds. Goslinga van Utrecht.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. 7 uur,
dr. W. H. Gispen van Delft.
Hoogmade Ned. Herv. Kerk: Voorm. half-
elf. ds. van Sinderen.
De Kaag Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur,
ds. Tolon van Vlajardingen.
Katwijk aan den R(jn Ned. Herv. Kerk:
Voorm. halftien. en nam. 6 uur. ds. E. War-
molts.
Geref. Kerk: Voorm. halftien. ds. H. Mete
ring: nam. 5 uur. candidaat van Minnen uit
Bergen.
Katwük aan Zee Geref. Gemeente. Remi
sestraat: Voorm. 10 en nam. 5 uur, leesdienst.
Geref. Kerk: Voorm. halfnegen en nam. half
zeven. ds. Overduln. van Arnhem.
Geref. Kerk: Voorm. halfelf en nam. halfvijf
ds. Teeuwen van Heerde.
Koudekerk a. d. R(jn Geref. Kerk: Voorm.
10 en nam. 7 uur. ds. Haspers.
Herv. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. half
zeven. ds. Van Bimbergen.
Leiderdorp Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.
(HA.) en nam. half zeven (Dankz.), ds. Stree-
der.
Kinderkerk (Kerklaan 2): Voorm. half elf de
heer J. Werner.
Geref. Kerk: Voorm. half tien en nam. half
zeven. ds. J. Wagemaker uit Willemstad.
Leidschcndam Ned. Herv. Kerk: Voorm.
10 en nam. 5 uur, ds. Vermet.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur. ds.
Boukema.
Lcirauiden Ned. Herv. Kerk: Voorm. half
elf. ds Van Beusekom van Aarlanderveen.
Nieuwkoop Ned. Herv. Kerk: Nam. 2 uur
ds A. J. van Wijngaarden.
Rem. Kerk: Voorm. 10 uur. ds. L. W. van
Wijngaarden.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur. leesdienst; nam.
half acht, ds. Bos uit Alphen a. d. Rijn.
Nicuwveen Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.
ds. Brink.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur, leesdienst; nam.
7 uur. ds Speelman.
Evangelisatie: Voorm. 10 en nam. 7 uur. de
heer Van Scherpenzeel.
Nieuw-Vennep Ned. Herv. Kerk: Voorm.
10 en nam. 7 uur ds. A. M. Lazonder.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. half
vier. ds. Smllde.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. half elf en nam.
4 uur. Preeklezen.
Noorden Ned. Herv. Kerk: Voorm. half elf.
de heer Van Tellingen van Leiden.
Geref Kerk: Voorm. half elf en nam. half
acht, dé heer Schnijtzer, cand. te Amsterdam.
Noordw^kerhout Ned. Herv. Kerk: Voorm.
10 uur, ds. Van Noort.
Oegstgcest Groene Kerkje: Voorm. 10.15 u.
zendeling G. B. Starrenburg.
Pauluskerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur, ds. T.
J. Jansen Schoonhoven.
_Ver. v. Vryz. Herv. (Willem de Zwtfgerkerk)
Geen dienst.
Sassenheim Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en
nam. 5 uur ds. KriJkamp.
Geref. Kerk: Voorm. half tien en nam. 5 u.
ds Kuiper.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. De Bruijne.
Gemeente Gods: Voorm. 7 u. Paster Shappel.
Ter Aar Ned. Herv. Kerk: Voorm. halfelf
ds. A. J. van Wijngaarden van Nieuwkoop.
Geref. Kerk: Voorm. halfelf en nam. half-
acht preeklezen.
Valkenburg Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
uur en nam. halfzeven, ds. Veldkamp.
Geref. Kerk: Voorm. halftien, de heer Minne
Thcol. Cand. te Bergen en nam. 5 uur, ds.
Meijering van Katwijk-Binnen.
Voorhout Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur
(Heilig Avondmaal) en nam. 5 uur (Dankzeg
ging) ds. Klomp.
Waddinxvcen Ned. Herv. Ker: Voorm. 10
uur, ds. van Dijken van Gouda en nam. half-
acht, de heer de pater van Haastrecht.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. 6 uur,
cand. van den Boom van Rotterdam.
Oud-Geref. Gemeente: Voorm. 10 uur en
nam. 6 uur. ds. van der Kraats.
Warmond Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
uur, ds. de Bel.
Wassenaar Ned. Herv. Gem.: Gebouw voor
Chr. Belangen (Schoolstraat 6) Voorm. 10,05
uur. dr. H. J. Honders en nam. halfzes, ds. A.
Blanson Hènkemans. pred. te Groesbeek.
KievietskerkVoorm. 10,15 uur. J. Dirkse,
hulpprediker.
Woubrugge Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
uur en nam. 7 uur. ds. Doornebal.
Ger. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. halfacht
ds. Dronkers.
Zevenhoven Ned. Herv. Kerk: Voorm. half
elf. ds. C. A. van Harten.
Geref. Kerk: Voorm. halfelf en nam. halfacht
de heer C. v. d. Bom. cand te Amsterdam.
Zoetermeer Ned. Herv Kerk: Voorm. 10 u.
ür. j. j. Woldendorp (Coll. voor het tekort
Wijkgebouw)nam. halfzeven, dr. Woldendorp.
Geref. Gemeente: Voorm. halftien en nam.
7 uur, leesdienst.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. half
zeven, ds, Versluys.
Vereen, tot Verbreiding der Geref. Waarheid:
Voorm. 10 uur en nam. 7,15 uur, de heer v.
Hoeven van Waddlnxveen.
Ver. van Vrijz. Hervormden: Nam. halfzeven
«s. J. B. Th. Hugenholtz van Ammerstol.
Zocferwoude Ned. Herv. Kerk- Voorm. 10
uur de heer Lefeber. 'ber. pred. te Ex Morra.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur «Bediening
H. Avondmaal) en nam. 7 uur (Dankzegging
H. Avondmaal) ds. Pop.
Geref. Kerk: Vobrm. 10 uur en nam. 7 uur,
ds. Zwaan.
Rem. «Geref.) Gemeente: Voorm. 10.15 uur,
meJ. ds. Günther.
NED. HERV. KERK.
Aangenomen naar Gelselaar. P. L. Schoon-
neim. cand. te Utrecht; naai- Groningen (vac.
A- de Visser), dr. H. v. Oyen te Breda.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP.
Bednkt voor Workum, A. J. van der Sluis te
Giethoorn.
Men schrijft ons:
We komen allen op gezette tijden met
den stadsdienst van het bevolkingsregister
ln aanraking. Een modern bureau; ge-
ruischloos glijden over sleden de laden
open en slechts een oogwenk, of de be
trokken kaart onthult geheimen, die me
nigeen gaarne binnenskamers houdt. De
leek staat verbaasd over de accuratesse
van dit administratieve apparaat en men
voelt dat hier een ontwikkeling van jaren
lang een rol moet spelen. Een vriendelijke
mededeeling lichtte ons voor, dat het te
genwoordige stelsel van kaarten eerst van
1923 dateert en dat daarvoor registers,
„vastbladige boeken"! werden gebezigd.
De herinnering aan de laatste zal bij
vele burgers nog levendig zijn. Het waren
machtige folianten, tientallen kilogram
men zwaar, en van een formaat om van
te schrikken. Doorgaans was toen het per
soneel aan hooge lessenaars opgesteld,
zooals men nog een enkele maal een nota
riskantoor ziet ingericht. De bureaux had
den dan ook een gansch bijzonder karak
ter. Al lang verdwenen gebruiksvoorwer
pen, tabakspot met kalken pijpen, de
ouweldoos en andere zaken vormden het
opluisterend materiaal, waarvan geen spoor
meer over is. Bij menigeen zal het secre
tarielokaal van vroeger opdoemen als een
doorwalmd vertrek, waarin hij bekende
verschijningen zal terugzien, vriendelijk en
ouderwetsch en niet meer van onzen tijd.
Toen. wij schrijven thans 1888, mankeer
de aan het Leldsche bevolkingsregister, het
noodige en een voordracht van het dage-
lljksch bestuur aan den Raad licht ons ln
hoe de bijhouding in zijn werk ging. Op
30 April van dat Jaar deelden B. en W.
mede:
„De controle op de bijhouding van de
„bevolkingsregisters en het toezicht op de
„verhuizingen wordt ln deze Gemeente
„uitgeoefend door 39 Heeren der Gebuur
ten met een dergelijk getal Raden, die bij
„ontstentenis van de eerstgenoemden ln
„hun plaats optreden. Deze regeling werd
„laatstelijk vastgesteld bij Raadsbesluit van
„den 21 November 1819 (Gemeenteblad
„No 10)".
„In weerwil echter van dit talrijk perso
neel, hetwelk ls geroepen daarop toe te
„zien en wat uit den aard der zaak tot veel
„omslag aanleiding geeft, leert de erva-
„ring, dat niet voldoende kennis wordt ge
dragen van de verhuizingen van gezin
nen, van kamerbewoners en van dienst
bare personen, zoowel bij vestiging van-
„als bij vertrek naar elders en bij verhui
zing binnen de gemeente zelve."
„Behalve dat aan de Heeren der gebuur-
,.ten jaarlijks eene geringe tegemoetko-
.ming voor schrijfloon en andere uitgaven
„wordt toegekend, genieten de heeren en
„raden der gebuurten geene bezoldiging
„en de ingezetenen die zich eene benoe-
.jning als zoodanig wel willen laten wel
gevallen, hebben in den regel hun tijd te
„veel voor eigen zaken noodig, dan dat zij
„zich genoegzaam kunnen bezig houden
„met de taak, die hunne betrekking hun
„oplegt."
Doorgaande zegt het College, dat er al
dus te weinig aanraking is tusschen eener-
zijds de inwoners en de heeren der gebuur-
ALGEMEENE SYNODE DER NED. HERV.
KERK.
n.
In de gisteren te 's-Grawenhage voort
gezette 124e vergadering van de Algemeene
Synode der Ned. Herv Kerk opende de
president de zitting met gelbed. waarna de
agenda werd aangevuld.
Vervolgens werd op zijn verzoek tegen
1 April as. op de meest eervolle wijze
ontslag verleend aan den secretaris der Sy
node, ds. D. den Breeims. emeritus predi
kant te 's-Gravenihage, terwijl de Synode
haar spijt over zijn weggaan tot uitdruk
king brengt.
De volgende ooirumisstes worden samen
gesteld:
Voor de nieuwe wetsvoorstellen: de hee
ren prof. dr. F. W. A. Korff van Leiden:
ds. J. Boonstra van Gieten; ds. J. Hoekstra
van Tornaard; ds. L. Boer van Sdhevenin-
gen; ds. L. S. van Zwet van Almelo en
J. W. Bolt, crud-ouderiingen te Groningen.
Voor de tabellarische verslagen der
examina: de heeren ds. R. Blontmaert van
Middelburg en Ir. J. J. C. Hardenberg,
oud-ouderling te Scheveningen.
Voor de consóderatlënde heeren ds.
P. de Bruyn van Driebergen, dr. G. Oort-
huys van Amsterdam; dr. W. H. Weeda
van Oosterland en Ir. P. Wolffensperger
van Zwolle.
Voor de stukken ter behandeling: de
heeren dr. M. J. A. de Vrijer van Utrecht:
de J. J. C Karres van Apeldoorn: ds.
H. H. Brudherus Cleveringa van Middel-
stum; ds. W F. Kieboom van Bergen
(NK.ldr. G. Oorthuis van Amsterdam:
E. H. Baron Prisse van Ulfenhout: mr C.
de Roon Swaan te Veip; en dr. J. Petlaar
van Assen..
Voor de afschriften en staten van kos
ten de heeren W. H Weeda te Ooster
land; ds. H. H. Brucherus Cleveringa te
Middelstum: ds. Y. Stelma van Tsum;
ds. R. Blommaert van Middelburg; ds.
J. J. C. Karres van Apeldoorn; Mr. C. de
Roon Swaan. ouderling te VeJp en Ir. F.
Wolffensperger van Zwolle.
Voor de aangelegenheden betreffende
den Raad van Beheer, enz.: die heeren
orof. dr. M. J. A. de Vrijer van Utrecht en
J, W. Bolt, oud-ouderling te Groningen.
Voor de kleine verslagen: de heeren Mr.
Y. A. Schuller tot Peursum te Amsterdam
en dr. J. Fetlaar te Assen.
Voor de eind-redactie: de heeren prof.
dr F W. A. Korff van Lelden en ds.
J. Boonstra te Gieten.
Voor de instructie van den secretaris: de
heeren J W. Bolt, oud-ouderling te Gro
ningen; ds. L. Boer van Scheveningen;
ds. L. S. van Zwet te Almelo en Mr. C. de
Roon Swaan, ouderling te Velp
Nadat enkele Synodi contractae waren
uitgeloot, verdaagde de president de zit
ting tot morgen.
In den middag vergaderden verschillende
commissies.
ten en anderzijds tusschen deze figuren en
het bureau van den Burgerlijken Stand.
Het ziet geen remedie anders dan door
dit instituut van heeren der Gebuurten,
reeds lüt de vroege Middeleeuwen datee-
rende, op te heffen en de 39 gebuurten,
waarin de stad was verdeeld, te doen ver
dwijnen en een nieuwe regeling voor te
stellen, waarbij de stad in drie buurten,
deze onderverdeeld ln wijken, zou worden
verdeeld en waarbij voor elk der 3 buurten
een buurtcommissarls of bevolkingsagent
tegen een vast salaris zou worden aange
steld. Aldus geschiedde en was de oude
buurtindeeling in 39 buurten verdwenen.
Toch is aan deze ouden ln 1888 afge-
schaften toestand thans nog een enkele
herinnering over en 't lijkt ons gewenscht
met enkele regels op dit Mlddeleeuwsche
buurtverband in te gaan.
Men heeft altijd gevoeld, dat van uit het
centraal gelegen raadhuis aan de Bree-
straat de Leidsche bevolking niet op ko
men en gaan, geboorte, huwelijk en sterfte
te controleeren viel. Ook al werd de toe
gang door wallen en grachten, poorten met
muren afgesloten, een mogelijkheid om
tersluiks binnen te komen, bleef steeds be
staan. In de stegen en sloppen, naar Leld
sche zege, poorten geheeten. woonden zoo
vele gezinnen dooreen, dat daar gemakke
lijk iemand schuil ging; alleen iemand uit
de nabijheid kon met de bevolking daarin
bekend zijn. Aldus werd één der voorman
nen uit de buurt, voor wien men respect
gevoelde, door het stadsbestuur aangewezen
om de noodige controle uit te oefenen en
daar dit voor één mensch te veel kon zijn,
omdat hij verder zijn gewone werk had,
werden hem twee assisteerende prominente
figuren ter zijde gesteld, raden der gebuurt
genoemd. Op hun avondwandelingen en in
hun conversatie met dezen en genen vin
gen zij de nieuwste bijzonderheden van
hun buurtbewoners op; dan werd de buurt -
knecht er heen gezonden om de namen en
omstandigheden te noteeren van de par
tijen van het zoo juist voor den pastoor
gesloten huwelijk, van het zooeven ter we
reld gekomen kind of van den inkomeling
binnen de buurt, over wien zonderlinge
geruchten de ronde deden. Deze gegevens,
in het buurtregister verzameld, werden
per slot in de groote folianten, het bevol
kingsregister, verwerkt.
Onze Jaren verwerpen dit systeem ge
makkelijk. waarmede men honderden jaren
zich gelukkig heeft gevoeld. De heeren der
gebuurt waren dus bevolkingsagent buiten
bezwaar van de stedelijke schatkist.
In de veie verordeningen, die in den loop
der jaren deze materie hebben geregeld,
werden echter meer verplichtingen opge
legd. Zij, de buurtheeren konden mede op
gelukkige wijze dienstbaar worden ge
maakt aan een zaak: waaraan steeds veel
ontbrak n.l. aan de volksgezondheid. Toe
gezien werd door hen mede op de nako
ming van de verplichting tot teraardebe
stelling van de lijken van de binnen de
buurt gestorvenen. Bepaald was dat de
naburen van een doode het lijk moesten
dragen. Begrafenisondernemingen had men
niet zooals onze ontwikkelde maatschappij
die kent. Buren moesten de baar naar de
kerk of het kerkhof brengen als vrienden
ontbraken en het was uitdrukkelijk be
paald hoeveel hulzen ver die verplichting
tot naberdlenst strekte. Weinig verbeel-
idng is noodig om zich voor te stellen, dat
het hierbij vaak weinig verheffend zal zijn
toegegaan. Maar nuttig, ja onverbidde
lijk noodzakelijk, was dit instjtuut. Het
kon toch gebeuren, dat niemand zich om
een lijk, b.v. van een bij zijn leven ge
haat mensch, zou bekommeren! Ten slotte
moesten de heeren der gebuurt bewijzen
afgeven wanneer onderstand door de dia
conie noodig scheen.
Tegenover deze verplichtingen begreep
het mlddeleeuwsche vernuft terecht,
moest voor de buurtheeren en zijn ge
zellen althans eenige bate staan. Ter aan
moediging van de buurtbetrekkingen zou
af en toe een samenkomst kunnen worden
gehouden, waar feest werd gevierd. De
kosten hiervan werden gevonden, door
aan de buurt de opbrengst van zekere
recognities toe te wijzen, nJ. een zeer
klein percentage van de koopsom van de
daarbinnen verkochte huizen, fooien bij
huwelijksplechtigheden, geboorten enz. Uit
aeze kas dan werd de buurt„hof". het
festijn, bestreden.
Andere uitgaven kende de buurtkas
niet. Alleen kwam het een doodenkele
maal voor, dat een persoon, een armlas
tige, om wien ook de kerk zich niet be
kreund had, uit die kas werd begraven.
Van de buurtadministraties is in het
stedelijk archief een en ander bewaard in
den vorm van registers, die ons de wijze
waarop dit buurtbelang werd behartigd,
toonen. Armverzorging vond door de
buurtkas niet plaats; geen post komt ln
de 11e en 18e eeuw in de boeken voor
daarop wijzende.
De wijziging in de zeden is de aanlei
ding tot de verdwijning der buurthoven of
feesten geweest. In en na de 18e eeuw
schijnen zij tot het verleden te zijn gaan
behooren en in den Franschen tijd, met al
zijn ellende en gesplonneer, zijn derge
lijke buurtfeesten ondenkbaar. Echter zijn
de inkomsten, hoe gering ook, blijven
vloeien en vandaar dat zich hier en daar
de vraag opdeed wat met de gelden te
doen. Aldus dat circa 1830 in enkele pos
ten van armbedeeling de rede is. In 1831
vermeldt een buurtboek een „liberale
gifte" aan arme lieden van f. 28, wegens
den zeer strengen winter; een ander itt
1845 noemt den onderstand van een talrijk
huisgezin der gebuurt met f. 9. Dit is alles.
Bij het verdwijnen der buurten heeft
het overgroote deel der buurtkassen zich
om of nabij het nulpunt bewogen. Het Ge
meentebestuur vond aldus ln 1853, toen we
derom een wijziging plaats vond in de In
deeling. goed, dat de buurten de baten
verdeelden; Buurt 24 b.v. zonderde eerst
een gave voor de armen af en ieder buurt
bewoner kreeg vervolgens f. 3.
Eén buurt echter, die van de Hooigracht,
heeft zich in de 2e helft der 19e eeuw
blijkbaar mogen verheugen in een geluk
kig financieel beleid, zoodat er bij de op
heffing in 1888 een kas was waarin ruim
f. 1000 aanwezig was en welke toen onder
de hoede van de Gemeente is gesteld. Hier
toe was alle reden. Van 1853 af was met
het stelsel van inkomsten uit recognities
enz. gebroken en was bepaald, dat in de
plaats' hiervan de buurten te zamen een
subsidie uit de gemeentekas zouden krijgen
van f. 1200 per jaar, naar het getal der in
woners te verdeelen. Uit dit gemeentelijk
subsidie is de onderhavige buurtkas Hooi
gracht gevormd en naderhand onder be
heer van den wethouder van den Burger
lijken Stand gesteld. Door den vroegeren
buurtheer waren, na de opheffing ingaan
de 1889, uit de rente van dit kleine kapi
taal op één bepaalden tijd eenige bedeelin
gen gedaan aan een paar arme gezinnen
in de vroegere buurt. Deze waren geves
tigd in huurwoningen, behoorende aan de
Oud-Roomsch-Katholieke Kerk aldaar,
welke stonden in een paar stegen of poor
ten, nog in de 19e eeuw de onverklaarbare
namen ..Koetie" en „Het Klooster" dra
gende. 11 Echter is ook aan deze omgeving
de tijd niet zonder sporen na te laten voot-
bij gegaan. De bouw van het St. Elisabeths-
gasthuis heeft deze woningen doen afbre
ken. Door het vertrek dientengevolge van
de bewoners van het gewezen St. Frederi-
cus en Odulphushof werd de band ln 1924
tusschen deze en het fonds, waaruit de
steungelden werden geput, verbroken. Het
is duidelijk, dat hier geen sprake is, gelijk
wel is gesteld, vail preuves ten laste van
het St. Annahof aan de Hooigracht. Het
betreft hier slechts onderstandverleening
zonder meer, en dat tot een hoogst beschei
den bedrag, van 1 maal 'sjaars een totaal
bedrag van f. 28, zijnde de opbrengst van.
een kapitaaltje, dat nog steeds onder con
trole van het College van B. en W. door
den Ontvanger der Gemeente beheerd
wordt. Uit het onderhavige fonds is o.a.
voor een aantal jaren geput bij de aan
bieding van een spaarbankboekje aan den
toen geboren lOOOOsten inwoner der stad,
waarmede het voormalig buurtfonds zich
op het vroegere gebied, zorg voor de be
volking, bleef bewegen.
li Naar de beschermheiligen van de
Oud-Katholieke-Kerk sprak men ten slotte
van: St. Frederikus en Odulphuspoort, of
hof.
CopyrigM P. I. B. Bok 6 Cop«nhogen
Het meisje hurkte op een beschut plekje neer. Haar voetjes trok 11 want dan zou haar vader haar slaan, omdat ze niets verkocht had,
ze hoog op, maar die bleven even koud. Naar buis durfde ze niet, en dus ook geen geld meebracht. Niemand had haar ook maar
een cent gegeven.
Trouwens thuis was het ook al koud, want zij had een hokje, vlak
onder het dak. De wind blies er door, hoewel de gaten met stroo
en lappen zoo goed mogeljjk dicht gestopt waren. Haar handjes
waren haast dood van de koude. Hè, één enkel zwavelstokje aan
steken, wat zou dèt lekker zijn. Als ze er maar één uit durfde
trekken en tegen den muur afstreken, dan kon ze haar vingers
warmen. Zij trok er één uit, streek het langs den muur..
Even spatte en vonkte het, toen brandde het met een warm, helder
vlammetje, dat oen gezellig lichtje werd, toen zij er haar handje
om heen hield. Het was een wonderlik lichtje, want het ver
kleumde meisje dacht plotseling, dat ze bij een kachel zat, eeri
mooie en groote kachel, waarin een groot vuur brandde, dal:
haar heerlijk verwarmde.
3—3
