STADSNIEUWE Debat in het Engelsche Hoogerhuis BUITENLAND DONDERDAG 20 APRIL 1939 No. 24254 Officieele Kennisgevingen KEI VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Statenverkiezingen Lord Halifax antwoordt Dit nummer bestaat uit VIER bladen Algemeene Toestand verwacht conservatisme LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor aflvertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.3S per week f. 0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 rnndj HET OFFICIEELE RESULTAAT IN DEN KIESKRING LEIDEN. Volgens de officieele opgave van het hoofdstembureau was het resultaat der Statenverkiezingen in den kieskring Leiden als volgt: S.D.A.P. 15.647, R.-K. Staatspartij 28.150, Anti-Rev. Partij 13.045, C. H. Unie 16.371, N.S.B. 3021. Liberalen 4065, Communisten 1372, Vrijz. Dem. Bond 5368, R.S.A.P. 123. C.D.U, 1790. S.G.P. 1857, Bolsjewiki 119, H. GS. 898, Chr. Nat. Actie 269. Totaal 92.096. In onze extra-editie van hedenmorgen waren de cijfers van 1937 en 1939 abusie velijk verwisseld. BEHANDELING VAN GASZIEKEN. Gisteravond heeft dr. v. d. Stoel uit Stoel uit Voorschoten voor den kring Leiden der EHBO. in de college-zaal van prof. Suer- mondt een voordracht gehouden over de •behandeling van gaszieken bij luchtaan vallen. De belangstelling was zóó groots aat de zaal te klein was en stoelen bijgezet moesten worden. Spr. stond eerst bij de uitwerking van de verschillende strijdgas sen stil en de hulp, welke de E.H.B.O. hier bij kan verleenen. Verder behandelde spr. de uitwerking van brand-, mijn- en bri santbommen en demonstreerde hij 3 ver schillende soorten gasmaskers. Aan het slot dankte spr. dr. Maas, directeur van het Acad. Ziekenhuis en prof. Suermondt voor het beschikbaar stellen van de collegezaal, ERNSTIGE AANRIJDING. Gistermiddag is op den Rijksstraatweg te Wassenaar, nabij de Rust- en Vreugd - laan. de 17-jarige M. B. W., wonende in de Thorbeckestraat alhier, die op een bakfiets reed, van achter aangereden door een auto bestuurd door de M. uit Den Haag. W. wero tegen den grond geslingerd en liep een zware hersenschudding en een ga pende hoofdwonde op. De bestuuruer van de auto verklaarde de bakfiets niet te hebben opgemerkt, door dat hij van achter een andere auto van daan kwam. Na het verleenen van de eer ste hulp door dr. Hubbeling is W. naar het St. Elisazeth ziekenhuis alhier overgebracht De bakfiets werd geheel vernield. De auto is door de politie in beslag genomen. De commissaris van politie te Wassenaar verzoekt getuigen van dit ongeval zich te willen vervoegen aan zijn bureau van Zuy- len van Nijeveltstraat. BIBLIOTHECA NEERLANDICA MANUSCRIPTA. Zooals men z:ch wellicht zal herinneren is eenige maanden geleden de Bibliotheca Neerlandica Manuscripta, het levenswerk van wijlen prof. dr. W. de Vreese, officieel overgedragen aan curatoren der Leidsche Universiteit ter plaatsing in de Universi teitsbibliotheek aldaar. Aangezien destijds verscheidene perso nen, die deze schenking door hun finan- cieelen steun mogelijk maakten, niet aan wezig konden zijn, had het bestuur der stichting ln overleg met den directeur der oibliotheek. dr. F. P. Sevensma, gistermid dag alle schenkers uitgenoodigd om de uit gebreide collectie te bezichtigen. Onder hen bevond zich ook de heer C. S. Sixma baron van Heemstra, particulier secretaris van H. M. de Koningin, welke laatste voor dit doel een belangrijke gift schonk. De voorzitter der stichting, prof. dr. Jan de Vries, hield een korte toespraak, waarin hij wees op de groote beteekenis van deze col.ectie en tevens op de groote verrassing, dat een zoo talrijk aantal personen in zoo korten tijd een dusdanig belangrijk bedrag bijeenbracht, waarbij hij in het bijzonder H. M. de Koningin dankte voor Haar voor beeld. Hierna werd de collectie bezichtigd. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Opheffing: Loon-Confectiefabriek G. J. Biesot, Stille Rijn 14. Leiden. Wijzigingen: Handelsvennootschap „Plawa", Rouw kooplaan 4, Voorschoten. Fabricatie en agentuur en commissie. De procuratie van H J. van der Plaats is gewijzigd. Naamlooze Vennootschap Broodfabriek IT7 ^eeuw". voorheel De Rooy en Duister- hof. Hooftstraat 69, Alphen a d. Rijn. De statuten zijn gewijzigd. Wijziging handels naam in N.V. Broodfabriek ..De Zeeuw" voorheen De Rooy en Duisterhof. Prof. mr. A. H. M. J. van Kan, oud- hoogleeraar en prof. mr. B. M. Telders, hoogleeraar te dezer stede zijn respectieve- hJk benoemd tot voorzitter en plaatsver vangend lid van de commissie, belast met 1939 a^nemen van Het notarieel examen in Dinsdag a.s. hoopt Mej. M. P. van ^uren den dag te herdenken dat zij 25 u;fr. Beleden, als werkster in dienst trad 'J A- W. Sijthoff's Uitgevers Mij. alhier. DE ZONSVERDUISTERING. Dank zij den onbewolkten hemel is de zonsverduistering hier te lande gistermid dag zeer goed waarneembaar geweest. Eenigszins tegen de verwachting in, was het zonlicht zóó sterk, dat men het ver schijnsel niet met het bloote oog kon gade slaan en van een beroet stukje glas of fotografische plaat gebruik moest maken om het zonder gevaar voor het gezichts vermogen nauwkeurig te kunnen obser- veeren. Sommigen vonden het verschijnsel zóó interessant, dat zij zich naar het open veld. enkelen zelfs naar het strand be gaven, om het ongehinderd gade te slaan. Te ruim zeven uur onttrok de zon zich bescheiden aan verdere waarneming en verdween onder den horizon. MILITARIA. De res. Ie luitenant H. Stillebroer van •het 4e reg. infanterie is met ingang van heden overgeplaatst naar de Brigade Luchtvaart te Soesterberg. Aan de dienstplichtige sergeanten P. Ja ger en A. W. M. Meeuwissen van het 4e reg. infanterie is door den Minister van Defen sie vergund voor drie maanden vrijwillig onder de wapenen te komen als admini stratieve hulpkracht voor den korpsadmi nistrateur resp. van het Ie reg. huzaren en van het reg. grenadiers. Prof. dr. S. T. Bök alhier is benoemd tot- lid van de commissie, welke in 1939 be last is met het examineeren van hen, die een akte van bekwaamheid wensohen te verkrijgen tot het geven van middelbaar of lager onderwijs in de lichamelijke oefe ning. ONTEIGENING. De Burgemeester der gemeente Leiden maakt bekend, zulks ter voldoening aan artikel 84 der Onteigeningswet, dat ter Ge meentesecretarie. Rapenburg No. 12 (af- deeling Financiën) vanaf heden gedurende 21 dagen ter inzage voor een ieder is nedergelegd het besluit van den Gemeenteraad d.d. 17 April j.l. tot* Onteigening krachtens art. 77. Ie lid. lo. der onteige ningswet. ten name van de gemeente Lei den. van de perceelen gelegen aan de le Gortestraat, de le Haverstraat, de Kraaier- straat, de 4e Binnenvestgracht, de Geere- straat, de Kiikstraat en de Geeregracht, zulks ter ontruiming van die oppervlakten. De Burgemeester voornoemd. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Leiden, 20 April 1939 3334 VERKIEZING PROVINCIALE STATEN. De Voorzitter van het Hoofdstembureau in kieskring III (Leiden) maakt bekend dat op Vrijdag 21 April a.s. des voorm. te 10 uur, door dat bureau ten Gemeentehuize, Rapenburg 12. de zitting zal worden ge houden. bedoeld in art. 92 der Kieswet, tot vaststelling van de uitkomsten der op 19 April tevoren in dien kieskring gehouden stemming ter verkiezing van de leden van de Provinciale Staten van Zuid-Holland. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Leiden. 20 April 1939. 3335 Bij die opening van het debat over de buitenlandsche politiek in het Hoogerhuis heeft lord Cecil verklaard, dat de boodschap van Roosevelt aan Duitschland en Italië met kenmerkende duidelijikheid en moed aan de open-bare meerling had getoond, dat het er om gaat, of ruw nationalisme de wereld zal overheerschen, of dat het voor de vredelievende naties nog tijd is, er op te staan, dat de krachten van rechtvaar digheid en internationale samenwerking het laatste woord hebben. Cecil wilde het huis vragen, te over wegen, in welke algemeene richting de Britsche buitenlandsche politiek zich dient te bewegen, met het doel, zoo veel mogelijk een blijvenden vrede in de wereld te verzekeren. Het gaat er niet om, zeide hij, of wij voor dit of dat land moeten vechten. Het gaat er om, of wij zoo noodig zullen vechten voor handhaving van recht en orde in de internationale aan gelegenheden. Cecil gaf toe, dat het zeer wel mogelijk is, dat op het oogenlblik ndets anders gedaan kan worden, dan de bewapening en de bondgenootschappen voor deh vrede uit te breiden, doch hij verkoos een algemeen vredesverbond boven stuk voor stuk afge legde verklaringen, die volgens hem er toe moesten leiden, dat de wereld meer en meer in twee partijen wordt verdeeld. De onderlinge afhankelijkheid der naties was een fundamenteele factor in de buiten landsche politek. Minister Halifax antwoordde, ook op op merkingen van nog eenige andere sprekers Strabolgi had gezegd, dat er gevaar kan bestaan voor een plotselingen aanval op Britsche koopvaarders op alle zeeën. Halifax verklaarde, dat deze aangelegen heid de volle aandacht der regeering heeft. Ten aanzien van de geruchten over troe penbewegingen in Spanje zeide de minister, dat men heeft te doen met een demobili satie van het Spaansche leger, zoodat een groot deel der troepenbewegingen natuur lijk is. Er behoeft geen ongerustheid te be staan. Op grond van de ontvangen inlich tingen behoeft niet al te veel geloof te wor den gehecht aan de geruchten over den aanleg van versterkingen door Duitechers bij de Franisóhe grens in Spanje. De voornaamste beginselen der Britsche buitenlandsche politiek kunnen worden samengevat in enkele woorden: handha ving van een werkelijiken vrede in de wereld en bescherming van de wettige belangen van Britsche onderdanen in het buitenland. Ten aanzien van de verzwakking van den Volkenbond gaat geen mogendheid geheel vrij uit. Een van de betreurenswaardige gevolgen van die verzwakking is, dat de landen, welke niet tevreden zijn, thans de beginselen verwerpen, met behulp waarvan men de volkerengemeenschap had willen besturen. EERSTE BLAD Er is thans geen gemeenschappelijkheid van begrippen bij de gesprekken tusschen de landen. Wij bedoelen niiet hetzelfde wan neer we hetzelfde zeggen. De regeering heeft getracht, deze ontwrichting der inter nationale betrekkingen en dit conflict der ideologiën te vermijden. De hoop, dat na September 1938 door onderhandelingen een algeheele regeling tot stand zou komen, is teleurgesteld. Het is één van de moeilijkheden, dat de regee ring. wanneer zij besprekingen voorstelt, van zwakheid beschuldigd wordt, en wan neer zij zich besloten toont, de Britsche be langen en de beginselen, waarop de maat schappij rust. te verdedigen, het verwijt van agressieve bedoelingen te hooren krijgt Desniettemin zette de regeering haar streven voort, tot het door de Duitsche mi litaire actie tegen Tsjecho-Slowakije dui delijk werd. dat de basis van wederkeerig- heid voor een dergelijke politiek op dit oogenblik niet bestaat. Het is een fantastische bewering, dat de beraadslagingen, waarmede wij een begin hebben gemaakt, en de garan ties, welke wij verstrekt hebben, eenige agressieve bedoeling hebben, Het ge roep van omsingeling is met duidelijke bedoelingen aangeheven. Een dergelijke gedachte zou bij de Britsche regeering nooit opkomen: zij zou in strijd zijn met het Britsche be ginsel: „leven en laten leven". Halifax zeide vervolgens, dat de Britsche ambassadeur in Berlijn op de gewone ma nier naar zijn post zgu terugkeeren, zoo dra zijn verlof geëindigd zou zijn. De Britsche regeering heeft niet het ver langen de nationale welvaart van welken anderen staat ook, te bedreigen. Zij hoopt, dat de thans aanvaarde politiek van weer stand tegen verdere agressie op den duur zal leiden tot een terugkomen uit de poli tiek van agressie tot vriendschappelijke bespreking. Ten aanzien van Rusland zeide Halifax niet meer te kunnen mededeelen dan dat de onderhandelingen met dien staat wor den voortgezet. Halifax zeide verder, aat geen enkel land moeilijkheden heeft gehad bij het verkrij gen van grondstoffen uit het Britsche rijk, tenzij het welbewust zichzelf rantsoeneer de ter wille van de oorlogsindustrie. Onge lukkig werd de voorkeur gegeven aan an dere methodes dan vrije besprekingen en dat laat ons geen keus: Wij moeten voc%t- gaan met onze kracht te vergrooten. Halifaen betuigde nogmaals zijn instem ming met de boodschap van Roosevelt en zeide. dat de Britsche politiek steunt op het beginsel, dat de rechten van kleinere landen niet door sterkere terzijde worden geschoven, dat het geweld niet de beslis sende factor in het verkeer tusschen de volken zal zijn. j Indien er ooit een oorlog zou uitbreken, j zou zulks, voor zoover het het Engelsche volk betreft, slechts veroorzaakt worden, doordat men beseft, dat er geen ander middel was om de waarden, die men zelfs belangrijker dan het leven acht, te ver dedigen. BINNENLAND. Bij den Leidschen Raad zijn voorstellen ingediend tot instelling van contact commissies tussehen burgerij en over heid (2e Blad). De verkiezingen voor de Provinciale Staten (4e Blad). Er wordt een schaakmatch EuweKeres georganiseerd. 'Sport, 3e Blad). De Nederlandsche tennisploeg voor den wedstrijd tegen Polen. (Sport, 3e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Eenige ontspanning ter beurze - Alge meen vaste stemming - Suikeraandee- len willig - Amerikanen vast - Beleg gingen iets beter. BUITENLAND. Hitler's 50ste verjaardag, (lste Blad). Debat in het Engelsche Hoogerhuis en antwoord van lord Halifax, (le Blad). Diverse besprekingen in Europa. (Buiten land, lste Blad). Een radio-rede van Mussolini (Laatste Be richten, le Blad). ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Nog de periode van afwachten en besprekingen. De periode van wachten houdt onvermin derd aan. Dit geeft maar al te zeer aanlei ding om te blijven gissen. In het ..Giornale d'Italia" verklaart Gayda, dat niet verwacht moet worden, dat Rome en Berlijn met tegenvoorstellen op de boodschap van Roosevelt zullen ant woorden. Tegenvoorstellen, zoo zegt hij, worden gedaan tusschen partijen, die op voet van gelijkheid en wederzijdsch vertrouwen staan. Gayda ontkent, dat Italië op instruc ties uit Berlijn zou hebben gewacht voor het antwoord, dat door middel van de pers op de boodschap moest worden ge geven. Hij komt tot de conclusie, dat Roosevelt, „de zaken in Europa laat. zooals zij waren". Hoop-gevend is het zeker niet Ook de rede van lord Halifax in het Britsche Hoogerhuis bracht geen nieuwe gezichtspunten en evenmin deed Bonnet dit in de Fransche Kamercommissie voor buitenlandsche zaken. Hij bracht verslag uit over zijn bespre kingen met Chamberlain en Halifax, die hebben geleid tot de verstrekking van ga ranties aan zekere landen, en zinspeelde op de besprekingen, die thans tusschen Polen en Roemenië gevoerd worden en de verzekering van de wederzij dsche veiligheid ten doel hebben. Frankrijk wenscht en verwacht steeds vriendschappelijker betrekkingen met Tur kije. Turkije heeft de verzekering gegeven, dat het het sand jak niet met geweld zal bezetten. De onderhandelingen met Rusland wor den op een basis gevoerd, die betrekking heeft op meer dan een eenvoudig lucht- pact Volgens leidende klingen te Burgos, al dus de Fransche minister, beteekent de toe treding van Spanje tot het anti-Komin- tern-verdxag geen aansluiting bij de spil- mogendheden. maar zou zij eerder als een uiting van zuiver ideologische strekking beschouwd moeten worden. Gafencu heeft gisteren zijn besprekingen te Berlijn geëindigd. Gistermiddag heeft de Roemeensohe minister van buitenlandsche zaken nog een onderhoud gehad met Go ring. Havas wijst op de beteekenis van een onderhoud, dat Gafencu met Hess, Hitiers plaatsvervanger, heeft gehad. Hess is im mers bevoegd voor alle kwesties, welke Duitsche minderheden in het buitenland betreffen. Uit goede bron verluidt, dat de Duitsche autoriteiten hebben doen weten, dat zij den feitelijken toestand van de Duitsche minderheid in Roemenië waar- öeeren. Hoewel uit particuliere bron verluidt, dat Gafencu ook gelegenheid gehad heeft het Poolsöhe standpunt in eenige kwesties uit een te zetten, wordt zoowel van Duitsche als van Poolsche zijde ontkend, dat Ga fencu door Beck met een opdracht belast was. Een der correspondenten van Havas te Danzig bericht, dat niettegenstaande de geruchten, welke de ronde hebben gedaan over een wijziging te Danzig en niettegen staande de talrijke betoogingen, we'ke zijn georganiseerd, men den indruk heeft, dat niets buitengewoons zal geschieden. Wel zijn 31 leden van de vroegere oppo sitie gearresteerd, voornameliik soc:alisten. Zij worden beschuldigd een complot te heb ben gesmeed, doch niemand hecht hier ge loof aan. Veeleer is men van oordeel, dat hier sprake is van een maatregel van de plaatselijke politie om alle anti-uationaal- socialistische betoogingen te voorkomen. Verder zijn detachementen S.S. uit Oost- Pruisen aangekomen ten einde den orde dienst te versterken, zooals steeds het ge val is bii een groote nerio^aal-socialistische betooging in de vrije stad. Op alle openbare gebouwen ls heden de vlag van Danzig naast het hakenkruis ge- Voor het Noorden van het land: Morgen later op den dag toe nemende bewolking. Overwegend droog. Zwakke tot matige wind uit Westelijke richtingen. Weinig verandering in temperatuur. Voor het Zuiden: Iets warmer. Meest licht bewolkt. Droog weer. Zwakke tot matige wind uit Westelijke richtingen. heschen en ook is bij zeer veel particuliere huizen de hakenkruisvlag uitgestoken. Ook hebben velen hun huis versierd met por tretten van Hitier, waarop in gouden of zilveren cijfers het getal 50 is aangebracht. Alle winkels en werkplaatsen zijn geslo ten^ Zaterdag zullen te Venetië besprekingen worden gehouden tusschen graaf Ciano en Markowitsj, aen minister van buitenland sche zaken van Zuid-Slavië. Deze bespre kingen zouden speciaal een toenadering tusschen Hongarije en Zuid-Slavië betref fen. VEREEN'GDE STATEN. Roosevelt tegen President Roosevelt heeft een boodschap gericht tot de club van jonge democraten, waarin hij hen aanspoort trouw te blijven aan de liberale beginselen, welke de partij aan de macht hebben gebracht en op hun hoede te zijn tegen de neiging van sommi gen conservatief te worden. Roosevelt merkte verder op. dat niet alle leden van I een partij in alles een gelijke meening kun- nen hebben, doch in geval van verschil van meening bestaan twee eerlijke wegen: over- gaan naar een andere partii of de voor- oordeelen tpr zijde stellen. Hij besloot met 1 te verklaren, aat zijn regeering nooit reac- I tionnair zal worden, of indien men dit woord te erg vindt, conservatief.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1