MEI-IDYLLE
lie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zalerdag 20 Mei 1939
Derde Blad No. 24279
Éfi i.-v"
V
BELASTING-MOEILIJKHEDEN!
De „Transorma" sorteert
15.000 poststukken per uur
1UITENL. WEEKOVERZICHT
Europa in uiterlijke rust
De Russische schoone: „Maar waarom trouw je dan niet met me, Tommy, als je
telkens weer zegt, dat je niet buiten me kunt?"
HOOGSTRATEN'! Boekhoudbureau
Een vernuftige uitvinding
«ei blij" merkwaardig rustig op het
'itieke strijdtooneel en dat geeft velen
•dra tot een z«kere gerustheid. Reden tot
jerustheid is het natuurlijk niet, doch
n den anderen kant vergete men nog
tijd niet, dat de vraagstukken, die de we
id beroeren, open blijven En voor en
iKr daarvoor een oplossing is gevonden,
bet te vroeg om hoera te roepen! We
•men dit niet genoeg herhalen.
Kn gelukkig verschijnsel te midden van
ia onzekerheid is wel, dat de as blijkbaar
ïet. dat het Engeland toch bitter ernst
■met zijn pogen om een non-agressie-blok
vormen, waarover men wel kan spreken
li ran 'n omsingelingspolitiek, een sugges-
die echter buiten de as niet wordt aan-
:rd! Het partijkiezen van Turkije voor
Westersche democratieën heeft de schei-
van de oogen doen vallen Inder-
ii dat voor Rome zoowel als Berlijn
c geduchte tegenvaller, te meer. waar
,ers zoodoende de Engelsche vloot de
rte Zee kan bereiken en dus recht
reeks Roemenië en Polen hulp verleenen.
getwijfeld hoopt de as nu nog op een
i'lukking van het contact tusschen Mos-
j en Londen en Parijs, doch vermoede-
i zal ook deze hoop in rook vervliegen,
loopt het nog niet hard, daar Moskou
n voet strak houdt en, overtuigd, dat
Westen wel iets over zal hebben voor
accoord, zich niet tot transigeeren be
id vertoont.
Het sterkst komt dit wel tot uiting door
likou's onverwaohten zet om Potemkin
naar Genève te zenden, al werd de
ling van den Volkenbondsraad op ver-
X der sovjets juist een week verdaagd
die reis alsnog mogelijk te maken. Zie.
1 doet wel het scherpst uitkomen, dat
den en Moskou elkaar nog altijd niet
n gevonden en dat er nog struikel
en van beteekenls zijn! Trouwens,
jaiberlain heeft dat in zijn jongste rede
duit erkend, hoe moeilijk het hem ook
zijn gevallen, want niet alleen de op-
lie doch ook breede lagen van eigen
dij oordeelen dit accoord beslist nood-
lijk als sluitsteen.
etgeen impleciet inhoudt, dat een niet
en voor den Britschen premier een ge-
rlijk aspect in zioh draagt
"oskou blijft staan op het standpunt,
slechts een drievoudig accoord tus-
n Londen, Parijs en de sovjets de
afdoende remedie oplevert in de ge
il omstandigheden. Het is een stand-
t, dat ver uitgaat boven hetgeen Enge-
tot dusver heeft voorgestaan, nJ.
ts een Russische belofte te hulp te
en bij een aanval op Polen en Roeme-
Engeland is huiverig voor een recht-
ksch verbond met het communisme
iat zonder twijfel niet geheel ten on-
':te. doch de situatie ls een zoodanige
den, dat ideologische beweegredenen
meer mee mogen tellen. Houdt men
"rs daarmede wel rekening, dan zou
priori een overeenkomst met de as, die
vrede zou waarborgen, ook als uitge-
vn ter zijde moeten worden gesteld. En
lans daarop wordt niet geheel terzijde
•boven, ziet men hetgeen Chamberlain
vover te berde bracht, ook al verklaar-
hij ronduit, dat Duitschland door zijn
reeldiging van Tsjeoho-Slowakije het
nder moeilijk had gemaakt om nog te
ven aan het Duitsche woord. En hoe is
ige schikking denkbaar, die niet be-
op het vertrouwen in gegeven woord?
afdoende borgstelling is niet denkbaar,
;ezien van de vraag of deze gegeven
worden
't zal Parijs, dat reeds een defensief
d met de sovjets van oudsher heeft,
den zijn, dat de oplossing brengt tus-
n Londen en Moskou en zich daartoe
heeft voorbereid. Zelfs de Britsohe
'er verwacht van die zijde den uit-
uit de impasse, die waarschijnlijk in
'n nog niet eens in de eerste plaats
"hen Moskou en Londen is gekomen,
h vermoedelijk geweten moet worden
den tegenzin van Polen en Roemenië
de sovjets te zien paradeeren als ge-
•Sereohtigden bij de hun gegeven be-
k van hulpverleening bij een aanval.
1 toelaten van sovjet-troepen op hun
ndgebied oordeelen Warschau en Roe-
Jst toch nog steeds een gevaar Can
afdoende te zijn verzekerd, zullen
door den zvfren appel hebben heen te
en tenslotte zal het o.i. daartoe ook
komen!
Tin Duitsche zijde poogt men als tegen
een het Engelsch-Turksch accoord
®e te oefenen op het z.g. Balkan-pact
daardoor geschonden wordt genoemd,
totnutoe is het succes van die tegen-
niet bijster groot; integendeel lijkt
er op, alsof Bulgarije door de overeen-
tussohen Engeland en Turkije
[geneigd is om zich aan te sluiten bij
v_™esten. Wat niet zoo erg verwondering
te baren, daar Bulgarije immers
JBIe als lichtend voorbeeld voor oogen
om zich te herstellen van de slagen
oen wereldoorlog. Toch mag gerust
aangenomen, dat Bulgarije zich
"lotte zal laten koopen, mocht het on-
■ooopte tenslotte toch eens komen
?P.hch zelf is het overigens wel merk-
JiJ. dat van Genève eenige oplossing
wrwacht in de vraagstukken van
"Ij! Zij het dan ook bulten den Vol-
«om. Toevalligerwijs is het juist 40
Bieden, dat op instigatie van den
uller Russen, de ongelukkige Nico-
n'j* ^*en TTaag de eerste groote we-
-vredeseonferentie bijeen kwam, waar
de Volkenbond het logisch vervolg is
«ten. Was het de Duitsche keizer,
eerste conferentie deed mislukken.
vt i <'e Practijk, de Volkenbond is
,'"w in wezen ter ziele gebracht,
'i :ius' hat de geschiedenis zich her-
wat is cr over van den Volkenbond?
m '.eeft, ZÜ het sluimerend, nog de
km ^'e voorzai' ioö de stichting, doch
al <je2e 0pnjeuw leven ingeblazen
51 worden, wil men tenslotte iets er
'brachten en of deze tijden daarvoor
anjI> zijn?
«en den gang van zaken in Palestina,
bit ten zeerste worden betwijfeld.
(V bet keeren zooals men wil. doch
?,n!eSgelijk was de bedoeling van het
^«andaat over dit gebied om daar
een tehuis voor het Joodsche
aarvan de verklaring Balfour dan
e aanduidingen in zich draagt.
den voet der machine, leverde de practijk di
verse moeilijkheden op, welke ondervangen
moesten worden
De noodzakelijke verbeteringen werden
aangebracht. En in Mei 1938 stonden in
het Utrechtsche stationspostkantoor twee
gloednieuwe .transorma's te wachten op
den druk-ep-den-knop. teneinde samen
30.000 poststukken per uur te gaan verwer
ken.
\mw*>
1?.^Ti "'p-
1 7 v?
PLANTSOEN 29 - LEIDEN - TELEF. 1154.
3022 (Ingez. Med.)
Daarvan blijft echter niets meer over, nu
de omstandigheden Engeland noodzaken
om de Arabische wereld niet van zich te
vervreemden. Weliswaar ls de voorgestelde
regeling ook in die kringen niet sympathiek
doch de meeste winst is toch voor de Ara
bieren en het vermoeden is gewettigd, dat
van die zijde tenslotte het hoofd in den
schoot zal worden gelegd. Wie het onderste
uit de kan wil hebben, etc!
Voor de Joden is de gang van zaken
fnuikend, zij zien een schoonen droom in
nevelen opgaan, doch trots verzet zullen
ook zij zich voorloopig hebben te schikken,
de omstandigheden zijn sterker dan zij.
Misschien zal Engeland nog wel trachten
de pil te vergulden door elders gelegen
heid te geven voor Joodsche exploitatie.
De vriendschap der Arabieren beteekent
voor Engeland momenteel heel wat meer
dan het Joodsche vraagstuk!
Bereid tot een regeling, ziet men Enge
land zou der aarzelen zijn politiek van het
vormen van een blok tegen verdere agres
sie voortzetten om op iedere gebeurlijkheid
voorbereid te zijn. Het rekent daarbij spe
ciaal op de hulp van Amerika, gelet op
het feit, hoe de Engelschen trots alles
thans een ernstige waarschuwing hebben
gericht tot Japan, daarbij gesteund door
Frankrijk, bij het schenden door Japan
van de rechten der buitenlandsche conces
sie te Amoy. En blijkbaar niet zonder
reden, waar Amerika volledig het op
treden steunde! Voor Japan ls het een
waarschuwing, die blijkbaar als zoodanig
wordt erkend en de partij In Japan, die
zich niet vaster aan de as wi'. binden, een
steun In den rug geeft! Het bezoek van het
(Van onzen specialen verslaggever)'.
Zeventig aan elkaar gekoppelde, metalen
wagentjes, die aangedreven door een
electro-motor een groote ellipsvormige
baan beschrijven in een horizontaal vlak.
Daarboven 5 toetsenborden. 5 sleuven en
5 aanvoerplaatsen voor de te sorteeren
poststukken, daaronder, aan den voor- en
achterkant, 5 x 25 loketjesZiedaar, in
het kort, een beeld van de „transorma die
in het toch al zoo modern geoutilleerde,
Engelsche koningspaar zal ontegenzegge
lijk mede helpen den band tuscnen Lon
den en Washing tor! te veistevigen; de en
thousiaste ontvangst in Canada is een
zekere waarborg daarvoor.
Voor de as zou het wegvallen van de
dreiging in het Verre Oosten door middel
van een uitbreiding van het anti-komin
tern-pact een nieuwe tegenslag 'ooteeke-
ncn. En ook Spanje zou wel eens spoedig
een tegenvaller kunnen opleveren, nu hard
nekkig de geruchten aanhouden, dat on
derhandeld zal worden over groote leenin
gen aan Franco Onnoodig te zeggen,
dat daarvan geen sprake kan zijn bij een
nauwere aansluiting bij de as! En toch
zal Franco geld nooöig hebben
efficient-werkende P.T.T,-bedrijf hier te
lande snel is ingeburgerd.
Met de „transorma". welke door 5 post
ambtenaren „bespeeld" wordt, is P.T.T. in
staat 15000 poststukken per uur te sortee
ren. Wat dit zeggen wil? Dat één paar
oogen in 3600 seconden van 3000 brieven,
postwissels, brief- en ansichtkaarten enz.
enz., de adressen en vraag niet hoe die
veelal geschreven zijn! opneemt. Bijna
tegelijkertijd deponeeren 5 rechterhanden
een poststuk in een sleuf, terwijl 5 linker
handen op het toetsenbord een nummer
combinatie aanslaan. Eén tel: wèg is de
brief, gevallen in het wagentje, dat zich
juist onder de sleuf bevindt, wanneer het
poststuk „doorkomt".
Een combinatie van sorteeren en trans
porteeren heeft hier plaats. Vandaar de
naam der machine „Transorma": transpor
teeren- en sorteeren- MarchandAndries-
sen. Voor degenen, die alles van de vin
ding van den heer J. J. M. L. Marchand,
gewezen hoofdambtenaar der P.T.T. afwe
ten, is het eenvoudig genoeg. Voor leeken is
het een technische puzzle, waarvan de op
lossing zonder deskundige voorlichting on
mogelijk is.
Ontegenzeggelijk heeft de heer Marchand
P.T.T. een grooten dienst bewezen met zijn
uitvinding, welke hij met nu wijlen pro
fessor A. C Andriessen van de Technische
Hoogeschool te Delft, voor de practijk ge
schikt maakte. In 1931 was de eerste
..transorma"' gereed, kon men deze in Rot
terdam opstellen. Toen draaiden de meta
len wagentjes nog in een verticaal vlak.
zaten de „transormisten" niet óp maar aan
Een ;,transormist" aan den arbeid, De
rechterhand grijpt een poststuk, de oogen
lezen plaats- en/of straatnaam, wèg gaat
het stuk in een sleuf, terwijl de linkerhand
het nummer aanslaat van het loketje,
waarin het tenslotte tot rust moet komen.
De ongeveer 12 meter lange gevaartes,
geheel bekleed met acousticelotex, staan
hier nu een jaar. En de ervaring heeft ge
leerd, dat zij prachtig voldoen. Niet voor
niets wordt er thans op de Wereldtentoon
stelling te New York een „transorma" ge
demonstreerd. Niet voor niets heeft P.T.T.
aan Werkspoor, dat de machines in licen
tie bouwt, opdracht gegeven meerdere in
stallaties te leveren, namelijk voor Amster
dam, den Haag en Haarlem, terwijl de uit
1931 en 1933 dateerende „transorma's"" te
Rotterdam door nieuwe vervangen zullen
worden. Een bewijs, dat men over deze
J Nederlandsche vinding tevreden is!
Een trap voert naar de zitplaatsen der
vijf .transormisten", de „seconde-werkers",
wier, rechterelleboog op een kussentje
I steunt. Met de rechterhand grijpen zij de
poststukken, lezen het adres, weg is het al,
verdwenen in een sleuf, tenminste wan
neer het niet dikker is dan 8 millimeter en
de afmetingen niet grooter dan 18 bij 23
centimeter zijn. De linkerhand heeft op
hetzelfde oogenblik, dat de oogen den
plaatsnaam lezen, op het toetsenbord de
nummercombinatie aangeslagen van het
loketje, waarin de brief om ons daartoe
te beperken moet belanden. Van het
wagentje, dat zich juist onder de sleuf be
vindt als de brief doorkomt, worden daar
door een aantal nokken ingedrukt, het
geen tot gevolg heeft dat de twee wigvor
mige metalen platen van het wagentje,
waartusschen de brief is terecht gekomen,
een bepaalden stand gaan innemen. Het
wagentje draait verder door totdat de pla
ten en dus ook de brief boven de „goot"
komen, welke de verbinding vormt met het
gewenschte loketje. Zie, dan wijken de
platen aan den onderkant uit elkaar en de
brief vliegt er uit om in zijn vakje tot rust
te komen.
De post voor de plaatsen, die een eigen
loketje bezitten, behoeft nu niet verder ge
sorteerd te worden. Slechts één manipula
tie is nog noodig voor de stapels poststuk
ken uit deze vakjes in de bekende post
zakken gedeponeerd worden: het bunde
len, waarvoor ook al weer een ingenieus
apparaat, de electrische bindmachine, ter
beschikking is. Met een biljetje, dat den
plaatsnaam aangeeft, komt de stapel post
stukken op deze machine. Na inschakeling
is een trap op een pedaal voldoende om er
een stevig ingesnoerd pakketje voor in de
plaats te krijgen.
In totaal zijn er 125 loketjes voor de te
verzenden post beschikbaar. En er zijn
heel wat meer plaatsen in ons land, waar
heen „post" moet. Daarom heeft men te
Utrecht een gedeelte dezer loketjes be
stemd voor verschillende richtingen, zooals
b.v. Meppel-Groningen. Utrecht-Leiden
enz. enz. De poststukken, die in deze vakjes
terecht komen, moeten nog een hersortee-
ring ondergaan, hetgeen in een groot aan
tal U-vormige kasten geschiedt.
Er zijn verder nog 125 loketjes van de
„transorma" over. welke dienen voor de ter
plaatsen te bestellen post. Zijn de nacht
treinen eenmaal weg, dan komt deze aan
de beurt.
Er is nog veel meer van de „transorma"
te vertellen. Daar is de optische controle
door middel van een buitengewoon handig
lampensysteem, dat onmiddellijk alar
meert, wanneer een der loketjes dreigt over
te loopen of wanneer de toevoer hapert.
En daarnaast is er een dubbele controle
op de „transormisten" zelf: de quantita-
tieve en de qualitatieve. De eerste ge
schiedt door een numeroteur. welke precies
aangeeft het aantal poststukken dat ver
werkt wordt. De tweede wijst uit, wie er
een fout begaan heeft. Daartoe heeft elke
„transormist" een eigen merksleuteltje. dat
op elk poststuk een rood stempeltje drukt.
Blijkt nu achteraf, dat er stukken in een
verkeerd loketje zijn aangeland, dan kan
men aan de hand van het stemoeltje on
middellijk nagaan, wie de schuldige is.
Overigens behoeft men niet te denken, dat
dit vaak voorkomt. Wan* er komt geen en
kele ..transormist" aan bod. wanneer niet
de zekerheid bestaat, dat hij feilloos zijn
..nummers" kent en het tempo kan bij
houden.
(Nadruk verboden).
