EC ANDERSEN
Spellingregels
in het Staatsblad afgekondigd
D E ROODE SCHOENTJES
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 13 Juli 1939
De Nederlandsche Haringvisscherij
Wijzigingen gaan 1 September in
Zilveren jubileum der
reedersvereeniging
Gisteren zijn uitgegeven de Staatsbladen
nos. 365 tot en met 368. zijnde de Ko
ninklijke Besluiten van 8 Juni 1939.
betreffende de schrijfwijze van de Neder-
landsehe taal bil het eindexamen der gym
nasia, het examen, vermeld in artikel 12
der hooger-onderwijswet, de eindexamens
van de openbare en aangewezen bijzondere
hoogere burgerscholen B en de examens
,ter verkrijging van de akte van bekwaam
heid als onderwijzer en als hoofdonder
wijzer.
Hierin is bepaald, dat de besluiten van
28 Augustus 1934. zooals deze zijn gewijzigd
bü K B. van 18 Juli 1936, met ingang van
1 September 1939 als volgt gelezen moeten
worden
,3ij het schriftelijk werk volgt de adspi-
rant de schrijfwijze volgens De vries en Te
Winkel, evenwel met inachtneming van het
onderstaande:
1. De e wordt in open lettergrepen niet
verdubbeld.
De ee blijft echter aan het einde van een
woord, alsmede in afleidingen en samen
stellingen van woorden op ee. Als samen
stellingen van woorden op ee worden ook
beschouwd samenstellingen, waarvan het
eerste lid. op een ee-klank uitgaande, niet
of niet meer als afzonderlijk woord voor
komt.
2. De o wordt in open lettergrepen niet
verdubbeld.
De oo blijft echter voor ch in de woor
den: goochelen, goochem, loochenen, als-
mese in hun afleidingen en samenstellin
gen:
3. Sch wordt alleen daar geschreven,
daar de ch gesproken wordt. De ch blijft
echter in het achtervoegsel isch:
4. De verbuigingsuitgangen e en en van
het lidwoord een, van geen en van de bij
voeglijk gebruikte bezittelijke voornaam
woorden mijn, uw. zijn. hun. haar, mogen
worden weggelaten, behalve in staande
uitdrukkingen als Hare Hoogheid, te zijnen
huize en in bijzondere taal en btjzonderen
stijl
5a. De schrijfwijze der namen van pu
bliekrechtelijke lichamen blijft onveranderd
zoolang niet langs wettelijken weg tot ver
andering is besloten.
De regels 1 tot 3 worden derhalve op
deze namen niet toegepast:
b. Op aardrijkskundige namen, die geen
aanduiding zijn van een publiekrechtelijk
lichaam mogen de regels 1 tot 3 worden
toegepast; dit geldt ook evenwel met
overeenkomstige toepassing van het onder
c bepaalde voor de bijvoeglijke naam
woorden, al of niet van een aardrijkskun
digen naam afgeleid, die als afzonderlijk
woord deel uitmaken van zoodanige aard
rijkskundige namen;
c. In woorden, die van aardrijkskundige
namen zijn afgeleid en geen deel uitmaken
van een aardrijkskundigen naam, volgt het
achtervoegsel de regels 1 tot 3. Het grond
woord of het gedeelte daarvan, dat in de
afleiding voorkomt, behoudt den vorm. dien
het volgens het onder a en b bepaalde
heeft, evenwel met dien verstande, dat de
regels 1 tot 3 worden toegepast op den
klinker van de lettergreep, die onmiddel
lijk aan het achtervoegsel voorafgaat.
In afleidingen van aardrijkskundige na
men. die volgens het onder a en b bepaalde
sch aan het einde behouden, blijft (s) sch
bewaard
d. Namen van landen zeeën, rivieren,
steden enz. in het buitenland, waarvoor
men in Nederland een eigen benaming
heeft, alsmede hun afleidingen volgen de
regels 1 tot 3".
De Reedersvereeniging van de Nederland
sche haringvisscherij vierde gisteravond
haar 25-jarig jubileum met een feestdiner
in kasteel Oud-Wassenaar. Hierbij zat een
honderdtal personen aan, waaronder de
minister van economische zaken, mr. M. P.
L. Steenberghe.
Om negen uur werd een pauze gehouden
om den heer mr. J. H. Kiewiet de Jonge,
voorzitter van de jubileerende vereeniging
en tevens voorzitter van de Nederlandsche
visscherijcentrale, gelegenheid te geven tot
het uitspreken van zijn tafelrede. Deze
werd, evenals die van den minister van eco
nomische zaken, die na hem het woord
voerde, door den zakelijken zender Scheve-
nmgen-haven uitgezonden voor de vis-
schers, die op zee vertoeven.
Mr. Kiewiet de Jonge wees op het groote
belang, dat de haringvisscherij sinds de
uitvinding van het haringkaken door Jan
Willem Beukeiszoon van Biervliet voor de
welvaart van ons land had.
Nóg kunnen wij bogen op een drijfnet-
haringvloot van rond 250 schepen, bemand
met ongeveer 4000 koppen, terwijl het aan
tal werknemers aan den wal zeker op 3000
is te schatten. De uitvoer bedroeg naar
waarde in het afgeloopen jaar ruim
1.7.500.000. In 1929, dus vóór de crisis, luid
de- het overeenkomstige cijfer bijna
f. 15.000000; de cijfers toonen dus een
achteruitgang van ongeveer 50 °/o.
Vóór de crisis was Duitschland onze beste
klant. In 1928 werd nog voor ruim
f. 9.000.000 aan haring naar onze Ooster
buren geexporteerd. hetgeen neerkwam op
ruim 60 °/a van den totalen export in dat
jaar ln 1938 luidde het overeenkomstige
cijfer slechts f. 1 700.000. Gegeven het feit,
dat de ontwikkeling van de drijfnetharing-
visscherij door alle tijden heen heeft ge
steund op den uitvoer en dat het binnen
land te beperkte mogelijkheden biedt, is
het duidelijk, dat de algemeene bedrijfs-
toestand op dit oogenblik ongunstig is En
zoo ligt het voor de hand, dat de drijfnet-
haringvisscherii voor de Nederlandsche re
geering een zorgenkind is geworden. Vele
en velerlei maatregelen zijn in de achter
liggende jaren in overleg met het bedrijf
van regeeringszijde genomen, maatregelen,
■waarvoor spr. in het bijzonder den minis
ter van economische zaken dank gebracht.
Spr. wees dan op het werk der Ned. vis
scherü-centrale en op de moeilijkheden
welke de handelspolitiek meebrengt.
Niet in de laatste plaats den minister
van economische zaken en zijn onderhan
delaren wenschte spr toe, dat de omstan
digheden in de toekomst de mogelijkheid
zullen bieden voor onzen export in alge-
meenen zin dus ook voor de haring grooter
resultaten te bereiken.
Vervolgens weidde spr uit over den so
cialen kant van het bedrijf. Als gevolg van
de ongunstige economische vemoudingen
is de belooning van den harden arbeid on
zer visschers wel zeer teleurstellend Spr. is
overtuigd, dat de Nederlandsche regeering
in haar verder in het belang van de drijf-
netharingvisscherli te voeren beleid, n.et in
de laatste plaats op dezen kant van het
probleem het oog gericht zal blijven hou
den Deze groep van moedige en nijvere
werkers moet in stand gehouden worden
in het belang der visscherü zelve en niet
minder in het belang van onze nationale
volksk.acht.
Spr bracht dan hulde aan den oud;ten
ga:t van dezen avond, den heer N Farle-
vl et Lzn, die in 1914 voor de oprichting
van de vereeniging het initiatief nam. Er
is ook reden tot dankbaarheid tegenover
sprekers voorgangers op den vooizitters-
stoel; spr. noemde hier de namen van de
heeren Van Gelderen, Richter Uitdenbo-
gaardï en Van der Toom.
Spr ehdigde met de beste wenschen voor
de toekomst der reedersvereeniging voor de
Nederlandsche haringvisscherij.
reedersvereeniging. Er moet meer belang
stelling worden aangekweekt voor het be
drijf en het product. Slechts bij een regel
matig vischgebruik door onze landgenooten
kan het bedrijf floreeren.
In de laatste jaren maakt het bedrijf
groote moeilijkheden mede, vooral met den
export. Spr. wees in dit verband op den
vischexport in 1939, die 30 millioen KG.
bedroeg, tegen 7 a 8 millioen in 1938. Door
talrijke maatregelen in de laatste tien jaren
zijn vele grenzen voor dit product gesloten.
Spr. gewaagde ervan, dat, indien de regee
ring niet geregeld en steunend was opge
treden, er voor de visscherü in het geheel
geen toekomst meer zou zijn geweest.
Deze exportmoeilijkheden dwongen er
toe, de vraag te stellen, of het vischge
bruik in ons land niet kan worden vergroot.
Dit is n.l. ontstellend laag: 4'/i a 5 k.g. per
hoofd en per jaar tegen Duitschland 25 en
Engeland 35 k.g. Door verschillende midde
len tracht nu de commissie de belangstel
ling voor het visscherübedrüf aan te kwee
ken. o.m door de film.
Vervolgens werd de har ngvisscherijfilm
vertoond, welke werd geëxpliceerd door den
heer A de Graaf, visschhandelaar te IJrnui-
den. Mr. J. H. Kiewiet de Jonge, voorzitter
van de Nederlandsche Visscherü-centrale
en voorzitter van de jubileerende reeders
vereeniging. sprak een slotwoord.
De vette kalveren markt was ruim voorzien
en gelukkig werd veel voor de scheepvaart ver
kocht. zoowel voor Rotterdamsche Lloyd als
Holland—Amerika hün, zoodat het prijspeil van
vorige week zoo ongeveer gehandhaafd kon
blijven. Doch deze aankoopen worden de vol
gende week gestaakt aangezien men voorraad
kalfsvleesch genoeg heeft. Wü voorzien dan
ook in de komende weken wat teruggang ln de
prijzen.
De nuchtere kalverenmarkt verliep begin
dezer week algemeen wat flauwer; prijzen ge
middeld een gulden per stuk lager.
De gebruiksvee afdeelingen hadden weer het
kalme verloop van de laatste weken, toch
neemt de belangstelling voor versche melkkoeien
iets toe en de prijzen zetten zich wat vaster.
Jong vee en guste vee nog onveranderd stil.
De varkensprijzen waren begin dezer week
voor zware soorten constant, maar lichte soor
ten en zouters met vluggen handel even duurder.
Overzicht onzer belangrijkste
Veemarkten.
Vervolgens nam minister Steenberghe het
woord.
Hij wenschte de jubileerende reeders
vereeniging in de eerste plaats hartelijk
geluk bij de herdenking van het 25-jang
bestaan De Nederlandsche haringvisscherij
kan zich er op beroemen tot de eeuwenoude
bedrijven en tot de voornaamste bestaans
middelen van ons volk te behooren. Volgens
sommigen werd reeds in 1163 door Hollan
ders haring gevangen. De geschiedenis der
ontwikkeling van onze haringvisscherij is
wel een merkwaardige. De uitoefening der
haringvisscherij is in de laatste crisisjaren
onder den drang der tijdsomstandigheden
eenigermate 'beperkt, voornamelijk wat be
treft de vroegvisscherij op maatjesharing.
De getroffen maatregelen, die het uit
varen der schepen met een beperkt aantal
netten voorschrijft, beoogt het tegengaan
van een grooten aanvoer van een product,
hetwelk minder voor uitvoer is geschikt en
in eigen land dient te worden geconsu
meerd.
Ook in vroeger jaren was de haringvis
scherij allerminst vrij. Spr. ging uitvoerig
de wetgeving op het gebied der vissche
rü na.
Het is wel merkwaardig, dat de geboorte
der vereeniging plaats vond als direct ge
volg van den nood der tüden en dat ook
thans bü de herdenking van het 25-jarig
bestaan der vereeniging de drijfnetharing-
visscherü buitengewoon moeilüke tüden
heeft door te worstelen.
Ook thans staat het bedrijf weder voor
groote problemen, die om een oplossing
vragen. De drijfnetharlngvisscherü is voor
de Nederlandsche regeering, zooals de voor
zitter het genoemd heeft, een zorgenkind
geworden. Voor de waardeerende woorden,
uitgesproken ten opzichte van de organen,
welke belast zün met het ontwerpen en
uitvoeren van regeringsmaatregelen, be
tuigde spr. zün dank. De bedrüfslieden kun
nen er van verzekerd zün, dat naast al
hetgeen verricht wordt om het haring-
visscherübedrijf zeil op gang te houden,
ook op het gebied der handelspolitiek tot
dusver al het mogelyke is gedaan om de
ondervonden moeilijkheden het hoofd te
bieden. Dat men zich niet altüd bevredigd
gevoelt en de bereikte resultaten vaak te
leurstellend zün geweest, mag worden toe
gegeven. doch men dient bij het uiten van
critiek te bedenken, dat. bü de pogingen,
welke van regeeringscrijde worden gedaan
in het belang van de visscherü en den
handel, dikwyls op onoverkomehjke bezwa
ren wordt gestuit.
Spn. eindigde met het uitspreken van de
beste wenschen voor het voortdurende wel-
zün van de reedersvereeniging voor de Ne
derlandsche haringvisscherü.
Tot slot sprak de heer W. Richter Uitden-
bogaardt. oud-voorzitter van de vereeniging
die vooral wees op het belang van den
export.
Na deze redevoeringen werd het diner
voortgezet, waarna het gezelschap nog ge-
ruimen tüd in opgewekte stemming büeen-
bleef.
Ter gelegenheid van het jubileum heeft de
vaste commissie ter bevordering van het
vischgebruik in Nederland gistermiddag ln
de geheel gevulde groote zaal van den Die
rentuin te Den Haag een groote meeting
georgan seerd om te wijzen op de nationale
beteekenis van de Nederlandsche zeevis-
•^chery. Onder de talrijke aanwezigen be
vonden z;ch vele leerlingen van Haagschc
huishoudscholen. Tot de genoodigden be
hoorden de heeren mr. dr. A. A. van Rhyn
G. C. Groen, W. J. Janssens. drs. D. J. van
Dük. A. G. Verbeek en mr. J. E. Claring-
bould.
De zaal was vroolyk versierd met tal van
isschersattributen als netten, dobbers, en
tonnen.
De voo zitter van de comm ssie. de heer
Th H Meyermg, opende de büeenkomst.
waarbij hy o.m zelde dat deze vergadering
I in het teeken staat van de jubileerende j
AANKOOPEN VAN ZUIGLAMMEREN VOOR
DE ROTTERDAMSCHE LLOYD.
De directeur van den civielen dienst van de
Rotterdamsche Lloyd deelde ons mede. dat op
Vrijdag 21 Juli a.s. op de Leidsche markt zal
worden aangevangen met den aankoop van
zuiglammeren. Waarschijnlijk zullen ln eenige
weken tyds ongeveer duizend stuks worden
aangekocht. Wij berichten dit reeds nu. zoodat
de boeren in de omgeving er met de aanvoeren
rekening mee kunnen houden. De directie van
de Rotterdamsche Lloyd stelt hooge eischen
aan de kwaliteit en is dan ook om deze reden
de laatste jaren geregeld koopster van lams-
vleesch voor de proviandeering van haar passa
giersschepen op de Leidsche markt.
De wol veehandel kan zulk een steuntje te
genwoordig best hebben. De aankoop van oude
schapen voor de veehouderij centrale staat reeds
eenige weken geheel stop. Men heeft een groot
kwantum in de vrieshuizen opgeslagen met de
bedoeling er plaats voor te vinden in het bui
tenland, doch dit wil blijkbaar niet erg vlotten.
Wy vernemen tenminste, dat er nog niets van
weg is. De schapenmarkt was begin dezer week
flauw gestemd. Prijzen iets gedrukt, doch de
zuiglammeren met eenige vraag voor export
gingen behoorhjk en goed prijshoudend van
de hand.
Op de slachtveeafdeelingen was de aanvoer
van tweede en derde soort koeien en ossen
weer zeer overwegend in verhouding tot de
beste kwaliteiten. Eerste soort was in verband
hiermede het vlugste verkocht en was goed
prijshoudend, doch overigens over de geheele
linie een flauwe handel met eerder iets lagere
pryzen.
VOOR VRIJDAG 14 JULI.
Hilversum I. 1875 en 414,4 M. 8,00 VARA
10,00 VPRO 10 20 VARA 12,00 AVRO
4,00 VARA 7,30 VPRO 9,00 VARA 10.40
VPRO 11.00—12.00 VARA 8 0 Gramofoon-
muziek (ca. 8,16 Berichten; 10,00 Mor
genwijding 10,20 Declamatie 10,40 Orgel
spel 11,10 Declamatie 11 30 Esmeralda
12,00 De Palladians (Om 12.15 Berichten)
12,45 Gramofoonmuziek 1,05 AVRO-Amuse
mentsorkest 2,00 Gramofoonmuziek 2,15
Causerie ..Athene, de Grieksche hoofdstad"
2,35 Pianovoordracht 3,00 Disco-variété
4,00 Gramofoonmuziek 4,30 Pianovoordracht
5,00 Voor de kinderen 5.30 Jack de Vries'
Internationals en soliste 6,00 Orgelspel en
zang 6 28 Berichten 6.30 Causerie „Mem-
linc en Brugge" 6,50 Gramofoonmuziek
7,00 VARA-Kalender 7,05 Cyclus „Reizen en
trekken" 7.23 Berichten ANP 7,30 Berich
ten 7,35 Causerie „De dichter er; het Evan
gelie" 8 00 Zang en piano 8.30 Lezing
over Amerika 9,00 VARA-orkest 9,30
Radiotooneel 9.45 VARA-orkest 10,10
Declamatie 10.30 Berichten ANP 10.40
Avondwyding 11,00 Hobo en piano 1130
Jazzmuziek (gr.pl.) 11,5512,00 Gramofoon
muziek.
Hilversum II, 301,5 M. Algemeen Program
ma. verzorgd door de NCRV 8,00 Schrift
lezing, meditatie 8,15 Berichten, gramofoon
muziek (9,309,45 Gelukwenschen10.30
Morgendienst 11,00 Gramofoonmuziek
11:15 Zang met pianobegeleiding en gramofoon
muziek 12,00 Berichten 12,15 Quintolia en
gramofoonmuziek. (In de pauze: Causerie „Een
woord tot U") 2.00 Gramofoonmuziek
2.30 Christ, lectuur 3.00 Kamermuziek en
gramofoonmuziek 5.00 Declamatie 5.35
Gramofoonmuziek 6,30 Berichten, Hierna:
Voor tuinliefhebbers 7.00 Berichten 7.15
Litterair halfuur 7,457,55 Gramofoonmu
ziek 8,00 Berichten ANP. herhaling SOS-
Berichten 8.15 NCR V-gemengd koor en
-orkest 9,30 Causerie over Aug. Herm.
Francke (1663—1727» 10 00 Berichten ANP.
actueel halfuur 10,30 Orgelconcert 11,10
Gramofoonmuziek ca. 11.50—12.00 Schrift
lezing.
Droitwich 1500 M. 11,40—11.50 Gramofoorw
muziek 12,10 Orgelconcert 12 35 Gramo
foonmuziek 1,00 Uit Genève: Het Omroep-
Kleinensemble 1,35 Het Catterall-kwartet
2,20 Gramofoonmuziek 2,35 BBC-Schotsch
orkest 3,20 Pianovoordracht 3,50 Causerie
over uitvindingen op luchtvaartgebied 4.05
Militair orkest 4,50 Gramofoonmuziek met
toelichting 5,20 Het Bernard Crook-kwintet
5,50 Reportage 6.20 Berichten 6.50
Causerie „Tomorrow in the Country" 7,00
Parlementair overzicht 7,15 Billy Thorburn's
Band en solist 7,50 BBC-Mldsland-Zangers
en -orkest 8.35 Uitzending, gewijd aan de
Fransche Revolutie 9,20 Berichten 9,50
Uit Amerika: Count Basie en zün orkest
10,20 Declamatie 10,40 Viool en plano 11,25
Jack Harris' Band en solisten 11,50 Gramo
foonmuziek 12.1512,20 Berichten.
Radio-Paris 1648 M. 9 00—9,20 en 11,20
Gramofoonmuziek 12.30 Zang 1,00 Gra
mofoonmuziek 1.10 Van de Walle-orkest
2.20 Gramofoonmuziek 3,20 Chansons
3.35 Accordeonsoli 3.45 Revue-programma
4 35 Chansons 6.05 Concert 7.05 Zang
7,20 en 8,25 Gramofoonmuziek 8,50 Radio
tooneel 11,05 Dansmuziek 11,201.20 Van
de Walle-orkest.
Keulen 456 M. 6.50 Gramofoonmuziek
7 35 en 8.509.50. 12.20 en 1,35 Omroeporkest
2.30320 Populair concert 420 Hans
Bund's orkest 5.20 Gramofoonmuziek 6.50
West-Duitsch Trio 7.20 Meisjeskoor 7.50
Gramofoonmuziek 9.20 Kur-orkest Bad.
Oeynhausen 11,0012,20 Rheinische Lan-
desorkest en soliste.
Brussel 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gra
mofoonmuziek 12,50 en 1,30 Omroeporkest
1.50—2.20 Gramofoonmuziek 5.20 Het
Vlaamsch kwartet 7,20 Omroeporkest 8.20
Gramofoonmuziek 8,23 Omroeporkest 9.20
en 10,30 Omroepsymphonie-orkest en solist
10 5011,20 Gramofoonmuziek 484 M.: 12.20
Gramofoonmuziek 12.50 en 1,30 Radio-orkest
1,502.20, 5.20. 6.50 en 7.10 Gramofoonmu
ziek 8.20 Gramofoonmuziek en radiotooneel
9,35 Radio-orkest en solisten 10 3011,20
Gramofoonmuziek.
Deutschlandsender 1571 M. 8,35 Omroep
orkest (opn.) 10.00 Declamatie 10.20 Be
richten 10.40 Fagot en cello 11,05 Berich
ten 11.20—12 20 Omroepkleinorkest en
solisten.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN DE
R.O.V. RADIO-CENTRALE.
Voor Vrijdag 14 Juli.
ie Programma: lederen dag van 824 uur
A.V.R.O., V.AÜA. enz.
2de Programma: iederen dag van 824 uur:
Kr o, Ncrv. enz.
3e programma: 8.00: Keulen 10.20: Radio
P.T.T. Nord 12.20: Brussel Fr. 12.50: idem
VI. 2.20: Keulen 3.20: Parijs Radio 4.20:
Keulen 6.20: Diversen 7.20: Brussel VI.
7.50: Keulen 10.20: Brussel VI. 11.20: Parijs
Radio.
4e programma: 3.00: Brussel VI. 9.20: Radio
P.T.T. Nord 9.50: Diversen 10.35: London
Reg. 12.25Droitwich 4.50London Reg.
5.20: Droitwich 5.50: Brussel Fr. 6.20:
Droitwich 6.50: London Reg. 7.10: Droit
wich 7.50: London Reg. 8.20: Gramofoon
muziek GJt.D. 10.00: Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
Copyright P. I. B. Box 6 Coponhoaon
Toen zij eenmaal weer thuis waren, werden de roode schoentjes ln een kast opgeborgen. Maar Kareh kon het niet laten, telkens
weer vol bewondering er naar te kijken.
Niet lang daarna werd de oude vrouw ziek; herstel scheen niet
meer mogelijk. Maar in ieder geval moest ze goed worden ver
pleegd en verzorgd, en dat was natuurlek Karen's plicht. Jammer
er was nu juist in de stad een groot bal, en Karen was er nog
wel gevraagd! ZJj keek eens naai- do oude vrouw, die tóch wel niet
weer beter sou worden. Toen keek ie naar de roode schoentjes en
dacht: „Kykon is toch geen sonde?" 2e trok ze aan o, eventjes
maar cn toen...,*, toen ging zjj naar het bal...-.,*
Daar kon ze nu cons naar harleluot dansen. Maar vreemd, ah riJ
rechtsom draaien wilde, drèaiclen de schoentjes linksom, en toen
zij naar voren wilde, gingen de schoentjes achteruit, de zaal uit,
de trappen af, de straat ep, en eindelijk door de poort naar buiten.
Daascn. tuooat se, dansen zou se tot ze eindelijk kwam in het
donkere bosch.
3—3
i
I
