De financieële zorgen van Rijk en Gemeente Boldoot LEiDSCH DAGBLAD - Derde Blad Donderdag 8 Juni 1939 Waarom „De Bilt" geen voorspelling kan doen over den neerslag in den zomer GEMENGD NIEUWS Fabrieksbrand te Tilburq Nog geen record temperatuur De slachtoffers van de .Thetis" herdacht Treinramp in Polen Jaarlijksche Alg. Vergadering der Ver. van Ned. Gemeenten te Amsterdam Burgemeester Oud spreekt. LUCHTVAART Eau dc Cologne LAND- EN TUINBOUV irm WAARDEVOLLE MACHINES VERNIELD. Gisteravond omstreeks zes uur is in de ververij ..Broekhoven" aan den Broekhovenscheweg te Tilburg, een z.g. carboniseermachine in brand geraakt. Ofschoon spoedig de strijd tegen het vuur werd aangebonden, aanvankelijk door de Tilburgsche brandweer, kon n et doo de Tilburgsche brandwee. kon niet voorkomen worden, dat de zeer kost bare machine, die een waarde van twintig duizend gulden vertegenwoor digt. verloren ging. Ook een andere carboniseermachine kreeg zooveel schade, dat zij vermoedelijk eveneens onbruikbaar zal zijn geworden. Bovendien werd een groote hoeveelheid goederen, die ter bewerking gereed lag, een prooi der vlammen. De brandweer- wist uit breiding te voorkomen. De totaal aange richte schade wordt op ruim vijftig du-zend gulden geraamd, welke door verzekering wordt gedekt. De oorzaak van den brand is niet bekend. JONGETJE VERDRONKEN TE VRIEZENVEEN. Gisteravond om acht uur is het 10-jarig zoontje van de familie Platjes te Vriezen- veen in het Stroomkanaal in de buurtschap Vriezenveenscheweg verdronken. Het ventje was met eenige vriendjes gaan baden. Hij was de zwemkunst niet geheel meester en verdween plotseling in de diepte. De andere jongens slaagden er niet in hem te redden. Na eenigen tijd werd het lijkje opge haald. BOSCH- EN HEIDEBRANDEN. Gistermiddag omstreeks half vijf heeft een boschbrand gewoed op het landgoed Wallenburg, waarbij een H.A. dennebosch, eigendom van de Ned. Heide Maatschappij, in vlammen is opgegaan. Het blusschingswerk werd verricht door de brandweer van Soest, geassisteerd door de Zeister politie, militairen van Soester- berg en genietroepen .die in de buurt ge legerd zijn. Gisteravond om negen uur is de Nijmeeg- sche brandweer gealarmeerd voor een bosch- en heidebrand langs de spoorlijn NijmegenGroesbeek. tusschen het Sana torium Dekkerswald te Groesbeek en de buurtschap de Muchter. Doordat onmiddellijk werd ingegrepen kon de brand tot één H.A. bosch en heide beperkt worden. Een oogenblik liepen de terreinen van Dekkerswald eevaar. doch ge lukkig kon erger worden voorkomen. Tot half elf was men bezig met de na- blussching. De brand is vermoedelijk ontstaan door vonken uit een locomotief. Gezien het feit dat plaatselijke onweersbuien van zeer grooten invloed z^n, onthoudt de afdeeling Klimatologie van het K.N.M.I. zich van het uitspreken van verwachtingen omtrent den regenval In de maanden Juni. Juli en Augustus. WIELRIJDER DOOR AUTO GEDOOD. Gistermiddag omstreeks half vijf is de 41-jarige wielrijder M. Cohen, wonende te ter Apel, door een auto. welke uit de tegen overgestelde richting kwam. aangereden en op slag gedood. Tijdens de aanrijding werd de voorruit van de auto vernield. Twee militairen, die zich in dezen wagen bevonden, liepen snij- wonden aan hoofd en handen op. Zij wer den door een geneesheer uit ter Apel ter plaatse verbonden. Het stoffelijk overschot is naar de woning van het slachtoffer over gebracht. „O-IO" EN „SUMATRA" IN LICHTE AANVARING. Gistermiddag is tijdens oefeningen de onderzeeboot ,.O-10" in lichte aanvaring geweest met Hr. Ms. ..Sumatra". Van de onderzeeboot werd de bovenbouw lichtelijk beschadigd. De boot is op eigen kracht in Nieuwediep teruggekeerd. De „Sumatra" had geen beschadiging. Op geen der beide schepen kwam persoonlijk letsel voor. (Van onzen specialen verslaggever.) Waarom kan de Afdeeling Klimatologie van het Koninklijk Nederlandsch Meteo rologisch Instituut te De Bilt, wel een warmen zomer voorspellen en niets om trent den eventueelen neerslag mede- deelen? Tegenwoordig, nu ,J)c Bilt" met vrij groote nauwkeurigheid zoowel het dagelijksche weerbericht als de ver wachting voor een geheel seizoen kan publiceeren, is dat een vraag, waarvan de beantwoording in deze hittegolf- periode. nu er letterlijk naar regen ge snakt wordt, stellig van belang is. Langs den in de zon blikkerenden voor- rangsweg UtrechtDe Bilt beweegt zich loom een puffende redacteur. Zijn oogen tu ren verlangend naar het bekende torentje en het zoo bekende gebouw, dat iedereen, die uit de Domstad komt, moet zien. zoodra hij het blauwe bordje, dat met witte letters ..De Bilt" aankondigt, nadert. Omringd door een tuin. waarin de forsche boomen een voor de zon ondoordringbaar bladerdek vor men, ligt het Instituut hier als een koele oase. De man-van-de-krant, die haastig in de schaduw duikt, komt hier warempel op adem. ondanks het feit. dat juist op dezen hittegolfdag een publicatie het gebouw heeft verlaten., waarin mededeeling wordt gedaan, dat het sinds 1897 niet zóó droog is geweest als nu. Enfin, dit laatste heeft betrekkelijke wei nig te maken met de Afdeeling Klimatolo gie. welke zich voornamelijk bezig houdt met de weerverwachting per seizoen. Dr. S. W. I Visser, assistent bij deze Afdeeling, geeft eerst opheldering over het uitblijven van een voorspelling omtrent den neerslag. „De reden is nog al voor de hand liggend" aldus hoort de leek. „want de neerslag wordt in den zomer ten sterkste beïnvloed door onweersverschijnselen, die in 9 van de 10 ge vallen een plaatselijk karakter hebben, zoo dat wij geen kans zien, of liever voorloopig geen kans zien. daaromtrent een behoorlijk gefundeerde voorspelling te doen. Misschien zal dit in de toekomst wel mogelijk zijn. maar dan zullen wij toch in de eerste plaats moeten beschikken over de gegevens, die ge durende een reeks van jaren betreffende onweersbuien en de omstandigheden, waar bij deze zich ontlasten, verzameld zijn. net als dit bij het voorspellen van het weer ge durende een seizoen het geval is. Hoe we bij dit laatste te werk gaan? Heel eenvoudig! We vergelijken het weer dat we momenteel in ons land hebben, met het zelfde weer in een andere landstreek, dat zich vroeger geopenbaard heeft. Bij het da gelijksche weerbericht wordt dit ook reeds gedaan, en het spreekt welhaast vanzelf, dat wanneer wij tot de op dit oogenblik nog be trekkelijk gebrekkige seizoen voorspelling overgaan, dit evenéens geschiedt. Wij treden BU1TENLANDSCH GEMENGD. Engeland heeft gisteren de slachtoffers van de „Thetis" herdacht. Aan boord van den mijnenveger Hebe" werden de vaders, moeders, echtgenooten en andere nagelaten betrekkingen van de 99 slachtoffers naar de plek. waar het vaartuig is gezonken, ge bracht. terwijl anderen, die zich niet sterk genoeg achtten dezen dienst aan boord mee te maken, de herdenkingsdiensten aan den wal bijwoonden. Boven de plaats, waar het wrak ligt werd de herdenkingsd enst gehouden, welke bestond uit het zingen van een kerkelijk zezang. het lossen van saluut schoten, het blazen van de .Laatste Post" en de reveille en het zingen van het volkslied. Aan boord van de oorlogsschepen in de omgeving werd eveneens een herden kingsdienst gehouden. Gedurende den dienst werden talrijke kransen over boord geworpen. Een duizendtal employees van de Cam- mella;rd werf woonden een dienst bij voor het gemeentehuis van Birkenhead. Op vele openbare gebouwen was vandaag de vlag halfstok eeheschen. (Reeds geplaatst in een deel onzer vorige oplaag). daarbij dan niet in finesses, geven alleen in groote trekken onze meening, waarbij men vooral niet uit het oog dient te verliezen, dat wij hier de gemiddelde temperatuur zoeken. Dat hebben wij bijvoorbeeld in den achter ons liggenden winter ook gedaan, waarbij wij in begin December mededeelden, dat de wintermaanden December, Januari en Fe bruari een gemiddelde temperatuur, welke boven de normale zou uitkomen, opleveren zou. Dat is ook inderdaad het geval geweest, al heeft de groote massa in Nederland ons vermoedelijk uitgelachen na de buitenge woon hevige koudeperiode. Men houdt er daarbij echter geen rekening mede, dat „De Bilt" de gemiddelde temperatuur over die maanden heeft berekend. Verschillende fac toren worden daarbij in aanmerking geno men. Wij slaan bovendien voortdurend de temperaturen na. zooals deze in de achter ons liggende 38 jaar zijn verwacht en zooals zij waargenomen zijn Helaas hebben wij voor de zomervoorstelling niet de beschik king over een dergelijke reeks van cijferma teriaal. De lijsten, die wij daaromtrent heb ben aangelegd, dateeren van 1921. toen voor het eerst de temperatuur, welken in Jan Mayen, waargenomen was, ingeschreven werd. Bij de voorspelling voor den zomer d. w. z. de verwachting ten aanzien van de ge middelde temperatuur gedurende de maan den Juni. Juli en Augustus, zijn wij het ver band gaan zoeken tusschen het weer. zoo als dit op het moment in ons land is en dergelijk weer in een andere landstreek. Dit verband noemen wij de correlatie-coëffi ciënt, waarin men het woord relatie terug vindt. Deze kan als grootste waarde 1 heb ben, dat wil zeggen dat het verband volko men is en hij is nul, wanneer het verband volkomen ontbreekt. De temperatuur te Jan Mayen in April en in December, de neer slag te Paramaribo en de Noordcomponent van den Bovenwind In December, zijn de 4 factoren geweest, die. ieder vermenigvuldigd met een bepaalden coëfficiënt, ons tenslotte tot de uitkomst bracht, dat de gemiddelde temperatuur in den zomer, welke nu voor ons ligt, een halve graad boven normaal zal zijn." Een slag om den arm „Gezien het feit, dat er eigenlijk meer fac toren noodig zijn om tot een voorspelling te komen, die met de werkelijkheid overeen stemt, prefereeren w^j het om een slag om den arm te houden wat betreft de kans, dat onze berekening uitkomt. De kans, dat wij het bij het rechte eind hebben wordt door ons op drie tegen vier geschat, zoodat we voor 25% rekening houden met een verkeer de uitkomst. Men moet dus, wanneer in Sep tember mocht blijken, dat „De Bilt" het mis gehad heeft, niet schamper lachen. En wan neer het inderdaad een warme zomer wordt, moet men evenmin denken, dat „De Bilt" het toch maar wist. Het kan dan best zijn. dat wij er een volgend maal falikant naast zijn, net als bij onze neerslagverwachting voor de thans achter ons liggende lente. Wij dachten dat het een droog jaargetijde zou worden en.het werd een nat!" Met deze erkenning van het falen van „De 4721 (Ingez Med.) den bovendien dertig ernstig gewonden zijn. Het ongeluk heeft zich voorgedaan bij een wissel. Op dat oogenblik reeds de trein met een snelheid van 80 K.M. en algemeen wordt de oorzaak van het ongeluk toege schreven aan deze te groote snelheid. EXPRESSTREIN ROME-WARSCHAU GEDERAILLEERD. De expresstrein Rome-Warschau is gis termiddag nabij het station Pruszkow op 20 K.M. ten Z.W. van Warschau ontspoord. Volgens de eerste berichten zouden de vier eerste rijtuigen zijn omgeslagen en dwars over de sporen liggen Er zon:,en zes mo"i"chen zijn gedood: een niechin et, een stoker en een controleur van den slaapwagen. Stefan Steinhazen, een bekend Poolsch industrieel, een Pool- sche dokter en een jonge vrouw. Er zou- TREINONTSPORING IN DUITSCHLAND EISCHT VIER DOODEN. Nabij Goeschwitz (Zuid-Duitschland i zijn vier rijtuigen van een personentrein over de groote brug over de Saaie ontspoord en tegen de ijzeren brugpijlers geslingerd. Vier passagiers werden gedood en zeven zwaar gewond. Men vermoedt, dat de groote hitte de sporen ontzet heeft, hetgeen tot de ramp zou hebben geleid. DUITSCH LEGERVLIEGTUIG VERONGELUKT. De drie inzittenden om het leven gekomen. Een vliegtuig van de Duitsche lucht- mrcht is tijdens een oefenvlucht boven Gelnhausen omlaag gestort. Bij den val op het dak van een lïuis vloog het vliegtuig in brand. Het vuur tastte de omliggende huizen aan. De uit drie koppen bestaande bemanning van het toestel kwam om het leven. ESHELMAN GEARRESTEERD. oheston Eshelman die op zee werd op- aeu kt. nadat hij met zh'n vliegtu'g waa- mede hij een vluclr c e- den Oceaan wilde ondernemen omlaag was ge'tort, is in staat van beschuldiging gesteld wegens diefstal van het vliegtuig. Bilt", beëindigt de man, die de correlatie coëfficiënten berekent, zooals u en ik de sommetjes van de lagere school, het gesprek. En de temperatuur? „Het is momenteel zéér warm", aldus zegt dr Bleeker van het K N. M I., Afdeeling Weerdienst, bij wien wij vervolgens inlich tingen inwinnen over de hitte, welke nu al weer eenigen tijd heerscht. „Neen, van een j hittegolf spreken we hier nimmer. Dat is een woord, dat bij ons niet gebruikt wordt. Wij hebben het over vrij warm, warm en zeer warm weer. Vrij warm weer is het, wanneer de temperatuur zich beweegt tus schen de 20 en 25 graden Celsius, warm weer, wanneer het kwik in de thermometer zich tusschen de 25 en 30 graden Celsius ophoudt en zeer warm, wanneer de thermometer meer dan 30 graden Celsius aanwijst. Of er in de afgeloopen dagen al een record ge broken is Neen, zoover is het nog niet ge komen. De warmste Junidag, welke in het Instituut geregistreerd is, haalt 33.3 graad Celsius. Dinsdag bedroeg de hoogste tem peratuur. welke hier geconstateerd werd 31 graden Veel scheelt het dus niet. Maar het record bleef onaangetast en of het gebroken zal worden, kan op dit moment niemand zeggen. „Zeer warm": dat is het eenige, dat wij nu kunnen zeggen en daarbij moeten we het voorloopig laten!" Buiten strooit de zomerzon haar stralen zoo mogelijk nog stekender rond. Inderdaad, de zomerzon, ook al is het pas Juni en al begint op den kalender de zomer pas op 21 Juni. Voor het K.N.M.I. begint de zomer op 1 Juni. omdat de warmste maand en dat is Juli' dan precies in met midden van het seizoen valt Nu in het begin van Juni al „zeer warm weer", om in officieele termen te spre- In de gistenmldag te Amsterdam begon nen algemeene jaarlij,ksche vergadering van de Ver. van Ned. Gemeenten, welk congres twee dagen duurt, heeft de burge meester van Rotterdam, mr. P. J. Oud, een inleiding gehouden over het onderwerp: „De gemeen teftaunciën als onderdeel van de overheidsfinanciën." Spr. begon met de opmerking, dat, wan neer men het heeft over de moeilijkheden van de gemeentefinanciën, men niet de oogen mag sluiten voor de moeilijkheden, waarvoor de overheid staat ten opzichte van haar financiën. Omgekeerd geldt precies hetzelfde. Rijk en gemeenten moeten eikaars moeilijkhe den leeren begrijpen en er rekening mee houden. Aan de hand van de laatste mil- lioenen-nota toonde spr. aan. dat ook de regeering voor groote moeilijkheden staat. De rijksbegrooting wijst een tekort aan van 25 millioen gulden, maar in werkelijk heid is dat nog veel grooter. Defensiemaat regelen eischen uitgaven, die de moeilijk heden voor het rijk nog veel en veel groo ter maken. Wat de moeilijkheden der gemeenten op financieel gebied betreft, odk deze zijn van niet geringen omvang. Rijk en gemeenten staan dus beide voor groote moeilijkheden. Hoe is dat gekomen? Voor rijk zoowel als voor de gemeenten zijn de oorzaken dezelfde. Men zou ze kunnen samenvatten in het woord „crisistoestanden". De in komsten zijn gedaald en de uitgaven gestegen. Voor rijk en gemeenten bei de. maar voor het rijk komen de de fensie uitgaven daar nog extra boven op. Hoe moeten we er uit komen? Door be- lastingverhooging en bezuiniging. Doch nu manifesteert zich het verschil tusschen rijk en gemeenten. Want het rijk heeft theoretisch een onbeperkt belastinggebied, terwijl de gemeenten zijn gebonden. Ge bonden aan bepaalde belastingcapacitei ten. Dat heeft de gemeenten wel eens ge griefd, doch die grief is niet gerechtvaar digd. De oplossing van het vraagstuk der fl- nancieele verhouding tusschen rijk en ge meenten is hetzelfde als het antwoord op de vraag op welke wijze kan de belasting druk billijk worden verdeeld. In 1029 heeft men getracht om tot een goede regeling te komen. Men stelde de gemeentefonds belasting in en nam nog andere maatrege len. Ze zijn alle bekend. De grondgedachte was juist en spr. is er van overtuigd, dat het systeem goed zou hebben gewerkt, wan neer er geen crisis zou zijn gekomen. Maar de crisis is wel gekomen en toen is het sy steem vastgeloopen. Het gemeentefonds kon zich niet op het peil van 1929 hand haven enz. Teen heeft men getracht een billijke verdeeling der werkloosheidslasten te krijgen. Men stichtte het werkloosheids- subsidiefonds. maar ook dat ging mis. Door redelijke nonnen dacht men een bil lijke verdecling der lasten te krijgen, maar aldra bleek, dat de subjectieve bijdragen een veel te groote plaats innamen. Toen kwamen er tekorten. Het grondbeginsel ging uit van de gedachte, dat een noodlij dende gemeente uitzondering is. maar er kwamen allengs meer dan 400 van deze gemeenten. De uitzondering is als het ware regel geworden. In het vervolg van zijn rede zeide mr. Oud, dat de regeering, waarin hij destijds een werkzaam aandeel had, een gTens heeft getrokken tusschen loonarbeiders en kleine zelfstandigen. De eersten werden zoo noodig gerang schikt onder het begrip werkloosheids- zorg, de tweeden onder armenzorg. Het onbevredigende van den tegenwoordi- gen toestand aldus spr. is, dat het niet meer houdbaar is een grens tus schen beide groepen te trekken. Spr. erkent dit gaarne en meent, dat een herziening van dezen regel dringend gewenscht is. Aan het slot van zijn inleiding stond spr nog in het kort stil bij de jongste belasting wetsontwerpen der regeering n.l. die tot heffing van een nationale inkomsten- en winstbelasting, enz. Hij constateerde, dat deze van een ge heel ander beginsel uitgaan en betoogde voorts, dat de nieuw voorgestelde maat regelen ook van invloed zullen zijn op de gemeentefinanciën. Spr. drong er op aan, dat rijk en gemeenten oog hebben voor eikaars moeilijkheden en dat zij eendrach tig zullen samenwerken om een bevredigen de oplossing te vinden. Officieele ontvangst. De vergadering werd hierna geschorst waarna de circa vierhonderd deelnemers zich naar het Amsterdamsche stadhuis be gaven, waax zij door het gemeentebestuur officieel werden ontvangen. Nog is o.a. het woord gevoerd doot burgemeester de Vlugt, die er op wees, dat de moeilijkheden voor de gemeen ten zich opstapelen. En ook al missen wij het recht, pes. slmist te zijn, groote zorg vervult ons, wanneer wij het oog richten op M feit, dat het voortduren der ongunstige internationale omstandigheden schiei elke verbetering van beteekenis in one economisch leven belemmert. Waar vermindering van uitgaven uit budge- tair oogpunt geboden Is, stuit dit op practische bezwaren, temeer daar hei toenemen der bevolking ons jaarlijle voor een bijna niet te overbruggen ac cres stelt. Daarbij komt, dat tal vaa gemeenten in moeilijkheden verkeerei tengevolge van het feit, dat zij nu steeds van het rijk de rechtmatige bij. dragen moeten ontvangen in de lastea der werkloosheid. Hoe dit alles ook zij, uw vereenlgiu staat voor de Nederlandsche gemeentel zij vervult voor vele de functie van vraag baak op een moeilijk te overtreffen wij» Van harte hoopte spreker, dat Am sterdam den deelnemers aan het congre zal brengen, wat zij er van verwachten. Bestuursverkierinj Als bestuursleden werden herkozen 4 heeren M. Vrijenhoek, wethouder vai 'sGravenhage en H. Haitsma. secretaii van Bolsward, terwijl de heeren mr. P j Oud, burgemeester van Roterdam. H. Bot terweg, wethouder van Utrecht en mr R M. v Dusseldorp, burgemeester van Goe werden benoemd in de vacatures, ontstaa door het overlijden van mr. P. Drooglec ver Fortuyn, hel bedanken van den hec M. Fernhout en het aftreden van den hec mr. J. J. P. C. van Kuyk, die niet herkiei baar was. DE POSTVLUCHTEN. De Zilverreiger" is vanmorgen van Tjililiti naar Nederland vertrokken met medeneming vi 296 K.G. post, 10 K.G. pakketpost en 104 Kd vracht. Voor tusschentrajecten werden 23 p sagiers geboekt, terwijl drie passagiers voor ti schentrajecten moesten worden geweigerd we gens plaatsgebrek. jfoudill 13»19 (Ingez. Med.1 VERGADERING VAN DEN NEDERLANDSCHEN TUINBOUWRAAD, Onder leiding van den heer Jac. Smits ti Naarden werd te Haarlem een vergadenni gehouden van het centraal bestuur van dei Ned. Tuinbouwraad. De voorzitter dankt( dr. F. E. Posthuma voor alles wat. door heit in het belang van den Nederlandscher tuinbouw gedaan is, nu deze zijn ambt* lijken loopbaan heeft afgesloten. Besloten werd met de drie centrale lana bouworganisaties overleg te plegen omtren de vertegenwoordiging in den spoorweg' raad. De rekening en verantwoording v« den raad over 1938 en de begrooting 1™ werden goedgekeurd. In de kascommis" werden gekozen de heeren dr. A. J. ver- hage en mr. J. H. J. Schmidt. De Ver?ei?J ging voor Boskoopsche cultures werd als ui van den Raad toegelaten. Goedkeunnj werd verleend aan het concept-jaarversiaj van den Raad. Besloten werd aam den minister Economische Zaken een schrijven te ven zenden over het overnemen der cnsiS' maatregelen door de bedrijfsgenooten. Hei desbetreffende concept-schrijven w' goedgekeurd. In verband met een aanvrgJ deel te nemen in het waarborgfonds var* het comité voor de land- en tuinbouwae* monstratie 1940 te 's-Gravenhage ontspoj zich een zeer uitvoerige gedachten wa ling. Ten slotte werd besloten aan net ve zoek niet tè voldoen. J In verband met een ingesteld ondeIaL naar de verdeeline der clearinggeWen we besloten een schriiven te verzenden den Minist°r van Economische Zaken ken. Wat zal dat dan in Juli worden, in de warmste zomermaand? Ziedaar een vraag, waarover de schrijver van deze regels zich op den 3 K.M. langen, gaar- ?estoofden voorrangsweg De Bilt naar de bisschopsstad het hoofd gebroken heeft, ronder verder te komen dan vizioencn aan g'-^'^ndhe-t" Julidagen, waarop het kwik tot duizelingwekkende hoogten rijst. (Nadruk verboden) Hier is het antivoor Beroemd veldheer van den BonK!n^ schen keizer Justinianus. Clo'ho (geboorte!, Lachesls ,leïensI loopt At"oi)os (doodi. Letterlijk: Een God uit de mach"®! f'guurlijk: irmand die een onvoo ontknooping brengt (bijv. op "e neeü. ^3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 10