Uittreksel uit Hitler's rede
COUPOHS
VRIJDAG 28 APRIL 1939
No. 24261
De voornaamste punten
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80s(e Jaargang
DAGBL AD' VOOR LEIDEN EN'OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
BI)
Danzig het direct gevaarlijke puni
in de rede.
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
n»
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchëque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ...ff.2.3S
per weekf. 0.18
Franco* per post f. 2:35 per 3 3 waanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per mn4>
In zijn heden gehouden rede in den Rijksdag
heeft Hitier aangekondigd, dat hij de Britsche
regeering zal berichten, dat aan het vlootverdrag
den grondslag is ontnomen.
Hitier zeide verder, dat Polen zijn voorstel, dat
Danzig als vrije stad binnen de grenzen van het
rijk terug zou keeren, heeft verworpen.
Hitier heeft het Duitsch-Poolsche verdrag op
gezegd.
In Engeland wordt een oorlog tegen Duitschland
als vaststaand aangenomen, zeide Hitier.
„Ik betreur zulk een ontwikkeling diep, daar de
eenige eisch, welke ik ooit gesteld heb, en welke
ik zal blijven stellen aan Engeland is: de terug
gave van de koloniën.
Ik heb het evenwel steeds zeer duidelijk gemaakt,
dat dit nimmer een reden voor een militair con
flict zou zijn.
Hitier zeide verder, dat indien de Britsche regee
ring wederom met Duitschland zou willen onder
handelen over het vraagstuk der vloot, nie
mand gelukkiger zou zijn dan hij, in het vooruit
richt in staat te zijn een eerlijke en duidelijke
overeenkomst tot stand te brengen.
Ik heb nimmer ruimte voor eenigen twijfel gela
ten aan mijn overtuiging, dat het bestaan van
het Britsche wereldrijk een onschatbare factor
van waarde is voor het geheele cultureele en
economische leven van den mensch.
Hitier zei verder, dat een duurzame vriendschap
tusschen Duitschland en Engeland slechts moge
lijk is op den grondslag van wederkeerige
achting.
In antwoord op de aanduidingen in de bood
schap van Roosevelt, dat nieuwe daden van aan
val overwogen worden tegen ander onafhanke
lijke landen, verklaarde Hitier:
/.Ik beschouw elke dusdanige ongegronde insi
nuatie als een aanval op de rust en dientenge
volge op den wereldvrede.
In antwoord op de woorden van Roosevelt, dat
de wereld op weg is naar een catastrophe, zeide
Hitier: „Ik wensch te zeggen, dat ik geen enkelen
oorlog heb gevoerd. Ik heb mijn afschuw van
Hen oorlog te kennen gegeven en ik weet niet
voor welk doel ik oorlog zou moeten voeren.
Ten aanzien van de bewering van Roosevelt, dat
9een regeering gerechtigd is haar eigen of een
onder volk in een oorlog te dompelen, met uit-
2°ndering van het geval van zelfverdediging
verklaarde Hitier te denken, dat elk verstandig
®ensch van die meening is, doch in alle oorlogen
Hebben beide zijden beweerd, dat het een geval
Van onbetwistbare zelfverdediging was. Er is'
nauwelijks eenige mogelijkheid van twijfel, aldus
1 °r dat het deelnemen van Amerika aan den
gt0°ten oorlog geen zaak was van onbetwistbare
2elfverdediging en hij hoopte, dat de Vereenigde
Staten in de toekomst wel overeenkomstig dit
nobele beginsel zouden handelen.
Hitler verklaarde zich verder in zijn rede bereid
ieder land, dat door Roosevelt is genoemd, een
garantie te geven, op voorwaarde van volstrekte
wederkeerigheid en op voorwaarde, dat de staat
zelf het wenscht en zelf zich tot Duitschland richt
met het verzoek om Zulk een verzekering met ge
schikte voorstellen.
De Fuehrer gaf uiting aan zijn twijfel wat betreft
de woorden van Roosevelt, dat alle internationale
vraagstukken geschikt zijn aan een ronde tafel
te worden opgelost. Doelend op den Volkenbond
als de grootste conferentie van alle tijden, wees
Hitier erop, dat de eerste staat, die voor deze
poging terugschrok, de Vereenigde Staten waren
en dat de Volkenbond geen enkel beslissend
internationaal probleem had opgelost. Hij voegde
hieraan toe, dat hij, noch in de geschiedenis van
zijn eigen land, noch in die van de rest van de
wereld een bevestiging had gevonden van het
standpunt van president Roosevelt.
Indien Hitier aan Roosevelt een verklaring zou
vragen over de Amerikaansche politiek, zou de
president met recht verwijzen naar de Monroe-
leer. Wij, Duitschers, aldus Hitier, hangen wat
betreft Europa eenzelfde leer aan.
Wat betreft de vrees van Roosevelt, dat nog meer
staten zullen worden aangevallen, zeide Hitier
dat hij ontkennende antwoorden had ontvangen
van alle staten, op zijn vraag of zij zich bedreigd
gevoelden.
Hitier gaf Roosevelt de plechtige verzekering dat
alle beweringen omtrent een voorgenomen aan
val op Amerikaansch gebied grof bedrog en on
waarheid zijn, uitsluitend voortgekomen uit
domme verbeelding. Onder verwijzing naar de
meening van Roosevelt, dat de zaak van den
internationalen vrede zou worden bevorderd door
een openlijke verklaring van de huidige politiek
der Duitsche regeering, zeide Hitier, dat hij nim
mer een dergelijk verzoek zou richten tot den
president der Vereenigde Staten, daar hij dit
terecht als een taktlooze aanmatiging zou be
schouwen.
Wat betreft de ontwapening verzocht Hitier aan
Roosevelt geen beroep te doen op hem en Duitsch
land, maar liever op anderen, aangezien hij een
langdurige ervaring heeft, welke hem zoolang
sceptisch stemt tot de werkelijkheid hem beter
heeft geleerd
Ten aanzien van het voorstel van economische
wereldbesprekingen verklaarde Hitier te meenen,
dat dit niet zoozeer een vraagstuk van theoreti
sche besprekingen was, als wel een vraagstuk
van het verwijderen van de beperkingen in de
verschillende staten. Hitier zou het een groote
verdienste achten, wanneer Roosevelt deze be
perking zou wegnemen, te beginnen in de Veree
nigde Staten.
Ook zou het een nobele daad zijn van Roosevelt,
wanneer hij de beloften van Woodrow Wilson
inzake de verloren Duitsche koloniën zou na
komen.
M O R G E N
maandag
dinsdag
EN WOENSDAG
3824
(Ingez. Med.)
Hitiers rede heeft de deur niet in het
slot geworpen voor verdere besprekingen
doch heeft geenszins bijgedragen om
ontspanning te doen intreden. Dit ten
gevolge van een tweetal feiten, waar
tegenover al het andere slechts theori-
seeren is. Die feiten zijn: opzegging
van het vlootverdrag met Engeland en
opzegging van het verdrag met Polen!
Het eerste behoeft men niet al te
zwaar te nemen, het tweede echter wel,
Engeland is meer dan voldoende in staat
om inzake vlootbouw Duitschland de
baas te blijven, zoo Duitschland tot een
vloot-wedloop zou willen overgaan, het
geen weinig aannemelijk is.
Met Polen staat de zaak anders.
Duitschland beschouwt het Poolsch-En-
gelsche garantieverdrag als in strijd met
het door hem met Pilsudski gesloten
verdrag en zegt dit laatste dus op.
Erger is echter, dat Duitschland den
eisch stelt: terugkeer van Danzig tot
het Duitsche Rijk en een doorgang door
den corridor, hetgeen Polen beslist
weigert.
Gaat zich daar nu de geschiedenis van
Tsjecho-Slowakije herhalen? Dan komt
Europa in groot gevaar, want Polen be
zit een directe garantie
Het is de verreweg gevaarlijkste pas
sage uit de gansche rede, die de demo
cratieën fel hekelde en ook tegenover
president Roosevelt fel sarcastische mag
heeten
Roosevelt's vredesboodschap is niet
aanvaard, al is Hitier bereid zekere
papieren garanties te geven aan lan
den, die daarom vragen en al toont hij
zich niet geheel ongenegen om te pra
ten over economische aangelegenhe
den.. Doch dan slechts in volle wapen
rusting, geleerd door de ervaring
En dan de oude eisch: koloniën!
De tijd van spanning blijft bestaan, dat
is de consequentie, te trekken uit Hit
ler's rede, die 2 uur en 20 minuten
heeft geduurd en herhaaldelijk door
uitbarstingen van donderend applaus,
luid gelach en foei-geroep werd onder
broken met als begin en einde het Sieg
Heil van den geheel gevulden Rijks
dag, die weer in de Kroll-opera zetelde.
Het was echt nationaal-socialistisch in
woord en geest met aan het slot de ge
bruikelijke belofte van trouw aan den
Fuehrer.
LW tooneei
NIEUW/
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
CENTRAAL TOONEEL.
Soubrette, comedie in drie
bedrijven van Jaques Deval.
Als eersteling sinds de Fransche schrijver
Jaques Deval zie hin Amerika heeft geves
tigd is uit zijn vruchtbare pen gevloeid
„Soubrette" en met dit stuk heeft hij wel
getoond, in de eerste plaats Franschman te
zijn gebleven! Het is zuiver Fransch van
geest, Fransch van vlotte luchtigheid.
Fransch in alles. En toch ligt er een ietwat
andere sfeer over dan die van „Mademoi
selle" en „Vorstelijke Emigranten", die wij
toch eenigszins hooger aanslaan. Niettemin
heeft Deval ook in zijn eerste Amerikaan
sche stuk opnieuw bewezen het tooneel-
schrijven volledig te beheerschen. Hoe
heeft hij het klaar gespeeld om zoo'n
„engel van goedheid" aannemelijk te ma
ken Dat is een opgave op zich zelf' Vol
fijne trekjes en met soms flitsende geestig
heid heeft hij om het simpele gegeven een
tooneelwerk weten op te bouwen, dat aller
aardigst bezig houdt en steeds de aandacht
geboeid houdt. De grootste Nurks wordt er
door ontwapend.
De titel Soubrette is voor onze ooren iet
wat misleidend. Wij verstaan daaronder
toch iets anders dan de Franschen en in
Franschen zin moet deze worden opgevat,
dus als het kamermeisje in het Fransche
blijspel. Dit heeft inderdaad de hoofdrol in
deze geestige comedie. Het kamermeisje
op vreemde wijze daartoe gebombardeerd.
BINNENLAND.
Inaugureele oratie van prof. dr. H. B. G#
Casimir als Leidsch hoogrleeraar
(Stadsnieuws, 4e Blad).
De mogelijkheid van vervanging der grens
wacht door werklooze dienstplichtigen.
(4e Blad).
H. M. de Koningin huldigt de bemanning
van de „Zeemanshoop". (4e Blad).
Dienstplichtigen, die in de steunregeling
zijn opgenomen, blijven gewoon hun
uitkeering ontvangen. (Binnenland, 3e
Blad).
Het Nederlandsch voetbalelftal samenge
steld. (Sport, 6e Blad).
BUITENLAND.
Het Britsche parlement aanvaardt den
dienstplicht. (3e Blad).
De voorzettmg der diplomatieke actie. (Bui
tenland, 3e Blad).
De Iersche premier de Valera stelt zijn be
zoek aan Amerika uit. (Buitenland, 3e
Blad).
De dictatuur in Bolivia. (Buitenland, 3e
Blad).
De Sovjets en de randstaten. (Buitenland,
3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BEHICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: Gedeel
telijk bewolkt. Mogelijk enkele
lichte regenbuitjes. Koude avond
en nacht. Nog kans op lichte
nachtvorst. Overdag iets zachter.
Matige wind uit Noordnoordoost.
Waneer toch de zoon vaneen rijken Ameri
kaan na een bezoek aan Frankrijk getrouwd
terugkeert zijn ouders weten er nog niet
van! staat zijn vader al met ongeduld
op hem te wachten om door een openlijke
verloving met de dochter van een millio-
nair zijn geschokt crediet te trachten te
herstellen Het Fransche vrouwtje, dat alles
heeft gehoord, begrijpt de situatie en
aanvaardt de positie van kamermeisje en
tevens van weldoenster der familie. Na het
eerste bedrijf weet men het einde al: een
in rang en stand herstelde familie, die met
open armen het Fransche huwelijk aan
vaardtEn al is de spanning van het
verloop van zaken dan afwezig, toch blijft
men met volle aandacht de verdere ont
wikkeling met vele verrassingen volgen tot
het einde wordt bereikt, dat te voorzien
was. Een typisch staaltje van Fransch
esprit!
En hoe verrukkelijk is dit fijne oeuvTe
gespeeld! Mary Dresselhuys scheen wel de
geboren soubrette. Zij heeft deze hoofdrol
weten te benutten tot een glansrol eerste
klas. Soepel en teer, fijn geteekend en toch
„staande" ten voeten uit! En dan hoe
prachtig volgehouden die kromme taal,
waarbij de gevaarlijke klip der overdrijving
schitterend werd omzeild! Het was een
doorloopend gen'ot haar op de planken te
zien. Doch naast haar heeft men een geheel
op elkaar ingespeeld ensemble een pluim
op den hoed van Joan Remmelts, die de
regie voerde aan het werk gezien, waar
bij iedere rol het volle pond verkreeg. Jan
Teulings als de echtgenoot van het fran-
caisetje kweet zich wel zeer bijzonder van
zijn taak. nimmer zagen wij hem in zulk
een knappe vertolking als hij nu ten beste
geeft. Cees Laseur zelf geeft relief aan den
vader in financieele moeilijkheden hoe
knap die scène van de zelfmoord-poging!
Peronne Hosang typeert de moeder
zuiver. Noemen wij dan nog de dochter van
Diny Heynes en vooral den butler van Cor
Hermus! Het was wel een bijzonder nauw
sluitend geheel, zooals men zelden te ge
nieten krijgt.
Aan Mary Dresselhuys werd een bouquet
aangeboden als welverdiende hulde. Het
talrijke publiek heeft door klaterend ap
plaus van zijn groote ingenomenheid ge
tuigd: aan het slot nam het applaus zelfs
den vorm van een ovatie aan.
Zoo ooit. dan mag voor dit slot der abon
nementsvoorstellingen gelden: eind goed,
al goed! Trouwens, het is een mooi tooneel-
seizoen geweest, dat nu weer achter ons
ligt. Het abonnement 1938'39 mag volko
men geslaagd heeten.
