STADSNIEUWS
De auiomatiseering van de
Leidsche telefoon
80sfe Jaargang
MAANDAG 3 JULI 1939
No. 24315
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Morgen wordt de nieuwe centrale
in gebruik gesteld
Rondgang door het
gebouw
Onze telefoonnummers
Directie en administratie
25041 (twee lijnen)
Redactie: 21507
De besprekingen
te Moskou
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarlel. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ztjnt
per 3 maanden f. 2.33
per week t. 0.18
franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.'
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mnd>
Een kijkje in de automatenzaal: voor den leek een onontwarbaar labyrinth van dra
den en kabels; voor den technicus een vernuftig samenstel, opgebouwd volgens de
logische beginselen der techniek.
Met ingang van morgen zal het Leid
sche telefoonnet, waartoe ook eenige
direct aangrenzende gemeenten, zooals
Oegstgeest en een gedeelte van Leider
dorp en Zoeterwoude behooren, geau
tomatiseerd zijn. hetgeen dus wil zeg
gen. dat ingaande morgen men voor
het voeren van een plaatselijk telefoon
gesprek, niet langer de bemiddeling
van een telefoniste zal behoeven.
Wij behoeven ons niet meer te erge
ren, wanneer wij langer dan ons lief
is moeten wachten alvorens ons de
stem van de telefoonjuffrouw „Welk
nummer?" in de ooren klinkt; wij heb
ben geen reden meer om te foeteren op
de telefoniste, wanneer we tot de min
der aangename conclusie komen, dat
een geheel ander persoon dan degene,
die(n) we meenden te zullen hooren
onzen oproep beantwoordt al deze
bronnen van ergernis zullen blijken
morgen plotseling te zijn opgedroogd!
Wie morgenmiddag na 1 uur onaange
naam verrast wordt door een verkeerde
verbinding, heeft dat slechts aan zichzelf
te wijten. Men heeft dan door onkunde of
onvoldoende oplettendheid een verkeerd
cijfer gedraaid!
IN HET GEBOUW.
Wij hebben hedenmorgen eens een kijkje
genomen in de nieuwe centrale aan de
Boommarkt, waar de chef van den binnen
dienst. de heer H Herman ons rondleidde
en ons eenigermate wegwijs maakte in het
labyrinth van draden en kabels, waaruit
voor onze leekenbegrippen een dergelijk in
stituut bestaat.
Hier waren reeds alle maatregelen ge
nomen om de nieuwe automatische cen
trale in werking te stellen in plaats van de
oude handcentrale, welke thans buiten ge
bruik komt.
Deze geheele omschakeling geschiedt door
het knippen van een aantal hulpdraden.
Wanneer dit volbracht is, is de oude cen
trale uitgeschakeld en het telefoonnet Lei
den geautomatiseerd, zooals reeds met
zoovele telefoonnetten in ons land het ge
val is en zooals nog met vele zal geoeuren.
Bijna alle telefoon-abonné's zijn thans
ondergronds aangesloten, waardoor een
grootere bedrijfszekerheid wordt verkregen,
vooral bij ongunstig weer. Dat hiervoor een
ui»gebreid kabelnet noodig is, wordt dui
delijk wanneer men bedenkt dat. in te
genstelling met aansluitingen op gewone
electriciteitskabels, welks alle op dezelfde
voedingsaders worden aangesloten, elke
telefoon-abonné door een afzonderlijk stel
koperaders met de centrale is verbonden.
Bij de automatische telefooncentrale, wel
ke in dit gebouw is ondergebracht, ko
men de kabels dan ook uit alle richtingen
■bijeen en vormen daar tezamen een bundel
van 58 grondkabels, elk met plm. 240 dub-
beladers.
In de kabelkelder splitsen deze kabels
zich in een bundel van 570 dunne kabel
tjes, welke in de centrale op een z.g.
hoofdverdeeler zijn afgewerkt. Op deze
verdeeler worden de aansluitingen door
middel van kruisverbindingsdraad zooda
nig gerangschikt, dat zij ln volgorde van
het abonnénummer naar de automaatzaal
gevoerd worden. Elke kabelader heeft een
beveiliging en een inrichting om de kabel
zijde van de centrale te scheiden. De schel
ding is noodig om den aard van een even-
tueele storing te kunnen vaststellen, waar
toe een meettafel aanwezig is, die bij den
verdeeler is opgesteld.
De centrale zelf Verd geleverd door de
Bell Telefoon en heeft een capaciteit van
7000 nummers; in de bestaande ruimte kan
de capaciteit nog tot 12000 worden opge
voerd.
Het aantal abonné's bedraagt momenteel
ongeveer 4200.
De stroomvoorziening geschiedt door twee
accumulatoren-batterijen elk van 2000
Amp. uur. met een spanning van 48 volt,
welke worden geladen door twee laadom-
vormers.
HOE EEN VERBINDING TOT
STAND KOMT.
Welke handelingen moet nu straks een
abonné verrichten, om een verbinding tot
stand te brengen? Velen zullen zich deze
vraag niet meer behoeven te stellen, aan
gezien een geautomatiseerd telefoonnet te
genwoordig geen nieuwtje meer is en men
veelal elders wel eens gelegenheid zal heb
ben gehad, kennis te maken met een tele
foontoestel, waarop een kiesschijf is aan
gebracht. Voor hen echter, die hiermede
nog weinig te maken hebben gehad, laten
wij hieronder een beschrijving volgen van
het gebruik van zoo'n toestel.
Wanneer men een verbinding tot stand
wil brengen met een aangeslotene op het
telefoonnet Leiden, een z.g. locale verbin
ding, neemt men de telefoon van den haak
Wij vestigen er de aandacht van
onze adverteerders en abonné's
op dat, in verband met de auto-
matisecring der telefoon hier ter
stede, de nummers van het
„Leidsch Dagblad", ingaande
morgenmiddag, als volgt luiden:
en wacht, tot men een lagen zoemtoon
hoort. Daarna moet. men het gewenschte
nummer kiezen. Laten wij als voorbeeld
het nummer 23511 nemen. Men steekt de
wijsvinger in het gat van d# kiesschijf,
waarbij een twee staat en draait de schijf
in de richting van de wijzers van een uur
werk totdat de vinger tegen een pen stuit.
Men laat dan de schijf weer los en laat
haar vrij terugloopen. Vervolgens doet men
hetzelfde met den vinger in het derde gat,
dan nog eens in het vijfde gat, enz. Na
enkele oogenblikken hoort men met tus-
schenpoozen van 3 seconden een regelma
tig terugkeerenden toon, ten teeken, dat de
opgeroepene gebeld wordt. Wanneer deze
de telefoon van den haak genomen heeft,
kan het gesprek beginnen. De gesprekken-
teller in de telefooncentrale slaat aan.
Wanneer het gevraagde nummer in ge
sprek is. hoort men een snel onderbroken
toon. Men moet dan de telefoon weer op
den haak leggen. De gesprekkenteller werkt
in dit geval niet. Evenmin is dit het geval,
wanneer geen gehoor verkregen wordt.
Indien né. het kiezen van het nummer
beurtelings een hooge en lage zoemertoon
de zoogenaamde ..Informatietoon" gehoord
wordt, dan beduidt dit dat de opgeroepene
niet gebeld kan of mag worden. Men. wende
zich dan tot den Informatiedienst door
K 08 te kiezen. (De letter K is precies het
zelfde als het cijfer ..nul"!).
Voor gesprekken met z.g. speciale dien
sten zijn de navolgende nummers vastge
steld:
K 04 Administratie van het telefoonnet.
K 07 Opgeven van storingen.
K 08 Inlichtingen over den telefoondienst
tevens boodschappendienst.
K 09 Opgeven van telegrammen.
K 00 Aanvragen van gesprekken buiten
Leiden.
De gesprekken met deze diensten zijn
kosteloos.
Interlocale gesprekken moeten voorloopig
nog door bemiddeling van een telefoniste
tot stand gebracht worden. Men kiest daar
voor K 00 (dus 0, 0, 0) en geeft behalve
woonplaats en nummer van den gewensch-
ten abonné ook het eigen telefoonnum
mer op.
Het zal vermoedelijk nog wel eenige
jaren duren, aldus zeide ons de heer
Herman, voordat wij automatisch met
het geheele land kunnen spreken, zoo
dat wij in het geheel geen telefonisten
meer noodig zullen hebben, anders dan
voor de gesprekken met het buiten
land.
De centrale in Den Haag komt
hoogstwaarschijnlijk in den loop van
1941 gereed, waarna onmiddellijk een
aanvang wordt gemaakt met de aan
sluiting van de geautomatiseerde net
ten op het districtsnet. Leiden komt
daarbij zeer spoedig aan de beurt, zoo
dat het betrekkelijk kort na de inge
bruikneming van de Haagsche cen
trale hier mogelijk zal zijn automatisch
te telefoneercn met Den Haag, Was
senaar Haarlem en de bloembollen
streek, Amsterdam enz.
Door de thans ingevoerde mechanisee
ring wordt het aantal telefonisten, dat mo
menteel ongeveer zestig bedraagt, tot ruim
de helft teruggebracht, die allen uitslui
tend werkzaam zijn bij den interlocalen
dienst. De technische staf daarentegen
heeft een uitbreiding ondergaan en om
vat nu eéin chef-instrumentmaker, die
tevens chef der centrale is, benevens tien
technici.
Wat de indeeling van het gebouw betreft,
dient opgemerkt, dat zich. onder den grond,
behalve de stookkelder (een automatische
oliestookinrichtigde kabelkelder bevindt,
waar in dikke kabels alle rechtstreeksche
verbindingen met de abonné's binnen
komen. Eén zoo'n enkel draadje heeft
slechts een dikte" van zes tiende milli
meter, doch tezamen vormen zij dikke bun
dels van respectabele afmetingen!
Op den beganen grond vinden wij een
monteursvertrek, een kamer voor den chef
monteur, teeken- en ontvangkamers, idem
voor de administratie en voor den opzich
ter van den buitendienst benevens aan de
andere zijde van de poort, welke het ge
bouw in twee deelen splitst, het magazijn.
Op de eerste verdieping staat allereerst
de hoofdverdeeler, welker voornaamste
functie het. gelijk reeds gezegd, is, om de
binnenkomende aansluitingen, die uit den
aard der zaak .,per straat" of „per wijk"
zijn samengebundeld, uit elkaar te halen
en opnieuw te rangschikken in de volg
orde der telefoonnummers, dus te begin
nen met 20.001, 20.002, enz.
Voorts vinden wü hier een accu-kamer,
een machinekamer, voornamelijk om de
accu's te laden, een cantine. een cursus
kamer. kleedkamer, enz.
De hoogste verdieping tenslotte wordt
ingenomen door de automatenzaal. welke
zich over het geheele gebouw uitsterkt. be
nevens een kamer voor den chef-instru
mentmaker en een werkplaats.
Het is een ongeloofelijk. ingewikkeld sy
steem van kabels en draden, waaraan een
niet-deskundige op telefoongebied in fi
guurlijken zin geen touw kan vastknoopen.
He'obsn wii het goed begrepen, dan zijn
op elk rek 500 abonné's samengebracht,
die weer zijn onderverdeeld in vijf kolom
men van elk 1C^ aansluitingen In overeen-
stemm ng met onze zoo straks gedane
mededeeling dat de nieuwe centiale is in
gericht voor 7000 aansluit'ngen is het dus
logisch, dat wii hiei in totaal 70 van deze
kolommen elk van 100 abonné's tellen.
ZIJ GAAN GEHEEL BUITEN ONZE
REGEERING OM.
Naar aanleiding van berichten, vol
gens welke Nederland zou zijn ge
noemd in de onderhandelingen, welke
dezer dagen te Moskou zijn gevoerd
tusschen afgevaardigden der Engelsche
en Fransche regeeringen met de
Sovjet-unie, doet de regeer in gspers-
dienst ons de volgende officieele ver
klaring toekomen:
De Nederlandsche regeering is in
deze onderhandelingen op geenerlei
wijze gekend en heeft de betreffende
berichten eerst uit de bladen verno
men. De regeering heeft hierin aan
leiding gevonden het traditioneele
Nederlandsche standpunt, zich afzijdig
te houden van de tegenstellingen die
op dit oogenblik in Europa bestaan,
opnieuw te bevestigen.
Er zouden hierover tal van interessante
technische snufjes te vertellen zijn. waar
voor ons hier de plaats ontbreekt, maar
die getuigen van de vergaande vorderingen
der techniek.
Alleen willen wij hier nog even vertellen,
waarom het nummer van eiken abonné
elk nummer bestaat uit vijf cijfers! met
het cijfer „twee" begint. Het ware toch
aldus redeneeren velen veel logischer
wanneer elk nummer met het cijfer „een"
begon!
De reden daarvan is ontstellend eenvou
dig; het cijfer „een" wordt te gemakkelijk
tot stand gebracht, bijvoorbeeld door een
lichte aanraking van twee draadjes, door
inductie enz. Een zuiver technische kwestie
derhalve.
Bij de toewijzing der nummers zijn de
oude nummers zooveel mogelijk gehand-
haafd, waar mogelijk onder toevoeging aan
de voorzijde van het cijfer 2 en een of meer
nullen.
Die toewijzing was overigens een studie
op zichzelf, want in de eerste plaats ging
het erom de drukste nummers over de ze
ventig rekken te verdeelen. zoodat niet het
eene rek twee drukke nummers had en het
andere geen een!
Bij de verdere uitwerking der moeilijk
heden hebben de zakenmenschen een
streepje voor gehad op de particulieren,
in dier voege, dat de eersten de meeste
rechten hebben kunnen doen gelden op zoo
volledig mogelijke overname van het oude
Dat daarbij niet alle 4200 abonné's
tevreden gesteld zijn kunnen worden,
spreekt van zelf, doch het is aan geen
twijfel onderhevig of hun onverhoopte
lichte ontstemming daarover zal vol
komen worden overvleugeld door hun
vreugde over de totstandkoming van
deze geautomatiseerde centrale, waar
van de technische inrichting ruim een
jaar heeft gevorderd en waarvan de
totale kosten, inclusief de nieuwe toe
stellen ten huize der abonné's een be
drag van een half millioen gulden aar
dig benaderen!
Moge thans ook de laatste schakel
tot een vol-automatisch systeem, ook
voor het interlocale net, spoedig volgen!
De Commissaris van Politie schrijft ons:
Na de automatiseering op 4 Juli as. zul
len de telefoonnummers zijn:
22244 politie en brandweer
22241 uitsluitend brandmeldingen.
Gedurende het veranderen der nummers
i tusschen 1 en l'/z uur namiddags dien
dag) zullen politie en brandweer voor de
abonné's moeilijk bereikbaar zijn.
Door de welwillende medewerking van de
telefoondirectie zullen vorenstaande num
mers zoo spoedig mogelijk in orde worden
gebracht. Hetzelfde zal het geval zijn met
de telefoonaansluitingen in de politiepos
ten Steenstraat en Haven, alsmede met de
verbindingen in de apenbare spreekcellen
Vanuit deze gelegenheden zal het mogelijk
zijn vrijwel steeds politie- en brandweer
hulp in te roepen.
De spreekcellen zijn gevestigd:
Zoeterwoudschesingel nabij het Sport
terrein; Zeemanlaan: Vondellaan; Rijn-
zichtbrug; Rijnsburgersingel hoek Steen
straat; Hooge Rijndijk bij Rijndijkstraat;
Havenbrug; Haarlemmerweg bij Maresin-
gel; Lage Rijndijk hoek Heerensingel;
Rijnsburgerweg hoek Lijsterstraat; Doeza-
straat hoek Jan van Houtkade: Hooge-
woerdsbrug; Stationsplein, rijwielbcrg-
plaats vreemdelingenverkeer.
Tusschen 1 en 1"» uur namiddag zal in
de nabijheid van de openbare spreekcellen
een politie-ambtenaar in uniform of bur-
gerkleeding worden geplaatst, teneinde
voor het publiek gedurende 1l'/i uui
dien dag kosteloos hulp per telefoon aan
te vragen.
Na dien tijd zal voor de telefooncellen
het gebruikelijke gesprekken tarief ver
schuldigd zijn.
BINNENLAND.
Te Velp is overleden, 70 jaar oud, dr. A. R,
Zimmerman, oud-burgemeester van
Dordrecht en Rotterdam (3de Blad).
Jaarvergadering der Avro te Middelburg
(Binnenland, 3de Blad).
Twee dooden bij aanrijding te Arnhem
(Gemengd, 3de Blad).
Duitsche successen bij de motorraces te
Assen (Sport, 3de Blad).
Het internationale concours hippique te
Amsterdam; Duitschland won den lan-
denwedstrijd (Sport, 3de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel - Lustelooze markt -
Geringe koersverschillen - Amerikanen
prijshoudend - Staatsfondsen kalm.
BUITENLAND.
Het weekeinde te Danzig rustig verloopen;
de spanning blijft echter voortduren.
(Buitenland, 1ste Blad).
De onderhandelingen met Moskou (Buiten
land, 1ste Blad).
Redevoeringen en waarschuwingen van
Britsche politici; Chamberlain over
Nationalen Dienst (3de Blad).
De parade van den Engelschen Nationalen
Dienst (Buitenland, 1ste Blad).
Verscherping van de blokkade te Tientsin;
Tsjautsjau door de Japanners bezet.
(Buitenland, 1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Afwisselend bewolkt met plaat
selijk eenigen regen. Iets warmer
overdag. Zwakke tot matige Wes
telijke tot Zuidelijke wind.
H.B.S. VOOR MEISJES.
Geslaagd voor het eindexamen afdeeling
B de dames: P. J. Bosselaar, Voorburg; W.
A. Bouman. Leiden: D. A Bueno, Voor
burg; M. C. Denninghoff Stelling. Wasse
naar; J. M. Nauta, Oegstgeest: M. G. Prins,
Voorburg; J. A. Schipper. Voorburg; W. J.
Somerwil, Leiden; L. S. van der Veen, Lei
den.
den. Afgewezen: geen.
ENDEXAMENS R.-K. H. B. S.
Geslaagd voor het eindexamen afdeeling
B: B. de Boer. Oegstgeest; J. Braakman,
Leiden; T. Cuppen, Leiden; H. Dieben,
Wassenaar; K. Geitenbeek. Oegstgeest; P.
H. Hendriks, Wassenaar; N. Knijnenburg.
Oegstgeest; B. Kuilenberg, Leiderdorp; W.
Lexmond, Stompwijk; A. Mank. Leiden; A.
Peerdeman, Woerden: J. Scholte, Leiden;
W. van Steyn, Leiden: L. Smit. Voorscho
ten; G. van Tol, Leiden; A. Verkade. Was
senaar; A. Versney. Leiden; J. Waesdorp,
Rvjpwetering; Th. van Gent. Noordwijk en
J. Zwartelé. Roelofarendsveen.
Afgewezen 3 candidaten.
KON, GENOOTSCHAP M. S. G.
Zeer tot ons leedwezen zijn in het ver
slag der jaarvergadering van het Konink
lijk Genootschap „Mathesis Scientiarum
Genitrix" twee storende fouten geslopen.
De jaarrede is n.l. niet uitgesproken door
mr. H R. Goudsmit. doch door mr. C. J.
Goudsmit, die reeds verscheidene jaren se
cretaris van het Genootschap is. En voorts
is niet de heer Joustra inspecteur van het
L. O. in de inspectie Leiden, maar de heer
B. van Julsingha.
