STADSNIEUWS BUITENLAND göste Jaargang MAANDAG 19 JUNS 1939 No. 24303 OFFICIEELE KENNISGEVING HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN5 Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD verwacht Algemeene Toestand Het diplomatieke steekspel LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f.2 35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) EXCURSIE DER VEREENIGING „OUD-LEIDEN". Naar de Zoutkeet. Het prachtige zomerweer had Zater dag een zeer groot aantal leden van „Oud Leiden" er toe aangelokt, zich te ver zamelen aan den „Kouden hoek" bij de bekende gevelsteenen „Datt Friest", waar boven een fijn gebeiteld Ijstafereel Is ge plaatst, alles gevat in de zware cartouche- vormen van het midden der 17de eeuw of even later. Vandaar begaf het gezelschap zich naar de Leidsche Zoutkeet, een heel oud en nog steeds volop levenskrachtig bedrijf. Hier werd het ontvangen door den Directeur jhr. C. C. Röell, die aanving met eenige historische opmerkingen, waarvan we de voornaamste onzen lezers niet willen ont houden. Vóór het jaar 1477 werd hier te lande reeds keukenzout bereid, door zouthouden de aarde eerst tot asch te verbranden en dan met zeewater te zieden. Door Maria van Bourgondië werd hieraan een einde gemaakt, omdat er aan het land te veel schade werd toegebracht. Men vond er iets op door het hier uit het buitenland inge voerde ruwe zout, steepzout, in zeewater op te lossen en het water dan langzaam te laten verdampen, waardoor het zout tot kristallisatie kwam. Dit is de oude methode, welke thans te Leiden nog steeds wordt gevolgd. Ook nu nog haalt een tankschuit enkele malen per dag zeewater uit Katwijk. Enkele moderne hulpmiddelen voor transport van brand- en grondstoffen en voor vlugge regelmatige verwarming der zoutpannen, „dennen", tasten het ver- oudere principe niet aan. Uit een Octrooi van Philips II van 1570. aanwezig in het archief der Leidsche Zout keet. blijkt, dat er in 1557 en 1562 twee „keeten" waren. Na de vierde stadsvergrootlng in 1610. werd op het terrein, waarop zich thans de Zoutkeet bevindt reeds een Zoutkeet op gericht, die door den tijd verschillende eigenaars heeft gehad Het bedrijf scheen na het midden der 18de eeuw geheel te vervallen, en werd in 1771 voor schuld verkocht aan Hendrik Weyland en Jacobus de Fremery. Deze hebben met krachtige hand de zaak tot bloei weten te brengen, terwijl de zaak ruim een eeuw in handen hunner nakomelingen bleef. In 1881 werd het een N. V. Bij de rondleiding door de fabriek gaf jhr Röell nog verschillende technische toelichtingen, die met groote belangstelling werden aangehoord. Leider voor het volgend gedeelte van de excursie was de heer N. J Swlerstra. die eerst het gezelschap naar ..Meermansburg" bracht, waarvan de geschiedenis, toen allen zich op het fraaie binnenhof bij de monu- mpntaie pomp hadden verzameld, kort in herinnering werd gebracht. In twee groepen begaf men zich ver volgens naar de laat 18de eeuwsche Re gentenkamer. waar de heer Swierstra en kele opmerkingen van historischen aard gaf naar aanleiding van de daar aanwezige pertretten, waarvan de oudste dagteekenen uit het laatst der 16de, het laatste uit het einde der 19de eeuw. Vervolgens wandelde men door de Dru- ckerstraat en sloeg men een blik op de frissche moderne woningen, die plaats heb ben gevonden op het terrein, dat voor en kele Jaren nog werd ingenomen door de Bouwelouwensteeg en andere onhygiëni sche sloppen. Wandelend voorbij het Joost Fransen van der Lindenhof kwam men weer op de Oude Vest, waar een blik werd geslagen op den fraaien door „Oud Leiden" gerestaureerden gevelsteen van de „Oude Marenpoort." Geruimen tijd werd vertoefd op het schil derachtige terrein van het „Elizabeths- Gasthuis", in 1428 gesticht. Nadat hier de opmerkzaamheid was gevestigd op verschil lende fragmenten oude architectuur begaf men zich ten slotte naar het Coninckshof, in 1771 gesticht. Hier gaf de Regent, de heer Van Cleef enkele toelichtingen bij het bezichtigen der Regentenkamer, terwijl de hoer Swierstra nog eenige mededeelingen deed over het voormalige klooster van St. Ursula, of de Elfduizend Maagden, dat zich hier eertijds bevond. Ook vestigde hij nog eens de aandacht op enkele min of meer verborgen oude bouwfragmenten. die hier nog aanwezig zijn. De algemeene indruk was, dat de deelnemers over deze excur sie zeer voldaan waren. NED. ORGANISTENVEREENIGING KRING DEN HAAG. Dezer dagen had in Den Haag de oprich tingsvergadering plaats van de N.O.V. (Ne- Serlandscihe Organisten Vereeniglng) kring Óen Haag en Omstreken w.o. Leiden en omliggende plaatsen zijn inbegrepen. In het bestuur werden gekozen, de heeren L. Mens alhier eerste voorzitter, Adr. Engels, Den Haag.'tweede voorz.; E. J. Kooy, Voorburg, secretaris; G. J. van Leeuwen, Den Haag. Penningmeester en P. Brouwer, alhier, al gemeen-adjunct. De vergadering had een beer geanimeerd verloop. VEREENIGING „VEILIG VERKEER". Uitreiking van verkeersinsignes en -diploma's. Der. gewoonte getrouw had het bestuur van de afdeeling Leiden der Ver. „Veilig Verkeer" Zaterdagmiddag de schoolkinde ren, die dit jaar met goed gevolg het theo retisch en practisch verkeersexamen had den afgelegd, genood tot een bijeenkomst in het Luxor-Theater, waar de behaalde verkeersspeldjes en diploma's werden uit gereikt en tevens eenige toepasselijke films werden vertoond. De heer H. van Slooten Jr.. bestuurslid der afdeeling, tevens voorzitter der Ver- keersonderwijscommissie heette volwasse nen en schooljeugd, die het theater tot en met de laatste plaats bezetten, van harte welkom, in het bijzonder den inspecteur van het L. O., den heer Van Julsingha. Spr. wees er voorts op, dat het aantal candidaten, hoewel bevredigend, toch 200 minder bedroeg dan het vorige Jaar en sprak den wensch uit, dat alle 567 geslaag den voor het voetgangersexamen, (waarvan bovendien 252 voor de wielrijdersproef i, ijverige propagandisten voor „Veilig Ver keer" zullen zijn en zich nimmer aan eeni ge verkeersfout zullen schuldig maken. Na nog eenige mededeelingen te hebben gedaan over het programma van dezen middag, gaf de heer Van Slooten het woord aan den commissaris van politie, den heer R. J. Meyer, die allereerst woorden van oprechten dank richtte tot de onderwijze ressen en onderwijzers, die zich ook dit jaar weer de moeite en tijd hebben willen geven om hun leerlingen de kennis bij te brengen, waardoor dezen met vrucht aan het examen hebben kunnen deelnemen. Verschillende factoren stijgend aantal vervoersmiddelen, bevolkingstoename, enz. dragen er toe bij om het aantal ver keersongevallen ook hier ter stede nog steeds te doen toenemen, doch spr. is er van overtuigd, dat dit aantal nog veel grooter zou zijn, wanneer hier niet zooveel aandacht werd besteed aan de verkeersop- voeding. Spr. hoopt, dat het onderwijzend perso neel aan dit probleem blijvend zijn aan dacht zal willen schenken. Zich richtende tot de kinderen, wees de heer Meyer erop, dat over het geheele land dezelfde verkeersregels gelden. Over eenige weken gaan velen van jullie in andere plaatsen logeeren. Toont dan door jullie gedrag op den weg, dat jullie uit Leiden komen en daar met goed gevolg het ver keersexamen hebt afgelegd. Wanneer ieder een zich aan de verkeersregels houdt, aldus besloot spr., zal dat de ver keert-ongeval lenstatistiek belangrijk doen dalen. Hiermede was het officieele gedeelte af- geloopen en werd overgegaan tot de ver tooning van een aantal toepasselijke films. Allereerst een smalfilm, opgenomen door de inspecteurs D. W. van der Wal en J. C. Hofstede, die de recente verkeersexamens in beeld bracht. Onnoodig te zeggen, dat de herkenning van vriendjes of vriendinnetjes op het witte doek bij herhaling aanleiding gaf tot uitbundige vroolijkheid. Daarna volgden nog een dergelijk filmpje uit Haarlem, een visiefilm van den A.N. W.B., het geïllustreerde wereldnieuws, de circa 6 jaar oude propaganda-film voor de stad Leiden, welwillend afgestaan door den heer A. P. A. Eskens en als stellig niet het minst attractieve deel van het filmpro gramma de in kleuren weergegeven ge schiedenis van een konijn, dat het in zijn jeugd vertikte om te leeren en uit dien hoofde gedoemd was om tot in zijn grijzen ouderdom in de schoolbanken te zitten! Het was een vermakelijke historie, waar om daverend gelachen is! Na afloop volgde in den foyer de uitrei king der behaalde insignes en diploma's benevens, als smaakvol besluit van een prettigen middag, een volgens de jongens „fijne" en volgens de meisjes „zalige" ijsco! NEDERLANDSCHE JEUGDBOND VOOR NATUURSTUDIE. Gisteren hield de afdeeling Leiden der N.J.N. een planten-exursie naar Meyendell Dit bezoek viel over het geheel genomen niet mee. daar de duinen natuurhistorisch in een niet al te besten toestand waren af getrapt en platgeloopen door het vele be zoek der stedelingen. Desniettegenstaande werden toch nog eenige aardige vondsten gedaan, zooals Lithospermum officinale (Glad parelzaad), Anchusa arvensis (Kromhalsi, Cymoglos- sum officinale (Hondstang), Asparagus offi_ cinalis (Asperge), Polygonatum officinale iSalomonszeger), Veronica officinalis (Mannetjes-eereprijslEmphrasia Odonti tes (roode oogentroost)Sedum acre (Muur peper), Solan urn Duleamara (bitterzoet), Lonicera Periclymenum (wilde kamperfoe lie), Geïm urbaaium (Nagelkruid). Rosa Canina (hondsroos), Valeriana dioica, (klim valeriaan). Onamis repens (Kruipend Stal- kruid). Geranium Robertianum (Robe is- kruidi, Lychnis vespertina avondkoekoeks- bloemi. Lychnis diuma (Dagkoekoeks bloem), Hiëracum Pilosella (muizenoor), Convolnetus arvensis (akkerwindei Tegen den middag keerden de deelne mers naar huis terug. SPERWERUITSTAPJES. De vierde boottocht. Zaterdagmiddag vertrok de „Prinses Juliana" wederom met 500 personen aan boord voor het maken van den vierden tocht, welken de Sperwerwinkeliers hun clientèle aanboden. Deze tocht, welke was ingelascht om aan de vele aanvragen te voldoen, is evenals de vorige uitstekend ge slaagd. De passagiers bestonden ditmaal niet alléén uit Sperwer-klanten, doch aan boord bevonden zich ook 100 protestantsche en katholieke weeskinderen, die uitgenoodigd waren dezen tocht mede te maken. Vanzelfsprekend werd dit sympathieke aanbod zoowel door de jeugdige bewoners van het Huis aan de Hooglandsche Kerk- gracht als van dat aan de St. Jacobsgracht met graagte aanvaard. De kinderen hebben volop genoten; hun blijdschap vormde de grootst denkbare be looning voor het ter navolging aanbevolen denkbeeld van het bestuur. Om halfdrie werd van de Lakenhal ver trokken; de boot ging over de Kager- en Brasemermeren, via 's Molenaarsbrug naar den speeltuin „Zomerlust" te Gouwsluis en werd opgeluisterd door muziek, waardoor de feestelijke stemming er de gansche reis in bleef. Al te spoedig naar den zin der deelne mers werd afscheid genomen van den Speeltuin „Zomerlust", maar eenmaal aan boord werd ook de terugtocht door het vroolijk gezang en het vormen van een spreekkoor een groot succes. Het behoeft nauwelijks betoog, dat de veelvuldige traktatiën zich goed lieten sma ken. Te halftien arriveerde de boot weer aan den Oude Singel, waar de kinderen, na nog een leesboek in ontvangst te hebben geno men, in de beste stemming de boot verlie ten. Evenals bij de vorige reizen hebben de Leidsche Reddingsbrigade en de E.H.B.O. gelukkig geen dienst behoeven te doen. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zijn voor het candidaatsexamen wis- en natuurkunde, letter E, de heeren W. Hoogenstraten (Den Haag) en J. Asscher (Den Haag); idem. letter L.. mej. M. E. Hollander (Rotterdam) en de heer Yap Tjok King (Leiden); idem, letter F. de heer J. Smit (Oegstgeest) NED. GENEEFSCHE BOND VAN HOTEL-, CAFE- EN RESTAURANT-PERSONEEL. De Nederlandsche Geneefsche Bond van Hotel-, Café en Restaurant-personeel hield een vergadering in de bovenzaal van „Bel- levu" alhier, bij welke gelegenheid, na een inleiding van den heer Claasen, den bonds- secretaris, overgegaan werd tot oprichting van een zelfstandige afdeeling dezer orga nisatie. De Nederlandsche Geneefsche Bond is een neutrale vakorganisatie, aangesloten bij den Internationale Geneefsche Bond te Zurich, welke in 1877 gesticht werd. De afdeeling Leiden werd opgericht met 17 leden. Na stemming werd tot voorzitter be noemd de heer J. A. Meyer tot secretaris penningmeester de heer P. J. Stam en tot commissaris de heer A. Arends. Het secretariaat van de Leidsche afdee ling is gevestigd Apothekersdijk 35. alhier. Aan de Rijkskweekschool te 's-Graven- hage slaagden vcor het examen handenar beid de heeren J. G. FoKkum. A. Lasschuijt B. van der Lelie en A. W. Strijbos. allen alhier. De Zaterdag alhier gehouden collecte ten bate van „Sonnevanck" heeft f. 539.49 opgebracht. Zaterdagmiddag is de 16-jarige pad vinder J. D., die in het clublokaal in de Caeciliastraat een salto wilde maken on gelukkigerwijze op zijn mes terecht geko men, waardoor dit voorwerp hem in de zijde drong. De E.H.D. vervoerde den knaap naar het Academsich Ziekenhuis. In de Stedelijke in de afgeloopen week Maandag 12 Juni Dinsdag 13 Juni Woensdag 14 Juni Donderdag 15 Juni Vrijdag 16 Juni Zaterdag 17 Juni zijn Werkinrichting opgenomen. 47 volw. personen 47 volw. personen 46 volw. personen 46 volw. personen 46 volw. personen 46 volw. personen Totaal 278 volw. personen WENSCHEN OMTRENT INLIJVING. Ingeschrevenen voor den dienstplicht voor de lichting 1940 die hun wensch om trent inlijving in geval van bestemming tot gewoon dienstplichtige niet reeds bij de keuring of bij een andere gelegenheid hebben opgegeven, of die iets anders zou den wenschen dan zij te voren hebben medegedeeld kunnen vóór 10 Juli a s. hun verlangen, liefst schriftelijk, opgeven aan den Commandant van het Indeelingsdistrict ,,'s Gravenhage" te 's Gravenhage. BINNENLAND. Advies van den Hoogen Raad van Arbeid inzake de verplichte werkloosheids verzekering. (Ie Blad). De spoorwegen en de „wilde" busdiensten. (Binnenland, 3e Blad). Jol omgeslagen bij Maassluis; twee dooden. (Gemengd, 3e Blad). Auto bij Deersum tegen een boom gereden: één doode en drie gewonden. (Gemengd 3e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Goed prijshoudende stemming - Zeer rustige markt - Kalm koersverloop - Amerikanen opgewekter, vast - Beleg gingen nauwelijks prijshoudend. BUITENLAND. Heeft Strang nieuwe instructies van Lon den gevraagd? iBuitenland, le Blad). De situatie te Tientsin blijft onverminderd ernstig. (Buitenland, le Blad). Goebbels te Danzig. (3e Blda). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. CHR. KWEEKSCHOOL. Geslaagd voor het examen akte L.O. de dames A, Hoekstra (WoubruggeiJ. v. d. Kemp (Alphen), B. J. Lablans (Alphen), J. Smit (Bodegraven), G. Volbeda iKatwijk aan Zee) en P. W. Wissel (Leiderdorp). Alle candidaten zijn geslaagd. STED. GYMNASIUM. Van de derde groep slaagden voor het eindexamen afdeeling B. alle candidaten te weten J. ter Haaa-. T. van der Meer en E. de Witte allen alhier; Y. S. de Wilt, Oegstgeest en E. H. J, Akkringa, Voorburg. Van de 2de groep werden 2 candidaten afgewezen. De eindexamens zijn hiermede afgeloopen. MILITARIA. Met ingang van heden is de sergeant kok J. J. D. Snoek van het 6e regiment veldartillerie overgeplaatst naar het 12e regiment motorartilierie te Ede. De sergeant-titulair-kok J. H. Schrama van het regiment iagers wordt ingaande heden aangesteld tot sergeant-kok en over geplaatst bij het 6e regiment veldartillerie. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging. Handelsvennootschap „Plawa", Rouw kooplaan 4, Voorschoten, fabricatie en agentuur en commissie. De bepalingen ten aanzien der rechten van derden zijn ge wijzigd. De procuratie van den heer H J. van der Plas is gewijzigd. GEREF. MINNEHUIS. Aanstaanden Woensdag zullen de ver pleegden van het tehuis van Ouden van Dagen (Geref. Minnehuis) Kaarsemaker- straat 7, hun jaarlijksch autotochtje maken. Het vertrek is bepaald op kwart voor negen; de tocht zal gaan via Noordwijk aan Zee, Noordwijkerhout, de Zilk. Bloe- mendaal, Overveen. Haarlem. Amsterdam Laren, H lversum. Soest. Galgcbrug, Leus- derheide, Woudenburg. straatweg Zeist, Jagershuis enz. enz. VERKIEZING GEMEENTERAAD. De voorzitter van het Centraal Stem bureau voor de verkiezing van de leden van den Gemeenteraad van Leiden maakt bekend, dat het besluit, waarbij de uitslag i dei verkiezing is vastgesteld, als bedoeld in artikel 97 der Kieswet, voor een ieder ter Gemeente-secretarie iafd. Alg. Zaken) ter inzage is nedergelegd. De voorzitter voornoemd. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Leiden, 19 Juni 1939. 2004 Voor het geheele land: Wisse lende bewolking. Enkele regen buien. Weinig verandering in temperatuur. Zwakke tot matige wind uit Westelijke richtingen. Het feit, dat Strang nog altijd te Moskou confereert de besprekingen zijn zelfs tot heden onderbroken om hem gelegen heid te geven zich met Londen te verstaan! zonder dat een accoord is bereikt, geeft Duitsche kringen aanleiding om met eenig leedvermaak te wijzen op de Engelsche moeilijkheden. Het Duitsche Nieuwsbureau zegt: Naar in den loop der onderhandelingen steeds meer zou zijn gebleken, wii Moskou heel strak de vastlegging van de Britsche verplichtingen in geval van verwikkelingen in het Verre Oosten, hetgeen voor Groot - Brittannië het verlies van de laatste rest van zijn prestige in het Verre Oosten zou i beteekenen en wat het bovendien juist thans met het oog op de gebeurtenissen n Tientsin in een zeer onaangenamen toe stand tegenover Japan zou brengen. Strang weet thans, naar volgens het D. N.B. verder verklaard wordt, geen anderen uitweg dan Londen om nieuwe instructies te vragen, aangezien hij uit eigen verant woordelijkheid de schriftelijke vastlegging der Britsche verplichtingen in het Verre Oosten, die Engeland zoolang mogelijk on voorwaardelijk wil vermijden, niet op zich kan nemen. Tenslotte wordt er op gewezen, dat men in Moskousche officieele kringen ijskoude rust bewaart en dat men in het Kremlin uiteraard een eventueele deelneming aan de Britsche omsingelingspolitiek zoo duur als maar mogelijk is, wü verkoopen. Intusschen is ten huize van den vice- minister van Buitenlandsche Zaken te To kio de Japansch-Duitsche cultureele raad geïnstalleerd, welke moet zorgen voor de j uitvoering van de Japansch-Duitsche cul- tureele overeenkomst van 25 November j.l. Tb Berlijn wordt eveneens een dergelijke >aad ingesteld. Onder het opschrift „De omsingelaars omsingeld" publiceert de „National Zei- tung" een artikel, waarin zij luide uiting geeft aan haar voldoening over de blok kade te Tientsin, die zij als een antwoord op de onderhandelingen over een driezijdig verhond beschouwt. „De situatie aldus het Duitsche blad is meer dan interessant. Terwijl de En- gelschen Duitschland en Italië trachten te omsingelen met de hulp der bolsjewiki, moeten zij in een der Britsche invloedssfe ren machteloos toezien, hoe zij door de Ja panners omsingeld worden. Mussolini heeft onlangs verklaard, dat de mogendheden van de orde overal ter wereld zullen ant woorden op de Britsche omsingelingsma noeuvre. Tientsin is een deel van deze we reld". En Reuter meldt uit Berlijn dat daar of ficieel is medegedeeld, dat admiraal Rader, commandant der Duitsche vloot, morgen te Friedrichshafen een samenkomst zal hebben met admiraal Cavagnari, onder staatssecretaris aan het Italiaansche mi nisterie van marine ter bespreking van de problemen van samenwerking tusschen de Duitsche en de Italiaansche vloot. Tengevolge van het bezoek van Goebbels aan Danzig men zie het 3e Blad is de kwestie van deze stad opnieuw opge rakeld. De diplomatieke redacteur van de Sun day Dispatch maakt melding van te Lon den ontvangen berichten uit goede bron, volgens welke Hitier voornemens zou zijn, voor het einde van dit jaar zes eischen te stellen, welke op de volgende punten be trekkin» hebben: 1. Inlijving van Danzig bij Duitschland. 2. Engeland moet afzien van elk politiek of economisch belang in Midden-Europa en op den Balkan, welk gebied „lebensraum" van Duitschland wordt. 3. Terugkeer van Gibraltar naar Spanje. 4. Wijziging van het statuut van Djiboeti ten gunste van Italië. 5. Wijziging in het beheer over het Suez- kanaal. 6. Bestudeering van de Duitsche koloniale eischen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1