DE AVONTUURLIJKE REIS
LEID5CH DAGBLAD, Zaterdag 3 Juni <939
Derde Blad Ne. 24290
Twee factoren geven de beurs
een vriendelijker aanzien
Mile Jaargang
glUITML- WEEKOVERZICHT
Verheldering langs
ongewenschten weg
Chamberlain: U rijdt toch mee, mister Stalin?
Stalin: Niet als ik op dat ongelukkige plaatsje moet zitten.
MIDDENSTANDSDIPLOMA ALG. HANDELSKENNIS
HOOGSTRATEN's BOEKHOUDBUREAU, Tel. 1754, Plantsoen 29, Leiden
Verbetering in de politiek en inflation'istische
invloed
Het ls niet te ontkennen, dat de aanblik
der wereld heel wat verhelderd is. Jammer
jjdits, dat dit een gevolg is van „vrees-
aanjaging" en niet zijn oorzaak vindt in
[en elkaar begrijpen of langs den weg van
minnelijk overleg tot stand komt De
jjede zijde is evenwel, dat de oorlog, dien
telen zoo dicht nabij dachten, tenminste
,eer naar den achtergrond wordt gedron-
«n en dat zoodoende misschien eens de
lijden rijp zullen kunnen worden voor een
terugkeer tot normale politieke methoden,
Kb van verdere agressie-gedachten en over-
keerschingszucht. Dat we lntusschen nog
!ing niet zoover zijn, behoeft zeker geen
iider betoog!
Het Engelsch-Russlsch accoord is nog
deeds niet in kannen en kruiken. De sov-
»t, voelen heel goed aan. dat zij in de
positie zijn van de partij, die kan eischen,
(sar er voor de tegenpartij meer op het
Hiel staat, althans direct, dan voor hen en
dientengevolge houden zij den voet stijf,
gij willen gelijkwaardigheid.
Hoewel Engeland reeds zeer ver aan de
tiithen van Moskou was tegemoet gekomen
ioor een drievoudig verbond van defensie-
ten aard zonder verdere voorwaarden te
navaarden, gaf Engeland toch nog niet
tet volle pond. In hoofdzaak schijnt
dc positie der randstaten nog een belem-
nering te vormen voor de Russen om met
gngeland in zee te gaan en van het stand
punt van Moskou uit, ls inderdaad wel iets
tt zeggen voor de gedachte, dat zonder
gelsche garantie voor de randstaten, vol-
ledïg en zonder bedenkingen, de positie der
Idorjets niet geheel zonder gevaar mag wor
den beoordeeld. Wat toch is het geval?
Engeland heeft garanties gegeven aan Po
len Roemenië, Griekenland en Turkije,
«(ving deze zijnerzijds terug van Polen
en Turkije, doch ls Inzake de randstaten
ikchts gebonden aan de Ietwat vage toe-
jnjging, ook verder ln Europa tegen iedere
agressie te zullen optreden, zoo't betroffen
land gewajjknd verzet biedt. En in dit
laatste zit hem nu de kneep, om het zoo
Kns gemoedelijk uit te drukken.
Het geval ls immers denkbaar zie het
jibeuren in Tsjecho-Slowakije dat
itschland er ln zou slagen om een der
randstaten zoo met vrees te vervullen, dat
bit schijnbaar vrijwillig zich boog onder
bet Duitsche juk, in naam een niet-be-
itaande zelfstandigheid handhavend. Dan
raden Engeland en Frankrijk, waar toch
geen gewapend verzet werd geboden, niet
at bijstand verplicht zijn, zoo de sovjets
ril eigen belang wel zouden ingrijpen! Dat
risico willen de sovjets blijkbaar niet loo-
gn en vandaar de uitdrukking in de rede
tan Molotof, dat Moskou er voor bedankt
rcor de anderen de kastanjes uit het vuur
halen.
Dat schijnt wel het groote twistpunt tus-
"hen Moskou en Londen te zijn, afgezien
"icht van enkele redactie-futiliteiten,
arin Moskou altijd zeer sterk is geweest
ij het afsluiten van eenig verdrag. Waar
Engeland zoowel als ln Frankrijk het
Hasslsche bezwaar reeds wordt erkend in
'cimige persorganen, mag men aanne-
»en, dat er wel een modus voor een verge-
jjk zal worden gevonden voor dit geval.
Parijs en Londen blijven optimistisch en
tel schijnt zelfs, dat ook Berlijn en Rome
biet meer twijfelen aan een uiteindelijk
finstig resultaat voor de Britsche politiek,
O als onteerend voor Engeland wordt ult-
pkreten. Voor het groote doel, de vermtj-
fc.ig van oorlog, moeten offers worden ge
tracht en nu Engeland eenmaal a heeft
gezegd door zich te binden in het Oosten
M Europa, zal b wel moeten volgen.
Het vermijden van oorlog zou dus ver
tegen worden door zoo'n tegen-macht te
Wmen tegen de spil, dat deze zelf moet
inzien, dat daartegen niet is op te tornen,
hit het een verre van idealen toestand ls,
breekt voor zich zelf, maar beter zoo dan
«1 gevaar van een verder afglijden naar
grootste van alle rampen zonder meer
i riskeeren, laat ons dat tot troost strek
ten.
De groote vraag wordt dan straks, mocht
spil inderdaad politiek zijn lamgelegd,
zij zich economisch zal weten te red-
ten Tengevolge van den inmensen bewa-
kningswedloop is de spil economisch zeer
"tzwakt en met het stelsel der autarkie
p zij zich niet kunnen helpen, terwijl dit
helsel hulp van buiten vrijwel tot de on
mogelijkheden doet behooren.
zal voor „dictatuur-landen" hier een uit-
"g zijn te vinden? Men vergete daarbij
«ch vooral niet, dat het prestige van een
octator ten allen tijde moet worden ge-
hndhaafd, hetgeen het breken met een
zoovele jaren als alleen zaligmakend sy-
'«m zeer moeilijk, zoo niet onmogelijk
"zakt....
Hoever de prestige-kwestle gaat, is Juist
snerp belicht door een voor den Ita-
'unschen gezant te Londen, Grandi, zeer
®?ewone. voor Engeland bijkans beleedl-
(jnde uitlating. Grandi gold steeds als een
Jtt Italianen, die niet blind waren voor
gevaren verbonden aan de door den
""se gevolgde lijn en zijn uitlatingen wa-
steeds waardig. Nu opeens van hem
"o dergelijke taal! Hoewel aanvankelijk
de Britsche en Fransche pers zeer fel
?ortwaardiging werd geuit zelfs werd
vo positie onhoudbaar genoemd is later
meer begrijpende houding aangeno-
Men veronderstelt thans ter vergoe-
,-(®g. dat Grandi om zich te kunnen
PMhaven, zich heeft moeten uitlaten ge-
hij deed
lntusschen doemt voor Duitschland een
vaar 0p, dat nog wel niet overdreven
■int te worden, maar niettemin ook niet
•t Morden onderschat. Door de instelling
het Duitsche protectoraat over Bohe-
a en Moravië schijnt ln Tsjechië plot-
nieuw leven te zijn gekomen. In het
i Mnland hadden de Tsjechen en Slowa-
•J zich reeds vereenigd onder leiding van
gevluchten oud-president Benesj om
^afhankelijkheid van hun land te her
Horden
Ik,
t-rVAiN F"S-Fk/-ye-iv\
1 JULI AANVANG NIEUWE CURSUS Cursus A, normaal examen Cursus B, speciaal examen, voor pers. boven 25 jaar
Kosten f. 32.50 per cursus - Boeken gratis.
een actie, die niet en bagatelle mag
genomen, gezien hoe destijds Masa-
waarvan Benesj de beste leerling is
Hm?' van de gelesenbeid gebruik wist
tc Mn' toen deze zlch voordeed! Maar
ook *n hot laiKi zel* de tegen-
1061
CIngez, Med.)
'8 tegen de Duistchers krachtiger te
worden, al zal dit zich natuurlijk moeten
uiten in lijdelijk verzet en wat daarmede
annex is; het is een soort afweer-politiek,
waarin de Tsjechen zich altijd meesters
hebben getoond. Bovendien vluchten voor
aanstaande figuren als b.v. generaal Prcha-
la naar het buitenland om een Tsjechisch
legioen te vormen. Zoo vormt zich ln den
rug der Duitschers een verzet, hetwelk,
zich voortplantend, een bedreiging inhoudt
waarmede ten allen tijde rekening dient
te worden gehouden. Zelfs de regeering
Hacha, die toch voor Berlijn capituleerde,
weigert nu de Tsjechische fascisten tege
moet te komen
Een kwestie, die de Europeesche rust ge-
ruimen tijd op zwaren proef heeft gesteld,
is eindelijk van de baan: de vreemde troe
pen hebben Spanje verlaten en Franco is
dus nu weer baas in eigen huis. Weliswaar
betoonde hij zich uiterst dankbaar en
daarvan getuigt ook het bezoek van Spaan-
sche leiders aan Duitschland en Italië bij
de repatrieering der troepen, maar hij
krijgt nu toch zijn handen vrijer. Met die
Duitsche hulp is het echter maar een
vreemd geval. Duitschland verzekerde
steeds, dat er geen hulp werd verleend,
vaardigde zelfs een wet uit, waarin het te
hulp snellen van Franco ten strengste werd
verboden voor Duitsche ingezetenen en
toch werd deze officieel gezonden.... Het
werpt een merkwaardig licht op de Duit
sche politiek en verhoogt de betrouwbaar
heid van Berlijn niet bepaald! Voor pro
paganda schijnen thans alle scrupules, dit
te erkennen, uit den weg te hebben moe
ten gaan
Japan blijft nog immer aarzelen om zich
geheel vast te leggen aan een samengaan
met Berlijn en Rome Het feit. dat, zoo het
drievoudig verbond Engeland, Frankrijk,
sovjet-Rusland tot stand komt, dit niet
Naast de in bet algemeen zoo behoor
lijk herwonnen technisehe kracht der
beurzen, die als het ware uitverkocht
schijnen, zijn het twee machtige fac
toren. die dc laatste dagen den beurs
handel een wat vriendelijker (of
vriendelijker lijkend?) aanschijn ge
ven: de verbetering in de politieke at
mosfeer als gevolg van de zeer gropte
kracht, die er op het oogenblik van 'de
democratische landen uitgaat, en de
inflationistische invloed, uitgeoefend
door de zich steeds verder opstapelen
de tekorten en schulden der diverse
regeeringen.
Het is noodig, de mogelijkheden en ge
varen voortvloeiend uit de van financieel
oogpunt uitgesproken-roekelooze polities
van tekorten scheppen en leenen en uit
geven recht in de oogen te zien, omdat on
vermijdelijk een dusdanige politiek, nu zij
door praetisch alle landen is aanvaard,
eenerzijds de geld-goederen verhouding
geldt voor Azië is een reden te meer om j
zich te Tokio te bedenken, vooral, waar
Amerika weinig twijfel meer overlaat aan
welke zijde het staat. De strijd jn Japan
duurt echter nog voort en definitieve be
slissingen zijn nog niet genomen.
voorloopig wel moet beinvloeden. anders-
zijds het algemeen vertrouwen Ivoorzoover
men daarvan nog mag spreken) op den
duur nog verder zal ondermijnen, met alle
verlammende gevolgen van dien.
Naar welken kant wij het oog ook rich
ten. overal grijnzen ons tot het uiterste
opgeblazen begrootingen aan. Ook Sovjet-
Rusland komt thans met een budget naar
voren, dat voorziet in een verhooging der
uitgaven met niet minder dan ca. 60%.
Belangrijker, althans duidelijker waar
neembaar. is wat er in de Ver. Staten ge
schiedt. Daar zijn Roosevelt en zijn vrien
den weer bezig met de uitwerking van
plannen, om wederom te trachten de ziek
te van het economisch lichaam met geld-
inspuitingen te bestrijden. Nadat de twee
eerste inspuitingen, die van 1935 en die van
1938, praetisch gesproken als volkomen mis
lukt moeten worden beschouwd, wil men
opnieuw dit middel te baat nemen, met
het doel het nationaal inkomen tot de S 80
milliard omhoog te drijven. Tegelijkertijd
echter weigert de Administratie hardnek
kig, het zakenleven de hand te reiken en
gaat zij rustig voort, den openbaren nuts
bedrijven allerlei moeilijkheden in den weg
te leggen, de trusts en monopolies aan te
vallen, terwijl Indien er al een herziening
der belastingen mocht worden doorge
voerd, deze zeker niet van dien aard sul
zijn, dat zij een verlichting van beteekenis
zal meebrengen. Zoo wordt dus het ver
trouwen van twee zijden ondermijnd:
eenerzijds door het scheppen van steeds
grooter tekorten, zonder in de mogelijkheid
te voorzien deze te dekken (behoudens dan
de \Tome hoop. dat de koopkracht zal toe
nemen), anderzijds door de winstmogelijk
heid van het bedrijfsleven opzettelijk te
beperken en daardoor de mogelijkheid te
ontnemen, frlsschen ondernemingsgeest
aan den dag te leggen. Ondanks alle droe
ve ervaringen, tot dusver met het „pomp
doorsteken" opgedaan, wil men opnieuw
met kunstmatige prikkels dién economi-
schen levensmoed wekken, die slechts denk
baar ls, wanneer anderzijds het zakenleven
niet in voortdurende vrees en wantrouwen
behoeft te verkeeren.
Er is derhalve, naar mijn overtuiging,
allerminst reden om aan deze nieuwe kunst
matige stimulansen een haussemotief te
ontleenen, tenzij dan wellicht voor een
uiterst korte periode. Daarentegen kan de
inflationistische ondergrond van de staats
financiën over de geheele wereld ongetwij
feld aanleiding geven tot een stijging van
de marktprijzen van reëele waarden, d wz.
van goederen en aandeelen. een stijging,
die echter zelf niet meer dan een schijn-
stijging zal zijn, omdat zij gepaard zal
gaan met toeneming van lasten, verlaging
van koopkracht, valutamanipulaties, ver
arming. Om deze reden moet dan ook d«
jongste verbetering in het aspect der aan
delenmarkten jufst tegenover de zwakke
houding der vaste rente dragende fondsen
met groot voorbehoud worden bekeken.
Tot dusverre ls zij voornamelijk slechts uit
vloeisel van psychologische oorzaken (ver
mindering van het gevoel van vrees voor
een wereldoorlog), van technische oorza
ken (de fondsen bevinden zich meest in
financieel krachtige portefeuilles i en in
flationistische invloeden.
Een werkelijke en meer permanente
opleving kan hieruit slechts te voor
schijn treden, wanneer de „onproduc
tieve" productie voor bewapenings
doeleinden geleidelijk mocht gaan
plaats maken voor de waarlijk koop
kracht scheppende productie van blij
vende kapitaalgoederen. En zoover zijn
wij helaas nog lang niet.
Niettemin komen er uit de Ver. Staten
ietwat gunstiger en optimistischer klanken
ten aanzien van het conjunctuurverloop
De scherpe inzinking in de bedrijvigheid
der staalindustrie grootendeels als gevolg
van de sedert kort weer bijgelegde brurn-
koolstaking, is nagenoeg geheel weer inge
haald en deze verbetering verdeelt zich ge
lijkmatig over alle cliëntentakken dezer
nijverheid. Ook in de textielindustrie zijn
de binnenkomende orders stijgende. Het
zou echter wel zeer voorbarig zijn. uit deze
enkele indices gevolgtrekkingen ten aan
zien van het conjunctuurverloop in de
naaste toekomst te maken. Amerika heeft
onze verwachtingen te dien opzichte waar
lijk reeds te vaak beschaamd. En toch, al
zijn wii nog zoo vaak teleurgesteld. Ame
rika blijft een van de bakens in de zee der
wereldconjuctuur en steeds weer moeten
wij ons naar gene zijde van den Oceaan
wenden, om althans eenig inzicht te ver
krijgen in het verloop van vraag naar en
aanbod van goederen en effecten. Duide
lijk blijkt thans wederom, dat Amerika de
goederen-effectenmarkt beheerscht en
ook de Amsterdamsche beurs heeft z'ch
weer grootendeels onder de leiding harer
machtige New Yorksche zuster geplaatst.
Vandaar dat bijzondere aandacht ook
moet uitgaan naar de pogingen der Ver.
Staten om door ruiltransacties twee heeren
tegelijk te dienen: van overtollige voorra
den af te komen en noodvoorraden van
andere grondstoffen aan te leggen. Reeds
enkele weken geleden is te dezer plaatse
over de onderhandelingen geschreven, welke
te dien aanzien tusschen Amerika en En
geland (en Nederland?! plaats vinden.
Noe steeds zijn zij blijkbaar niet met vol
ledig succes bekroond. Dit is ook alleszins
verklaarbaar. Het wordt immers meer en
meer duidelijk, dat het den Ver. Staten er
eerder om te doen ls. hun ontzaglijke voor
raden katoen kwijt te raken dan rubber
en tinvoorraden op te slaan Daarenboven
kan ik mij niet voorstellen, welke afdoende
waarborgen er kunnen worden gegeven, van
dien aard. dat de aanwezigheid van deze
extra-opgëbouwde voorraden rubber en tin
niet als een Damocles-zwaard de markt
blijft bedreigen en dat niet de met zooveel
moeite en offers tot stand gebrachte resul
taten der beide restricties met een penne-
streek weggevaagd zullen worden. Het is
mij nog steeds niet geheel duidelijk, waar
om men tot het verfoeilijke en praehisto-
rische middel van ruiltransacties zijn toe
vlucht moet nemen, wanneer de handel
en het betalingsverkeer tusschen de be
trokken landen volkomen vrij zijn. Schrij
ver dezes zou het inderdaad betreuren, in
dien de Nederlandsche regeering zich er
toe zou laten brengen, een dergelijke trans
actie met de Ver Staten af te sluiten.
Verwijlen wij nog even bij het bui
tenland, dan trekt het krachtige her
stel in Frankrijk vooral de aandacht.
Het drastische optreden van Daladier en
Reynaud te zamen met de dreiging van
buiten, hebben een nagenoeg volkomen om
mekeer in de Fransche mentaliteit teweeg
gebracht. Er wordt daar thans hard ge
werkt. De monetaire positie kan als prae
tisch genezen worden verklaard. De Fran
sche franc lijkt sterker dan hij ooit is ge
weest. De geheele kortloopende buitenland-
sche schuld is in een zes-jaren leening ge
consolideerd en hiermede is een groot ze-
vaar voor Frankrijk's financiën afgewend.
Goud blijft naar het Fransche Egalisatie
fonds toestroomen. Kortom. Frankrijk
maakt een proces van genez.ng door. dat
niet slechts het land zelf. doch de geheele
wereld ten goede komt.
De „affaire" Wiegerinck Muschter en Co..
heeft deze week heel wat Nederlandsch
zand doen opwaaien. In tegenstelling met
Engeland komt het hier te lande zelden
voor, dat een Officier van Justitie of een
ander lid der rechterlijke macht over de
hoofden der beschuldigden heen een be
paalden toestand hekelt en aanwijzingen
geeft tot verbetering. Hët ls daarom bijzon
der te waardeeren. dat in dit geval de
Officier van Justitie mr M. A Wassen-
bergh niet heeft geschroomd den vinger te
leggen op de wondeplek: onvoldoende be
scherming van het pubhek tegen de prak
tijken van .aa:zie"en''. Met groote kracht
zij de uitspraak van den Officier onder
streept. dat de middelen tot controle die
nen te worden uitgebreid.
(Nadruk verboden).
