STADSNIEUWS BUITENLAND No. 24249 BAL - H. J. VISSER HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang ZATERDAG 15 APRIL 1939 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Nieuwe Eerste Nederlandsche N.Y. Algemeens Toestand Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD verwacht Zilveren jubileum te Boskoop LEJDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens ipostrecht. Voor opzending van brieven XO^cts. porto te (betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordein dsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2S00 Redactie 1507. Postcheque*' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljttl per 3 maanden «jeSÉ-*.'-'..— f. 2.35 per week f. 0.1» Franco - per post t. 2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.30 per 3 mnd>( BIJEENKOMST VRIJZ. DEM. BOND. Spreker mr. P. J. Oud. In de slechts gedeeltelijk bezette Burcht zaal vergaderde gisteravond de Vrijz Dem. Bond. De bijeenkomst werd geopend door mr. C. J. Goudsmit, voorzitter der afd. Lei- den-Oegstgeest, die mr. Oud welkom heette en vervolgens enkele grondbeginselen van den Vrijz. Dem. Bond schetste, als daar zijn sociale rechtvaardigheid, doch geen socia lisme, nationale kracht doch geen nationa listische waan. beperkte vrijheid, met er kenning van het individu en erkenning van religieuze waarden zonder dogma's in de kerkelijke staatkunde. Vervolgens ver leende hij het woord aan mr. Oud, die aller eerst een overzicht gaf, van de beperkte, doch toch in menig opzicht gewichtige taak der Prov. Staten, die o.a. de leden der Eer ste Kamer kiezen. Op het oogenblik ziet spr. echter méér het belang dezer verkie zing in het feit, dat ons volk in de gelegen heid gesteld wordt om tusschentijds een getuigenis af te leggen. Tusschentljdsche verkiezingen waren vroeger welkome „graad meters" ten opzichte van de denkbeelden van het kiezerscorps. Een tusschentljdsche uitspraak is van het grootste belang. Had in 1935 een extremistische partij een stem- mencijfer behaald, dat ons eenlgszins ver ontrustte, in 1937 was het getij gelukkig volkomen gekeerd en bleek overutigend, dat het Ned. Volk in zijn overgroote meerder heid wilde vasthouden aan de beproefde beginselen van ons huidige staatsbestel, de democratie. Wéér zijn wij 2 jaren verder. Véél is sindsdien in de wereld en in ons land geschied. En nu is het goed, dat ons volk zich in nóg Sterker mate kan uitspre ken tegen het extremisme, ondanks de hui dige. zeer ernstige moeilijkheden. Dit is het hoogste belang van de a.s. ver kiezing. Het gaat er thans om. dat ons volk zijn weestandskracht versterkt. Wanneer er economische en materieeie nood heerscht dan valt men gemakkelijk ten prooi aan uitersten. Vervolgens schetste spr. het karakter van dezen tijd. Hij ziet de afgeloopen 150 jaar als „het tijdperk van de proefneming met de vrijheid" (Fischer): sinds den vooravond van de Fransche revolutie heeft men het met op- en neergangen met de vrijheid ge- I probeerd. zoowel op geestelijk als econo- I misch gebied. Daartegen komt op het oogen- I fciik een reactie. De overtuiging heerschte I echter, dat de vrijheid het juiste beginsel was en in gebondenheid nog is. Uitvoerig werkte spr. dit nader uit en wees er in dit I verband o.a. op. dat de Vrijz. Democraten I overtuigde vrijhandelaren zijn. Spr. herin- I nerde eraan, dat een der oorzaken van den I wereldoorlog de handelsbelemmeringen wa- I ren; deze zijn thans echter véél grooter. I Dit is het ongeluk van dezen tijd. Slechts I in het uiterste geval moeten wij afweer- I maatregelen nemen. Alléén dan. wanneer I bedrijven met den ondergang bedreigd wor- I den. Spr. betreurt het dan ook, dat de re- I geering thans hiervan afwijkt en overgaat I tot „matige bescherming van het bedrijfs- I leven". Deze gewijzigde handelspolitiek I doet de werkloosheid niet verminderen. I haar slechts verplaatsen. Willen wij de een heid van ons volk behouden, dan moeten I geen maatregelen genomen worden, waar door de eene groep afgunstig wordt op de andere. De regeering dient het evenwicht te bewaren. De gevolgen van deze handelspolitiek I hebben zich reeds doen gevoelen in het I laatste verdrag met Duitschland. De eco- I homische moeilijkheden worden er door verzwaard; voor een land als het onze is I een vrij ruilverkeer uiterst noodzakelijk. Mr. Oud besprak vervolgens den socialen I vooruitgang van de laatste eeuw. Er wordt I de democratie véél aangewreven, doch er is onder haar zoo oneindig veel ten goede I geschied. De tegenstelling kapitallst-arbei- I der, waartegen de Vrijz. Dem. zich steeds I gekeerd heeft, in verband met de aanwezig- I heid der midden groepen, die een rugge- graat vormen, heeft zich volstrekt ver- I plaatst. De groote zorg van thans is niet I de „werkende" arbeider, maar de werke- I looze. Niet slechts de loonarbeider, maar I ook de kleine zelfstandigen, wier nood steeds I meer toeneemt. Aan hen moeten wij al onze I aandacht wijden. Er wordt reeds ontzaglijk I veel gedaan, maar nog niet voldoende. I Spr. ziet een oplossing voor dit branden- I de vraagstuk in verkorting van den ar- I beidsduur door samenwerking van over- I heid, werkgever en -nemer, waar ieder wat I toe bijdraagt. De eerste geeft loonbijslag, I de beide anderen laten ieder iets vallen. I Zoo kunnen meerderen in het arbeidspro- I ces opgenomen worden. I Er zijn bezwaren tegen het kunstmatige, I maar er is reeds zoo veel kunstmatigs en I rest ons wel wat anders? Voorts moeten de I ouderen plaats maken voor de jongeren en I is een goede verzorging voor de ouden van I dagen noodzakelijk. Brandend is ook het I Probleem der jeugdwerkloosheid: ook hier- I aan is veel te doen in een sfeer van I geestelijke vrijheid en op ècht-Nederland- I v tvijze, dus geen staatsopvoeding. I Naast de richtige oplossing van deze pro- I "}en' is er ook het flnancieele, in ver- I Da™ °-a- met de ontstellend stijgende uit- I ?av,en v°or militaire doeleinden. Voor de I "estnjding hiervan zal de regeering een I beroep op allen moeten doen. De verster- I rw 0n2er weermacht is noodzakelijk I ml e* iaren geleden hebben de Vrijz. De- I n nationale ontwapening uit hun I ÏL°framma geschrapt. Zij werken thans I aan de uitbreiding der weermacht, I maat deze ter bescherming onzer zelfstan digheid noodzakelijk is. Toch hebben zij hun idealen van algeheele ontwapening, van ar bitrage, van collectieve veiligheid en van een samenleving der volkeren niet opge geven. De tijden zijn echter geheel ver anderd. Een klein land moet thans onder alle omstandigheden zijn zelfstandigheid bewaren. Gaat het met een groep der groote landen mee, dan is het verloren. Het is dus van het hoogste belang dat allen onze regeering in haar eerlijke zelfstandig- heidspolitiek steunen. Wie die oprechte wensch van onze regeering m twijfel trekt is een slecht vaderlander. De handhaving onzer zelfstandigheid is slechts mogelijk met een weermacht, zoo sterk als die maar zijn kan. Dit is een droeve noodzakelijk heid. die wij echter hebben te aanvaarden. Nederland wil buiten een oorlog blijven en heeft zulks naar alle kanten te bewij zen. Om dat' vol te houden, moeten wij toonen, één te zijn. Wij moeten bewijzen, onze eenheid te kunnen bewaren, met be houd van onze vrijheid. Ware vrijheid is zich gebonden te weten aan de eenheid van ons volk. Wanneer wij dat kunnen, dan behoeven wij niet bevreesd te zijn en dan zal er een geestelijke kracht zijn, die ons beschut tegen veel gevaren. De Vrijz. Dem. willen zijn een bindend element, krachtig staand in eigen beginsel, om te komen tot de noodzakelijke eenheid van ons volk. Moge men op 19 April in nog sterker mate dan in 1937 onze gehechtheid aan de oude goederen van ons land uitspreken. Daar: naast vragen wij om den steun aan den Vrijz. Dem. Bond. aldus eindigde spr. Na beantwoording van enkele vragen volgde sluiting onder een woord van dank aan den spreker door mr. Qoudsmit. PLAATSBESPREKEN HEDENMIDDAG 3—6 UUR, STADSGEHOORZAAL. 3072 (Ingez. Med.) ANTI-REVOLUTIONNAIRE PARTIJ. Propaganda-avond in de Stadsgehoorzaal. In de Stadsgehoorzaal hield de AS. Par- tii gisteravond een districts vergadering met het oog op de verkiezing van leden der Prov. Staten. Deze samenkomst, die goed bezocht as, werd. na het zingen van Ps. 89 1 en 7, door den voorzitter van de Statencentrale ..Lei den", ds. E. H Broekstra met gebed en het lezen van Ps. 20 geopend. Spr. sprak vervolgens een inleidend woord waarin hij er opwees. dat wij leven in een tiid van groote spanning. Dankbaar mogen wij God zijn, dat wij leven in Nederland en dat wij geregeerd worden door een Vorstin die het geloofswoord uitspreekt: „Christus voor alles". Daarnaast mogen wij ons ge lukkig prijzen, dat wij een minister-presi dent hebben als dr. Colijn. die ons volk in een onwankelbaar geloofsvertrouwen wil leiden. Bij al deze voorrechten, die wij als inwoners van Nederland bezitten, dienen wij van onzen kant er voor te zorgen, dat wil aan onze beginselen trouw blijven. Ver volgens richtte spr. zich tot den heer War- naar van Sassenheim. die wegens vergevor- derden leeftijd als lid der Prov. Staten en als voorzitter der Statencentrale had be dankt. Spr. schetste hem als iemand, die nooit het belang van zich zelf gezocht heeft maar uitsluitend dat van de party. Als eerste spreker voerde hierna mr. P. E. Briët. lid der Eerste Kamer, het woord, die sprak over .Nederland zelfstandig". Na dat spr. aan den spannenden toestand had herinnerd, wees hii op de positie van Ne derland en de gevaren, welke Nederland kunnen bedreigen. Wü zün een klein landje tusschen twee groote wereldryken. Toch is het belangrijk in de West-Buropeesche politiek. Wij behoeven onze geschiedenis maar in herinnering terug te roepen en wij kunnen constateeren dat meerdere malen ons land in de West-Europeesche politiek een belangrijke rol heeft gespeeld. Door zün vastberaden houding en zelf- standigheidspolitiek is Nederland in 1914 buiten den oorlog gebleven. In dezen span nenden tijd. staat Nederland in dezelfde posriie als in 1914. De regeering zal ook nu weer een strikte neutraliteits politiek voe ren. België, een land dat vrijwel dezelfde positie als ons land inneemt en ook een zelfstandigheidspolitiek voert, heeft op Ne derland voor. dat dit land veel beter be wakend is. Daarom pleitte spr. dan ook voor een aanvulling der bewapening van ons land. Nederland wil neutraal blijven, maar daarom rast op ons de ulicht ons in staat van verdediging te stellen opdat wij onze neutraliteit, als het noodig mocht zün, kunnen verdedigen. Spr. noemde het in faam. dat de NSB. de recente militaire maatregelen beschouwt als een binnenland- sche politieke manoeuvre. Scherp keurde spr. de houding zoowel van de S.D.A.P.. die ons land wil drijven in het democratisch bloc, als van de N.S.B. in hun buitenlandsche politiek af. Spr. eindigde met nadrukkelijk uiteen te zetten dat wü naast een internationale zelfstandigheidspolitiek. ook een eigen Ne- derlandsche politiek moeten hebben, ge grond op het positieve christelijke levens beginsel. Als volgende spreker voerde de heer T. Kralt, wethouder van Rijnsburg het woord. Spreker die een oogenblik het onderwerp belichtte: ..Kan een plattelander nog AR. stemmen?" zette uiteen, dat de crisismaat regelen voor het plattelandsbedrijf niet door de regeering zijn opgelegd, maar er geko men zyn langs den weg van organisatie en demonstratie. De heer Kralt, die door zyn zitting hebben in vele commissies en in stellingen van het plattelandsbedrijf met de toestanden zeer goed op de hoogte is, toonde aan de hand van enkele voorbeelden aan. dat onze regeering door haar crisis maatregelen het platteland voor een cate- stroDhe heeft bewaard. Door de crisismaat regelen werd ook bereikt, dat de tegen vallers zoo klein mogeiyk bleven en dat er ook weer vele menschen door gered en boven op gekomen zyn. Nadat spr. een aanbevelend woord voor de AR lyst had gesproken gaf de lyst- aanvoerder der A R. partij dr. C. Beeken kamp een critisehe beschouwing van en kele verkiezingsplaten. Na vooraf te hebben verklaard, dat er een scheidslijn door het leven loopt, wees hij er op. dat de C.H. met de A.R. staan aan de rechterzyde van deze scheidslyn. Toch begrijpt spr. niet hoe de C.H.U. komt niet de leus: ..Heel de Kerk en heel het volk" omdat deze leus toch heel weinig zegt. Zelfs een De Savornin Lohman wist er geen verklaring voor te geven. Sprekende over de verkiezingsplaat van de S.D.A.P. „Meer werk meer welvaart" merkte spr. op. dat men in deze party toch wel zeer voorzichtig met deze leus moet zijn Want wij zien bü de S D.A.P.. dat als zii b.v. verantwoordelijke functies In den raad moet aanvaarden, heel anders handelt dan zy als oppositie-partii heeft beloofd. Spr. noemde het verder" een hopeiooze demonstratie en een vertoon van naakte armoede, dat de N.S.B. haar kiezers bü deze verkiezing niet anders in haar platen weet aan te bieden dan een verwüzing naar Oss. Verder de politiek van de N.S.B. be sprekende noemde spr. deze beweging on nationaal en on-Nederlandsch. Ook de lec tuur van de NS.B. is walgeiyk. Spr. eindigde met het AR. beginsel te teekenen als een beginsel dat in de historie bewezen heeft proefhoudend te zyn en dat met veel vertrouwen blyjt koesrsen in den- zelfden weg waarop het al zoo lang gaat. Na de pauze sprak oud-minister mr. H. Bijleveld over ..Een veilig anker de A.R. party". Spr., die alereerst de beteekenis van de Provinciale Staten uiteenzette, wees er verder op. dat het zoo belangrijk is, dat in de Staten het A.R. beginsel mede richtingaangevend is. Belangrijk zijn de komende verkiezingen ook omdat men van vele kanten komt met een kompas, waarop het onmogelijk is af te gaan. Zoo is er een rood-zwart kompas, dat steeds in Zuid- Oostelüke richting wyst. Verder is er een rood kompas, dat steeds in alle richtingen ronddraait en een rose kompasfspr. doelde hier op de C.D.U.) waar geen naald meer in zit en dat steeds maar komt met nat. ontwapening en staatspensioen. Voortgaande zeide spr., dat de SD.A.P. op alle kardinale punten haar fundamen- teele vastheden is kwyt geraakt. Aan het einde van zyn rede weidde spr. uitvoerig uit over de kracht van het A.R. beginsel, dat alle vragen onder het licht van Gods Woord wenscht te stellen. Ook KIEST voor Uw Ongevallenverzekering onze polis. Zij biedt naast zeer ruime voorwaarden lage premies. B.v.: f. 5.000.- bij overlijden f.15.000.- bij blijvende invaliditeit f. 35.- weektdtkering Jaarpremie vanaf f. 16.43. BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a IM. NOOMEN Telef. 302 - Na 6 uur 2479. 3Q47 (Insez. Med.) in het internationale leven dient dit begin sel doorgevoerd te worden, daar het een vast anker geert waarop wij veilig kunnen vertrouwen. Nadat ds. Broekstra nog een slotwoord had gesproken, werd deze samenkomst, waaraan het Leidsch Salon orkest o.l.v. den heer J. Plu zün medewerking verleen de, met het zingen van „Rust mijn ziel, Uw God is Koning" en dankgebed van mr. Byleveld, gesloten. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Maatschappij tot Exploita tie van Villaparken en Bouwterreine „de Brêloft", Douzastraat 19, Noordwijx. Nieuwe Commissaris: A. A. M. Runderkamp, Den Haag. N.V. Gebr. v. d. Laan's Handelmaat schappij. Jac. van Beyerenweg 21. Voor hout: koopen en verkoopen van land- en tuinbouw'oehoeften enz. Het uitgeoefend bedrijf omvat thans: het koopen en ver koopen van land- en tuinbouwbehoeften, bestrijdingsmiddelen en de daarvoor be- noodigde tuinbouwgereedschapen en vee- voederstoffen. E.H.B.O.- CURSUS LUCHTBESCHERMING. Nog meer deelneming gewenscht. Dr. Horst, hoofd van den luchtbescher- mings-geneeskundigen dienst, schrijft ons: Door bemiddeling van het bestuur van den R K. Volksbond meldde zich een aantal werkloozen aan, waardoor thans de EHBO- cursussen van dr. de Graaff en van dr. Niemer op respect. Maandag 24 en Woens dag 19 April kunnen beginnen. De deelnemers zullen allen bericht ont vangen. Over het algemeen heeft de opleiding een vlot verloop, doch er is nog groote behoefte aan mannen boven 38 jaar. By dezen dienst zyn thans circa 100 per sonen in opleiding, doch er zün nog veel meer noodig! Engeland zet de vorming van een non-agressie-blok voort. Chamberlain en zyn echtgenoote zyn gistermiddag naar Chequers vertrokken, waar zij het week-einde zullen doorbren gen. Morgen zullen zü een bezoek brengen aan Windsor Castle, waar zü tot Maandag de gasten zullen zyn van den koning en de koningin. Lord Halifax is naar Yorkshire vertrok ken, om daar het week-einde door te bren gen. Men verwacht dat Chamberlain bin nen enkele dagen een verklaring zal afleggen betreffende de positie van Tur kije. Men acht het waarschijnlijk, dat Turkije zich zal aansluiten bü de Brit- scbe en Fransche waarborgen, die ver strekt zijn aan Roemenië en Grieken land. De onderhandelingen tusschen Londen en Ankara hebben thans grootendeels op deze laatste kwestie betrekking. Aan de kwestie van het oplossen der moeilykheden, die tot dusverre een hinder paal vormden voor Bulgaxye, om zich aan te sluiten by de andere Balkanstaten, wordt thans ook zeer groote aandacht ge- wyd. Tevens hecht men belang aan het lang durige onderhoud, dat de Russische am bassadeur, Maisky, gisteren gehad heeft met Halifax. Naar verluidt was het onder houd op verzoek van Maisky tot stand ge komen. Er konden geen inlichtingen worden ver kregen omtrent deze gedachtenwisseling, BINNENLAND. Dienstplichtigen voorloopig niet met groot verlof (Binnenland, 3de Blad). Minister Steenberghe over het werk der landbouwsteunmaatregelen (3de Blad). Bestrijding der jeugdwerkloosheid; drie voor-ontwerpen (3de Blad). Minister Van Dijk over de aanschaffing van militaire vliegtuigen (3de Blad). Eenige technische bijzonderheden betref fende de nieuwe Rioolwaterzuiverin- richting te Leiden (4de Blad). De Bloemenvelden roepen U! (6de Blad). BUITENLAND. Engeland zet zijn anti-agTessie-politiek voort (Buitenland, 1ste Blad). Duitschland en Polen (Buitenland, le Blad) De Parade in Madrid weer uitgesteld? (Buitenland, 1ste Blad). Redevoeringen van president Roosevelt en Huil (1ste Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 2 VAN HET ZESDE BLAD. Voor het geheele land: meest ma tige, tijdelijke wellicht toenemen de Zuidwestelijke tot Westelijke wind. Zwaar beWolkt tot betrok ken. Weinig of geen regen. Wei nig verandering in temperatuur. VAN DEN HEER J. ZWARTENDIJK. maar het is bekend, dat voortdurend te Londen aandacht wordt geschonken aan de wijze, waarop het mogelyk zou kunnen zyn om sovjet-Rusland deel te doen nemen aan den bouw van een anti-agressie-systeem. Naar verluidt, worden te dien einde ook besprekingen gevoerd tusschen Litwinof en den Britschen ambassadeur te Moskou. De pers der totalitaire landen blyft nog ageeren tegen de verklaringen van Cham berlain en Daladier. In een officieel geïnspireerd artikel waarschuwt de „Boersenzeitung" Grieken land en Turkye tegen het aanvaarden van de „immoreele voorstellen" van Groot-Brit- tannië en Frankryk. Het blad schrijft, dat in geval van oorlog de kleine staten het eerst getroffen zullen worden in hun be staan, terwül in vredestyd hun financieele, economische en strategische afhankelijk heid van de groote mogendheden zou be- teekenen. dat hun economische betrekkin gen inschrompelen of geheel vernield wor den. Het „Hamburger Fremdenblatt" schrijft o.a„ dat de weinige, beknopte zinnen van Mussolini „op ons een dieperen indruk heb ben gemaakt dan de zwakke, omslachtige qp ingewikkelde verklaringen van den Brit schen premier enkele uren tevoren in West minster." Gayda betreurt in de „Giomale d'Italia" dat Chamberlain niets gezegd heeft van de gebeurtenissen in Pales! ina en evenmin van j het Britsch-Fransche plan. Albanië te ver doelen!? t. Ontkend wordt dat Engeland eenig belang in de Adriatische zee heeft, aangezien dë aanwezigheid van de Italia- I nen in Albanië geen gevaar vormt voor den I De heer J. Zwartendijk. As. Maandag viert de heer J. Zwartendyk te Boskoop, hoofd van den Plantenziekten- kundigen Dienst aldaar, zyn zilveren jubi leum en zal dien middag 3 uur gehuldigd worden. Britschen imperialen zeeweg in de Middel- landsche Zee. die zich op een afstand van ongeveer 1500 K.M. bevindt. Ten slotte acht het blad het ook misplaatst, dat nogmaals zonder reden gesproken wordt over een Ita- liaansche bedreiging van Griekenland, welk iand men. evenals aan Roemenië, een met- gevraagde garantie heeft opgedrongen, het geen duidelijk een omsingelingsmanoeuvre blykt te zuil, die ten doel heeft, de as t« verzwakken, doch een volkomen tegenover gestelde uitwerking heeft.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1