Nieuws
m uit de Filmwereld
80:ie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 21 April 1939
Derde Blad No. 24255
De Pers over de verkiezingen
OPOLI^lfEN
Wat moet ik doen bij
Luchtaanvallen
CUN/T IS LtTÏIKIN
WIJ GEVEN
MIDZA-BONS
De „Nieuwe Rolt. Crt." (Lib.) geeft een
overzicht van de stembus-uitslagen, ver
heugt zich over de whist van de Liberale
Staatspartij „de grootste winst sedert 1937"
en besluit:
„Zoo liggen de Statenverkiezingen van
1939 weer achter ons. In de Provinciale
Staten zijn de grootste winsten voor de
UK. Staatspartij en den V.-D. Bond (resp.
11 en 12 zetels), terwijl het zwaarste ver
lies geleden is door de N.S.B. (23 zetels).
In de Eerste Kamer zal de veranderde sa
menstelling der Staten in 1940 aanleiding
geven tot enkele verschuivingen in de
sterkte-verhoudingen der fracties. Belang
rijker dan deze wijzigingen achten wij het
echter, dat er een heroriëntatie is geweest
onder de kiezers naar de liberale beginse
len. welke in deze tijden van internationale
en nationale benauwenis alleen iets voor de
toekomst kunnen beloven".
Het Handetsbiad (Lib.) is uiteraard even
eens verheugd over den vooruitgang der
liberalen,
„Over het geheel genomen, i. de toestand
sedert 1937 niet bijzonder sterk veranderd,
behalve dan door den grooten terugzwaai
van de Anti-Rev. „conjunctuur-stemmen"
naar de vrijzinnigen, en door een lichte ver
sterking van de op sociaal-economisch ge
bied iets radicaler dan de A. R. sturende
elementen van R.K. (die ook hun dissidente
Katholieke Democraten door hereeniging
terugkrijgen) en C. H.
De groote winst der liberalen, die hun
«temmenaantal nu met 60 pCt. van dat
van 1933 vermeerderden, is voor ons een
bijzonder verheugend teeken. Het is een
gezond teeken dat de liberale gedachte
zich juist in dezen tijd weer opricht, on
danks alle schipmschtuten der vogels van
diverse pluimage die zoo herhaaldelijk haar
dood verklaard hebben. De bittere ervaring
van een steeds verder reikende en steeds
zwaarder wegende staatsbemoeienis (in al
haar verscheidenheden) zal daartoe trou
wens het hare wel hebben bijgedragen. En
tevens ligt in de liberale stemmenwinst ten
opzichte van 1937 een duidelijk teeken van
afkeuring in breeden kring voor de noo-
delooze vernauwing der regeeringsbasis op
een oogenblik. dat de bindende krachten
der natie zoo sterk mogelijk hadden moe-
tén worden samengesnoerd. Als ook een
waarschuwing tegen een politiek van on
verantwoorde sociaal-economische avon
tuurlijkheid."
De Nederlander (C.-H.) schrijft:
Het spreekt wel vanzelf, dat wij ons met
opgewekt hart zetten tot het geven van een
eerste nabeschouwing over de Statenverkie
zingen 1939. Voor ons, christelijk-histori-
schen, immers is het groote feit van deze
verkiezingen dit, dat wij het verlies, dat
de C. H. Unie twee jaar geleden leed, meer
dan ingehaald hebben. Na een algemeene
beschouwing over den uitslag schrijft het
blad:
„Zeer goed gehandhaafd hebben zich de
R.K. Staatspartij, die zelfs nog iets vooruit
ie gegaan en vooral ook de Vrijzinnig De
mocraten. Het doet ons al zijn wij geens
zins blind voor het gevaar van de ver
meerdering van den R.K. invloed toch
genoegen, dat de plompe persoonlijke cam
pagne, die van verschillende zijden tegen
vooraanstaande figuren der Staatspartij is
gevoerd, geen succes heeft opgeleverd. Dat
is een betere afstraffing dan een gerech
telijke vervolging." Het blad besluit:
„Geeft de uitslag van gisteren een aan
wijzing omtrent het oordeel der kiezers
over de politiek van het zittende kabinet?
Onze aanvankelijke indruk doet ons deze
vraag ontkennend beantwoorden. De groot
ste „regeeringspartij". waarvan de minis
ters volgens de N. S. B.- en de liberale
pers hun stempel op de geheele regeerings-
politlek drukken, handhaafde zich volstrekt
De C.-H. Unie ging bij 1937 sterk vooruit.
De A, R. partij sterk achteruit. Een critlek
op de regeeringspolitiek, op het Kabinet als
geheel, kunnen wij hieruit dan ook niet
distilleeren".
De Standaard (A.-R.) schrijft:
Wat ons volk, vooral in de huidige om
standigheden, het meest toespreekt in de
uitkomst van de Statenverkiezingen, is on
getwijfeld de teruggang van de N.S.B. Zij
is de partij, welke de grootste klappen kreeg
„De Liberalen kunnen moeilijk verheugd
zijn over hun verkiezingsresultaat. Wel is
waar steeg hun stemmenaantal, vergele
ken met dat van 1937, aanzienlijk, n.l. van
van 160.260 op 256.031, maar voor hen werd
door ieder kenner van de electorale kaart
van ons land een belangrijke stijging ver
wacht, en zij kwamen slechts twee Staten-
zetels boven hun getal van 1935, toen zij
een geweldige duikeling hebben gemaakt
(in 1931 bezetten zij 58 zetels in de Staten
der verschillende provinciën, in 1935 33 en
thans zullen zij er 35 innemen). Hun felle
r.nti-paplstische actie, hun „grootsche" ver
kiezingscampagne. hun scheme bestrijding
van het regeeringsbeleid, en in het bijzon
der van de anti-revolutionairen, heeft hun
weinig baat gebracht. Hun percentage van
de geldige stemmen, dat in 1937 3.95 be
droeg, steeg thans tot 6 23. doch dit is
slechts 0.11 pCt. hooger dan in 1935, het
jaar van hun sterken achteruitgang."
De Maasbode (R.-K.) trekt drie conclu
sies uit het verkiezingsresultaat, neerge
legd in drie opschriften boven het ar
tikel van dit blad er aan wijdt: „Het anti
papisme faalt', „De regeering kreeg een
vertrouwensvotum" en „Het einde der N. S.
B." Het blad betuigt zijn groote tevreden
heid over den verkiezingsuitslag en slechts
het verschijnsel dat de communisten niet
meer afdoende zijn teruggezet acht. het be
treurenswaardig. Het schrijft verder om.:
Dat de regeeringspartijen een winst
boekten van 20 zetels, stemt ons tot wel
zeer bijzondere voldoening. Onze regeering
ga rustig en vooral voortvarend voort; zij
heeft het volle vertrouwen van 's lands
meerderheid. Dat blijkt nog sterker, door
dat juist die partij ter linkerzijde, die, mede
door den sterkeren rhristelijken inslag, dien
zij den laatsten tijd vertoont, maar ook in
haar politieke en sociale aspiraties wel het
dichtst bij het regeeringsbeleid staat, een
zoo markante overwinning kan boeken. De
Vrijz. Democraten behaalden op 28 zetels
een winst van niet minder dan 11 zetels
Dat juist deze linksche partii favoriet is,
achtten wij, in de tegenwoordige omstan
digheden. mede een reden tot voldoening.
De' „slechts zeer matige winst" van de li
beralen acht het. blad evenzoo een reden
tot groote bevrediging. Intusschen noemt
het 1935 voor de liberalen uitdrukkelijk „het
eenig zuivere punt van vergelijking."
De „Tijd" schrijft:
Men kan zich afvragen, of men langza
merhand niet een soort van „vast recht"
zou kunnen invoeren, in plaats van elke
paar jaar weer te doen alsof het kiezers
volk variabel is en dwaas degenen, die lan-
Wanneer U lid was van de afdeeling
Leiden der Ned. Ver. voor Luchtbe
scherming secretaris is de heer
D. C. KOK, Rapenburg 9, Tel. 807
zou U het antwoord op die vraag
weten 1
Ieder betaalt contributie naar draagkracht
(minimum 25 cents 's jaars).
ger dan een jaar of zoo aan zijn uitspraak
vasthoudt. De belangrijkste resultaten van
gisteren bevestigen eerder de bestendigheid
dan dat zij nieuwe tendenzen aan den dag
brengen. Na voor- en achteruitgang der
verschillende partijen te hebben nagegaan
wordt geconcludeerd:
„Al te zaam zijn onze politieke verhou
dingen door de jongste verkiezingen gesta
biliseerd. en de man, de greep of de idee
die daar aanzienlijke verandering in brengt
is nog niet in zicht. Voor ons nationaal
bestaan is dit verkiezingsresultaat met den
teruggang der beide extremistische partij-
tijtjes, van groote beteekenis Politiek zit
ons land „goed in elkaar." Wat de binnen-
landsche politiek betreft, heeft de besten
digheid der partijverhoudingen de moge
lijkheid van een krachtig bewind, als voor
deel. maar ook het gevaar van verstarring
in een compromis als keerzijde, een ver
starring, die met name ten aanzien van de
voortdurende massale werkloosheid nood
lottig zou zijn.
Het Huisgezin (R.-K.)
De uitslag der verkiezingen baart geen
verrassingen: de verschuivingen in het
stemmenaantal beantwoorden aan de ver
wachtingen. Met ééne uitzondering echter:
de teruggang in stemmenaantal van de N.
S. B. is minder groot, dan werd voorzien
en gehoopt laat ons dit er dadelijk bij
voegen. Wij staan voor het feit, dat de ex
treme denkbeelden, die in den vreemde zijn
ontstaan, ook een zekeren aanhang onder
ons volk hebben gevonden en voor de nood
zaak deze denkbeelden ook in den vervolge
krachtig te bestrijden. Sprekende over de
Liberalen zegt het blad:
„Het is zelfs de vraag, of het herstel der
liberalen, op den keper beschouwd, wel zoo
enthousiast mag worden begroet, als we
vermoedelijk zullen beleven. Want bij deze
verkiezing had de Liberale Staatspartij in
de oppositie alle kansen mee; ze speculeer
de grof op het anti-papistische sentiment
bij het volk. maar procentueel genomen
kwam ze niet zoo heel veel verder dan in
het jaar 1935!"
Het Nationale Dagblad (N.S.B.) zegt
„De diepere zin van het nationaal-socia-
lisme teekent zich in de stemmenverhou
dingen af".
Twee jaren terug kropen velen, die in den
maalstroom verloren dreigden te gaan, op
een voor hen geschikt droog plekje, naar
zij althans meenden, doch het democratisch
wrakhout heeft hen ook daar niet met rust
gelaten. In den niet gerechtvaardigden
angst voor het nieuwe, ingeprent door de
leiders der politieke partijen, die van den
kant af de zooveelste opvoering van dit de
mocratisch schouwtooncel gadesloegen,
hebben de kiezers zich opnieuw vastge
klampt aan hetzelfde wrakhout, thans op
een ander deel, dat der C. H., der Libera
len en Vrijz. Democraten. t)e politiek der
A.R., S.D.A.P en communisten heeft in de
oogen dier kiezers geen aanhang meer ge
vonden en in hun angst voor het nieuwe,
dat toch komen moet en komen zal, heb
ben zij de kleurlooze middenstof gezocht,
hun stem uitbrengend op die partijen, wier
programma's weinig zeggend, wier leuzen
ook weinig houvast-gevend waren.
MENDELSSOHN'S „ELIAS".
De Volkskrant (R.-K.):
De Ncderlandsche kiezer de kiezeres
ingesloten heeft gisteren bij de Staten
verkiezingen zijn spreekwoordelijk gezond
verstand getoond.
..Een enkele kleine afwijking moge plaat
selijk en gewestelijk zijn voorgekomen
we denken aan de „actie Bouwman" als
regel heeft de kiezer voor extremistische
toeren bedankt. Ook het lawaaierig trom
pet- en bazuingeschal van liberale zijde,
dat Colijn eigenlijk niet dat was en dat
vooral de katholieken „op hun nummer
moesten worden gezet", is zonder uitwer
king gebleven. Neen, de heer Colijn behoeft
vanwege de Statenverkiezingen zijn ml-
nisterieele biezen niet te pakken, en de
katholieken, van drie ziiden vinnig be
stookt: door de liberalen, die verdienen het
eerst genoemd te worden, door de sociaal
democraten en door de N.S.B., komen ster
ker in de Staten terug. Beschouwen we het
positieve resultaat der verkiezingen, dan
mag met voldoening worden geconstateerd,
dat de regeeringspartijen, waarop men van
verschillende zijden erg gebeten was, zich
prachtig hebben gehandhaafd.
„Het Volk" (S.D.A.P.) constateert: Met
groote duidelijkheid leert ook deze stem
bus, dat voor dictatoriaal extremisme, om
het even of het zijn bevelen in Moskou of
in Berlijn haalt, in Nederland geen plaats
is. Dit blad constateert verder, dat de coa
litie vrijwel intact is gebleven, en zegt dan:
Wij hopen, dat de heeren hierin vooral
geen reden zullen zien om zich op de borst
te slaan. Want de stembuscijfers leeren toch
ook nog wat anders, namelijk, dat meer dan
een derde deel van ons volk zich heeft uit
gesproken ten gunste van een vooruitstre
vend sociaal bewind. In deze machtige
volksgroep staat de S.D.A.P. met een stem
menpercentage van 21.35 onveranderd als
een vast gegeven.
Het is opmerkelijk, dat Mendelssohn s
„Elias". voor de eerste maal uitgevoerd 26
Augustus 1846 te Birmingham. na een
periode waarin deze componist en zijn wer
ken als verouderd werden beschouwd, weer
meer in de belangstelling komt te staan.
Een kort overzicht van het ^erk moge
hier volgen.
Reeds dadelijk treft ons de ouverture; de
profetie der 3-jarige droogte, somber en
dreigend, begeleid door het koper. Aanslui
tend de orkestinleiding en het wanhoops-
koor: .Heere. wilt Gij ons geheel verdel
gen?" Ontroerend deze tragiek van hon
gersnood en ellende; de jonge kinderen
roepen om brood, maar niemand geeft het
hun". Doch het is ..om Uwen zonden wil",
zegt Obadja, ..dat de Heere u verlaten
heeft: bekeert u tot Hem!" Hooger en
hartstochtelijker klinkt de zang: ..maar de
Heere ziet het niet. Hij bespot ons". Prach
tig is de overgang de dreigende wetspredi-
king: ..De Heere bezoekt de misdaad der
Vaderen aan de Kinderen", naar de troost-
boodschap. ..maar doet barmhartighe d aan
duizenden dergenen, die Hem liefhebben".
Dan volgt het beroemde duet. waarin be
handelt wordt de opwekking door de pro
feet van den zoon van de Weduwe De
beelden volgen elkaar nu snel od. Na de
3-jarige periode van droogte, zal God. naar
het woord van Elia. regen geven.
De Baaispriesters, door Elia uitgenoodigd.
bouwen, evenals de Profeet, een altaar en
roepen hun God om verhooring. Nadruk
kelijker wordt hun roepen, afgewisseld door
den spot van Elia. op wiens gebed het
vuur nederdaalt (plastische uitbeelding der
vlammen in het Koor) en het offer ver
teert. Het volk roept met Elia ..De Heere is
God". ..grijpt en doodt de Profeten van
Baal". Opnieuw bid de Profeet tot God en
ook nu wordt hij verhoord. De waterstroo-
men verheffen zich. doch de Heere in de
hoogte is grooter dan het bruisen der
golven".
In het tweede deel vragen nieuwe muzi
kale waarden de aandacht: de beroemde
sopraan aria ..Höre Israel", wordt gevolgd
door de twist tusschen Achab. het volk. op
gehitst door de Koningin en Elia. Opge
zweept door Izebel eischt het volk den dood
van Elia. die in moedeloosheid vlucht (de
prachtige aria ..Es ist genug'). Troostvol
klinkt de Engelenzang (Hebe deine Augen
auf) en het bevel om naar de woestijn te
gaan. Daar zal Jehovah zich aan zijn
dienstknecht toonen. Prachtige schilderij
van den stormwind, de aardbeving, het vuur
en eindelijk het suizen der zachte stilte.
die na tien, twintig jaar afwezigheid
in Leiden terugkomen, zijn verwonderd
hier zooveel goed gekleede mannen
te zien.
De stijl van Saville Row; het „je ne
sais quoi" van de Rue Royale en het
zakelijke van Wall Street dat alles
vindt U in een maatcostuum van De
Faam. Want onze coupeurs weten, hoe
ze moeten werken voor vlotte mannen
in Nederland. U moet de nieuwe voor-
jaarsstoffen eens zién de correcte
coupe is een kwestie van vertrouwen.
Onze prijzen zijn véél lager dan in het
buitenland.
VETOMPWll
HOOGST RAAT 1-2
LEIDEN
2388
(Ingez. Medj
Het Oratorium spoedt ten einde. Na Elia's
hemelvaart, volgt het Profetische slotdeel
..de groote Elia zal komen; dan zullen de
rechtvaardigen stralen als de zon". „Heer,
onze heerscher. hoe heerlijk is Uw naam od
de gansche aarde!"
Mogen velen volgende week de uitvoering
van dit werk door de Chr. Zangvereeniging
„Ex Animo", komen beluisteren!
HANS AJLBERS.
Hiei'ooven de bekende Duitsche filmacteur
ns Albers in de film „Sergeant Berry",
le !lier week gedraaid wordt.
,-DE CITADEL".
King Vidor's verfilming van dr. A. J.
Cronin's wereldberoemden roman „De Ci
tadel" is een door en door EngeLsche film
geworden: in Engeland opgenomen met
Engelsche acteurs, spelend in Londen en in
de armoedige mijndistricten van Wales.
De schrijver, dr. Cronin. is er rond voor
uit gekomen, dat hij reeds bij het schrijven
van zijn roman de overtuiging had: mocht
deze roman ooit verfilmd worden, dan zal
Robert Donat om innerlijke en uiterlijke
gelijkenis met mijn hoofdfiguur de hoofd
rol moeten spelen. En Metro-Goldwyn-
Mayer engageerde Robert Donat.
Tal van vermaarde Engelsche acteurs
hebben zich voor de verfilming van zulk
een specifiek Engelsch gegeven gaarne
bereid verklaard om od eerste aanvrage zoo
noodig zelfs m nder vooraanstaande rollen
te spelen, dan zij overigens op het tooneel
of ln de film gewend waren.
Met name geldt dit voor Emlyn Williams,
die in De Citadel" de rol van den serreta-
s van het mijnwerkersfonds speelt. Emlyn
Wil'iams Is een der bekendste Engelsche
autsurs en acteurs. Hij schreef het tooneel-
stuk Night Must Fail" en speelde daarin
in Engeland en Amerika de hoofdrol In
De Citadel" nam Williams de rol op zich,
omdat hü hierin, als geboren inwoner u:t
Wales, een typischen ..Welshman" kon uit
beelden.
Hetzelfde geldt ook voor Maiy Clare, die
in De Citadel" de kleine rol van een
Italiaansche moeder vervult Ma y Clare be
hoort tot de viif beroemdste Engel ch"
actrices en Noel Coward schreef speciaal
voor haar en met haar in de hoofdrol, het
stuk. dat eveneens wereldnaam zal verkrij
gen door tooneel en film: „Cavalcade".
De bekende Engelsche acteur Robert Donat
in de hoofdrol van den jongen Dr. Manson
in King Vidor's verfilming van A. J.
Cronin's wereldberoemden roman
De Citadel.
DOROTHEA WIECK TERUG UIT
HOLLYWOOD.
Dorothea WieckIn lang heeft men
niet meer van haar gehoord.
Het 's op den weg tusschen Los Angeles
en hel iosemitedal. rot aan Santa Barbara
kronkelt zich de ideale auto-weg langs de
zeekust, dan plots buigt hij af. het land ln!
In de auto, die een vroolijk gezelschap film
spelers uit Hollywood ln de wilde schoon
heid van het Yosemite-dal brengt, zit ook
Dorothea Wieck. Zij is den langsten tijd in
Amerika geweest. Twee jaar werkte zij daar
slechts een paar films stammen uit de
zen tijd, w.o. de ook in ons land uitgebrach
te „Craddle Song". Het beviel Dorothea
echter niet in Hollywood. Men wilde er een
cliché-type van haar maken, doch dit paste
niet bij haar Europeesche geaardheid. Te
leurgesteld kwam zij in Duitschland terug,
waar zij zich eerst niet aan de film, doch
aan het tooneel ging wijden.
Dorothea Wieck werd geboren in Davos
en bracht een deel van haar jeugd door aan
de kust van Zweden. Haar moeder stamde
uit een oud houthakkersgeslacht uit het
Thüringer Woud, haar vader uit een kun
stenaarsfamilie. Haar overgrootvader was
de ballet-meester der Koninklijke Opera te
Stockholm. Zijn vrouw, Marianne Jensen,
was een beroemde schoonheid, die o a. tot
model gediend heeft voor het bekende
schilderij van Goethe's vriendin, Angelika
Kaufman. „De Vestaalsche Maagd". Doro
thea's grootvader was de burgemeester van
Grunewald. Bernhard Wieck. Zijn nicht.
Klara Wieck, een der beste pianisten uit
haar tijd. huwde met Robert Schumann.
Ook Dorothea heeft muzikalen aanleg.
Nog altijd beoefent zij de muziek, als ont
spanning na den zwaren arbeid onder de
helle Jupiterlampen.
„Theater", diè gedachte spookte in
haar rond dag en nacht. In latere jaren
probeerde zij haar geluk in Weenen. waar
zij na veel moeite toegang kreeg tot Hoch,
den directeur van het Josephsstadter The
ater. In de pauze var een repetitie, temid
den van het lawaai dat de tooneelknechts
maakten, zei Dorothea dapper haar rol op
Het resultaat was een contract voor
vijf jaar! Een taaie worsteling om het suc
ces begon. Niets viel haar zonder moeite in
de schoot, ondanks haar groote gaven. Zóó
zou het ook in de toekomst voor baar
zijn.In Mi'mchen werd zij bij de „Kam-
merspiele" geëngageerd. Nu kwam haar
eerste ontmoeting met „de film"! De eerste
filmrol, die zij vervulde, was in de stomme
film „Heimliche Sünde". Zij beviel het pu
bliek zoo goed, dat men meerdere „Wieck'-
films wilde zien. Nu volgden: „Ich hab'
mein Herz in Heidelberg verloren", „Schick-
sal der Menscher wie gleicbest Du dem
War" en Frorofenlegionars" met Gust cv
Fröbch als oavtrer
u-t eerste h-™r«™u-f jn ha°" film'v-
weid was tenslotte de film „Ma.dchen in
Uniform", die haar triomftocht rond de
aardbol maakte en overal Dorothea's naam
op de lippen bracht. Dit succes luidde voor
Laar een tijd in van groote populariteit en
als gevolgHollywood, dat de nieuw
ontdekte ster naar Amerika riep.
Nu echter is Dorothea Wieck terugge
keerd en nadat zij aan het tooneel nieuwe
triomfen gevierd en Berlijn opnieuw ver
overd heeft, is zij weer gaan filmen. Het
resultaat hiervan is de Tobis-film „De
vierde komt niet". Zij heeft in deze film een
gevoelige rol uit te beelden, welk soort ge
heel in haar vermogen ligt. Wij kunnen
dus verwachtigen omtrent dit filmwerk
koesteren.
A LA „GUNGA DIN"
Bepaald militaristische mode-propaganda
maakt Kay Sutton, de donker okk'ge RKO
Radio actrice, d e octie.dt n de Fred
Astai.e-Ginger Rogers fi'm .The Story of
Vernon and I sne Ca-tle" Kaa- s lire
wollen jr.pon. tul rand en gouden treden
op den linkerschouder, ontworpen door Ed
ward Stevenson zijn geïnspireerd door de
costuums der sikhs in de film „Gunga Din".
