STADSNIEUWS
VRIJDAG 21 APRIL 1939.
No. 24255
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
üOsie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Benoemingen aan de
Leidsche Universiteit
Werkende
dienstplichtigen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. •- Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
-A v
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gewétlgd zljnf
per 3 maanden f. J.39
per week V.f. 0.13
Franco per post f.2:35 per 3' maanden 4 portokost en.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t
VAN PROF. KUIPER EN Dr. TINBERGEN.
Dr. F B. J. Kuiper, die zooals wij giste
ren meldden, bij K. B. van 17 dezer met In
gang van 18 September a.s. benoemd is tot
gewoon hoogleeraar in de faculteit der let
teren en wijsbegeerte aan de Rijksuniver
siteit alhier, om onderwijs te geven in het
Sanskrit en zijn letterkunde en de Indische
oudheidkunde, waar hij prof. dr. J. Ph.
Vogel als zoodanig opvolgt, is 7 Juli 1907 ln
Den Haag geboren. Hij werd als student in
de letteren aan de Leidsche universiteit In
geschreven in 1924. In 1928 deed hij cum
laude candidaatsexamen ln de klassieke
letteren en ln 1929 ln de Arische taal en
letterkunde eveneens cum laude. Na ln Juni
1934 zijn doctoraal examen te hebben ge
daan. promoveerde hij nog geen twee we
ken later op het proefschrift getiteld: „Die
Indo-Germanischen Nasalprasentia". Ook
den doctorstitel verwierf hij cum laude. Na
zijn promotie vertrok hij naar Indlë, waar
hij als leeraar aan de Carpentier Alting
Stichting te Batavia verbonden werd.
Verschillende wetenschappelijke bijdra
gen van zijn hand verschenen ln de Mede-
deelingen der Kon. Nederlandsche Acade
mie van Wetenschappen.
Dr. Nikolaas Tinbergen, die werd be
noemd tot lector in de faculteit der wis- en
natuurkunde aan de Rijksuniversiteit al
hier, om onderwijs te geven ln de experi-
menteele en propaedeutische dierkunde,
werd op 15 April 1907 te Den Haag geboren.
Hij volgde de HBS. 5-j. aan de Stadhou
derslaan aldaar en studeerde vervolgens
biologie aan de Rijksuniversiteit alhier. Hij
promoveerde op 12 April 1932 op een dis
sertatie getiteld „Ueber die Orientlerung
von Phllanthus triangulum Fabr"
Van Juli 1932 tot September 1933 ver
toefde hij op Oost-Groenland als deelne
mer aan de Nederlandsche expeditie voor
het Internationale Pool jaar 1932'33, voor
het doen van onderzoekingen aan verschil
lende arctische diersoorten.
Voorts werkte hU voor voortzetting van
studies in het voormalige Oostenrijk 11937)
en in de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika (1938). Dr. Tinbergen publiceerde
een aantal studies over analyse van het ge
drag van dieren in Nederlandsche, Duitsche
en Amerikaansche vaktijdschriften.
DE A.S. RAADSVERKIEZINGEN.
Het advies der R.K. lijst.
Het advies voor de candidaatstelling der
R.K. lijst voor de as. gemeenteraadsver
kiezing, waarover a.s. Zondag zal worden
gestemd, ziet er als volgt uit:
1. Th. B. J. Wllmer, 2. mr. A. F. L. M.
Tepe, 3. Th. M. W. Bergers, 4. H. Lombert,
5 J. A. M. van Oyen, 6. Mr. H. F. A. Don
ders, 7. H. L. J. Tobé, 8 A. van Dijk.
Verder vermeldt de lijst de namen van
W. I. J. Burghouwt, P. J. Coster, Ph. van
der Drift, D. Haverkorn, A. Langeveld, J.
H. A. Manders en C. P. W. Schinck.
R.K. VOLKSBOND AFD. LEIDEN.
Jaarvergadering.
Gisteravond hield de afdeeling Leiden
van den R.K. Volksbond haar 44ste jaar
vergadering in het Bondsgebouw.
De opkomst was, zooals de voorzitter de
heer Neijhuis ln zijn openingswoord op
merkte, niet bijster groot te noemen. Spr.
wilde bij den aanvang der vergadering zijn
genoegen uitspreken over den uitslag van
de gehouden stemming voor de Provin
ciale Staten.
Er was een verzoek binnengekomen om
zooveel mogelijk medewerking te willen
verleenen aan de cursussen tot opleiding
van vrijwilligers voor brandweer- en E.H
B.O -diensten bij luchtaanvallen.
Vervolgens was het woord aan den secre
taris, den heer Haverkorn voor het voor
lezen der notulen en het uitbrengen van een
uitgebreid jaarverslag, dat een duidelijk
beeld gaf van de belangrijkste werkzaam
heden door den Bond in het afgeloopen
jaar verricht. Uit dit verslag, waarvoor de
secretaris aan het slot een dankbaar ap
plaus der vergadering en een bijzonder
dankwoord van den Voorzitter in ont
vangst had te nemen, bleek, dat het leden
tal, dat aan het eind van het vorig ver-
eeniglngsjaar 1355 bedroeg, nagenoeg sta
biel is gebleven.
Het verslag van den penningmeester den
neer Kruiff vermeldde aan inkomsten
f. 5391.55 en aan uitgaven f. 4946.91, zoodat
de boeken met een batig saldo van f. 444.44
werden afgesloten.
Ook deze functionaris ontving een woord
van dank voor zijn zuinig en accuraat be
heer: hem werd na verslag der kaseommis-
sie décharge verleend.
De bestuursverkiezing had tot resultaat,
nat dp twee aftredende leden, de heeren
Bull en D Haverkorn werden herkozen
en voor de aftredenden, die zich niet her-
kiesbaaf hadden gesteld, werden gekozen
ue heeren L. J. Streefland, B. A. Klein en
J- A. M. van Oyen.
De drie afgevaardigden naar den Centra
le Raad, welke op 15 Mei a.s. te Amsterdam
tal worden gehouden zullen door het be
stuur worden benoemd. De agendapunten
voor de Centrale Raadsvergadering gingen
zonder noemenswaardige bespreking onder
den hamer door.
Na de rondvraag die geen nieuwe ge
zichtspunten opende, volgde sluiting.
AAN VERWONDINGEN OVERLEDEN.
De 17-jarige M. B. W wonende in de
Thorbeckestraat alhier, die. gelijk gisteren
vermeld, het slachtoffer werd van een ern
stige aanrijding onder Wassenaar. Is aan
zijn verwondingen overleden.
HULP AAN CHINA.
De collecte voor China, welke morgen
alhier wordt gehouden, zal worden ge
steund door het Muziekcorps van de Leid
sche Politie, dat van 1012 uur een rond
wandeling door de stad zal maken.
's Middazs zal op het parkeerterrein aan
de Steenstraat en daarna op de Niewstraat
Mi de Hooigracht, een uitvoering worden
gegeven van den drakendans. Deze uitvoe
ring wordt gegevendoor Chineezen, die
daarvoor uit Rotterdam overkomen.
Het Leidsche publiek zal door deze open
bare uitvoering in staat worden gesteld ken
nis te maken met een der merkwaardigste
uitingen van de Chineesche cultuur. Deze
uitvoeringen zullen plaats vinden tusschen
26 uur ln den namiddag.
BUITENGEWOON TOONKUNST CONCERT
ZOO NOODIG ZULLEN
WERKLOOZEN HEN
VERVANGEN.
Namens den minister van
Defensie maakt de Regee-
ringspersdienst bekend dat,
waar onder de huidige om
standigheden aan verminde
ring van de tegenwoordige
sterkte der troepen behoo-
rende tot de grens- en kust-
beveiiiging niet kan worden
gedacht, een regeling in voor
bereiding is om aan hen, die
in de burgermaatschappij
noode kunnen worden ge
mist, groot verlof te verlee
nen en te doen vervangen
door werklooze dienstplich
tigen.
Binnenkort zullen hierom
trent nadere mededeelingen
worden gedaan.
Het Utrec-htsch Stedelijk Orkset.
Dirigent Carl Schuricht.
Solist Zoltan Székely (viod).
Betreurenswaardig leeg was het gister
avond ln. de StadszaalEn dat nog wel bij
het concert gegeven door het Utrechtsen
Stedelijk Orkest onder leiding van den ln
ons land zoo gerenommeerden Carl Schu
richt. Of de huidige onrustige internatio
nale toestand, het reeds vér-gevorderde sei
zoen, dan wel het feit dat muziekminnend
Leiden zich na de 3 Residentieorkestconcer
ten in de vorige maand reeds voldoende aan
muziek verzadigd had. daaraan debet was,
laten wij in 't midden. Feit is echter, dat deze
uitvoering, waarin men kennis kon maken
met Bruckners Tweede Symphonie ln c. kl.
t. en wel in de „Urfassung", véél meer Inte
resse verdiend had, temeer, omdat Bruck
ner hier helaas nooit ten gehoore wordt
gebracht.
Niet voor niets, is, mede door de onver
flauwde bemoeiingen van de „Internatio
nale Bruckner Ge.sellscha.ft" en diens on-
derafdeeling de „Nederlandsche Bruckner-
vereeniging" thans sterk en welverdiend de
aandacht gevestigd op de prachtige sym-
plionieën van dezen langen tijd verguisden
Oostenrijkschen componist.
Wij hadden stellig vetrouwd, dat vele
muzikale Leidenaars zich niet de kans zou
den laten ontglippen, thans deze „tweede"
te leeren kennen. Helaas: het mocht niet
zoo zijnDoch wij hopen, na hetgeen
wij gisteren hoorden, dat in de komende
seizoenen andere Bruckner-symphonieën
mogen volgen, bijv. de derde en de zevende!
Dat de bescheiden Bruckner er zich tij
dens zijn leven bij neerlegde, dat anderen
zich op zijn werken wierpen, om deze in
verband met de „lengte" te „bekorten" of
zoogenaamd te „verbeteren", dat was zijn
goed recht en voor iemand, die zichzelf te
laag schat, misschien 'begrijpelijk. Maar uit
muzikaal oogpunt waren deze besnoeiingen
evenzoovele verfoeilijke daden. Gelukkig is
nu het juiste inzicht doorgebroken en
mogen wij thans zijn symphonieën beluis
teren ln de oorspronkelijke conceptie, zoo
als zij door dezen, kinderlijk godvritohtigen
mensch op de zuiverste wijze zijn neerge
schreven.
Wij verheugen ons uitermate over uit
voeringen als deze, temeer wanneer zij ge
schieden onder de directie van zulk een
voortreffelijk Bruckner-kenner als Schu
richt blijkt te zijn. Men merkt aan de zorg
vuldig voorbereidde vertolking onmiddellijk
dat deze symphonie de volle liefde van
Schurioht's geest en hart heeft.
Hij deed ons persoonlijk de veel gesmade
lengte" en de nog méér gesmade „Ge-
neralpausen" dezer symphonie, dank zij
juiste contrastwerkingen, totaal vergeten:
men hoort en ziet voor zich den rijpen
Bruckner, wiens geest een immaterieele
hoogte bereikt in het verhevene Adagio,
voor ons gevoel het meest waardevolle deel
van dit opus. Doch ook bijv. in het mar
kante en praegnante, zonnige Scherzo,
waarvan de afgeronde bouw den „meester"
Carl Schuricht.
verraadt en dat door een vloeiend rhythml-
sche beweging boeiend vertolkt werd. Bruck
ner's schrijfwijze verraadt, ondanks invloe
den van Schubert en speciaal op instru
mentaal van den door hem zoo hooge-
lijk vereerden Wagner, toch een zéér eigen
aard en typisch Oostenrijksche kleur. Voor
velen klinken waarschijnlijk onwennig en
kost het inspanning hem daarin te vol
gen, zijn plotselinge overgangen en onder
brekingen: het lijkt, alsof de inspiratie
plotseling stokt, doch dit is slechts schijn.
Want steeds nieuwe geniale invallen bloeien
op, voor het grootste gedeelte gedragen
door een religieuze verinnerlijking en een
weldadige rust-brengende sfeer, die 't voor
naamste kenmerk zijn van él zijn schep
pingen. En wat zijn veelbesproken pauze's
betreft: het is. alsof uit die momenten van
stilte de kracht geboren wordt voor nieuwe
vondsten van allerhoogste orde, gelijk al
les, wat waarlijk krachtig en waarachtig
Is. slechts voortkomen kan uit en in de
stil te.
Bruckner's onwankelbaar mystiek geloof,
zijn vredige vroomheid en reinheid komen
vooral ook in dit jonge, in stemmingen wis
selende werk tot uiting. Ten overvloede
willen wij nog wijzen op de sublieme vorm
geving en de machtige werking der stem
voering, gehouden in een suggestieve, dan
weer bekoorlijke instrumentatie, waarbij
vooral aan de blazers Waldhoorn e.a.
zulk een rijk en imponeerend aandeel is ge
schonken. Moge wellicht menigeen nog on
wennig tegenover Bruckner staan: wij zijn
BINNENLAND.
De Pers over de verkiezingen. (3e Blad)
Regeering vraagt een millioen gulden voor
bet vluchtelingenkamp. (4e Blad)
De heer Zaalberg over „De ondernemer vrij
of vazal?" (Binnenland, 4e Blad)
Uitvaart van mevr. Theo MannBouw
meester. (Ie Blad)
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Goed prijshoudende
stemming - De markt kan zich gemak
kelijk handhaven - Amerike iets lager
- De Ned. beleggingen vast.
BUITENLAND.
Mussolini's woorden doen eenige ontspan
ning ontstaan. (Buitenland, le Bladi
Wordt de parade te Madrid weer uitge
steld? (Buitenland, le Blad)
De Hongaarsche ministers zijn weer uit
Rome vertrokken. (Buitenland, le Blad)
Zal Mussolini als bemiddelaar kunnen op
treden? (4e Blad.)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: Zwaar
bewolkt tot betrokken met eenigen
regen. Matige, aan de kust tijde
lijk krachtige wind uit Westelijke
richtingen. Iets koeler.
OVERZICHTSFOTO VAN DE GROOTE I AftADE,
GIS IEREN TE BERLIJN TER EERE VAN HITLER'S 50en VERJAARDAG
GEHOUDEN.
er van overtuigd, dat bij .jnéér-hooren" op
den duur een ieder beseffen gaat, wat
Bruckner aan kostbaarheden heeft ge
schonken, als uitdrukking van hoogste en
diepste gevoelens.
Wij zeiden het reeds: Schuricht begrijpt
Bruckner, kent zijn wereld en realiseert
deze geheel. Geeft hem met die verheven
rust en rhythmische souplesse, die voor zijn
werk onontbeerlijk zijn.
Dat hij het U.S.O., waarin op ieder ge
bied krachten van beteekenls schuilen, zóó
beheerscht, weldoordacht en verfijnd deed
spelen, strekt hem tot eer! De symphonie
werd met spanning beluisterd en de lang
durige bijval getuigde van groote ingeno
menheid.
Schuricht verrichtte met deze interpre
tatie. speciaal voor Leiden, waar men
Bruckner nauwelijks of niet kent, een daad
van groote beteekenis.
Nog een kort woord over het programma
vóór de pauze. De feestelijke, pompeuse
klanken der Meistersinger-ouverture
klonken als inzet, waarbij de te leege zaal
accoustisch een handicap was. De Hongaar
Zoltan Székely speelde Dvorak's weinig be
kend, melodieus maar wat breed uitgespon
nen vioolconcert in a kl. t. met pittig élan,
doordrenkt van echt-slavisch, bezielend
temperament. Hij overwon met benijdens
waardig en meeslepend gemak de vele
technische struikelblokken en openbaarde
daarbij een enorme, geconcentreerde rust.
Zijn absoluut gemis aan uiterlijk effectbe
jag. dat in dit virtuoos geschreven concert
gemakkelijk tot schijnsucces aanleiding kan
geven, was tevens opvallend. Dat in de
hoogste regionen de intonatie niet steeds
l zuiver was. vergeven wij hem gaarne. De
begeleiding kon hem in zijn pittige vaart
niet steeds volgen en was soms iets aan
den te zwaren kant. Székely's succes was
buitengewoon hartelijk.
Het U.S.O. mag zich gelukkig prijzen te
mogen arbeiden onder een dirigent als
Schuricht. Het heeft de aangename in
drukken van weleer versterkt en had een
grooter gehoor verdiend. Tenslotte een
woord van dank aan het Toonkunstbestuur
voor het engageeren van dit ensemble, de
zen leider en de introductie der Bruckne*-
symphonie.